نماز آن حضرت دو رکعت است که در هر رکعت در سوره «حمد» آیه «إِیّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیّاکَ نَسْتَعِینُ» را «صد مرتبه» بخوان و پس ازآن سوره «حمد» را تا «وَلاَ الضَّالِّینَ» ادامه بده، آنگاه سوره «توحید» را «یک مرتبه» قرائت کن و پس از پایان یافتن نماز این دعا را بخوان:
اللّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ، وَبَرِحَ الْخَفَاءُ، وَانْکشَفَ الْغِطَاءُ، وَضَاقَتِ الْأَرْضُ بِمَا وَسَعَتِ السَّماءُ، وَ إِلَیک یا رَبِّ الْمُشْتَکی، وَعَلَیک الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَالرَّخَاءِ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الَّذِینَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَتِهِمْ، وَعَجِّلِ اللّهُمَّ فَرَجَهُمْ بِقَائِمِهِمْ، وَأَظْهِرْ إِعْزَازَهُ، یا مُحَمَّدُ یا عَلِی، یا عَلِی یا مُحَمَّدُ، اکفِیانِی فَإِنَّکمَا کافِیای، یا مُحَمَّدُ یا عَلِی، یا عَلِی یا مُحَمَّدُ، انْصُرَانِی فَإِنَّکما نَاصِرَای، یا مُحَمَّدُ یا عَلِی، یا عَلِی یا مُحَمَّدُ، احْفظَانِی فَإِنَّکما حَافِظَای، یا مَوْلای یا صَاحِبَ الزَّمَانِ، یا مَوْلای یا صَاحِبَ الزَّمانِ، یا مَوْلَای یا صاحِبَ الزَّمَانِ، الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ، أَدْرِکنِی أَدْرِکنِی أَدْرِکنِی، الْأَمَانَ الْأَمَانَ الْأَمَانَ.

 المناجات الرابعة: مناجاة الرّاجین
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
یا مَنْ إِذا سَأَلَهُ عَبْدٌ أَعْطاهُ، وَ إِذا أَمَّلَ ما عِنْدَهُ بَلَّغَهُ مُناهُ، وَ إِذا أَقْبَلَ عَلَیهِ قَرَّبَهُ وَ أَدْناهُ، وَ إِذا جاهَرَهُ بِالْعِصْیانِ سَتَرَ عَلی ذَنْبِهِ وَ غَطَّاهُ، وَ إِذا تَوَکلَ عَلَیهِ أَحْسَبَهُ وَ کفاهُ.
إِلهِی مَنِ الَّذِی نَزَلَ بِک مُلْتَمِساً قِراک فَما قَرَیتَهُ؟ وَ مَنِ الَّذِی أَناخَ بِبابِک مُرْتَجِیاً نَداک فَما أَوْلَیتَهُ؟ أَیحْسُنُ أَنْ أَرْجِعَ عَنْ بابِک بِالْخَیبَةِ مَصْرُوفاً، وَ لَسْتُ أَعْرِفُ سِواک مَوْلی بِالْإِحْسانِ مَوْصُوفاً؟! کیفَ أَرْجُو غَیرَک وَالْخَیرُ کلُّهُ بِیدِک؟ وَکیفَ أُؤَمِّلُ سِواک وَالْخَلْقُ وَالْأَمْرُ لَک؟! أَ أَقْطَعُ رَجائِی مِنْک وَقَدْ أَوْلَیتَنِی ما لَمْ أَسْأَلْهُ مِنْ فَضْلِک؟ أَمْ تُفْقِرُنِی إِلی مِثْلِی وَ أَنَا أَعْتَصِمُ بِحَبْلِک؟
یا مَنْ سَعَدَ بِرَحْمَتِهِ الْقاصِدُونَ، وَ لَمْ یشْقَ بِنِقْمَتِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ؛ کیفَ أَنْساک وَ لَمْ تَزَلْ ذاکرِی؟! وَکیفَ أَ لْهُو عَنْک وَ أَنْتَ مُراقِبِی؟!
إِلهِی بِذَیلِ کرَمِک أَعْلَقْتُ یدِی، وَ لِنَیلِ عَطایاک بَسَطْتُ أَمَلِی، فَأَخْلِصْنِی بِخالِصَةِ تَوْحِیدِک، وَاجْعَلْنِی مِنْ صَفْوَةِ عَبِیدِک،
یا مَنْ کلُّ هارِبٍ إِلَیهِ یلْتَجِئُ، وَکلُّ طالِبٍ إِیاهُ یرْتَجِی، یا خَیرَ مَرْجُوٍّ، وَیا أَکرَمَ مَدْعُوٍّ، وَیا مَنْ لَایرَدُّ سائِلُهُ، وَ لَا یخَیبُ آمِلُهُ، یا مَنْ بابُهُ مَفْتُوحٌ لِداعِیهِ، وَ حِجابُهُ مَرْفُوعٌ لِراجِیهِ، أَسْأَلُک بِکرَمِک أَنْ تَمُنَّ عَلَی مِنْ عَطائِک بِما تَقَرُّ [تَقِرُّ] بِهِ عَینِی، وَ مِنْ رَجائِک بِما تَطْمَئِنُّ بِهِ نَفْسِی، وَ مِنَ الْیقِینِ بِما تُهَوِّنُ بِهِ عَلَی مُصِیباتِ الدُّنْیا، وَ تَجْلُو بِهِ عَنْ بَصِیرَتِی غَشَواتِ الْعَمی، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

روز بیست و هفتم یکی از اعیاد بزرگ است و روزی است که حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) به پیامبری مبعوث شد و جبرئیل برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد و برای این روز چند عمل وارد است:
اوّل:
غسل کردن.
دوّم:
روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد.
سوّم:
صلوات زیاد فرستادن.
چهارم:
زیارت حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام).
پنجم:
شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: که از ریان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد(علیه السلام) زمانی که در بغداد بود روز نیمه و روز بیست وهفتم رجب را روزه گرفت و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بخوانیم به این صورت که:
در هر رکعت «یک مرتبه» «حمد» و «سوره»[توحید] خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره های «حمد» و «توحید» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ بِّ النَّاسِ» را «چهار مرتبه» بخوانیم، آنگاه «چهار مرتبه» بگوییم:
لَاإِلهَ إِلّا اللّهُ، وَاللّهُ أَکبَرُ، وَ سُبْحانَ اللّهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ.
و «چهار مرتبه»:
اللّهُ اللّهُ رَبِّی لَاأُشْرِک بِهِ شَیئاً.
و «چهار مرتبه»:
لَا أُشْرِک بِرَبِّی أَحَداً.
