سوره فتح دعای نصر دعای توسل

خلاصه و رده بندی سنی

هوش مصنوعی: این متن بر اهمیت عقل و باطن‌نگری تأکید دارد و ظاهرگرایی را نقد می‌کند. در آن اشاره می‌شود که عقل و پختگی مهم‌تر از ظاهر و سن است و نباید به ظاهر افراد قضاوت کرد. همچنین، از خطرات منافقان و ظاهرگرایان هشدار داده می‌شود و تشویق می‌کند که به جای تقلید، از عقل و نور حق پیروی کنیم.

رده سنی: 16+ مفاهیم عمیق فلسفی و اخلاقی موجود در متن، مانند نقد ظاهرگرایی و تأکید بر عقل و باطن‌نگری، برای درک و تحلیل نیاز به بلوغ فکری و تجربه زندگی دارد. این مفاهیم ممکن است برای سنین پایین‌تر قابل درک نباشند.

حکم اغلب راست چون غالب بدند
تیغ را از دست ره‌زن بستدند

گفت پیغامبر که ای ظاهرنگر
تو مبین او را جوان و بی‌هنر

ای بسا ریش سیاه و مرد پیر
ای بسا ریش سپید و دل چو قیر

عقل او را آزمودم بارها
کرد پیری آن جوان در کارها

پیر پیر عقل باشد ای پسر
نه سپیدی موی اندر ریش و سر

از بلیس او پیرتر خود کی بود؟
چون که عقلش نیست او لاشی بود

طفل گیرش چون بود عیسی نفس
پاک باشد از غرور و از هوس

آن سپیدی مو دلیل پختگی‌ست
پیش چشم بسته کش کوته ‌تگی‌ست

آن مقلد چون نداند جز دلیل
در علامت جوید او دایم سبیل

بهر او گفتیم که تدبیر را
چون که خواهی کرد بگزین پیر را

آن که او از پردهٔ تقلید جست
او به نور حق ببیند آنچه هست

نور پاکش بی‌دلیل و بی‌بیان
پوست بشکافد در آید در میان

پیش ظاهربین چه قلب و چه سره
او چه داند چیست اندر قوصره؟

ای بسا زر سیه کرده به دود
تا رهد از دست هر دزدی حسود

ای بسا مس زر اندود به زر
تا فروشد آن به عقل مختصر

ما که باطن‌بین جمله‌ی کشوریم
دل ببینیم و به ظاهر ننگریم

قاضیانی که به ظاهر می‌تنند
حکم بر اشکال ظاهر می‌کنند

چون شهادت گفت و ایمانی نمود
حکم او مؤمن کنند این قوم زود

بس منافق کندرین ظاهر گریخت
خون صد مؤمن به پنهانی بریخت

جهد کن تا پیر عقل و دین شوی
تا چو عقل کل تو باطن‌بین شوی

از عدم چون عقل زیبا رو گشاد
خلعتش داد و هزارش نام داد

کمترین زان نام‌های خوش‌نفس
این که نبود هیچ او محتاج کس

گر به صورت وا نماید عقل رو
تیره باشد روز پیش نور او

ور مثال احمقی پیدا شود
ظلمت شب پیش او روشن بود

کو ز شب مظلم‌تر و تاری‌ترست
لیک خفاش شقی ظلمت‌خر است

اندک اندک خوی کن با نور روز
ورنه خفاشی بمانی بی‌فروز

عاشق هر جا شکال و مشکلی‌ست
دشمن هرجا چراغ مقبلی‌ست

ظلمت اشکال زان جوید دلش
تا که افزون‌تر نماید حاصلش

تا تو را مشغول آن مشکل کند
وز نهاد زشت خود غافل کند

مولوی

حُکْمْ اَغْلب راست چون غالِب بَدند
تیغ را از دَستِ رَهْ‌زَن بِسْتَدند

گفت پیغامبر که ای ظاهِرِنِگَر
تو مَبین او را جوان و بی‌هُنر

ای بَسا ریشِ سیاه و مَرْد پیر
ای بَسا ریشِ سپید و دلْ چو قیر

عقلِ او را آزْمودَم بارها
کرد پیری آن جوان در کارها

پیر پیرِ عقل باشد ای پسر
نه سپیدی مویْ اَنْدَر ریش و سَر

از بِلیسْ او پیرتَر خود کَی بُوَد؟
چون که عَقلَش نیست او لاشَیْ بُوَد

طِفْل گیرَش چون بُوَد عیسی نَفَس
پاک باشد از غُرور و از هَوَس

آن سپیدی مو دَلیلِ پُختگی‌ست
پیشِ چَشمِ بَسته کِشْ کوتَه ‌تَگی‌ست

آن مُقَلِّد چون نَدانَد جُز دلیل
در عَلامَت جویَد او دایم سَبیل

بَهرِ او گفتیم که تَدبیر را
چون که خواهی کرد بُگْزین پیر را

آن کِه او از پَردهٔ تَقْلید جَست
او به نورِ حَق بِبیند آنچه هست

نورِ پاکَش بی‌دَلیل و بی‌بَیان
پوست بِشْکافَد دَر آیَد در میان

پیشِ ظاهِربین چه قَلْب و چه سَره
او چه داند چیست اَنْدَر قَوْصَره؟

ای بسا زر سیه کرده به دود
تا رَهَد از دَستِ هر دُزدی حَسود

ای بَسا مس زَرْ اَنْدودِ به زَر
تا فُروشَد آن به عقلِ مُخْتَصَر

ما که باطِن‌بینِ جُمله‌یْ کشوریم
دل بِبینیم و به ظاهِر نَنْگَریم

قاضیانی که به ظاهِر می‌تَنَند
حُکْم بر اَشکالِ ظاهِر می‌کُنند

چون شهادت گفت و ایمانی نِمود
حُکْمِ او مؤمن کُنند این قَوْمْ زود

بَسْ مُنافِق کَنْدَرین ظاهِر گُریخت
خونِ صَد مُؤمن به پنهانی بِریخت

جَهْد کُن تا پیرِ عقل و دین شَوی
تا چو عقلِ کُلْ تو باطِن‌بین شَوی

از عَدَم چون عقلِ زیبا رو گُشاد
خِلْعَتَش داد و هزارَش نام داد

کمترین زان نام‌هایِ خوش‌نَفَس
این که نَبْوَد هیچ او مُحتاجِ کَس

گَر به صورت وا نِمایَد عقلْ رو
تیره باشد روزْ پیشِ نورِ او

وَرْ مِثالِ اَحْمَقی پیدا شود
ظُلْمَتِ شبْ پیش او روشن بُوَد

کو زِ شَب مُظْلِم‌تَر و تاری‌تَرست
لیکْ خُفّاش شَقی ظُلْمَت‌خَر است

اندک اندک خوی کُن با نورِ روز
وَرْنه خُفّاشی بِمانی بی‌فُروز

عاشقِ هر جا شِکال و مُشکلی‌ست
دُشمنِ هرجا چراغِ مُقْبلی‌ست

ظُلْمَتِ اِشکال زان جویَد دِلَش
تا که اَفْزون‌تَر نِمایَد حاصِلَش

تا تو را مشغولِ آن مُشکل کُند
وَزْ نَهادِ زشتِ خود غافل کُند

«مولوی»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir