عبارات مورد جستجو در ۵۹۵۱۸ گوهر پیدا شد:
مولانا خالد نقشبندی : اشعار کردی
شماره ۵
قبیله م فیراقت، قبیله م فیراقت
ئه رامم سه نده ن سه وادی فیراقت
دل قه قنه س ئاسان جه ئیشتیاقت
طاقه ت تاق بیه ن په ی ئه بروی طاقت
دوور جه قامتت قیامه ن خیزان
هیجرت شه راره ی جه هه نم بیزان
کاری پیم که رده ن مه حروومیی رازت
نه که رده ن وه دل نیم نگای نازت
قه در عافیت وه صلت نه زانام
شوکرانه ی شه که ررازت نه وانام
ساغه م کوی شادیم بادوه باد شانو
ته مام ئینتیقام ده صلت جیم سانو
خاص خاص جه شیدده ت نائیره ی دووری
وه کوی نووره که رد سه ر تا پای نووری
ئه رامم سه نده ن سه وادی فیراقت
دل قه قنه س ئاسان جه ئیشتیاقت
طاقه ت تاق بیه ن په ی ئه بروی طاقت
دوور جه قامتت قیامه ن خیزان
هیجرت شه راره ی جه هه نم بیزان
کاری پیم که رده ن مه حروومیی رازت
نه که رده ن وه دل نیم نگای نازت
قه در عافیت وه صلت نه زانام
شوکرانه ی شه که ررازت نه وانام
ساغه م کوی شادیم بادوه باد شانو
ته مام ئینتیقام ده صلت جیم سانو
خاص خاص جه شیدده ت نائیره ی دووری
وه کوی نووره که رد سه ر تا پای نووری
مولانا خالد نقشبندی : اشعار کردی
شماره ۶
هامسه ران نه سه ب... هامسه ران نه سه ب
مه حبو و بیم هه ن شای عالی نه سه ب
ئیسمش موحه ممه د، قوره یشی و عه ره ب
ئه داش ئامینه کناچه ی وه هه ب
ته مامی عومرش شه صت و سی ساله ن
باب و با پیرش به ی طه رز و حاله ن
عه بدوللا، عه بدولموططه لیب، هاشم
عه بدولمه نافه ن ، بزانه ش لازم
نه کوتا و نه به رز، سپی و گه ندم گوون
نه که وتن سایه اش نه رووی دنیای دوون
به وه له دبی یه ن جه مه ککه ی ئه نوه ر
چل سال چاگه مه ند بی پی به پیغه مبه ر
وه سیزده ی هه نی ئه و خورجه مینه
راهی بی، کوچ که ردشی وه مه دینه
چوگه موقیم بی تامودده ی ده سال
مه رگش په ی ئاماجه لای بی زه وال
به رشی جه دنیای فانیی بی بنیاد
ئه بله هر که سیوه ن دل پیش که روشاد
صد دو بیست و چارهه زار پیغه مبر
سیصه دو سیزده ره سول ره هبه ر
ئیبراهیم و نووح ، مووسی ئولوولعه زم
عیسی و موحه ممه د بزانه ش وه جه زم
سه بیدولکه و نه ین ، خه تمو لمورسه لین
جه ماسیوای حه ق بیته ر جه گردین
مه حبو و بیم هه ن شای عالی نه سه ب
ئیسمش موحه ممه د، قوره یشی و عه ره ب
ئه داش ئامینه کناچه ی وه هه ب
ته مامی عومرش شه صت و سی ساله ن
باب و با پیرش به ی طه رز و حاله ن
عه بدوللا، عه بدولموططه لیب، هاشم
عه بدولمه نافه ن ، بزانه ش لازم
نه کوتا و نه به رز، سپی و گه ندم گوون
نه که وتن سایه اش نه رووی دنیای دوون
به وه له دبی یه ن جه مه ککه ی ئه نوه ر
چل سال چاگه مه ند بی پی به پیغه مبه ر
وه سیزده ی هه نی ئه و خورجه مینه
راهی بی، کوچ که ردشی وه مه دینه
چوگه موقیم بی تامودده ی ده سال
مه رگش په ی ئاماجه لای بی زه وال
به رشی جه دنیای فانیی بی بنیاد
ئه بله هر که سیوه ن دل پیش که روشاد
صد دو بیست و چارهه زار پیغه مبر
سیصه دو سیزده ره سول ره هبه ر
ئیبراهیم و نووح ، مووسی ئولوولعه زم
عیسی و موحه ممه د بزانه ش وه جه زم
سه بیدولکه و نه ین ، خه تمو لمورسه لین
جه ماسیوای حه ق بیته ر جه گردین
مولانا خالد نقشبندی : اشعار کردی
شماره ۷ (موناجات)
یا فه رد ئه عظم ، یا فه رد ئه عظم!
یا حه ی یا قه ییووم، یا فه رد ئه عظم!
یاشنه وه ندی ی ناله ی صوبح ده م!
په نای به ندی یان به ندیخانه ی غه م
یا فه ر از نده ی چه رخ موعه لله ق!
یا نیگارنده ی نوطاق ئه زره ق!
یا بانی بونیان قوصووروئه یوان!
ریفعه ت به خش ته خت هه فت پایه ی که یوان!
بی زاد و نه مر ، بی خواب و بی خوه ر!
نه عه ره ض، نه جیسم، نه روح، نه جوهه ر!
بینای بی دیده، شنه وای بی گوش!
جه ئه سرار غه یب واقیف و خاموش!
بی هه متاوبی میثل، بی شه ریک، بی باک!
جه عه یب موبه ررا، جه ئالایش پاک!
نه قشبه ند له وح صه حیفه ی هه ستی!
نه شئه به خش جام باده ی سه رمه ستی!
نیظام ده هنده ی ئه رواح نه ئه جسام!
ته رکیب کوننده ی ئه عصا نه ئه ندام!
به ماه و خورشید خه لعه ت به خش نوور!
نو ماینده ی صوبح نه داجی ده یجور!
به رپا کوننده ی خه یمه ی بیستوون
ده وران ده هنده ی باد بی سکوون!
جه مین پر نوور ماه مونه وه ر!
نه طورره ی گیسووی شه و نومایان که ر!
ته ئلیف ده نده ی چار عو نصور به هه م
ظاهیر کوننده ی وجوود، نه عه ده م!
فرورنده به رق نه سینه ی سه حاب
ئولفه ت ده هنده ی ئاتش چه نی ئاب!
شوعله به خش نار پورته و ئه فزای نوور
روزی ده هنده ی مه ل و مار و موور
فه رمان ده هنده ی مولک و مه له کوت
شه هه نشای ئیقلیم لاهووت و ناسوت
نه ققاش نوقووش هه یوولا و صووه ر
ره ضا مد ند جه خه یر، باخه به ر جه شه ر!
ره هاننده ی نوح نه طوف طوفان
خه لاص کوننده ی یووسف نه زیندان
روی ره شه ن به شه و، شه و به روئاوره ر
گه دایان به شاه، شاه به گه دا که ر!
موونس یوونس نه گیجاو غه م!
نه کوی سه ره ندیب ره هنومای ئاده م!
هه مراز یووسف نه چاه که نعان
ئه نیس یه عقووب نه به یتولئه حزان!
ره هبه ر مووسی به نار شه جه ر!
به ده م عیسی مه رده زینده که ر!
ناقه به رئاوه رجه سه نگ خارا!
ئه سکه نده ر جاده ر نه ته خت دارا!
نه ره م که ر به لوطف به مووسای عیمران!
ئیعجاز به یضا و موعجیزه ی ثوعبان!
روباینده ی تاج و نه فه رق شاهان
به خشاینده ی جاه وه صاحیب جاهان
میفتاح ئه بواب خه زانه ی غه یبی
میشکات ضیای به زم لاره یبی
خالق الارواح فالق الاصباح
مصباح النجاح ، مفتاح الفلاح!
گیرنده ی به هه شت جه ده ست شه دداد
به رباد کوننده ی قه وم عاد وه باد
که و که به ی فیرعه ون غه رق ده ریار که ر!
وه په شه ی ضه عیف نه مرود فه ناده ر!
جاده هنده ی جه م جه موغاک خاک
به رئارنده ی مار نه دوش ضه ححاک
نیگوون کوننده ی چه تر فه ریدوون
خوسره و خه لطان که رنه گیجا و هوون
جام جه م نه ده س جه مشید به ئاوه ر!
