ای آن که غمگنی و سزاواری
وندر نهان سرشک همی باری
از بهر آن کجا ببرم نامش
ترسم ز بخت انده و دشواری
رفت آن که رفت و آمد آنک آمد
بود آن که بود، خیره چه غمداری؟
هموار کرد خواهی گیتی را؟
گیتی‌ست، کی پذیرد همواری
مستی مکن، که ننگرد او مستی
زاری مکن، که نشنود او زاری
شو، تا قیامت آید، زاری کن
کی رفته را به زاری باز آری؟
آزار بیش بینی زین گردون
گر تو به هر بهانه بیازاری
گویی گماشته‌ست بلایی او
بر هر که تو دل بر او بگماری
ابری پدید نی و کسوفی نی
بگرفت ماه و گشت جهان تاری
فرمان کنی و یا نکنی، ترسم
بر خویشتن ظفر ندهی باری!
تا بشکنی سپاه غمان بر دل
آن به که می بیاری و بگساری
اندر بلای سخت پدید آید
فضل و بزرگمردی و سالاری
رودکی
با توجه به مفهوم این شعر، شاعر در این بیت از مخاطبش می پرسد:هموار کرد خواهی گیتی را؟ یعنی دنیا را به اختیار خودت درمی آوری؟ بر سختیهایش چیره می شوی؟ و در ادامه می گوید: گیتی ست کی پذیرد همواری؟ یعنی دنیاست کی یا چگونه رام تو خواهدشد؟ و در پایان اظهار امیدواری می کند که با مبارزه با سختیهای دنیا می توان به فضل و بزرگمردی و سالاری رسید.