هوش مصنوعی:
متن به بررسی حقوق مختلفی که بر عهده انسان است می‌پردازد. ابتدا حقوقی که خداوند بر خود واجب کرده و سپس حقوقی که بر اعضای بدن انسان (مانند چشم، گوش، زبان، دست، پا، شکم و فرج) واجب است. پس از آن، حقوق اعمالی مانند نماز، روزه، صدقه و هدی را بیان می‌کند. سپس حقوق دیگران شامل حقوق امامان، رعیت، خویشاوندان، و انواع مختلفی از افراد مانند همسایه، دوست، شریک، و دیگران را برمی‌شمارد. در نهایت، تأکید می‌کند که خوشا به حال کسی که خداوند او را در انجام این حقوق یاری کند.
رده سنی:
15+
محتوا شامل مفاهیم عمیق دینی و اخلاقی است که برای درک کامل آن، مخاطب نیاز به سطحی از بلوغ فکری و شناختی دارد. همچنین، بحث درباره حقوق مختلف و مسئولیت‌های پیچیده، مناسب سنین بالاتر است.
سخن آغازین
و اكبر حقوق الله عليك ما اوجبه لنفسه تبارك و تعالى من حقه الذي هو اصل الحقوق ومنه تفرع ؛ ثم (ما) اوجبه عليك لنفسك من قرنك الى قدمك على اختلاف جوارحك
بزرگترین حقوق خداوند بر تو حقیست که آن ذات مقدس به عنوان حق خود رعایت آن را بر تو واجب نموده است؛ حقی که اصل حقوق است و از آن حقوق دیگر منتشر و متفرع می‌شود و در درجه دوم حق خودت بر خودت می‌باشد؛ که این حقوق از فرق سر تا کف پای تو را شامل می‌شود.
فجعل لبصرك عليك حقا و لسمعك عليك حقا و للسانك عليك حقا و ليديك عليك حقا و لرجلك عليك حقا و لبطنك عليك حقا و لفرجك عليك حقا فهذه الجوارح السبع التى بها تكون الافعال
پس خداوند متعال بر تو واجب کرده رعایت حق چشمت و حق گوشت و حق زبانت و حق دستهایت و حق پایت و حق شکمت و حق عورتت را؛ که این اعضای هفت گانه سبب افعال و اعمال تو می‌باشد و از این اعضا به عنوان وسیله ای برای رسیدن به امیال و آرزوهایت استفاده می‌نمائی.
ثم جعل عزوجل لافعالك عليك حقوقا فجعل لصلاتك عليك حقا و لصومك عليك حقا و لصدقتك عليك حقا و لهديك عليك حقا ولافعالك عليك حقا
سپس خداوند متعال از برای افعال و کردار تو نیز به عهده تو حقوقی را قرار داد. پس بر گردن تو گذاشت حق نماز و حق روزه و حق صدقه و حق قربانی را و هم چنین سایر افعال و کارهائی که از تو صادر می‌شود همه را بر عهده تو حقوقی است که از طرف خدای متعال جعل شده است.
ثم تخرج الحقوق منك الى غيرك من ذى ( ذوى ) الحقوق الواجبة عليك و اوجبها عليك حق ائمتك ثم حقوق رعيتك ثم حقوق رحمك
آنگاه حقوقی را که غیر تو بر تو دارد از کسانی که دارای حقوق لازم و واجب الرعایه بر تو می‌باشند و خداوند آن حقوق و رعایت آن را بر تو واجب نموده است. پس واجب‌ترین آن، حق پیشوایان، بعد حقوق زیردستان و بعد حقوق نزدیکان می‌باشد.
فهذه حقوق يتشعب منها حقوق
این حقوقی که ذکر شد ریشه و اصل سایر حقوق است و تمام حقها به این حقوق برگشته و از آن منتشر می‌شود.
فحقوق ائمتك ثلاثة اوجبها عليك ؛ حق سائسك بالسلطان ؛ ثم( حق ) سائسك بالعلم ؛ ثم حق سائسك بالملك ؛ و كل سائس امام
پس حقوق پیشوایانی که خداوند بر. ذمه تو گذاشته است و رعایت آنرا واجب نموده است؛ سه قسم است: حق کسی که پیشوای تو در حکومت است و بعد حق کسی که پیشوای تو در علم است و بعد حق کسی که پیشوای تو در مُلک است و هر کسی که تو را از جهتی اداره کند پیشوای تو به حساب می آید.