ششم:
شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح(رحمة الله علیه) روایت کرده: که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می آوری در هر رکعت سوره «حمد» و سوره ای که آسان باشد می خوانی و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می گویی:
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ یکنْ لَهُ شَرِیک فِی الْمُلْک، وَ لَمْ یکنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِّ، وَ کبِّرْهُ تَکبِیراً. یا عُدَّتِی فِی مُدَّتِی، یا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، یا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، یا غِیاثِی فِی رَغْبَتِی، یا نَجاحِی فِی حاجَتِی، یا حافِظِی فِی غَیبَتِی، یا کافِی فِی وَحْدَتِی، یا أُنْسِی فِی وَحْشَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، فَلَک الْحَمْدُ، وَ أَنْتَ الْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَلَک الْحَمْدُ، وَ أَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِی، فَلَک الْحَمْدُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتِی، وَ آمِنْ رَوْعَتِی، وَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمِی، وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتِی فِی أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کانُوا یوعَدُونَ.
هنگامی که از نماز و دعا فارغ شدی، هر یک از سوره های «حمد» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ بِّ النَّاسِ» و «قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ» و «إِنّا أَنْزَلْناهُ» و «آیت الکرسی» را «هفت مرتبه» می خوانی و «هفت بار» می گویی:
لَاإِلهَ إِلّا اللّهُ، وَاللّهُ أَکبَرُ، وَ سُبْحانَ اللّهِ، وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ.
و «هفت بار»:
اللّهُ اللّهُ رَبِّی لَاأُشْرِک بِهِ شَیئاً.
و هر دعایی که می خواهی بخوان.
هفتم:
در کتاب «اقبال» و در بعضی نسخه های «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند:
یا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَ ضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفا وَ تَجاوَزَ اعْفُ عَنِّی وَ تَجاوَزْ یا کرِیمُ. اللّهُمَّ وَ قَدْ أَکدَی الطَّلَبُ، وَ أَعْیتِ الْحِیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَ دَرَسَتِ الْآمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ إِلّا مِنْک وَحْدَک لا شَرِیک لَک.
اللّهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیک مُشْرَعَةً، وَ مَناهِلَ الرَّجاءِ لَدَیک مُتْرَعَةً، وَ أَبْوابَ الدُّعاءِ لِمَنْ دَعاک مُفَتَّحَةً، وَالاسْتِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِک مُباحَةً، وَ أَعْلَمُ أَنَّک لِداعِیک بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلصَّارِخِ إِلَیک بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَ أَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلی جُودِک وَالضَّمانِ بِعِدَتِک عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ؛ وَ مَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَیدِی الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَ أَنَّک لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِک إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَک.
وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زادِ الرَّاحِلِ إِلَیک عَزْمُ إِرادَةٍ یخْتارُک بِها وَ قَدْ ناجاک بِعَزْمِ الْإِرادَةِ قَلْبِی، وَ أَسْأَلُک بِکلِّ دَعْوَةٍ دَعاک بِها راجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ، أَوْ صارِخٌ إِلَیک أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ، أَوْ مَلْهُوفٌ مَکرُوبٌ فَرَّجْتَ کرْبَهُ، أَوْ مُذْنِبٌ خاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، أَوْ مُعافی أَتْمَمْتَ نِعْمَتَک عَلَیهِ، أَوْ فَقِیرٌ أَهْدَیتَ غِناک إِلَیهِ، وَ لِتِلْک الدَّعْوَةِ عَلَیک حَقٌّ وَ عِنْدَک مَنْزِلَةٌ إِلّا صَلَّیتَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ قَضَیتَ حَوائِجِی حَوائِجَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ؛
وَ هذا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکرَّمُ الَّذِی أَکرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَکرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَینِ الْأُمَمِ، یا ذَا الْجُودِ وَالْکرَمِ فَنَسْأَلُک بِهِ وَ بِاسْمِک الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَکرَمِ الَّذِی خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِی ظِلِّک فَلا یخْرُجُ مِنْک إِلی غَیرِک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ الطَّاهِرِینَ وَ تَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِینَ فِیهِ بِطاعَتِک، وَالْآمِلِینَ فِیهِ بِشَفاعَتِک؛
اللّهُمَّ وَاهْدِنا إِلی سَواءِ السَّبِیلِ، وَاجْعَلْ مَقِیلَنا عِنْدَک خَیرَ مَقِیلٍ فِی ظِلٍّ ظَلِیلٍ، فَإِنَّک حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَکیلُ، وَالسَّلامُ عَلَی عِبادِهِ الْمُصْطَفَینَ وَ صَلَواتُهُ عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ.
اللّهُمَّ وَبارِک لَنا فِی یوْمِنا هذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ، وَبِکرامَتِک جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظِیمِ الْأَعْلی أنْزَلْتَهُ، صَلِّ عَلَی مَنْ فِیهِ إِلَی عِبادِک أَرْسَلْتَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الْکرِیمِ أَحْلَلْتَهُ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَیهِ صَلاةً دائِمَةً تَکونُ لَک شُکراً، وَ لَنا ذُخْراً، وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا یسْراً، وَاخْتِمْ لَنا بِالسَّعادَةِ إِلی مُنْتَهی آجالِنا، وَ قَدْ قَبِلْتَ الْیسِیرَ مِنْ أَعْمالِنا، وَبَلَّغْتَنا بِرَحْمَتِک أَفْضَلَ آمالِنا، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ.
نویسنده گوید: این دعا را حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) در آن روزی که آن جناب را به جانب بغداد حرکت دادند خواند و آن روز، روز بیست وهفتم رجب بود و این دعا از دعاهای برگزیده ماه رجب است.
هشتم:
سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» فرموده است: دعای «اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی الْأَعْظَمِ» را بخواند و این دعا به روایت کفعمی جزو اعمال «شب بیست وهفتم» بیان شد.

در آن چند عمل مستحب است:
اوّل:
استهلال [یعنی جستجوی هلال ماه] و بعضی استهلال این ماه را واجب دانسته اند.
دوّم:
چون هلال را دید، به هلال اشاره نکند، بلکه رو به قبله کرده و دست ها را به آسمان بردارد و هلال را خطاب کرده و بگوید:
رَبِّی وَرَبُّک اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَینا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْمُسارَعَةِ إِلی مَا تُحِبُّ وَتَرْضی. اللّهُمَّ بارِک لَنا فِی شَهْرِنا هذَا، وَارْزُقْنا خَیرَهُ وَعَوْنَهُ، وَاصْرِفْ عَنَّا ضُرَّهُ وَشَرَّهُ وَبَلاءَهُ وَفِتْنَتَهُ.
و روایت شده: زمانی که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هلال ماه رمضان را می دید، روی شریفش را به جانب قبله می گرداند و می گفت:
اللّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَینا بِالْأَمْنِ وَالْإِیمانِ وَالسَّلامَةِ وَالْإِسْلامِ وَالْعافِیةِ الْمُجَلَّلَةِ وَدِفاعِ الْأَسْقامِ وَالْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَالصِّیامِ وَالْقِیامِ وَتِلاوَةِ الْقُرْآنِ. اللّهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ حَتَّی ینْقَضِی عَنَّا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا.
و از حضرت صادق(علیه السلام) روایت شده: هلال را دیدی بگو:
اللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرضْتَ عَلَینا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ. اللّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فِیهِ، وَسَلِّمْنا مِنْهُ، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یسْرٍ مِنْک وَعافِیةٍ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ.
سوم:
«دعای چهل وسوم صحیفه کامله سجادیه» را در هنگام دیدن هلال بخواند.
سید ابن طاووس روایت کرده: روزی حضرت سجّاد(علیه السلام) در راهی می گذشت که به هلال ماه رمضان نظر کرد، پس ایستاد و گفت:
أَیهَا الْخَلْقُ الْمُطِیعُ، الدَّائِبُ السَّرِیعُ، الْمُتَرَدِّدُ فِی مَنازِلِ التَّقْدِیرِ، الْمُتَصَرِّفُ فِی فَلَک التَّدْبِیرِ، آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِک الظُّلَمَ، وَأَوْضَحَ بِک الْبُهَمَ، وَجَعَلَک آیةً مِنْ آیاتِ مُلْکهِ، وَعَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِک الزَّمانَ، وَامْتَهَنَک بِالْکمالِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ وَالْأُفُولِ وَالْإِنارَةِ وَالْکسُوفِ فِی کلِّ ذلِک أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ، وَ إِلی إِرادَتِهِ سَرِیعٌ، سُبْحانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ مِنْ أَمْرِک! وَأَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِی شَأْنِک! جَعَلَک مِفْتاحَ شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ؛
فَأَسْأَلُ اللّهَ رَبِّی وَرَبَّک، وَخالِقِی وَخالِقَک، وَمُقَدِّرِی وَمُقَدِّرَک، وَمُصَوِّرِی وَمُصَوِّرَک؛ أَنْ یصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یجْعَلَک هِلالَ بَرَکةٍ لَاتَمْحَقُهَا الْأَیامُ، وَطَهارَةٍ لَاتُدَنِّسُهَا الْآثامُ، هِلالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفاتِ، وَسَلامَةٍ مِنَ السَّیئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لَانَحْسَ فِیهِ، وَیمْنٍ لَانَکدَ مَعَهُ، وَیسْرٍ لَایمازِجُهُ عُسْرٌ، وَخیرٍ لَا یشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ أَمْنٍ وَإِیمانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسانٍ، وَسَلامَةٍ وَ إِسْلامٍ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنا مِنْ أَرْضی مَنْ طَلَعَ عَلَیهِ؛ وَأَزْکی مَنْ نَظَرَ إِلَیهِ، وَأَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَک فِیهِ، وَوَفِّقْنَا اللّهُمَّ فِیهِ لِلطَّاعَةِ وَالتَّوْبَةِ، وَاعْصِمْنا فِیهِ مِنَ الْآثامِ وَالْحَوْبَةِ، وَأَوْزِعْنا فِیهِ شُکرَ النِّعْمَةِ، وَأَلْبِسْنا فِیهِ جُنَنَ الْعافِیةِ، وَأَتْمِمْ عَلَینا بِاسْتِکمالِ طاعَتِک فِیهِ الْمِنَّةَ، إِنَّک أَنْتَ الْمَنّانُ الْحَمِیدُ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّیبِینَ، وَاجْعَلْ لَنا فِیهِ عَوْناً مِنْک عَلَی مَا نَدَبْتَنا إِلَیهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِک وَتَقَبَّلْها إِنَّک الْأَکرَمُ مِنْ کلِّ کرِیمٍ، وَالْأَرْحَمُ مِنْ کلِّ رَحِیمٍ، آمِینَ آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
چهارم:
با همسر خویش نزدیکی کند و این عمل از ویژگی های این ماه است وگرنه نزدیکی با همسر در شب اول ماه های دیگر مکروه است.
پنجم:
غسل شب اول ماه را انجام دهد. روایت شده: هرکه در شب اول ماه رمضان غسل کند تا ماه رمضان آینده بدنش دچار خارش نشود.
ششم:
اگر بتواند در نهر جاری غسل کند و سی کف آب بر سر بریزد که تا ماه رمضان آینده با طهارت معنوی باشد.
هفتم:
قبر مطهر امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند تا گناهانش ریخته و ثواب حاجیان و اهل عمره آن سال را به دست آورد.
هشتم:
از این شب خواندن «هزار رکعت نماز این ماه» را که در پایان بخش دوّم بیان شد شروع کند.
نهم:
در این شب دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت سوره «حمد» و سوره «انعام» را بخواند و از خدا درخواست کند که او را کفایت نماید و از آنچه از دردها می ترسد حفظ کند.
دهم:
دعای «اللّهُمَّ إِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ» را که در اعمال «شب آخر ماه شعبان» گذشت بخواند.
یازدهم:
پس از نماز مغرب دست ها را بلند کند و این دعا را که از امام جواد(علیه السلام) وارد شده و در کتاب «اقبال» آمده بخواند:
اللّهُمَّ یا مَنْ یمْلِک التَّدْبِیرَ وَهُوَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، یا مَنْ یعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْینِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ وَتُجِنُّ الضَّمِیرُ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ. اللّهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ نَوی فَعَمِلَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِی فَکسِلَ، وَلَا مِمَّنْ هُوَ عَلَی غَیرِ عَمَلٍ یتَّکلُ.
اللّهُمَّ صَحِّحْ أَبْدانَنا مِنَ الْعِلَلِ، وَأَعِنّا عَلَی مَا افْتَرَضْتَ عَلَینا مِنَ الْعَمَلِ، حَتّی ینْقَضِی عَنَّا شَهْرُک هذَا وَقَدْ أَدَّینا مَفْرُوضَک فِیهِ عَلَینا. اللّهُمَّ أَعِنّا عَلَی صِیامِهِ، وَوَفِّقْنا لِقِیامِهِ، وَنَشِّطْنا فِیهِ لِلصَّلاةِ، وَلَا تَحْجُبْنا مِنَ الْقِراءَةِ، وَسَهِّلْ لَنا فِیهِ إِیتاءَ الزَّکاةِ. اللّهُمَّ لَاتُسَلِّطْ عَلَینا وَصَباً وَلَا تَعَباً وَلَا سَقَماً وَلَا عَطَباً؛
اللّهُمَّ ارْزُقْنا الْإِفْطارَ مِنْ رِزْقِک الْحَلالِ. اللّهُمَّ سَهِّلْ لَنا فِیهِ مَا قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِک، وَیسِّرْ مَا قَدَّرْتَهُ مِنْ أَمْرِک، وَاجْعَلْهُ حَلالاً طَیباً نَقِیاً مِنَ الْآثامِ، خالِصاً مِنَ الْآصارِ وَالْأَجْرامِ.
اللّهُمَّ لَاتُطْعِمْنا إِلّا طَیباً غَیرَ خَبِیثٍ وَلَا حَرامٍ، وَاجْعَلْ رِزْقَک لَنا حَلالاً لَایشُوبُهُ دَنَسٌ وَلا أَسْقامٌ، یا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ کعِلْمِهِ بِالْأَعْلانِ، یا مُتَفَضِّلاً عَلَی عِبادِهِ بِالْإِحْسانِ، یا مَنْ هُوَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، وَبِکلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ خَبِیرٌ، أَلْهِمْنا ذِکرَک، وَجَنِّبْنا عُسْرَک، وَأَنِلْنا یسْرَک، وَاهْدِنا لِلرَّشادِ، وَوَفِّقْنا لِلسَّدادِ، وَاعْصِمْنا مِنَ الْبَلایا، وَصُنَّا مِنَ الْأَوْزارِ وَالْخَطایا؛
یا مَنْ لَایغْفِرُ عَظِیمَ الذُّنُوبِ غَیرُهُ، وَلا یکشِفُ السُّوءَ إِلّا هُوَ، یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ وَ أَکرَمَ الْأَکرَمِینَ؛ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ الطَّیبِینَ، وَاجْعَلْ صِیامَنا مَقْبُولاً، وَبِالْبِرِّ وَالتَّقْوی مَوْصُولاً، وَکذلِک فَاجْعَلْ سَعْینا مَشْکوراً، وَقِیامَنا مَبْرُوراً، وَقُرْآنَنا مَرْفُوعاً، وَدُعاءَنا مَسْمُوعاً، وَاهْدِنا لِلْحُسْنی، وَجَنِّبْنا الْعُسْری، وَیسِّرْنا لِلْیسْری؛
وَأَعْلِ لَنَا الدَّرَجاتِ، وَضاعِفْ لَنَا الْحَسَناتِ، وَاقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَالصَّلاةَ، وَاسْمَعْ مِنَّا الدَّعَواتِ، وَاغْفِرْ لَنَا الْخَطِیئاتِ، وَتَجاوَزْ عَنَّا السَّیئاتِ، وَاجْعَلْنا مِنَ الْعامِلِینَ الْفَائِزِینَ، وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِمْ وَلَا الضَّالِّینَ، حَتَّی ینْقَضِی شَهْرُ رَمَضانَ عَنَّا وَقَدْ قَبِلْتَ فِیهِ صِیامَنا وَقِیامَنا، وَزَکیتَ فِیهِ أَعْمالَنا، وَغَفَرْتَ فِیهِ ذُنُوبَنا، وَأَجْزَلْتَ فِیهِ مِنْ کلِّ خَیرٍ نَصِیبَنا، فَإِنَّک الْإِلهُ الْمُجِیبُ، وَالرَّبُّ الْقَرِیبُ، وَأَنْتَ بِکلِّ شَیءٍ مُحِیطٌ.
دوازدهم:
در این شب دعای روایت شده از امام صادق(علیه السلام) را که در کتاب «اقبال» آمده بخواند:
اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، مُنَزِّلَ الْقُرْآنِ، هذَا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَأَنْزَلْتَ فِیهِ آیاتٍ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ. اللّهُمَّ ارْزُقْنا صِیامَهُ، وَأَعِنَّا عَلَی قِیامِهِ.
اللّهُمَّ سَلِّمْهُ لَنا، وَسَلِّمْنا فِیهِ، وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا فِی یسْرٍ مِنْک وَمُعافاةٍ، وَاجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَتُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَفِیما تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکیمِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لَایرَدُّ وَلَا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ، وَاجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَتُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ لِی فِی عُمْرِی، وَتُوَسِّعَ عَلَی مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ.
سیزدهم:
«دعای چهل وچهارم» صحیفه کامله سجادیه را بخواند.
چهاردهم:
بخواند دعای: «اللّهُمَّ إِنَّ هذَا شَهْرُ رَمَضانَ. .. إلی آخره» را که سید در کتاب «اقبال» نوشته و دعایی بسیار طولانی است.
پانزدهم:
بخواند:
اللّهُمَّ إِنَّهُ قَدْ دَخَلَ شَهْرُ رَمَضانَ. اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَجَعَلْتَهُ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ. اللّهُمَّ فَبارِک لَنا فِی شَهْرِ رَمَضانَ، وَأَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ وَصَلَواتِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنَّا.
روایت شده رسول خدا(صلی الله علیه وآله) وقتی ماه رمضان می رسید این دعا را می خواند.
شانزدهم:
و نیز روایت شده که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در شب اول ماه رمضان این دعا را می خواند:
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَکرَمَنا بِک أَیهَا الشَّهْرُ الْمُبارَک. اللّهُمَّ فَقَوِّنا عَلَی صِیامِنا وَقِیامِنا، وَثَبِّتْ أَقْدامَنا، وَانْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ. اللّهُمَّ أَنْتَ الْواحِدُ فَلا وَلَدَ لَک، وَأَنْتَ الصَّمَدُ فَلا شِبْهَ لَک، وَأَنْتَ الْعَزِیزُ فَلا یعِزُّک شَیءٌ، وَأَنْتَ الْغَنِی وَأَنَا الْفَقِیرُ، وَأَنْتَ الْمَوْلی وَأَنَا الْعَبْدُ، وَأَنْتَ الْغَفُورُ وَأَنَا الْمُذْنِبُ، وَأَنْتَ الرَّحِیمُ وَأَنَا الْمُخْطِئُ، وَأَنْتَ الْخالِقُ وَأَنَا الْمَخْلُوقُ، وَأَنْتَ الْحَی وَأَنَا الْمَیتُ، أَسْأَلُک بِرَحْمَتِک أَنْ تَغْفِرَ لِی وَتَرْحَمَنِی وَتَجاوَزَ عَنِّی إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
هفدهم:
در باب اوّل بیان استحباب خواندن «دعای جوشن کبیر» در آغاز ماه گذشت.
هجدهم:
«دعای حج» را که در اول ماه گذشت بخواند.
نوزدهم:
هنگامی که ماه رمضان شروع می شود بسیار خواندن قرآن شایسته است و روایت شده که امام صادق(علیه السلام) پیش از تلاوت قرآن این دعا را می خواند:
اللّهُمَّ إِنِّی أَشْهَدُ أَنَّ هذَا کتابُک الْمُنْزَلُ مِنْ عِنْدِک عَلَی رَسُولِک مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، وَکلامُک النَّاطِقُ عَلَی لِسانِ نَبِیک جَعَلْتَهُ هادِیاً مِنْک إِلی خَلْقِک، وَحَبْلاً مُتَّصِلاً فِیما بَینَک وَبَینَ عِبادِک.