که لله ی که یکاووس وه تووتیا که ر!
به رهه م زه ننده ی سوپای سه لم و تورور
به رباد ده هنده ی ئه ساسه ی ته یموور
مه شاطه ی طوغر ای زولف دیز له یل!
ره هنومای مه جنون له هه رده ی دوجه یل!
په ی خو سره و شیرین نه ئه ر مه ن ئاوه ر!
په ی شیرین فه رهاد وه بیستون به ر!
ره نگ ریز کالای گولناری گولان
نه غمه ی نه وای ده نگ ناله ی بولبولان
طه رراز بالای توو ل نه چه مه نان
صه فا ده هنده ی سینه ی ده رویشان
میسکینان نه واز، غه ریبان یاد که ر!
بمندی یان جه به ندمیحه ت ئازاد که ر
قیبله ی عاشقان جه که عبه جه ده یر
گه ردش ده هنده ی چه رخ سه بوک سه یر
مه بده ء ئیجاد کولل کائینات
سزاوار به حه مد مه و صووف به صیفات
هه م جه مساجید هه م جه بتخانان
موئمین و کافر ثه نات مه وانان
په ری بی که سان تونی فریاد ره س
بالا ده س تو نی یه ن ده س که س
یارب! به حاجه ات ذوالجه لالی ویت
به ذات و صیفات لایه زالی ویت
به موقه رربان باره گای عیززه ت
به په رده داران سه ریر وه حدت
به عه رش و کورسی، به له وح و قه له م
به مه لائیکان خاصه ی موحته ره م
به ده فته ر داران دیوان لاهوت
به ذیکرته وحید جه ر گه ی مه له کوت
به سوز ئاده م به دیده ی نمین
ئه وروجه به هه شت که فت نه روی زه مین
به خه لاصییی نووح جه طوف طوفان
به شادیی خه لیل روی عید قوربان
به صیدق هاروون به قورب مووسی
به پاکیی مه ریه م به ته قوای عیسی
به راستیی هوود به دوسیی ئیدریس
به نه غمه ی داوود، به ناله ی جرجیس
به ویرد یوونس ، به صه بر ئه ییوب
به حوسن یووسف به زاریی یه عقوب
به ئاوازه ی ذیکر ئه رره ی زه که ریا
ئه ورو که نه جه وف شه جه ر شه ق کریا
به ئیخلاص پاک سه یید موختار
به زور بازوی حه یده ر که ررار
به راستی و صیدق صیددیق ئه کره م
به دین دوستیی فارووق ئه عظه م
به نیکنامی و مه ظلوومیی عوثمان
به شه هیدیی ئه و شاهیده ن قورئان
به حه لق ته شنه ی حوسه ین مه ظلووم
به ئه رواح پاک ئه ئیممه ی مه عصووم
به صوحف وزه بور، ته ورات و ئینجیل
به ئایه ی قورئان ئاوه رده ی جوبریل
به ئه صحاب که هف خواب ئالوده ی غار
ئه مین بین جه شر شه راره ی کوففار
به قطب الاختیار به غوث الاعظم
به رجال الغیب ئه و تاد عاله م
به بیت المعمور به مه سجید ئه قصی
به یثرب زه مین به ئه رض به طحا
به شیخ به صری به شیخ بایه زید
به سولطان جونه ید شیخ ئه بووسه عید
به چه هارده رویش مولک هیندستان
به هه فت ئه ودالان خاصه ی کوردستان
به ئه صحاب به در کولل شه هیدان
به گشت مریدان سه عاده ت نیشان
به شه و بیداران عیبادت خانه
به حه ق ئاشنا ، جه خه لق بیگانه
به خاک نشینان بادیه ی په ستی
به جورعه نوشان به زم سه ر مستی
به سیاه پوستان سه ر حه لقه ی ما ته م
هووناو ئه سرین مریزان نه چه م
به قه ده ح نوشان جورعه ی صه بووحی
به توبه کاران توبه ی نه صووحی
به یاهوو یاهووی ئه ودلان به ر
به ناله ی پیران واده ی سوب سه حه ر
به سوز سینه ی سه فته دروونان
به ئاب دیده ی دل پرجه هوونان
به قه له نده ران مه ست و مه یخانه
مکیشان نه دل نه عره ی مه ستانه
به عیشق ره ندان سه رمه ست و مه دهوش
به جام باده ی پیر مه ی فروش
به سوز سینه ی سفته ی ده رویشان
به ئاب دیده ی دل پرچه ریشان
به دوردی که شان به زم ئیراده ت
به گوشه گیران کونج قه ناعه ت
به بانگ حه ججاج ، به ئاب زمزه م
به له حن ئینجیل به طه وف حه ره م
به ته ئثیر صه وت قاری قورئانان
به صه دای ناقووس نه وای ره هبانان
به سه حه ر خیزیی ساکنان ده یر
به دوعای پیران عاقیبه ت وخه یر
به صه فای سینه ی صوفیان صاف
به ذیکر شیخان جامع الاوصاف
به سه ر گه شته گان وادیی جه یرانی
مه که ران نه رای حه ق جان فشانی
به سه ر گه ردانیی که لپوس وه پیلان
نه بادیه ی عیشق ویل ویل مه گیلان
به عیش سینه ی صاف ده رویشان
به سوز ده روون یاهو و مه کیشان
به کونه پوشان کونج خه رابات
جه نیمه شه وان موانان حاجات
به ره قص و سه ماع وه جدئه هل حال
مه وینان وه چه م جه مین و یصال
به حیکمه ت واتان سیرر ئیلاهی
جه ئه سرار غه یب مه دان گه واهی
به توبه کاران جه گشت ویه رده
به بی وه فاییی دنیا په ی به رده
به عه دل شاهان ره عییه ت په روه ر
که س جه په ناشان نه دیه نش زه ره ر
به سه یل ئه سرین ئه بر نه و به هار
به شوعله ی ده روون به رق شه ره روار
به سه رئا ویزیی به ره زای به رزان
به له ره ی ئه ندام توول قه لوه زان
به گونای ره نگین گولان وه هار
به ناله ی حه زین بولبولان زار
به داغ ده روون سپی گولالان
به یداشان ماوان وینه ی ئه ودالان
به وه فای له یلی، به عیشق مه جنوون
به ناله ی کو که ن نه پای بیستوون
به جیلوه ی بتان شوخ مه هجه مین
منمانان جه مال جیهان ئافه رین
به غه مزه ی جادووی سورمه سای جانان
لیقای سوبحانی به خه لق مه نمانان
به ذیکر مورغان به یاهو و یاهوو
موانان یامن لیس الاهو
یاشا! جه ده ر گات ئیدمه ن ره جا
ببخ خشی گونای به نده ی روو سیا
من که سه ر حه لقه ی گوناکارانم
سه رتوق جه ر گه ی شه رمه سارانم
سه ر تا پا غه ریق لوججه ی عیصیانم
سفته ی نائیره ی نار حیرمانم
شه رط ئه مرتوم وه جا ناوه رده ن
جه ته قصیراتم ته قصیر نه که رده ن
هه ر چیوه م که رده ن جه نافه رمانی
نادانیم بیه ن، توویت مه زانی
ئه ر مسو چینم، ئه ر به خشیم گوناه
ره ضام ره ضای تون الحکم لله
یه ک ئه مجار به لوطف ببه خشه م گوناه
استغفرالله ، استغفرالله
جورمم بی حه ده ن ، گونام بی شومار
رب نجنی من عذاب النار
نه که ری مه حرووم به نده ی رووسیاه
ولا تقنطوا من رحمه الله
بار عیصیانم کوکوبیه ن جه م
یا غافر الذنب فاغفرلی و ارحم
نیازم ئیده ن یا حه ی ، یا قه ییوم
خالید جه ده ر گات نه که ری مه حرووم
یا حه ی یا قه ییووم، یا فه رد ئه عظم!
یاشنه وه ندی ی ناله ی صوبح ده م!
په نای به ندی یان به ندیخانه ی غه م
یا فه ر از نده ی چه رخ موعه لله ق!
یا نیگارنده ی نوطاق ئه زره ق!
یا بانی بونیان قوصووروئه یوان!
ریفعه ت به خش ته خت هه فت پایه ی که یوان!
بی زاد و نه مر ، بی خواب و بی خوه ر!
نه عه ره ض، نه جیسم، نه روح، نه جوهه ر!
بینای بی دیده، شنه وای بی گوش!
جه ئه سرار غه یب واقیف و خاموش!
بی هه متاوبی میثل، بی شه ریک، بی باک!
جه عه یب موبه ررا، جه ئالایش پاک!
نه قشبه ند له وح صه حیفه ی هه ستی!
نه شئه به خش جام باده ی سه رمه ستی!
نیظام ده هنده ی ئه رواح نه ئه جسام!
ته رکیب کوننده ی ئه عصا نه ئه ندام!
به ماه و خورشید خه لعه ت به خش نوور!
نو ماینده ی صوبح نه داجی ده یجور!
به رپا کوننده ی خه یمه ی بیستوون
ده وران ده هنده ی باد بی سکوون!
جه مین پر نوور ماه مونه وه ر!
نه طورره ی گیسووی شه و نومایان که ر!
ته ئلیف ده نده ی چار عو نصور به هه م
ظاهیر کوننده ی وجوود، نه عه ده م!
فرورنده به رق نه سینه ی سه حاب
ئولفه ت ده هنده ی ئاتش چه نی ئاب!
شوعله به خش نار پورته و ئه فزای نوور
روزی ده هنده ی مه ل و مار و موور
فه رمان ده هنده ی مولک و مه له کوت
شه هه نشای ئیقلیم لاهووت و ناسوت
نه ققاش نوقووش هه یوولا و صووه ر
ره ضا مد ند جه خه یر، باخه به ر جه شه ر!
ره هاننده ی نوح نه طوف طوفان
خه لاص کوننده ی یووسف نه زیندان
روی ره شه ن به شه و، شه و به روئاوره ر
گه دایان به شاه، شاه به گه دا که ر!
موونس یوونس نه گیجاو غه م!
نه کوی سه ره ندیب ره هنومای ئاده م!
هه مراز یووسف نه چاه که نعان
ئه نیس یه عقووب نه به یتولئه حزان!
ره هبه ر مووسی به نار شه جه ر!
به ده م عیسی مه رده زینده که ر!
ناقه به رئاوه رجه سه نگ خارا!
ئه سکه نده ر جاده ر نه ته خت دارا!
نه ره م که ر به لوطف به مووسای عیمران!
ئیعجاز به یضا و موعجیزه ی ثوعبان!
روباینده ی تاج و نه فه رق شاهان
به خشاینده ی جاه وه صاحیب جاهان
میفتاح ئه بواب خه زانه ی غه یبی
میشکات ضیای به زم لاره یبی
خالق الارواح فالق الاصباح
مصباح النجاح ، مفتاح الفلاح!
گیرنده ی به هه شت جه ده ست شه دداد
به رباد کوننده ی قه وم عاد وه باد
که و که به ی فیرعه ون غه رق ده ریار که ر!
وه په شه ی ضه عیف نه مرود فه ناده ر!
جاده هنده ی جه م جه موغاک خاک
به رئارنده ی مار نه دوش ضه ححاک
نیگوون کوننده ی چه تر فه ریدوون
خوسره و خه لطان که رنه گیجا و هوون
جام جه م نه ده س جه مشید به ئاوه ر!
که لله ی که یکاووس وه تووتیا که ر!
به رهه م زه ننده ی سوپای سه لم و تورور
به رباد ده هنده ی ئه ساسه ی ته یموور
مه شاطه ی طوغر ای زولف دیز له یل!
ره هنومای مه جنون له هه رده ی دوجه یل!
په ی خو سره و شیرین نه ئه ر مه ن ئاوه ر!
په ی شیرین فه رهاد وه بیستون به ر!
ره نگ ریز کالای گولناری گولان
نه غمه ی نه وای ده نگ ناله ی بولبولان
طه رراز بالای توو ل نه چه مه نان
صه فا ده هنده ی سینه ی ده رویشان
میسکینان نه واز، غه ریبان یاد که ر!
بمندی یان جه به ندمیحه ت ئازاد که ر
قیبله ی عاشقان جه که عبه جه ده یر
گه ردش ده هنده ی چه رخ سه بوک سه یر
مه بده ء ئیجاد کولل کائینات
سزاوار به حه مد مه و صووف به صیفات
هه م جه مساجید هه م جه بتخانان
موئمین و کافر ثه نات مه وانان
په ری بی که سان تونی فریاد ره س
بالا ده س تو نی یه ن ده س که س
یارب! به حاجه ات ذوالجه لالی ویت
به ذات و صیفات لایه زالی ویت
به موقه رربان باره گای عیززه ت
به په رده داران سه ریر وه حدت
به عه رش و کورسی، به له وح و قه له م
به مه لائیکان خاصه ی موحته ره م
به ده فته ر داران دیوان لاهوت
به ذیکرته وحید جه ر گه ی مه له کوت
به سوز ئاده م به دیده ی نمین
ئه وروجه به هه شت که فت نه روی زه مین
به خه لاصییی نووح جه طوف طوفان
به شادیی خه لیل روی عید قوربان
به صیدق هاروون به قورب مووسی
به پاکیی مه ریه م به ته قوای عیسی
به راستیی هوود به دوسیی ئیدریس
به نه غمه ی داوود، به ناله ی جرجیس
به ویرد یوونس ، به صه بر ئه ییوب
به حوسن یووسف به زاریی یه عقوب
به ئاوازه ی ذیکر ئه رره ی زه که ریا
ئه ورو که نه جه وف شه جه ر شه ق کریا
به ئیخلاص پاک سه یید موختار
به زور بازوی حه یده ر که ررار
به راستی و صیدق صیددیق ئه کره م
به دین دوستیی فارووق ئه عظه م
به نیکنامی و مه ظلوومیی عوثمان
به شه هیدیی ئه و شاهیده ن قورئان
به حه لق ته شنه ی حوسه ین مه ظلووم
به ئه رواح پاک ئه ئیممه ی مه عصووم
به صوحف وزه بور، ته ورات و ئینجیل
به ئایه ی قورئان ئاوه رده ی جوبریل
به ئه صحاب که هف خواب ئالوده ی غار
ئه مین بین جه شر شه راره ی کوففار
به قطب الاختیار به غوث الاعظم
به رجال الغیب ئه و تاد عاله م
به بیت المعمور به مه سجید ئه قصی
به یثرب زه مین به ئه رض به طحا
به شیخ به صری به شیخ بایه زید
به سولطان جونه ید شیخ ئه بووسه عید
به چه هارده رویش مولک هیندستان
به هه فت ئه ودالان خاصه ی کوردستان
به ئه صحاب به در کولل شه هیدان
به گشت مریدان سه عاده ت نیشان
به شه و بیداران عیبادت خانه
به حه ق ئاشنا ، جه خه لق بیگانه
به خاک نشینان بادیه ی په ستی
به جورعه نوشان به زم سه ر مستی
به سیاه پوستان سه ر حه لقه ی ما ته م
هووناو ئه سرین مریزان نه چه م
به قه ده ح نوشان جورعه ی صه بووحی
به توبه کاران توبه ی نه صووحی
به یاهوو یاهووی ئه ودلان به ر
به ناله ی پیران واده ی سوب سه حه ر
به سوز سینه ی سه فته دروونان
به ئاب دیده ی دل پرجه هوونان
به قه له نده ران مه ست و مه یخانه
مکیشان نه دل نه عره ی مه ستانه
به عیشق ره ندان سه رمه ست و مه دهوش
به جام باده ی پیر مه ی فروش
به سوز سینه ی سفته ی ده رویشان
به ئاب دیده ی دل پرچه ریشان
به دوردی که شان به زم ئیراده ت
به گوشه گیران کونج قه ناعه ت
به بانگ حه ججاج ، به ئاب زمزه م
به له حن ئینجیل به طه وف حه ره م
به ته ئثیر صه وت قاری قورئانان
به صه دای ناقووس نه وای ره هبانان
به سه حه ر خیزیی ساکنان ده یر
به دوعای پیران عاقیبه ت وخه یر
به صه فای سینه ی صوفیان صاف
به ذیکر شیخان جامع الاوصاف
به سه ر گه شته گان وادیی جه یرانی
مه که ران نه رای حه ق جان فشانی
به سه ر گه ردانیی که لپوس وه پیلان
نه بادیه ی عیشق ویل ویل مه گیلان
به عیش سینه ی صاف ده رویشان
به سوز ده روون یاهو و مه کیشان
به کونه پوشان کونج خه رابات
جه نیمه شه وان موانان حاجات
به ره قص و سه ماع وه جدئه هل حال
مه وینان وه چه م جه مین و یصال
به حیکمه ت واتان سیرر ئیلاهی
جه ئه سرار غه یب مه دان گه واهی
به توبه کاران جه گشت ویه رده
به بی وه فاییی دنیا په ی به رده
به عه دل شاهان ره عییه ت په روه ر
که س جه په ناشان نه دیه نش زه ره ر
به سه یل ئه سرین ئه بر نه و به هار
به شوعله ی ده روون به رق شه ره روار
به سه رئا ویزیی به ره زای به رزان
به له ره ی ئه ندام توول قه لوه زان
به گونای ره نگین گولان وه هار
به ناله ی حه زین بولبولان زار
به داغ ده روون سپی گولالان
به یداشان ماوان وینه ی ئه ودالان
به وه فای له یلی، به عیشق مه جنوون
به ناله ی کو که ن نه پای بیستوون
به جیلوه ی بتان شوخ مه هجه مین
منمانان جه مال جیهان ئافه رین
به غه مزه ی جادووی سورمه سای جانان
لیقای سوبحانی به خه لق مه نمانان
به ذیکر مورغان به یاهو و یاهوو
موانان یامن لیس الاهو
یاشا! جه ده ر گات ئیدمه ن ره جا
ببخ خشی گونای به نده ی روو سیا
من که سه ر حه لقه ی گوناکارانم
سه رتوق جه ر گه ی شه رمه سارانم
سه ر تا پا غه ریق لوججه ی عیصیانم
سفته ی نائیره ی نار حیرمانم
شه رط ئه مرتوم وه جا ناوه رده ن
جه ته قصیراتم ته قصیر نه که رده ن
هه ر چیوه م که رده ن جه نافه رمانی
نادانیم بیه ن، توویت مه زانی
ئه ر مسو چینم، ئه ر به خشیم گوناه
ره ضام ره ضای تون الحکم لله
یه ک ئه مجار به لوطف ببه خشه م گوناه
استغفرالله ، استغفرالله
جورمم بی حه ده ن ، گونام بی شومار
رب نجنی من عذاب النار
نه که ری مه حرووم به نده ی رووسیاه
ولا تقنطوا من رحمه الله
بار عیصیانم کوکوبیه ن جه م
یا غافر الذنب فاغفرلی و ارحم
نیازم ئیده ن یا حه ی ، یا قه ییوم
خالید جه ده ر گات نه که ری مه حرووم
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۳
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۶
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۸
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۱۱
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۱۲
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۱۴
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۱۵
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۱۶
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۲۱
مولانا خالد نقشبندی : مفردات (معما به نامهای خاص)
شماره ۲۴
ایرج میرزا : قصیده ها
در ستایش نظام السلطنه مافی و اسب خواستن از وی
خواب دیدم که خدا بال و پری داده مرا
در هوا قوّت سیر و سفری داده مرا
همچو شاهین به هوا جلوه کنان می گذرم
تیزرو بالی و تازنده پری داده مرا
هر کجا قصد کنم می رسم آن جا فی الفور
گویی از برق ، طبیعت اثری داده مرا
نه تلگراف به گردم برسد نه تلفن
که خدا سرعت سیر دگری داده مرا
همه با چشم تحیّر نگرانند به من
بال و پر زیب و فر معتبری داده مرا
آنچنان بود که پنداشتم از این پر و بال
آسمان سلطنت مختصری داده مرا
جستم از خواب در اندیشه که تعبیرش چیست
از چه حق قوّۀ فوق البشری داده مرا
من که در هیچ زمین تخم نیفشاندم پار
تا کنم فرض که اینک ثمری داده مرا
ده ندارم که بگویم بفزود آب قنات
زن ندارم که بگویم پسری داده مرا
مادرم زنده نباشد که بگویم شو کرد
باز حق در سر پیری پدری داده مرا
بندگی هیچ نکردم به خدا تا گویم
که به پاداش خدا گنج زری داده مرا
عاقبت دانش من راه به تعبیر نبرد
گرچه در هر فن ایزد گهری داده مرا
صبح دیدم که به سورانم و فرمانفرمای
اسب با تربیت با هنری داده مرا
والی مشرق کز خدمت او بار خدای
طبع از دریا زاینده تری داده مرا
در هوا قوّت سیر و سفری داده مرا
همچو شاهین به هوا جلوه کنان می گذرم
تیزرو بالی و تازنده پری داده مرا
هر کجا قصد کنم می رسم آن جا فی الفور
گویی از برق ، طبیعت اثری داده مرا
نه تلگراف به گردم برسد نه تلفن
که خدا سرعت سیر دگری داده مرا
همه با چشم تحیّر نگرانند به من
بال و پر زیب و فر معتبری داده مرا
آنچنان بود که پنداشتم از این پر و بال
آسمان سلطنت مختصری داده مرا
جستم از خواب در اندیشه که تعبیرش چیست
از چه حق قوّۀ فوق البشری داده مرا
من که در هیچ زمین تخم نیفشاندم پار
تا کنم فرض که اینک ثمری داده مرا
ده ندارم که بگویم بفزود آب قنات
زن ندارم که بگویم پسری داده مرا
مادرم زنده نباشد که بگویم شو کرد
باز حق در سر پیری پدری داده مرا
بندگی هیچ نکردم به خدا تا گویم
که به پاداش خدا گنج زری داده مرا
عاقبت دانش من راه به تعبیر نبرد
گرچه در هر فن ایزد گهری داده مرا
صبح دیدم که به سورانم و فرمانفرمای
اسب با تربیت با هنری داده مرا
والی مشرق کز خدمت او بار خدای
طبع از دریا زاینده تری داده مرا
ایرج میرزا : قصیده ها
دیدار
دیدم اندر گردش بازار عبداللّه را
این عجب نبود که در بازار بینم ماه را
مردمان آیند استهلال را بالای بام
من به زیر سقف دیدم روی عبداللّه را
یوسُفِ ثانی به بازار آمد ای نَفسِ عزیز
رو بخر او را و بر خوان اَکرِ می مَثواه مرا
هر که او را دید ماهذا بَشَر گوید همی
من درین گفته ستایش می کنم افواه را
ترسم این بازاریان از دیدن او بشکند
کاش تغییری دهد یک چند گردشگاه را
گم کند تاجر حساب ذرع و کاسب راه دخل
چون ببیند بر دُکان آن شمسۀ خرگاه را
ور بیفتد چشم زاهد بر رخش وقت نماز
لا اِله از گفته ساقط سازد اِلَا اللّه را
هر که او را دید راه خانۀ خود گم کند
بارها این قصه ثابت گشته این گمراه را
در زبانم لکنت آید چون کنم بر وی سلام
من که مفتون می کنم از صحبت خود شاه را
ای که گویی قصه از زلف پریشان دراز
رو ببین آن طرۀ فر خوردۀ کوتاه را
غبغبی دارد که دور از چشم بد بی اختیار
می کشد از سینۀ بیننده بیرون آه را
کوه نور است آن کفل در پشت آن دریای نور
راستی زیبد خزانۀ خسرو جم جاه را
هیچ کس آگه نخواهد شد ز کار عشق ما
مُغتَنَم دان صحبت این پیر کار آگاه را
گر تو عصمت خواه می باشم مَرَم از من که من
پاسبان عصمتم اطفال عصمت خواه را
من ز زلف مشک فامِ تو به بویی قانعم