و حقوق رعيتك ثلاثة أوجبها عليك ؛ حق رعيتك بالسلطان ؛ ثم حق رعيتك بالعلم فان الجاهل رعية العالم ؛ و حق رعيتك بالملك من الازواج و ما ملكت من الايمان
حقوق رعیت یا کسانی که به نحوی از انحاء تحت سرپرستی تو قرار دارند نیز سه قسم است که خداوند رعایت آن را بر تو واجب نموده است: کسی که تحت سیطره و حکومت تو قرار دارد بر تو حقی دارد و کسی که از تو علم فرا می‌گیرد بر تو حقی دارد زیرا که جاهل رعیت عالم است و کسی که تحت تکفل تو قرار دارد مثل زنی که با او ازدواج نموده ای یا کسانی که مملوک تو هستند همه بر تو حقوقی دارند.
و حقوق رحمك كثيرة متصلة بقدر اتصال الرحم فى القرابة ؛ فاوجبها عليك حق امك ؛ ثم حق ابيك ؛ ثم حق ولدك ؛ ثم حق اخيك ثم الاقرب فالاقرب و الاول فالاول
اما کسانی رحم تو هستند؛ پس حقوق آنان زیاد است؛ به اندازه تعداد اقارب و نزدیکان انسان و خداوند بر تو واجب نموده است حق مادرت و حق پدرت و حق فرزندانت و حق برادر و خواهرت و بعد حق سایر نزدیکانت؛ پس هر که قریب‌تر است مقدم‌تر است و رعایت حقش در اولویت قرار دارد.
ثم حق مولاك المنعم عليك ؛ ثم حق مولاك الجارى نعمته عليك ( عليه نعمتك ) ثم حق ذى المعروف لديك ؛ ثم حق مؤذنك بالصلاة ؛ ثم حق امامك فى صلاتك ؛ ثم حق جليسك
بعد حق مولا و ولی تست که بر تو احسان می‌کند و بعد حق غلام و نوکرت هست که تو به او احسان می‌نمائی و بعد حق کسانی که نسبت به تو احسان نموده‌اند و بعد حق اذان گوینده برای نماز و بعد حق کسی که امام تو در نماز است و بعد حق کسی که هم مجلس یا همنشین تو می‌باشد.
ثم حق جارك ؛ ثم حق صاحبك ؛ ثم حق شريكك ؛ ثم حق مالك ؛ ثم حق غريمك الذى تطالبه ؛ ثم حق غريمك الذى يطالبك ؛ ثم حق خليطك ؛ ثم حق خصمك المدعى عليك ؛ ثم حق خصمك الذى تدعى عليه ؛ ثم حق مستشيرك ؛ ثم حق المشير عليك
سپس حق همسایه و حق رفیق و حق شریک و حق مال و حق کسی که به او قرض داده ای و حق کسیکه از او قرض گرفته ای و حق کسی که با تو معاشرت دارد و حق کسی که مدعی تو می‌باشد و حق کسی که تو مدعی او می‌باشی و حق کسی که از تو مشورت می‌خواهد و حق کسیکه تو از او مشورت می‌خواهی.
ثم حق مستنصحك ؛ ثم حق الناصح لك ؛ ثم حق من هو اكبر منك ؛ ثم حق من هو اصغر منك ؛ ثم حق سائلك ؛ ثم حق من سألته ؛ ثم حق من جرى لك على يديه مسائة بقول او فعل او مسرّة بذلك بقول او فعل عن تعمد منه او غير تعمد منه ؛ ثم حق اهل ملتك عامة ؛ ثم حق اهل الذمة ثم الحقوق الجارية بقدر علل الاحوال و تصرف الاسباب فطوبى لمن اعانه الله على قضاء ما اوجب عليه من حقوقه و وفقه و سدده
سپس حق کسیکه او را راهنمائی نموده‌ای و حق کسی که تو را راهنمائی کرده است و حق کسیکه بزرگتر است و حق کسیکه کوچک تر است؛ و حق کسیکه چیزی از تو می‌خواهد و حق کسیکه تو از او چیزی می‌خواهی؛ و حق کسیکه بدی یا خوبی از او به تو رسیده است، چه از روی عمد یا از روی خطا؛ اعم از آنکه آن خوبی یا بدی گفتار باشد یا رفتار؛ بعد حق همه مسلمان‌ها به طور عموم؛ و حق غیر مسلمان‌ها که در حال جنگ و نبرد با مسلمان‌ها نباشند؛ و بعد حقوق هر حادثه و پیش آمدی که پیش می‌آید و اتفاق میافتد.