اللّهُمَّ إِنِّی نَشَرْتُ عَهْدَک وَکتابَک، اللّهُمَّ فَاجْعَلْ نَظَرِی فِیهِ عِبادَةً، وَقِراءَتِی فِیهِ فِکراً، وَفِکرِی فِیهِ اعْتِباراً، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ اتَّعَظَ بِبَیانِ مَواعِظِک فِیهِ، وَاجْتَنَبَ مَعاصِیک، وَلَا تَطْبَعْ عِنْدَ قِراءَتِی عَلَی سَمْعِی، وَلَا تَجْعَلْ عَلَی بَصَرِی غِشاوَةً، وَلَا تَجْعَلْ قِراءَتِی قِراءَةً لَاتَدَ بُّرَ فِیها، بَلِ اجْعَلْنِی أَتَدَبَّرُ آیاتِهِ وَأَحْکامَهُ آخِذاً بِشَرایعِ دِینِک، وَلَا تَجْعَلْ نَظَرِی فِیهِ غَفْلَةً، وَلَا قِراءَتِی هَذَراً، إِنَّک أَنْتَ الرَّؤُوفُ الرَّحِیمُ.
پس از قرائت قرآن مجید این دعا را می خواند:
اللّهُمَّ إِنِّی قَدْ قَرَأْتُ مَا قَضَیتَ مِنْ کتابِک الَّذِی أَنْزَلْتَهُ عَلَی نَبِیک الصَّادِقِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، فَلَک الْحَمْدُ رَبَّنا. اللّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یحِلُّ حَلالَهُ، وَیحَرِّمُ حَرامَهُ، وَیؤْمِنُ بِمُحْکمِهِ وَمُتَشابِهِهِ، وَاجْعَلْهُ لِی أُنْساً فِی قَبْرِی، وَأُنْساً فِی حَشْرِی، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ تُرْقِیهِ بِکلِّ آیةٍ قَرَأَها دَرَجَةً فِی أَعْلَی عِلِّیینَ، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.

فضیلت این شب نورانی از شب نوزدهم بیشتر است و باید «اعمال این شب» را از غسل و احیا و زیارت و نماز «هفت توحید» و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و «دعای جوشن کبیر» و غیر آن ها را انجام داد و در غسل و احیا و سعی در عبادت، در این شب و شب بیست وسوم اصرار ورزید؛ در روایات به این معنی که شب قدر یکی از این دو شب می باشد، تاکید شده.
در چند روایت آمده که از معصوم خواسته شد: مشخص کنید که شب قدر کدام یک از این دو شب است؟ ایشان تعیین نکرد، بلکه فرمود: «ما أَیْسَرَ لَیْلَتَیْنِ فِیما تَطْلُبُ؛ چه آسان است دو شب در آنچه می جویی» یا آنکه فرمود: «ما عَلَیْکَ أَنْ تَفْعَلَ خَیْراً فِی لَیْلَتَیْنِ؛ باکی بر تو نیست که در هر دو شب کار خیر انجام دهی» و مانند آن [روایات باز هم هست.]
وَقالَ شَیْخُنَا الصَّدُوقُ فِیما أَمْلی عَلَی الْمَشایِخِ فِی مَجْلِسٍ واحِدٍ مِنْ مَذْهَبِ الإِمامیّةِ: «وَ مَنْ أَحْیَا هاتَیْنِ اللَّیْلَتَیْنِ بِمذاکِرَةِ الْعِلْمِ فَهُوَ أَفْضَلُ.»؛
و شیخ ما صدوق در آنچه بر بزرگان در یک مجلس راجع به مذهب امامیه دیکته کرده چنین فرمود: «هر که این دو شب را با بحث های علمی احیا بدارد بهتر است.»
به هر صورت از این شب شروع کند به خواندن «دعاهای شب های دهه آخر ماه» که از جمله آن ها این دعایی است که شیخ کلینی در کتاب کافی از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده که در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بخوان:
أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ ینْقَضِی عَنِّی شَهْرُ رَمَضانَ أَوْ یطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیلَتِی هذِهِ وَلَک قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیهِ.
کفعمی در حاشیه «بلدالاَمین» نقل کرده: که امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهای واجب و مستحب می خواند:
اللّهُمَّ أَدِّعَنَّا حَقَّ مَا مَضی مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَاغْفِرْ لَنا تَقْصِیرَنا فِیهِ وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً، وَلَا تُؤاخِذْنا بِإِسْرافِنا عَلَی أَنْفُسِنا، وَاجْعَلْنا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَحْرُومِینَ.
و فرموده: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیری که در گذشته از ماه رمضان، از او سر زده بیامرزد و او را در باقیمانده ماه از گناهان بازدارد.
سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» از ابن ابی عمیر از مرازم نقل کرده: امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه می خواند:
اللّهُمَّ إِنَّک قُلْتَ فِی کتابِک الْمُنْزَلِ: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدی لِلنّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ» فَعَظَّمْتَ حُرْمَةَ شَهْرِ رَمَضانَ بِما أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَخَصَصْتَهُ بِلَیلَةِ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
اللّهُمَّ وَهذِهِ أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ، وَلَیالِیهِ قَدْ تَصَرَّمَتْ، وَقَدْ صِرْتُ یا إِلهِی مِنْهُ إِلی مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی وَأَحْصی لِعَدَدِهِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ، فَأَسْأَلُک بِما سَأَلَک بِهِ مَلائِکتُک الْمُقَرَّبُونَ، وَأَنْبِیاؤُک الْمُرْسَلُونَ وَعِبادُک الصَّالِحُونَ؛
أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفُک رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَتُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ برَحْمَتِک، وَأَنْ تَتَفَضَّلَ عَلَی بِعَفْوِک وَکرَمِک، وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبِی، وَتَسْتَجِیبَ دُعائِی، وَتَمُنَّ عَلَی بِالْأَمْنِ یوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کلِّ هَوْلٍ أَعْدَدْتَهُ لِیوْمِ الْقِیامَةِ.
إِلهِی وَأَعُوذُ بِوَجْهِک الْکرِیمِ، وَبِجَلالِک الْعَظِیمِ أَنْ ینْقَضِی أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ وَلَیالِیهِ وَلَک قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنِی بِهِ، أَوْ خَطِیئَةٌ تُرِیدُ أَنْ تَقْتَصَّها مِنِّی لَمْ تَغْفِرْها لِی، سَیدِی سَیدِی سَیدِی، أَسْأَلُک یا لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ إِذْ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ؛
إِنْ کنْتَ رَضِیتَ عَنِّی فِی هذَا الشَّهْرِ فَازْدَدْ عَنِّی رِضی، وَ إِنْ لَمْ تَکنْ رَضِیتَ عَنِّی فَمِنَ الْآنَ فَارْضَ عَنِّی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یا اللّهُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ.
و بسیار بگو:
یا مُلَینَ الْحَدِیدِ لِداوُدَ عَلَیهِ السَّلامُ، یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکرَبِ الْعِظامِ عَنْ أَیوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُفَرِّجَ هَمِّ یعْقُوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُنَفِّسَ غَمِّ یوسُفَ عَلَیهِ السَّلامُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کما أَنْتَ أَهْلُهُ أَنْ تُصَلِّی عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَافْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، وَلَا تَفْعَلْ بِی مَا أَنَا أَهْلُهُ.