سالها باشد که من بدرود گفتم باه را
این عجب نبود که در بازار بینم ماه را
مردمان آیند استهلال را بالای بام
من به زیر سقف دیدم روی عبداللّه را
یوسُفِ ثانی به بازار آمد ای نَفسِ عزیز
رو بخر او را و بر خوان اَکرِ می مَثواه مرا
هر که او را دید ماهذا بَشَر گوید همی
من درین گفته ستایش می کنم افواه را
ترسم این بازاریان از دیدن او بشکند
کاش تغییری دهد یک چند گردشگاه را
گم کند تاجر حساب ذرع و کاسب راه دخل
چون ببیند بر دُکان آن شمسۀ خرگاه را
ور بیفتد چشم زاهد بر رخش وقت نماز
لا اِله از گفته ساقط سازد اِلَا اللّه را
هر که او را دید راه خانۀ خود گم کند
بارها این قصه ثابت گشته این گمراه را
در زبانم لکنت آید چون کنم بر وی سلام
من که مفتون می کنم از صحبت خود شاه را
ای که گویی قصه از زلف پریشان دراز
رو ببین آن طرۀ فر خوردۀ کوتاه را
غبغبی دارد که دور از چشم بد بی اختیار
می کشد از سینۀ بیننده بیرون آه را
کوه نور است آن کفل در پشت آن دریای نور
راستی زیبد خزانۀ خسرو جم جاه را
هیچ کس آگه نخواهد شد ز کار عشق ما
مُغتَنَم دان صحبت این پیر کار آگاه را
گر تو عصمت خواه می باشم مَرَم از من که من
پاسبان عصمتم اطفال عصمت خواه را
من ز زلف مشک فامِ تو به بویی قانعم
سالها باشد که من بدرود گفتم باه را
ایرج میرزا : قصیده ها
در مدح نصرة الدوله عم زاده ناصرالدین شاه در تبریز گفته
برخیز که باید به قدح خون رز افگند
کِامد مهِ فروردین تا شد مهِ اسفند
آورد نسیم آنچه همی باید آورد
افگند صبا آنچه همی شاید افگند
وقتست نگارا که تو هم چهره فروزی
اکنون که گل و لاله همی چهره فروزند
فضلیست مساعد چه خوش آید که درین فصل
با یارِ مساعد بزنی ساتگنی چند
من شاعرم و قدر تُرا نیک شناسم
عُشّاقِ دگر قدرِ تو چون می نشناسند
من ساده دل و باده کش و دوست پرستم
نه زهد و ورع دارم نه حیله و ترفند
نه مُبغِضِ اِنجیلَم و نه مُسلِمِ تَورات
نه منکرِ فُرقانم و نه معتقدِ زَند
من مهر و وفایم همه تو جور و جفایی
بگشای در صلح و در جنگ فروبند
هر صبح به نوعی دگرم خسته بِمَگذار
هر شام به طرزی دگرم رنجه بِمَپسند
برخیز و سمن بار از آن زلفِ سمن بار
بنشین و شکر ریز از آن لعل شکرخند
میثاق شکستن ، بتِ من آخر تا کی
پیوند گسستن ، مهِ من آخر تا چند
شایسته نباشد ، مشکن این همه میثاق
بایسته نباشد مَگُسِل این همه پیوند
تنها نه دل من ز تو خرسند نباشد
یک دل بِنَدیدَم که ز تو باشد خرسند
زود است که از جور تو آیم به تظلُّم
در حضرتِ آن کش به جهان نیست همانند
این عَمِ شه ناصرِ دین نصرتِ دولت
آن ناصرِ شرعِ نبی و دینِ خداوند
فّرخ گهر و پاک و نکوخوی و نکو روی
فّرخ سیر و راد و عدوسوز و عدو بند
فیروز و جوانبخت و جوانمرد و هنر جوی
بهروز و سخن سنج و سخندان و خردمند
عهدش همگی محکم و قولش همگی راست
گفتش همگی حکمت و لفظش همگی پند
ای خصمِ مَلِکزاده تُرا بهره خوشی نیست
در هند و خُتَن باشی یا چین و سمرقند
خاصیت زهر آرد بر جانِ تو پا زهر
کیفیّتِ سم بخشد اندر لب تو قند
پیوسته تو فیروزی ای میر ازیرک
فیروز پدر بودت و فیروزت فرزند
فرخنده و فّرخ به تو نوروز و سرِ سال
با نصرت و عزّت که نهال تو برومند
همدستِ تو بادا به حَضَر لطفِ الهی
همراه تو بادا به سفر عون خداوند
کِامد مهِ فروردین تا شد مهِ اسفند
آورد نسیم آنچه همی باید آورد
افگند صبا آنچه همی شاید افگند
وقتست نگارا که تو هم چهره فروزی
اکنون که گل و لاله همی چهره فروزند
فضلیست مساعد چه خوش آید که درین فصل
با یارِ مساعد بزنی ساتگنی چند
من شاعرم و قدر تُرا نیک شناسم
عُشّاقِ دگر قدرِ تو چون می نشناسند
من ساده دل و باده کش و دوست پرستم
نه زهد و ورع دارم نه حیله و ترفند
نه مُبغِضِ اِنجیلَم و نه مُسلِمِ تَورات
نه منکرِ فُرقانم و نه معتقدِ زَند
من مهر و وفایم همه تو جور و جفایی
بگشای در صلح و در جنگ فروبند
هر صبح به نوعی دگرم خسته بِمَگذار
هر شام به طرزی دگرم رنجه بِمَپسند
برخیز و سمن بار از آن زلفِ سمن بار
بنشین و شکر ریز از آن لعل شکرخند
میثاق شکستن ، بتِ من آخر تا کی
پیوند گسستن ، مهِ من آخر تا چند
شایسته نباشد ، مشکن این همه میثاق
بایسته نباشد مَگُسِل این همه پیوند
تنها نه دل من ز تو خرسند نباشد
یک دل بِنَدیدَم که ز تو باشد خرسند
زود است که از جور تو آیم به تظلُّم
در حضرتِ آن کش به جهان نیست همانند
این عَمِ شه ناصرِ دین نصرتِ دولت
آن ناصرِ شرعِ نبی و دینِ خداوند
فّرخ گهر و پاک و نکوخوی و نکو روی
فّرخ سیر و راد و عدوسوز و عدو بند
فیروز و جوانبخت و جوانمرد و هنر جوی
بهروز و سخن سنج و سخندان و خردمند
عهدش همگی محکم و قولش همگی راست
گفتش همگی حکمت و لفظش همگی پند
ای خصمِ مَلِکزاده تُرا بهره خوشی نیست
در هند و خُتَن باشی یا چین و سمرقند
خاصیت زهر آرد بر جانِ تو پا زهر
کیفیّتِ سم بخشد اندر لب تو قند
پیوسته تو فیروزی ای میر ازیرک
فیروز پدر بودت و فیروزت فرزند
فرخنده و فّرخ به تو نوروز و سرِ سال
با نصرت و عزّت که نهال تو برومند
همدستِ تو بادا به حَضَر لطفِ الهی
همراه تو بادا به سفر عون خداوند
ایرج میرزا : قصیده ها
اندرز و نصیحت
فکر آن باش که سالِ دگر ای شوخ پسر
روزگارِ تو دِگر گردد و کارِ تو دگر
حسن تو بسته به مویی است ز من رنجه مشو
که ز روزِ بدِ تو بر تو شدم یادآور
بر تو این موی بود اَقرَبُ مِن حَبلِ وَرید
ای تو در دیدۀ من اَبهی مِن نُورِ بَصَر
موی آنست که چون سرزند از عارضِ تو
همه اعضایت تغییر کند پا تا سر
نه دگر وصف کند کس سرِ زلفت به عبیر
نه دگر مدح کند کس لبِ لعلت به شکر
نه دگر باشد رویِ تو چو ماهِ نَخشَب
نه دگر مانَد قدِّ تو به سرو کَشمَر
گوشَت آن گوشست امّا نبُوَد همچو صدف
چشمت آن چشمست امّا نبُوَد چون عَبهَر
طُرّه ات طرّۀ پیشست ولی کو زنجبر ؟
سینه ات سینۀ قبلست ولی کو مرمر ؟
همچو این مو که کند منعِ ورود از عُشاق
خارِ آهن نکند دفعِ هجوم از سنگر
نه دگر کس زقفای تو فُتَد در کوچه
نه دگر کس به هوای تو سِتَد در معبر
آنکه بر در بُوَد امسال دو چشمش شب و روز