پس خوشا به حال کسیکه خداوند او را کمک نماید بر انجام آنچه که بر او واجب کرده است از حقوق و رعایت آن و توفیقش دهد و راهنمائی اش نماید.
بزرگترین حقوق خداوند بر تو حقیست که آن ذات مقدس به عنوان حق خود رعایت آن را بر تو واجب نموده است؛ حقی که اصل حقوق است و از آن حقوق دیگر منتشر و متفرع می‌شود و در درجه دوم حق خودت بر خودت می‌باشد؛ که این حقوق از فرق سر تا کف پای تو را شامل می‌شود.
فجعل لبصرك عليك حقا و لسمعك عليك حقا و للسانك عليك حقا و ليديك عليك حقا و لرجلك عليك حقا و لبطنك عليك حقا و لفرجك عليك حقا فهذه الجوارح السبع التى بها تكون الافعال
پس خداوند متعال بر تو واجب کرده رعایت حق چشمت و حق گوشت و حق زبانت و حق دستهایت و حق پایت و حق شکمت و حق عورتت را؛ که این اعضای هفت گانه سبب افعال و اعمال تو می‌باشد و از این اعضا به عنوان وسیله ای برای رسیدن به امیال و آرزوهایت استفاده می‌نمائی.
ثم جعل عزوجل لافعالك عليك حقوقا فجعل لصلاتك عليك حقا و لصومك عليك حقا و لصدقتك عليك حقا و لهديك عليك حقا ولافعالك عليك حقا
سپس خداوند متعال از برای افعال و کردار تو نیز به عهده تو حقوقی را قرار داد. پس بر گردن تو گذاشت حق نماز و حق روزه و حق صدقه و حق قربانی را و هم چنین سایر افعال و کارهائی که از تو صادر می‌شود همه را بر عهده تو حقوقی است که از طرف خدای متعال جعل شده است.
ثم تخرج الحقوق منك الى غيرك من ذى ( ذوى ) الحقوق الواجبة عليك و اوجبها عليك حق ائمتك ثم حقوق رعيتك ثم حقوق رحمك
آنگاه حقوقی را که غیر تو بر تو دارد از کسانی که دارای حقوق لازم و واجب الرعایه بر تو می‌باشند و خداوند آن حقوق و رعایت آن را بر تو واجب نموده است. پس واجب‌ترین آن، حق پیشوایان، بعد حقوق زیردستان و بعد حقوق نزدیکان می‌باشد.
فهذه حقوق يتشعب منها حقوق
این حقوقی که ذکر شد ریشه و اصل سایر حقوق است و تمام حقها به این حقوق برگشته و از آن منتشر می‌شود.
فحقوق ائمتك ثلاثة اوجبها عليك ؛ حق سائسك بالسلطان ؛ ثم( حق ) سائسك بالعلم ؛ ثم حق سائسك بالملك ؛ و كل سائس امام
پس حقوق پیشوایانی که خداوند بر. ذمه تو گذاشته است و رعایت آنرا واجب نموده است؛ سه قسم است: حق کسی که پیشوای تو در حکومت است و بعد حق کسی که پیشوای تو در علم است و بعد حق کسی که پیشوای تو در مُلک است و هر کسی که تو را از جهتی اداره کند پیشوای تو به حساب می آید.
و حقوق رعيتك ثلاثة أوجبها عليك ؛ حق رعيتك بالسلطان ؛ ثم حق رعيتك بالعلم فان الجاهل رعية العالم ؛ و حق رعيتك بالملك من الازواج و ما ملكت من الايمان
حقوق رعیت یا کسانی که به نحوی از انحاء تحت سرپرستی تو قرار دارند نیز سه قسم است که خداوند رعایت آن را بر تو واجب نموده است: کسی که تحت سیطره و حکومت تو قرار دارد بر تو حقی دارد و کسی که از تو علم فرا می‌گیرد بر تو حقی دارد زیرا که جاهل رعیت عالم است و کسی که تحت تکفل تو قرار دارد مثل زنی که با او ازدواج نموده ای یا کسانی که مملوک تو هستند همه بر تو حقوقی دارند.