و از جمله این دعاها دعایی است که در کتاب «کافی» به صورت روایت مستند و در کتاب «مقنعه» و «مصباح» بدون ذکر سند نقل شده: که در شب اوّل از دهه سوم، یعنی در شب بیست ویکم بخوان:
یا مُولِجَ اللَّیلِ فِی النَّهارِ، وَمُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیلِ، وَ مُخْرِجَ الْحَی مِنَ الْمَیتِ، وَمُخْرِجَ الْمَیتِ مِنَ الْحَی، یا رازِقَ مَنْ یشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ، یا اللّهُ یا رَحْمانُ، یا اللّهُ یا رَحِیمُ، یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ لَک الْأَسْماءُ الْحُسْنی، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکبْرِیاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هذِهِ اللَّیلَةِ فِی السُّعَداءِ، وَرُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ، وَ إِحْسانِی فِی عِلِّیینَ، وَ إِساءَتِی مَغْفُورَةً، وَأَنْ تَهَبَ لِی یقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَإِیماناً یذْهِبُ الشَّک عَنِّی، وَتُرْضِینِی بِما قَسَمْتَ لِی، وَآتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً، وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً، وَقِنا عَذابَ النَّارِ الْحَرِیقِ، وَارْزُقْنِی فِیها ذِکرَک وَشُکرَک وَالرَّغْبَةَ إِلَیک، وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْفِیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَعَلَیهِمُ السَّلامُ.
کفعمی از سید ابن باقی نقل کرده: که در شب بیست ویکم بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْسِمْ لِی حِلْما یسُدُّ عَنِّی بَابَ الْجَهْلِ، وَ هُدًی تَمُنُّ بِهِ عَلَی مِنْ کلِّ ضَلالَةٍ، وَ غِنًی تَسُدُّ بِهِ عَنِّی بَابَ کلِّ فَقْرٍ، وَ قُوَّةً تَرُدُّ بِهَا عَنِّی کلَّ ضَعْفٍ، وَ عِزّاً تُکرِمُنِی بِهِ عَنْ کلِّ ذُلٍّ، وَ رِفْعَةً تَرْفَعُنِی بِهَا عَنْ کلِّ ضَعَةٍ، وَ أَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنِّی کلَّ خَوْفٍ، وَ عَافِیةً تَسْتُرُنِی بِهَا عَنْ کلِّ بَلاءٍ، وَ عِلْما تَفْتَحُ لِی بِهِ کلَّ یقِینٍ، وَ یقِینا تُذْهِبُ بِهِ عَنِّی کلَّ شَک، وَ دُعَاءً تَبْسُطُ لِی بِهِ الْإِجَابَةَ فِی هَذِهِ اللَّیلَةِ، وَ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ، السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ؛ یا کرِیمُ، وَ خَوْفا تَنْشُرُ لِی بِهِ کلَّ رَحْمَةٍ، وَ عِصْمَةً تَحُولُ بِهَا بَینِی وَ بَینَ الذُّنُوبِ، حَتَّی أُفْلِحَ بِهَا عِنْدَ الْمَعْصُومِینَ عِنْدَک، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
روایت شده: که حماد بن عثمان در شب بیست ویکم به زیارت امام صادق(علیه السلام) آمد، حضرت پرسید: غسل کرده ای؟ عرض کرد: آری، فدایت شوم؛ پس حضرت حصیری خواست و حمّاد را به نزدیک خود طلبید و مشغول نماز شد و پیوسته نماز خواند و حمّاد هم در کنار حضرت نماز می خواند تا از نمازهای خود فارغ شدند؛ آنگاه امام صادق(علیه السلام) دعا کرد و حمّاد آمین گفت تا سپیده دمید؛
سپس آن حضرت اذان و اقامه گفت و بعضی از خدمتکاران خود را خواست و جلو ایستاد و نماز صبح خواند؛ در رکعت اول پس از سوره «حمد»، سوره «قدر» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد»، سوره «توحید» را خواند و پس از نماز مشغول تسبیح و تحمید و تقدیس و ثنای حق و صلوات بر پیامبر و دعا برای مردان و زنان مؤمن و مسلمان شد؛
سپس سر به سجده گذاشت و به اندازه یک ساعت به جز صدای تنفس صدایی از آن حضرت شنیده نشد، پس از آن این دعا را خواند: «لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَ الأَبْصارِ» تا آخر دعا که در کتاب «اقبال» آمده است.
شیخ کلینی روایت کرده: که امام باقر(علیه السلام) در شب های بیست ویکم و بیست وسوم تا نیمه شب دعا می خواند و پس از آن شروع به خواندن نماز می کرد.
آگاه باش که در هر شب از شب های این دهه غسل مستحب است. روایت شده: حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) در هر شب این دهه غسل می کرد؛
و نیز اعتکاف در این دهه استحباب و برتری و مزیت بسیار دارد و بهترین اوقات برای اعتکاف این دهه است و روایت شده: که اعتکاف در این دهه برابر دو حج و دو عمره ثواب دارد.
بنای رسول خدا(صلی الله علیه وآله) این بود که چون دهه آخر ماه رمضان می شد، در مسجد اعتکاف می کرد؛ چادری مویین برای آن حضرت می زدند و آن جناب کمر عبادت را محکم می بست و بستر خواب را به هم می پیچید.
و آگاه باش که در چنین شبی در سال چهلم شهادت مولایمان حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) واقع شد و در این شب غصّه های آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و شیعیانشان تازه می شود و روایت شده: که در آن شب مانند شب شهادت امام حسین(علیه السلام) سنگی از روی زمین برداشته نشد، مگر آنکه زیر آن خون تازه بود.
شیخ مفید فرموده: در این شب صلوات بسیار فرست و در نفرین بر ستم کنندگان به آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و لعن فرستادن بر قاتل امیرالمؤمنین(علیه السلام) سعی و کوشش کن.

اما اعمال هر ماه نو؛ چند عمل است:
اوّل:
خواندن دعاهای نقل شده در وقت دیدن هلال که بهترین آن ها دعای «چهل و سوّم صحیفه کامله» است که همراه با «اعمال اول ماه رمضان» ذکر شد.
دوم:
خواندن «هفت مرتبه» سوره «حمد» برای دفع درد چشم.
سوم:
اندکی پنیر خوردن، چه روایت شده: هرکه خود را به خوردن آن در اول هر ماه مقید کند، امید است در آن ماه حاجتش ردّ نشود.
چهارم:
در شب اوّل دو رکعت نماز بخواند، در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «اَنعام» را قرائت کند و از خداوند بخواهد او را از هر ترس و دردی ایمن گرداند و در آن ماه حادثه ای را نبیند که ناپسند او باشد.