که تو باز آیی و بر خیزد و گیردت به بر
سالِ نو چون به در خانۀ او پای نهی
خادم و حاجبِ او عذرِ تو خواهد بردر
نه کم از موری در فکرِ زمستانت باش
پیش کاین مو به رُخَت چون مور آرد لشکر
من تُرا طفلکِ باهوشی انگاشته ام
طفلِ باهوش نه خود رای بود نه خود سر
گر جوانیست بس ، ار خوشگذارا نیست بس است
آخِرِ حال ببین ، عاقبتِ کار نِگَر
در کلوپ ها نتوان کرد همه وقت نَشاط
در هتل ها نتوان برد همه عمر به سر
تو به اصل و نسب از سلسلۀ اشرافی
این شرافت را از سلسلۀ خویش مَبَر
وقت را مردم با عقل غنیمت شُمَرند
اگرت عقل بود وقت غنیمت بِشُمَر
تکیه بر حسن مکن در طلبِ علم برای
این درختیست که هر فصل دهد بر تو ثمر
سیمِ امروز ز دستت برود تا فردا
بادبَر باشد چیزی که بُوَد بادآور
خط برون آری نه خط به تو باشد نه سواد
خَسِرَ الدُّنیا وَ الآخِرَه گردی آخر
کوش کز علم به خود تکیه گهی سازکنی
چون ببندد حسن از خدمتِ تو سازِ سفر
درس را باید زان پیش که ریش آید خواند
نشنیدی که بود درسِ صِغَر نَقشِ حَجَر ؟
دانش و حسن به هم نورِ عَلی نور بُوَد
وه از آن صاحب حسنی که بود دانشور
علم اگر خواهی با مردمِ عالم بنشین
گِل چو گُل گردد خوشبو چو به گُل شد همبر
ذرّه بر چرخ رسد از اثرِ تابشِ خور
پِشک خوشبو شود از صحبتِ مُشکِ اَذفَر
تو گر از خدمت نیکان نَچِنی غیر از خار
به که در صحبتِ دُونان دِرَوی سِیسَنبَر
چارۀ کار تو این است که من می گویم
باور از من کن و جز من مکن از کس باور
بعد از این از همه کس بگسل و با من پیوند
کانچه از من به تو آید همه خیرست نه شرّ
یکدل و یکجا در خانۀ من منزل کن
آنچنان دان که خود این خریدی با زر
گر چه بی مایه خریدارِ وِصالِ تو شدم
علمِ من بین و به بی مایگی من مَنِگَر
هنری مرد به بدبختی و سختی نزیَد
ور زیَد ، یک دو سه روزی نَبُوَد افزرونتر
من همان طُرفه نویسندۀ وقتم که بردند
مُنشآتم را مشتاقان چون کاغذِ زر
من همان دانا گویندۀ دَهرم که خورند
قَصَب الجَیبِ حدیثم را همچون شکّر
سعدیِ عصرم ، این دفتر و این دیوانم
باورت نیست به دیوانم بین و دفتر
بهترین مردِ شرفمند در این مُلک منم
همنشینِ تو که می باید از من بهتر
هیچ عیبی بجز از فقر ندارم باللّه
فقر فخر است ولی تنها بر پیغمبر
همّتِ عالی با کیسۀ خالی دردی است
که به آن درد گرفتار نگردد کافر
تو مدارا کن امروز به درویشیِ من
من تلافی کنم ار بخت به من شد یاور
ای بسا مفلسِ امروز که فردا شده است
صاحبِ خانه و ده ، مالکِ اسب و استر
من نه آنم که حقوقِ تو فراموش کنم
گر رسد ریشِ تو از عارضِ تو تا به کمر
تا مرا چشم بُوَد در عقبت می نگرم
هم مگر کور شوم کز تو کنم صرفِ نظر
تا مرا پای بُوَد بر اثرت می آیم
مگر آن روز که بیچاره شوم در بِستر
به خدایی که به من فقر و به قارون زر داد
گنجِ قارونم در دیده بود خاکستر
گر چه کردم سخن از فقر تو اندیشه مدار
نه چنان است که در کارِ تو مانم مضطر
با همه فقر کشم جورِ تو دارم جان
با همه ضعف برم بارِ تو تا هست کمر
گرچه آتش بِتَفَد چهرۀ آهنگر ، باز
آرد از کوره برون آهنِ خود آهنگر
من چو خورشیدِ جهان تابم و بینی خورشید
خود برهنه است ولی بر همه بخشد زیور
هر چه از بهر تو لازم شود آماده کنم
گرچه با کدِّیمین باشد و با خونِ جگر
به فدایِ تو کنم جملۀ دارایی خویش
ای رُخَت خوب تر از آینۀ اسکندر
حکم حکمِ تو و فرمایش فرمایشِ توست
تو خداوندی در خانه و من فرمان بَر
نه به رویِ تو بیارم نه به کس شکوه کنم
گر سرم بشکنی ار خانه کنی زیر و زبر
تو به جز خنده نبینی به لبم گرچه مرا
در دل انواع غُصَص باشد و اقسامِ فِکَر
هر چه در کیسه من بینی برگیر و برو
هر چه از خانۀ من می خواهی بردار و ببر
هرچه از جامۀ من بینی خوبست بپوش
جامۀ خوب تر ار هست به بازار ، بخر
پیش رویِ تو نَهَم خوبترین لقمۀ چرب
زیر بالِ تو کشم نرم ترین بالشِ پر
تا توانم نگذارم که تو بی پول شوی
گرچه بفروشم سرداریِ تن را به ضرر
آنچنان شیک و مد و خوب نگاهت دارم
که زهر با مُدِ این شهر شوی با مُدتر
جامه ات باید با جان متناسب باشد
به پلاس اندر پیچید نَشاید گوهر
پیشِ تو میرم پروانه صفت پیشِ چراغ
دورِ تو گردم چون هاله که بر دورِ قمر
تنگ گیرم به برت نرم بخارم بدنت
من یقیناً به تو دل سوزترم تا مادر
گَردِ سرداری و شلوارِ تو خود پاک کنم
من به تزیینِ تو مشتاق ترم تا نوکر
پیرهن های تُرا جمله خود آهار زنم
من ز آهار زدن واقفم و مستحضر
جا به خلوت دهمت تا که نبینند رخت
تو پسر بچّه تفاوت نکنی با دختر
زیر شلواری و پیراهن و شلوارِ تُرا
شسته و رُفته و ناکرده بیارَمت به بر
کفشِ تو واکس زده جامه اُطو خورده بُوَد
هر سحر کان را در پاکنی این را در بر
یقه ات پاک و کلاهت نو و سردست تمیز
عینک و دستکش و ساعت و پوتین در خور
دستمالت را مخصوص معطّر سازم
نه بدان باید تو خشک کنی عارضِ تر ؟
تر و خشکت کنم آن سان که فراموش کنی
آن شَفَقّت ها کز مادر دیدیّ و پدر
شب اگر بینم کز خواب گران گشته سرت
سینه پیش آرم تا تکیه دهی بروی سر
نفس آهسته کشم دیده به هم نگذارم
تا تو بر سینه ام آرامی شب تا به سحر
ور دلم خواست که یک بوسه به موی تو زنم
آن چنان نرم زنم کت نشود هیچ خبر
شب بپوشانم رویِ تو چو یک کدبانو
صبح برچینم جایِ تو چو یک خدمتگر
چشم از خواب چو بگشودی پیشِ تو نَهَم
سینی نان و پنیر و کره و شیر و شکر
شانه و آینه و هوله و صابون و گلاب
جمله با سینیِ دیگر نهمت در محضر
آب ریزم که بشویی رخِ همچون قمرت
آن که ناشُسته بَرَد آبِ رخِ شمس و قمر
خود زنم شانه سرِ زلفِ دلارایِ تُرا
نرم و هموار که یک مو نکند شانه هدر
بِسترِ خوابِ من ار تودۀ خاکستر بود
از پیِ خوابِ تو آماده کنم تختِ فنر
صندلی های تُرا نیز فنردار کنیم
صندلی های فنردار بُوَد راحت تر
آرم از بهر تو مشّاق و معلّم لیکِن
درس و مشقت را خود گیرم در تحتِ نظر
سعیِ استاد به کارِ تو نه چون سعیِ من است
دایه هر قدر بُوَد خوب ، نگردد مادر
هر قَدَر خسته کند مشغلۀ روز مرا
شب ز تعلیمِ تو غفلت نکنم هیچ قَدَر
چشم بر هم نزنم گرچه مرا خواب آید
