عالم اندر میان جاهل را
مثلی گفته اند صدیقان
شاهدی در میان کورانست
مصحفی در سرای زندیقان

سگی را لقمه‌ای هرگز فراموش
نگردد ور زنی صد نوبتش سنگ

گدای نیک انجام به از پادشای بد فرجام

به شنبه روز خوش باشد همه کار
ولیکن صید کردن از همه به

این گُره را که نام کردی خویش
هریکی گزدمند با صد نیش
سرگران همچو پای در خوابند
پرده‌در همچو تیز درآبند
از ره مرگ و جسک ماده و نر
آرزومند مرگ یکدیگر
از جفا زشت گوی یگدگرند
وز حسد عیب جوی یکدگرند
اهل علّت نه خویش یکدگرند
همچومهتاب خیش یکدگرند
در ضیاع و عقار خویشان را
بشناسی چو گرگ میشان را
گرچه ایشان اقاربند همه
در اقارب عقاربند همه
نیک گفت این سخن حکیم عرب
نبود خویش اهل ناز و طرب
این مثل را نگر نداری سست
که اقارب عقاربند دُرست
خویش نزدیک همچو ریش بُوَد
بیش کاویش رنج بیش بُوَد
همه لرزنده در عنا و عذاب
چون زر و سیم سفله بر سیماب
آشکارا چو گربه بر سرِ خوان
زیر برتر چو موش در انبان

شوی زن نوجوان اگر پیر بود
تا پیر شود همیشه دلگیر بود
آری مثل است این که گویند زنان
در پهلوی زن تیر به از پیر بود

خسیس از هنرپیشگان عیب بیند
مگس بیشتر بر جراحت نشیند

از نمدپوشان زبان طعن را کوتاه دار
کز نمد سالم نمی آید برون دندان مار

نیکو مثلی زده ست شاها دستور
بز را چه به انجمن کشند و چه به سور

تا زر نباشد به قدر سرمه
تا لاد نباشد به شبه لادن

لیک نزدیک او چنان باشد
که سگ از دور می کند دوله

کسی کرد نتوان ز زهر انگبین
نسازد ز ریکاشه کس پوستین

سر که یابد گسسته کیسنه را
دور باشد بتاوه کرسنه را

نتوان ساخت از کدو گوداب
نه ز ریکاشه جامۀ سنجاب

آب و آتش بهم نیامیزد
بالوایه ز خاک بگریزد

هر که را رهبری کلاغ کند
بی گمان دل بدخمه داغ کند

کار زرگر به زر شود بر راه
زر به زرگر سپار و کار بخواه

بنده ات بود گرسنه پیرار
پار زن کرد و بچّه زاد امسال
لاجرم از نوایب حدثان
تیره دارد چو خال صورت حال
مثل بنده اندرین حالت
اینچنین گفته اند در امثال
تنگ بد حای موش در سوراخ
بست جاروب نیز بر دنبال

عیدی دیدم سر علم افتاد
فی الحال بجایش سر سنج بستم

شیراز از تعدّی قاضی خراب شد
این مور بین که ملک سلیمان خراب کرد