پنجم:
در روز اوّل دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول پس از سوره «حمد» «سی مرتبه» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد» «سی مرتبه» سوره «قدر» بخواند و پس از نماز صدقه بدهد؛ چون چنین کند، سلامتی اش را در آن ماه از خدا خریده است. از بعضی روایات استفاده می شود که پس از نماز چنین بخواند:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، «وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلّا عَلَی اللَّهِ رِزْقُهَا وَ یعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا، کلٌّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ.» بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، «وَ إِنْ یمْسَسْک اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلّا هُوَ، وَ إِنْ یرِدْک بِخَیرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ، یصِیبُ بِهِ مَنْ یشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ، وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ.» بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، «سَیجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یسْراً»، «مَا شَاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ»، «حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ»، «وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ، إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ»، «لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ، سُبْحَانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ»، «رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَی مِنْ خَیرٍ فَقِیرٌ»، «رَبِّ لا تَذَرْنِی فَرْداً، وَ أَنْتَ خَیرُ الْوَارِثِینَ».
 

آنگاه به جانب «دکه زین العابدین»(علیه السلام) حرکت کن و آن در کنار «ستون سوم» است، از سوی متصّل به باب کنده.
نویسنده گوید: این مقام از طرف قبله برابر با دکه باب امیرمؤمنان و از طرف غرب مقابل با باب کنده بوده که مسدود شده است و گفته شده که شایسته است نماز به اندازه پنج زراع دورتر از ستون خوانده شود، زیرا دکه در آن محل بوده است.
به هر حال در آنجا دو رکعت نماز به «حمد» و هر سوره ای که خواهی بخوان و پس از سلام و «تسبیح حضرت زهرا» بگو:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، اللّهُمَّ إِنَّ ذُنُوبِی قَدْ کثُرَتْ وَلَمْ یبْقَ لَها إِلّا رَجاءُ عَفْوِک، وَقَدْ قَدَّمْتُ آلَةَ الْحِرْمانِ إِلَیک، فَأَنَا أَسْأَلُک اللّهُمَّ مَا لَاأَسْتَوْجِبُهُ، وَأَطْلُبُ مِنْک مَا لَاأَسْتَحِقُّهُ. اللّهُمَّ إِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی وَلَمْ تَظْلِمْنِی شَیئاً، وَ إِنْ تَغْفِرْ لِی فَخَیرُ راحِمٍ أَنْتَ یا سَیدِی. اللّهُمَّ أَنْتَ أَنْتَ وَأَنَا أَنَا، أَنْتَ الْعَوَّادُ بِالْمَغْفِرَةِ، وَأَنَا الْعَوَّادُ بِالذُّنُوبِ، وَأَنْتَ الْمُتَفَضِّلُ بِالْحِلْمِ، وَأَنَا الْعَوَّادُ بِالْجَهْلِ. اللّهُمَّ فَإِنِّی أَسْأَلُک یا کنْزَ الضُّعَفَاءِ، یا عَظِیمَ الرَّجَاءِ، یا مُنْقِذَ الْغَرْقَی، یا مُنْجِی الْهَلْکی، یا مُمِیتَ الْأَحْیاءِ، یا مُحْیی الْمَوْتی، أَنْتَ اللّهُ الَّذِی لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ، أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَک شُعاعُ الشَّمْسِ، وَنُورُ الْقَمَرِ، وَظُلْمَةُ اللَّیلِ، وَضَوْءُ النَّهارِ، وَخَفَقانُ الطَّیرِ؛
فَأَسْأَلُک اللّهُمَّ یا عَظِیمُ بِحَقِّک یا کرِیمُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الصَّادِقِینَ، وَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الصَّادِقِینَ عَلَیک، وَبِحَقِّک عَلَی عَلِی، وَبِحَقِّ عَلِی عَلَیک، وَبِحَقِّک عَلَی فاطِمَةَ، وَبِحَقِّ فاطِمَةَ عَلَیک، وَبِحَقِّک عَلَی الْحَسَنِ، وَبِحَقِّ الْحَسَنِ عَلَیک، وَبِحَقِّک عَلَی الْحُسَینِ، وَبِحَقِّ الْحُسَینِ عَلَیک، فَإِنَّ حُقُوقَهُمْ مِنْ أَفْضَلِ إِنْعامِک عَلَیهِمْ، وَبِالشَّأْنِ الَّذِی لَک عِنْدَهُمْ، وَبِالشَّأْنِ الَّذِی لَهُمْ عِنْدَک، صَلِّ یا رَبِّ عَلَیهِمْ صَلاةً دائِمَةً مُنْتَهی رِضاک، وَاغْفِرْ لِی بِهِمُ الذُّنُوبَ الَّتِی بَینِی وَبَینَک، وَأَتْمِمْ نِعْمَتَک عَلَی کما أَتْمَمْتَها عَلی آبائِی مِنْ قَبْلُ یا کهیعص. اللّهُمَّ کما صَلَّیتَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ فَاسْتَجِبْ لِی دُعَائِی فِیمَا سَأَلْتُک.
پس به سجده برو و طرف راست صورت را بر زمین بگذار و بگو:
یا سَیدِی یا سَیدِی یا سَیدِی، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَاغْفِرْ لِی وَاغْفِرْ لِی.
و این کلمات را با فروتنی و گریه بسیار بگو، آنگاه طرف چپ صورت را بر زمین بگذار و باز این کلمات را بگو، پس دعا کن به آنچه که خواهی.
نویسنده گوید: بر پایه بعضی مجموعه های غیر معتبر، مشهوری بین مردم آن است که در این مقام بجا می آورند عملی را که امام صادق(علیه السلام) به یکی از اصحاب خود آموخت، ولی این عمل مقید به این مقام نیست؛ و کیفیت آن این است که از آن حضرت نقل شده که به بعضی از اصحاب خود فرمودند: آیا بامداد دنبال حاجتی نمی روی که به مسجد بزرگ کوفه گذر کنی؟ عرض کرد چرا؛ فرمود: در آن مسجد چهار رکعت نماز بخوان و بگو:
إِلهِی إِنْ کنْتُ قَدْ عَصَیتُک فَإِنِّی قَدْ أَطَعْتُک فِی أَحَبِّ الْأَشْیاءِ إِلَیک لَمْ أَتَّخِذْ لَک وَلَداً وَلَمْ أَدْعُ لَک شَرِیکاً، وَقَدْ عَصَیتُک فِی أَشْیاءَ کثِیرَةٍ عَلَی غَیرِ وَجْهِ الْمُکابَرَةِ لَک، وَلَا الاسْتِکبارِ عَنْ عِبادَتِک، وَلَا الْجُحُودِ لِرُبُوبِیتِک، وَلَا الْخُرُوجِ عَنِ الْعُبُودِیةِ لَک، وَلَکنِ اتَّبَعْتُ هَوای وَأَزَلَّنِی الشَّیطانُ بَعْدَ الْحُجَّةِ وَالْبَیانِ، فَإِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی غَیرَ ظالِمٍ أَنْتَ لِی، وَ إِنْ تَعْفُ عَنِّی وَتَرْحَمْنِی فَبِجُودِک وَکرَمِک یا کرِیمُ.