تا تو درسِ خود پاکیزه نمایی از بر
صد غلط داشته باشی همه را می گویم
گربه یک بار نفهمیدی یک بارِ دگر
از کتاب و قلم و قیچی و چاقو و دوات
هر چه دارم به تو خواهم داد ای شوخ پسر
هفته یی یک شب از بهرِ نشاطِ دلِ تو
تار و سنتور فراهم کنم و رامشگر
جمعه ها پول درشه دهمت تا بروی
گه معینیّه ، گهی شِمران ، گه قصرِ قَجَر
ور کنی گاهی در کوه و کمر قصدِ شکار
از پس و پیشِ تو بشتابم در کوه و کمر
هم انیسِ شبِ من باشی و هم مونسِ روز
هم رفیقِ سفرم گردی و هم یارِ حضر
شب که از درس شدی خسته و از مشق کسل
نقل گویم به تو از روی تواریخ و سِیر
قصّه ها بهر تو خوانم که بَرَش هیچ بُوَد
به علی قصۀ عثمان و ابوبکر و عُمَر
یک دو سالی که شوی مهمان در خانۀ من
مرد آراسته یی کردی با فضل و هنر
عربی خوان و زبان دان شوی و تاریخی
صاحبِ بهره ز فقه و ز حدیث و ز خبر
خط نویسی که اگر بیند امیرُالکُتاب
کند فرار که به نوشته یی از وی بهتر
شعر گویی که اگر بشنود آقای مَلِک
آفرین گوید بر شاعر و شاعر پرور
داخلِ خدمتِ دولت کنمت چندی بعد
آیی از جملۀ اعضای دوائر به شُمَر
ابتدا گردی نبّات و سپس آرشیویست
بعد منشی شوی و بعد رئیسِ دفتر
گر خدا خواست رئیس الوزرا نیز شوی
من چنین دیده ام اندر نَفَسِ خویش اثر
آنچه در کارِ تو از دستِ من آید اینست
بیش از این آرزویی در دل تو هست مگر ؟
روزگارِ تو دِگر گردد و کارِ تو دگر
حسن تو بسته به مویی است ز من رنجه مشو
که ز روزِ بدِ تو بر تو شدم یادآور
بر تو این موی بود اَقرَبُ مِن حَبلِ وَرید
ای تو در دیدۀ من اَبهی مِن نُورِ بَصَر
موی آنست که چون سرزند از عارضِ تو
همه اعضایت تغییر کند پا تا سر
نه دگر وصف کند کس سرِ زلفت به عبیر
نه دگر مدح کند کس لبِ لعلت به شکر
نه دگر باشد رویِ تو چو ماهِ نَخشَب
نه دگر مانَد قدِّ تو به سرو کَشمَر
گوشَت آن گوشست امّا نبُوَد همچو صدف
چشمت آن چشمست امّا نبُوَد چون عَبهَر
طُرّه ات طرّۀ پیشست ولی کو زنجبر ؟
سینه ات سینۀ قبلست ولی کو مرمر ؟
همچو این مو که کند منعِ ورود از عُشاق
خارِ آهن نکند دفعِ هجوم از سنگر
نه دگر کس زقفای تو فُتَد در کوچه
نه دگر کس به هوای تو سِتَد در معبر
آنکه بر در بُوَد امسال دو چشمش شب و روز
که تو باز آیی و بر خیزد و گیردت به بر
سالِ نو چون به در خانۀ او پای نهی
خادم و حاجبِ او عذرِ تو خواهد بردر
نه کم از موری در فکرِ زمستانت باش
پیش کاین مو به رُخَت چون مور آرد لشکر
من تُرا طفلکِ باهوشی انگاشته ام
طفلِ باهوش نه خود رای بود نه خود سر
گر جوانیست بس ، ار خوشگذارا نیست بس است
آخِرِ حال ببین ، عاقبتِ کار نِگَر
در کلوپ ها نتوان کرد همه وقت نَشاط
در هتل ها نتوان برد همه عمر به سر
تو به اصل و نسب از سلسلۀ اشرافی
این شرافت را از سلسلۀ خویش مَبَر
وقت را مردم با عقل غنیمت شُمَرند
اگرت عقل بود وقت غنیمت بِشُمَر
تکیه بر حسن مکن در طلبِ علم برای
این درختیست که هر فصل دهد بر تو ثمر
سیمِ امروز ز دستت برود تا فردا
بادبَر باشد چیزی که بُوَد بادآور
خط برون آری نه خط به تو باشد نه سواد
خَسِرَ الدُّنیا وَ الآخِرَه گردی آخر
کوش کز علم به خود تکیه گهی سازکنی
چون ببندد حسن از خدمتِ تو سازِ سفر
درس را باید زان پیش که ریش آید خواند
نشنیدی که بود درسِ صِغَر نَقشِ حَجَر ؟
دانش و حسن به هم نورِ عَلی نور بُوَد
وه از آن صاحب حسنی که بود دانشور
علم اگر خواهی با مردمِ عالم بنشین
گِل چو گُل گردد خوشبو چو به گُل شد همبر
ذرّه بر چرخ رسد از اثرِ تابشِ خور
پِشک خوشبو شود از صحبتِ مُشکِ اَذفَر
تو گر از خدمت نیکان نَچِنی غیر از خار
به که در صحبتِ دُونان دِرَوی سِیسَنبَر
چارۀ کار تو این است که من می گویم
باور از من کن و جز من مکن از کس باور
بعد از این از همه کس بگسل و با من پیوند
کانچه از من به تو آید همه خیرست نه شرّ
یکدل و یکجا در خانۀ من منزل کن
آنچنان دان که خود این خریدی با زر
گر چه بی مایه خریدارِ وِصالِ تو شدم
علمِ من بین و به بی مایگی من مَنِگَر
هنری مرد به بدبختی و سختی نزیَد
ور زیَد ، یک دو سه روزی نَبُوَد افزرونتر
من همان طُرفه نویسندۀ وقتم که بردند
مُنشآتم را مشتاقان چون کاغذِ زر
من همان دانا گویندۀ دَهرم که خورند
قَصَب الجَیبِ حدیثم را همچون شکّر
سعدیِ عصرم ، این دفتر و این دیوانم
باورت نیست به دیوانم بین و دفتر
بهترین مردِ شرفمند در این مُلک منم
همنشینِ تو که می باید از من بهتر
هیچ عیبی بجز از فقر ندارم باللّه
فقر فخر است ولی تنها بر پیغمبر
همّتِ عالی با کیسۀ خالی دردی است
که به آن درد گرفتار نگردد کافر
تو مدارا کن امروز به درویشیِ من
من تلافی کنم ار بخت به من شد یاور
ای بسا مفلسِ امروز که فردا شده است
صاحبِ خانه و ده ، مالکِ اسب و استر
من نه آنم که حقوقِ تو فراموش کنم
گر رسد ریشِ تو از عارضِ تو تا به کمر
تا مرا چشم بُوَد در عقبت می نگرم
هم مگر کور شوم کز تو کنم صرفِ نظر
تا مرا پای بُوَد بر اثرت می آیم
مگر آن روز که بیچاره شوم در بِستر
به خدایی که به من فقر و به قارون زر داد
گنجِ قارونم در دیده بود خاکستر
گر چه کردم سخن از فقر تو اندیشه مدار
نه چنان است که در کارِ تو مانم مضطر
با همه فقر کشم جورِ تو دارم جان
با همه ضعف برم بارِ تو تا هست کمر
گرچه آتش بِتَفَد چهرۀ آهنگر ، باز
آرد از کوره برون آهنِ خود آهنگر
من چو خورشیدِ جهان تابم و بینی خورشید
خود برهنه است ولی بر همه بخشد زیور
هر چه از بهر تو لازم شود آماده کنم
گرچه با کدِّیمین باشد و با خونِ جگر
به فدایِ تو کنم جملۀ دارایی خویش
ای رُخَت خوب تر از آینۀ اسکندر
حکم حکمِ تو و فرمایش فرمایشِ توست
تو خداوندی در خانه و من فرمان بَر
نه به رویِ تو بیارم نه به کس شکوه کنم
گر سرم بشکنی ار خانه کنی زیر و زبر
تو به جز خنده نبینی به لبم گرچه مرا
در دل انواع غُصَص باشد و اقسامِ فِکَر
هر چه در کیسه من بینی برگیر و برو
هر چه از خانۀ من می خواهی بردار و ببر
هرچه از جامۀ من بینی خوبست بپوش
جامۀ خوب تر ار هست به بازار ، بخر