و حقوق رحمك كثيرة متصلة بقدر اتصال الرحم فى القرابة ؛ فاوجبها عليك حق امك ؛ ثم حق ابيك ؛ ثم حق ولدك ؛ ثم حق اخيك ثم الاقرب فالاقرب و الاول فالاول
اما کسانی رحم تو هستند؛ پس حقوق آنان زیاد است؛ به اندازه تعداد اقارب و نزدیکان انسان و خداوند بر تو واجب نموده است حق مادرت و حق پدرت و حق فرزندانت و حق برادر و خواهرت و بعد حق سایر نزدیکانت؛ پس هر که قریب‌تر است مقدم‌تر است و رعایت حقش در اولویت قرار دارد.
ثم حق مولاك المنعم عليك ؛ ثم حق مولاك الجارى نعمته عليك ( عليه نعمتك ) ثم حق ذى المعروف لديك ؛ ثم حق مؤذنك بالصلاة ؛ ثم حق امامك فى صلاتك ؛ ثم حق جليسك
بعد حق مولا و ولی تست که بر تو احسان می‌کند و بعد حق غلام و نوکرت هست که تو به او احسان می‌نمائی و بعد حق کسانی که نسبت به تو احسان نموده‌اند و بعد حق اذان گوینده برای نماز و بعد حق کسی که امام تو در نماز است و بعد حق کسی که هم مجلس یا همنشین تو می‌باشد.
ثم حق جارك ؛ ثم حق صاحبك ؛ ثم حق شريكك ؛ ثم حق مالك ؛ ثم حق غريمك الذى تطالبه ؛ ثم حق غريمك الذى يطالبك ؛ ثم حق خليطك ؛ ثم حق خصمك المدعى عليك ؛ ثم حق خصمك الذى تدعى عليه ؛ ثم حق مستشيرك ؛ ثم حق المشير عليك
سپس حق همسایه و حق رفیق و حق شریک و حق مال و حق کسی که به او قرض داده ای و حق کسیکه از او قرض گرفته ای و حق کسی که با تو معاشرت دارد و حق کسی که مدعی تو می‌باشد و حق کسی که تو مدعی او می‌باشی و حق کسی که از تو مشورت می‌خواهد و حق کسیکه تو از او مشورت می‌خواهی.
ثم حق مستنصحك ؛ ثم حق الناصح لك ؛ ثم حق من هو اكبر منك ؛ ثم حق من هو اصغر منك ؛ ثم حق سائلك ؛ ثم حق من سألته ؛ ثم حق من جرى لك على يديه مسائة بقول او فعل او مسرّة بذلك بقول او فعل عن تعمد منه او غير تعمد منه ؛ ثم حق اهل ملتك عامة ؛ ثم حق اهل الذمة ثم الحقوق الجارية بقدر علل الاحوال و تصرف الاسباب فطوبى لمن اعانه الله على قضاء ما اوجب عليه من حقوقه و وفقه و سدده
سپس حق کسیکه او را راهنمائی نموده‌ای و حق کسی که تو را راهنمائی کرده است و حق کسیکه بزرگتر است و حق کسیکه کوچک تر است؛ و حق کسیکه چیزی از تو می‌خواهد و حق کسیکه تو از او چیزی می‌خواهی؛ و حق کسیکه بدی یا خوبی از او به تو رسیده است، چه از روی عمد یا از روی خطا؛ اعم از آنکه آن خوبی یا بدی گفتار باشد یا رفتار؛ بعد حق همه مسلمان‌ها به طور عموم؛ و حق غیر مسلمان‌ها که در حال جنگ و نبرد با مسلمان‌ها نباشند؛ و بعد حقوق هر حادثه و پیش آمدی که پیش می‌آید و اتفاق میافتد.
پس خوشا به حال کسیکه خداوند او را کمک نماید بر انجام آنچه که بر او واجب کرده است از حقوق و رعایت آن و توفیقش دهد و راهنمائی اش نماید.
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر بعدی:حق الله
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