و همچنین می گویی:
غَدَوْتُ بِحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ، غَدَوْتُ بِغَیرِ حَوْلٍ مِنِّی وَلَا قُوَّةٍ، وَلَکنْ بِحَوْلِ اللّهِ وَقُوَّتِهِ، یا رَبِّ أَسْأَلُک بَرَکةَ هذَا الْبَیتِ وَبَرَکةَ أَهْلِهِ، وَأَسْأَلُک أَنْ تَرْزُقَنِی رِزْقاً حَلالاً طَیباً تَسُوقُهُ إِلَی بِحَوْ لِک وَقُوَّتِک وَأَنَا خائِضٌ فِی عَافِیتِک.
شیخ شهید و محمّد بن مشهدی این عمل را برای صحن مسجد پس از عمل ستون چهارم ذکر کرده اند: در دو رکعت اول «حمد» و «توحید» و در دو رکعت دیگر «حمد» و «اِنّا اَنزَلناهُ» و پس از سلام، «تسبیح حضرت زهرا» را بگو.
در حدیث معتبر از ابوحمزه ثمالی روایت شده: که روزی در مسجد کوفه نشسته بودم، ناگاه دیدم شخصی از درِ کِنده وارد شد، از همه کس خوش روتر و خوشبوتر و پاکیزه جامه تر عمامه به سر بسته و پیراهن و بالاپوش گشاد آستین پوشیده و یک جفت کفش عربی در پای مبارکش بود؛ کفش را از پا درآورد و نزد ستون هفتم ایستاد و دست ها را تا برابر گوش بالا برد و تکبیری گفت که تمام موهای من از حیرت و شگفتی آن راست ایستاد؛
پس چهار رکعت نماز خواند و رکوع و سجودش را نیکو انجام داد، سپس این دعا را خواند: «إِلهِی إِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ» دعا را ادامه داد تا رسید به «یا کَرِیمُ»؛ در اینجا به سجده رفت و مکرّر «یا کَرِیمُ» گفت به اندازه ای که یک نفس را پر کند.
آنگاه در سجده اش گفت: «یا مَنْ یَقْدِرُ عَلی حَوائِجِ السّائِلِینَ» و دعا را ادامه داد تا «هفتاد مرتبه» «یا سَیِّدِی» که در «اعمال ستون هفتم» ذکر شد، چون سر از سجده برداشت و من به دقّت نگاه کردم، دیدم حضرت زین العابدین(علیه السلام) است؛ دست های مبارکش را بوسیدم و پرسیدم برای چه اینجا آمدید؟ فرمود: برای آنچه دیدی یعنی نماز در مسجد کوفه.
در روایتی که در «پانوشت زیارت هفتم» نقل کردم این مطلب هم بود که ابوحمزه را با خود به زیارت امیرمؤمنان برد.

چون از عمل ستون سوم فارغ شدی، به دکه باب امیرمؤمنان برو و آن آلونکی است متصّل به دری که از مسجد، به سوی خانه امیرمؤمنان باز می شده است. پس چهار رکعت نماز بخوان به «حمد» و هر سوره که خواستی، چون فارغ شدی «تسبیح حضرت زهرا» را بجا آورد و بگو:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْضِ حَاجَتِی یا اللَّهُ، یا مَنْ لا یخِیبُ سَائِلُهُ، وَ لا ینْفَدُ نَائِلُهُ، یا قَاضِی الْحَاجَاتِ، یا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ، یا رَبَّ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ، یا کاشِفَ الْکرُبَاتِ، یا وَاسِعَ الْعَطِیاتِ، یا دَافِعَ النَّقِمَاتِ، یا مُبَدِّلَ السَّیئَاتِ حَسَنَاتٍ، عُدْ عَلَی بِطَوْلِک وَ فَضْلِک وَ إِحْسَانِک، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِی فِیمَا سَأَلْتُک وَ طَلَبْتُ مِنْک، بِحَقِّ نَبِیک وَ وَصِیک وَ أَوْلِیائِک الصَّالِحِینَ.
و آن دو رکعت است، پس از سلام و تسبیح بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّی حَلَلْتُ بِسَاحَتِک، لِعِلْمِی بِوَحْدَانِیتِک وَ صَمَدَانِیتِک، وَ أَنَّهُ لا قَادِرَ عَلَی قَضَاءِ حَاجَتِی غَیرُک، وَ قَدْ عَلِمْتُ یا رَبِّ، أَنَّهُ کلَّمَا شَاهَدْتُ نِعْمَتَک عَلَی، اشْتَدَّتْ فَاقَتِی إِلَیک، وَ قَدْ طَرَقَنِی یا رَبِّ مِنْ مُهِمِّ أَمْرِی مَا قَدْ عَرَفْتَهُ، لِأَنَّک عَالِمٌ غَیرُ مُعَلَّمٍ، وَ أَسْأَلُک بِالاسْمِ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَی السَّمَاوَاتِ فَانْشَقَّتْ، وَ عَلَی الْأَرَضِینَ فَانْبَسَطَتْ، وَ عَلَی النُّجُومِ فَانْتَشَرَتْ، وَ عَلَی الْجِبَالِ فَاسْتَقَرَّتْ، وَ أَسْأَلُک بِالاسْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّدٍ وَ عِنْدَ عَلِی، وَ عِنْدَ الْحَسَنِ وَ عِنْدَ الْحُسَینِ، وَ عِنْدَ الْأَئِمَّةِ کلِّهِمْ، صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَقْضِی لِی یا رَبِّ حَاجَتِی، وَ تُیسِّرَ عَسِیرَهَا، وَ تَکفِینِی مُهِمَّهَا، وَ تَفْتَحَ لِی قُفْلَهَا، فَإِنْ فَعَلْتَ ذَلِک فَلَک الْحَمْدُ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَک الْحَمْدُ، غَیرَ جَائِرٍ فِی حُکمِک، وَ لا حَائِفٍ فِی عَدْلِک.
پس طرف راست صورت را بر زمین بگذار و بگو:
اللَّهُمَّ إِنَّ یونُسَ بْنَ مَتَّی عَبْدَک وَ نَبِیک، دَعَاک فِی بَطْنِ الْحُوتِ، فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ أَنَا أَدْعُوک فَاسْتَجِبْ لِی، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
آنگاه به آنچه می خواهی دعا کن، سپس طرف چب صورت را بر زمین بگذار و بگو:
اللَّهُمَّ إِنَّک أَمَرْتَ بِالدُّعَاءِ، وَ تَکفَّلْتَ بِالْإِجَابَةِ، وَ أَنَا أَدْعُوک کمَا أَمَرْتَنِی، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اسْتَجِبْ لِی کمَا وَعَدْتَنِی یا کرِیمُ.
سپس پیشانی را بر زمین بگذار و بگو:
یا مُعِزَّ کلِّ ذَلِیلٍ، وَ یا مُذِلَّ کلِّ عَزِیزٍ، تَعْلَمُ کرْبَتِی، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ فَرِّجْ عَنِّی یا کرِیمُ.