هوش مصنوعی:
این متن شعری است که به موضوع تلاش، امید و اعتقاد به تقدیر الهی می‌پردازد. شاعر با استفاده از تمثیل‌ها و مثال‌های مختلف، این مفهوم را بیان می‌کند که تلاش و جست‌و‌جو سرانجام به نتیجه می‌رسد و خداوند به کسانی که صبر و تلاش می‌کنند، پاداش می‌دهد. همچنین، به نقد کسانی می‌پردازد که به دلیل ترس یا ناامیدی از تلاش دست می‌کشند و به تقدیر بدبینانه می‌نگرند.
رده سنی:
16+
این متن دارای مفاهیم عمیق فلسفی و عرفانی است که درک آن نیاز به بلوغ فکری و تجربه زندگی دارد. همچنین، استفاده از تمثیل‌ها و مفاهیم انتزاعی ممکن است برای مخاطبان جوان‌تر دشوار باشد.
بخش ۲۲۸ - یافتن عاشق معشوق را و بیان آنک جوینده یابنده بود کی و من یعمل مثقال ذرة خیرا یره
کان جوان در جُست و جو بُد هفت سال
از خیالِ وَصلْ گشته چون خیال
سایهٔ حَق بر سَرِ بَنده بُوَد
عاقِبَت جویَنده یابَنده بُوَد
گفت پیغامبر که چون کوبی دَری
عاقِبَت زان دَر بُرون آید سَری
چون نِشینی بر سَرِ کویِ کسی
عاقِبَت بینی تو هم رویِ کسی
چون زِ چاهی می‌کَنی هر روزْ خاک
عاقِبَت اَنْدَر رَسی در آبِ پاک
جُمله دانَند این اگر تو نَگْرَوی
هر چه می‌کاریْش روزی بِدْرَوی
سنگ بر آهن زَدی آتَشْ نَجَست
این نباشد وَرْ بِباشَد نادر است
آن کِه روزی نیسْتَش بَخت و نَجات
نَنْگَرد عَقلَش مگر در نادِرات
کان فُلان کَس کِشت کرد و بَر نداشت
وان صَدَف بُرد و صَدَفْ گوهر نداشت
بَلْعَمِ باعور و اِبْلیسِ لَعین
سودْ نامَدْشان عِبادَت‌ها و دین
صد هزاران اَنْبیا و رَه‌ُروان
نایَد اَنْدَر خاطِرِ آن بَدگُمان
این دو را گیرد که تاریکی دَهَد
در دِلَش اِدْبارْ جُز این کِی نَهَد؟
بَسْ کَسا که نان خورَد دِلْشادْ او
مرگِ او گردد بگیرد در گِلو
پَس تو ای اِدْبار رو هم نان مَخَور
تا نَیُفتی هَمچو او در شور و شَر
صد هزاران خَلْقْ نان‌ها می‌خورَند
زور می‌یابَند و جانْ می‌پَروَرَند
تو بِدان نادر کجا افتاده‌یی؟
گَر نه مَحْرومیّ و اَبْله زاده‌یی
این جهان پُر آفتاب و نورِ ماه
او بِهِشته سَر فُرو بُرده به چاه
که اگر حَق است پَس کو روشنی؟
سَر زِ چَهْ بَردار و بِنْگَر ای دَنی
جُمله عالَمْ شرق و غرب آن نور یافت
تا تو در چاهی نخواهد بر تو تافت
چَهْ رَها کُن رو به ایوان و کُروم
کَم سِتیز این جا بِدان کَالْلَّجُّ شوم
هین مگو کاینک فُلانی کِشت کرد
در فُلان سالی مَلَخ کِشتَش بِخَورْد
پس چرا کارم؟ که این جا خَوْف هست
من چرا اَفْشانَم این گندم زِ دست؟
و آن کِه او نَگْذاشت کِشت و کار را
پُر کُند کوریِّ تو اَنْبار را
چون دَری می‌کوفت او از سَلْوَتی
عاقِبَت در یافت روزی خَلْوَتی
جَست از بیمِ عَسَسْ شب او به باغ
یارِ خود را یافت چون شمع و چراغ
گفت سازَنده‌یْ سَبَب را آن نَفَس
ای خدا تو رَحْمَتی کُن بر عَسَس
ناشِناسا تو سَبَبها کرده‌یی
از دَرِ دوزخ بِهِشتَم بُرده‌یی
بَهرِ آن کردی سَبَب این کار را
