این ماه آغاز ماه های حرام است که حق تعالی در قرآن مجید ذکر فرموده و سید ابن طاووس روایتی نقل کرده: که ذوالقعده به هنگام سختی شدید هنگام استجابت دعاست و برای روز یکشنبه این ماه نمازی با مزیت و برتری بسیار از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) روایت کرده؛ مختصر آن مزیت و برتری این است که هرکه آن را بخواند، توبه اش پذیرفته حق و گناهش آمرزیده می شود و طلبکاران او در قیامت از وی راضی گردند و با ایمان از دنیا برود و ایمانش از او گرفته نشود و قبرش گسترده و نورانی گردد و پدر و مادرش از او خوشنود شوند و آمرزش حق نصیب پدر و مادر و فرزندان و نژاد او گردد و روزی او توسعه یابد و فرشته مرگ در وقت مردن با او مدارا کند و جانش را به آسانی بستاند.

و کیفیت آن نماز چنین است:

که مکلف روز یکشنبه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را «یک مرتبه» و سوره «توحید» را «سه مرتبه» و سوره «فلق» را «یک مرتبه» و سوره «ناس» را «یک مرتبه» بخواند و پس از نماز «هفتاد مرتبه» استغفار کند و استغفار را با «لَاحَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ؛ هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای بلندمرتبه بزرگ» پایان دهد، سپس بگوید:

یا عَزِیزُ یا غَفَّارُ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ فَإِنَّهُ لَایغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ.
ای توانا، ای آمرزنده، گناهان من و همه مردان و زنان مؤمن را بیامرز که گناهان را جز تو کسی نمی آمرزد.

روایت شده: هرکه در یکی از ماه های حرام سه روز پی درپی که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد، ثواب نهصد سال عبادت برای او نوشته شود. شیخ بزرگوار علی بن ابراهیم قمی فرموده: در ماه های حرام گناه ها و حسنات دوچندان می شود.

روز یازدهم سال صدوچهل وهشت، ولادت با سعادت حضرت رضا(علیه السلام) واقع شده.

شب پانزدهم [که] شب مبارکی است، خداوند بر بندگان مؤمن خود نظر رحمت کند و چنان که در روایت نبوی آمده: کسی که در این شب به عبادت حق مشغول باشد، برای او پاداش صد نفر روزه داری است که پای بند مسجد بوده اند، آن هم روزه داری که خدا را به اندازه چشم برهم زدنی معصیت نکرده باشد.

پس این شب را غنیمت بشمار و خود را به طاعت و عبادت و نماز و درخواست حاجات از خدا مشغول کن؛ روایت شده است: هرکه در این شب حاجتی از خدا بخواهد حتماً به او عطا خواهد شد.

روز بیست وسوم؛ سال دویست و سه به قولی شهادت حضرت رضا(علیه السلام) اتفاق افتاده و زیارت آن حضرت از نزدیک و دور، مستحب است.

قالَ السیّد ابن طاووس فی الإقبال: وَرَأَیْتُ فی بعض تَصانیف أَصْحابنا العَجَم رضْوان اللّه عَلَیْهِمْ انّه یُسْتَحبّ أَنْ یُزار مولانا الرّضا عَلَیْهِ السَّلامُ یومَ ثالث و عِشرِین مِن ذی القعدة مِنْ قُربٍ أَو بُعدٍ ببعض زیاراته المعروفة أَو بما یکون کالزّیارة من الرّوایة بذلک.

سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» گفته: که در بعضی از کتاب های علمای شیعه غیر عرب (رضوان الله علیهم) دیدم که مستحب است مولایمان حضرت رضا (درود خدا بر او) در روز بیست وسوم از ماه ذی القعده از نزدیک و دور زیارت شود، به بعضی از زیارت های معروف یا به آنچه همانند زیارت باشد از روایاتی که در این باب رسیده است.

روز آخر ماه ذی القعده، سال دویست وبیست بنا بر مشهور، امام جواد(علیه السلام) در بغداد به سبب زهری که معتصم عباسی به ایشان خوراند شهید شد و این حادثه تقریباً پس از گذشت دوسال ونیم از مرگ مأمون عبّاسی اتفاق افتاد، چنان که خود آن جناب می فرمود: «اَلفَرَجُ بَعدَ المَأمونِ بِثَلاثینَ شَهرًا؛ گشایش کار، سی ماه پس از مأمون است.»

و این جمله نشان دهنده این است که آن حضرت از بدی معاشرت مأمون در کمال رنج و ناراحتی بوده است که مرگ خود را فرج و گشایش تعبیر کرده است؛ چنان که پدر بزرگوارشان امام رضا(علیه السلام)، در زمان ولایتعهدی خویش چنین بوده است و در هر جمعه که از مسجد جامع باز می گشت، به همان حال که عرق ریزان و غبارآلوده بود، دست ها را به درگاه الهی بلند می کرد و می گفت: الهی اگر فرج و گشایش کار من در مرگ من است، پس همین ساعت در مرگ من شتاب ورز و پیوسته در غم واندوه بود تا از دنیا رحلت کرد.

امام جواد(علیه السلام) زمانی که وفات کرد از عمر شریفش بیست وچند سال و چند ماه گذشته بود، مرقد شریف ایشان در بقعه مبارکه کاظمیه در پشت سر جّد بزرگوارشان امام موسی بن جعفر(علیه السلام) قرار دارد.