تا ندارم خوارْ من یک خار را
در شِکَستِ پایْ بَخشَد حَقْ پَری
هم زِ قَعْرِ چاهْ بُگْشایَد دَری
تو مَبین که بر درختی یا به چاه
تو مرا بین که مَنَم مِفْتاحِ راه
گَر تو خواهی باقیِ این گفت و گو
ای اَخی در دَفترِ چارُم بِجو
از خیالِ وَصلْ گشته چون خیال
سایهٔ حَق بر سَرِ بَنده بُوَد
عاقِبَت جویَنده یابَنده بُوَد
گفت پیغامبر که چون کوبی دَری
عاقِبَت زان دَر بُرون آید سَری
چون نِشینی بر سَرِ کویِ کسی
عاقِبَت بینی تو هم رویِ کسی
چون زِ چاهی می‌کَنی هر روزْ خاک
عاقِبَت اَنْدَر رَسی در آبِ پاک
جُمله دانَند این اگر تو نَگْرَوی
هر چه می‌کاریْش روزی بِدْرَوی
سنگ بر آهن زَدی آتَشْ نَجَست
این نباشد وَرْ بِباشَد نادر است
آن کِه روزی نیسْتَش بَخت و نَجات
نَنْگَرد عَقلَش مگر در نادِرات
کان فُلان کَس کِشت کرد و بَر نداشت
وان صَدَف بُرد و صَدَفْ گوهر نداشت
بَلْعَمِ باعور و اِبْلیسِ لَعین
سودْ نامَدْشان عِبادَت‌ها و دین
صد هزاران اَنْبیا و رَه‌ُروان
نایَد اَنْدَر خاطِرِ آن بَدگُمان
این دو را گیرد که تاریکی دَهَد
در دِلَش اِدْبارْ جُز این کِی نَهَد؟
بَسْ کَسا که نان خورَد دِلْشادْ او
مرگِ او گردد بگیرد در گِلو
پَس تو ای اِدْبار رو هم نان مَخَور
تا نَیُفتی هَمچو او در شور و شَر
صد هزاران خَلْقْ نان‌ها می‌خورَند
زور می‌یابَند و جانْ می‌پَروَرَند
تو بِدان نادر کجا افتاده‌یی؟
گَر نه مَحْرومیّ و اَبْله زاده‌یی
این جهان پُر آفتاب و نورِ ماه
او بِهِشته سَر فُرو بُرده به چاه
که اگر حَق است پَس کو روشنی؟
سَر زِ چَهْ بَردار و بِنْگَر ای دَنی
جُمله عالَمْ شرق و غرب آن نور یافت
تا تو در چاهی نخواهد بر تو تافت
چَهْ رَها کُن رو به ایوان و کُروم
کَم سِتیز این جا بِدان کَالْلَّجُّ شوم
هین مگو کاینک فُلانی کِشت کرد
در فُلان سالی مَلَخ کِشتَش بِخَورْد
پس چرا کارم؟ که این جا خَوْف هست
من چرا اَفْشانَم این گندم زِ دست؟
و آن کِه او نَگْذاشت کِشت و کار را
پُر کُند کوریِّ تو اَنْبار را
چون دَری می‌کوفت او از سَلْوَتی
عاقِبَت در یافت روزی خَلْوَتی
جَست از بیمِ عَسَسْ شب او به باغ
یارِ خود را یافت چون شمع و چراغ
گفت سازَنده‌یْ سَبَب را آن نَفَس
ای خدا تو رَحْمَتی کُن بر عَسَس
ناشِناسا تو سَبَبها کرده‌یی
از دَرِ دوزخ بِهِشتَم بُرده‌یی
بَهرِ آن کردی سَبَب این کار را
تا ندارم خوارْ من یک خار را
در شِکَستِ پایْ بَخشَد حَقْ پَری
هم زِ قَعْرِ چاهْ بُگْشایَد دَری
تو مَبین که بر درختی یا به چاه
تو مرا بین که مَنَم مِفْتاحِ راه
گَر تو خواهی باقیِ این گفت و گو
ای اَخی در دَفترِ چارُم بِجو
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب: مثنوی
تعداد ابیات: ۳۱
۱۸۹۵
حمایت مالی از گوهرین
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:بخش ۲۲۷ - حکایت عاشقی دراز هجرانی بسیار امتحانی
نظرها و حاشیه ها
ناشناس
۱۴۰۰/۱/۲۰ ۰۵:۵۴
مولانا بینظیره