پیش رویِ تو نَهَم خوبترین لقمۀ چرب
زیر بالِ تو کشم نرم ترین بالشِ پر
تا توانم نگذارم که تو بی پول شوی
گرچه بفروشم سرداریِ تن را به ضرر
آنچنان شیک و مد و خوب نگاهت دارم
که زهر با مُدِ این شهر شوی با مُدتر
جامه ات باید با جان متناسب باشد
به پلاس اندر پیچید نَشاید گوهر
پیشِ تو میرم پروانه صفت پیشِ چراغ
دورِ تو گردم چون هاله که بر دورِ قمر
تنگ گیرم به برت نرم بخارم بدنت
من یقیناً به تو دل سوزترم تا مادر
گَردِ سرداری و شلوارِ تو خود پاک کنم
من به تزیینِ تو مشتاق ترم تا نوکر
پیرهن های تُرا جمله خود آهار زنم
من ز آهار زدن واقفم و مستحضر
جا به خلوت دهمت تا که نبینند رخت
تو پسر بچّه تفاوت نکنی با دختر
زیر شلواری و پیراهن و شلوارِ تُرا
شسته و رُفته و ناکرده بیارَمت به بر
کفشِ تو واکس زده جامه اُطو خورده بُوَد
هر سحر کان را در پاکنی این را در بر
یقه ات پاک و کلاهت نو و سردست تمیز
عینک و دستکش و ساعت و پوتین در خور
دستمالت را مخصوص معطّر سازم
نه بدان باید تو خشک کنی عارضِ تر ؟
تر و خشکت کنم آن سان که فراموش کنی
آن شَفَقّت ها کز مادر دیدیّ و پدر
شب اگر بینم کز خواب گران گشته سرت
سینه پیش آرم تا تکیه دهی بروی سر
نفس آهسته کشم دیده به هم نگذارم
تا تو بر سینه ام آرامی شب تا به سحر
ور دلم خواست که یک بوسه به موی تو زنم
آن چنان نرم زنم کت نشود هیچ خبر
شب بپوشانم رویِ تو چو یک کدبانو
صبح برچینم جایِ تو چو یک خدمتگر
چشم از خواب چو بگشودی پیشِ تو نَهَم
سینی نان و پنیر و کره و شیر و شکر
شانه و آینه و هوله و صابون و گلاب
جمله با سینیِ دیگر نهمت در محضر
آب ریزم که بشویی رخِ همچون قمرت
آن که ناشُسته بَرَد آبِ رخِ شمس و قمر
خود زنم شانه سرِ زلفِ دلارایِ تُرا
نرم و هموار که یک مو نکند شانه هدر
بِسترِ خوابِ من ار تودۀ خاکستر بود
از پیِ خوابِ تو آماده کنم تختِ فنر
صندلی های تُرا نیز فنردار کنیم
صندلی های فنردار بُوَد راحت تر
آرم از بهر تو مشّاق و معلّم لیکِن
درس و مشقت را خود گیرم در تحتِ نظر
سعیِ استاد به کارِ تو نه چون سعیِ من است
دایه هر قدر بُوَد خوب ، نگردد مادر
هر قَدَر خسته کند مشغلۀ روز مرا
شب ز تعلیمِ تو غفلت نکنم هیچ قَدَر
چشم بر هم نزنم گرچه مرا خواب آید
تا تو درسِ خود پاکیزه نمایی از بر
صد غلط داشته باشی همه را می گویم
گربه یک بار نفهمیدی یک بارِ دگر
از کتاب و قلم و قیچی و چاقو و دوات
هر چه دارم به تو خواهم داد ای شوخ پسر
هفته یی یک شب از بهرِ نشاطِ دلِ تو
تار و سنتور فراهم کنم و رامشگر
جمعه ها پول درشه دهمت تا بروی
گه معینیّه ، گهی شِمران ، گه قصرِ قَجَر
ور کنی گاهی در کوه و کمر قصدِ شکار
از پس و پیشِ تو بشتابم در کوه و کمر
هم انیسِ شبِ من باشی و هم مونسِ روز
هم رفیقِ سفرم گردی و هم یارِ حضر
شب که از درس شدی خسته و از مشق کسل
نقل گویم به تو از روی تواریخ و سِیر
قصّه ها بهر تو خوانم که بَرَش هیچ بُوَد
به علی قصۀ عثمان و ابوبکر و عُمَر
یک دو سالی که شوی مهمان در خانۀ من
مرد آراسته یی کردی با فضل و هنر
عربی خوان و زبان دان شوی و تاریخی
صاحبِ بهره ز فقه و ز حدیث و ز خبر
خط نویسی که اگر بیند امیرُالکُتاب
کند فرار که به نوشته یی از وی بهتر
شعر گویی که اگر بشنود آقای مَلِک
آفرین گوید بر شاعر و شاعر پرور
داخلِ خدمتِ دولت کنمت چندی بعد
آیی از جملۀ اعضای دوائر به شُمَر
ابتدا گردی نبّات و سپس آرشیویست
بعد منشی شوی و بعد رئیسِ دفتر
گر خدا خواست رئیس الوزرا نیز شوی
من چنین دیده ام اندر نَفَسِ خویش اثر
آنچه در کارِ تو از دستِ من آید اینست
بیش از این آرزویی در دل تو هست مگر ؟
ایرج میرزا : قصیده ها
در نعتِ نبّی خاتَم
نه عاقل است که دارد در این سرایِ رحیل
قصّیر عمرِ خود اندر امید هایِ طویل
نهد به گردنِ جان رشته یی ز طولِ اَمَل
که تا قیامت آن رشته را بود تطویل
مَناص جویی از این رشته لاتَ حِینَ مَناص
خَلاص خواهی ازین عُقده لاعَلَیکَ سَبیل
خوش آن که بگسست این رشتۀ امید ز جان
نهاد بر کف تقدیرِ کردگارِ جلیل
رهاند خود را از منّتِ وضیع و شریف
نجات داد هم از خجلتِ کریم و بخیل
خلیل وار توکّل به کردگار نمای
که تا رهاند از آتَشِ غَمَت چو خلیل
نصیرِ جانِ تو چون حق بُوَد فَنِعمَ نَصیر
وکیلِ کار تو چون حق بُوَد فَنِعمَ وَکیل
رهینِ هر کس و ناکس مشو پیِ روزی
چو او به روزیِ هر ناکس و کس است وکیل
همان که او به تو جان داد نان دهد چه کنی
ز بهر فانی ، جانِ عزیز خوار و ذلیل
جمالِ صورتِ فردا کجا تُرا باشد
اگر نباشد امروز سیرتِ تو جمیل
مسافری تو و ناچار بایدت زادی
که زاد باید مر مرد را به گاهِ رحیل
کدام زاد نکوتر ز حُبِّ پیغمبر
که خلق را سویِ ایزد وِلایِ اوست دلیل
نداشت سایه ولی رحمت و عطوفت او
فُتادگان را بر سر فکنده ظِلِّ ظَلیل
بود سراسر نَعتَش هر آنچه در فُرقان
بود تمامی وصفش هر آنچه در اِنجیل
قتیلِ او را عیسی نیاورد جان داد
اگر چه عیسی جان می دهد زِ دَم به قتیل
اگر نه امرش ، نامی نبود از معروف
اگر نه نهیش ، بودند خلق در تضلیل
رخِ نیاز نمی سود اگر به خاکِ دوش
نمی رسید بدین جایگاه جبرائیل
ز کاخ خسرویش نُه سپهرِ زنگاری
مُعَلَّق است چو از کاخِ خسروان قِندیل
اگر نه قولش ، اسمی نبود از تسبیح
اگر نه فعلش ، رسمی نبود از تَهلیل
ز خُلقِ نیک و صفاتِ جمیل و خَلقِ بدیع
نیافریدش ایزد هَمال و شِبه و عَدیل
کفیلِ روزیِ خلق است تا خدایِ جهان
بود به شادیِ احبابِ او هماره کفیل
قصّیر عمرِ خود اندر امید هایِ طویل
نهد به گردنِ جان رشته یی ز طولِ اَمَل
که تا قیامت آن رشته را بود تطویل
مَناص جویی از این رشته لاتَ حِینَ مَناص
خَلاص خواهی ازین عُقده لاعَلَیکَ سَبیل
خوش آن که بگسست این رشتۀ امید ز جان
نهاد بر کف تقدیرِ کردگارِ جلیل
رهاند خود را از منّتِ وضیع و شریف
نجات داد هم از خجلتِ کریم و بخیل
خلیل وار توکّل به کردگار نمای
که تا رهاند از آتَشِ غَمَت چو خلیل
نصیرِ جانِ تو چون حق بُوَد فَنِعمَ نَصیر
وکیلِ کار تو چون حق بُوَد فَنِعمَ وَکیل
رهینِ هر کس و ناکس مشو پیِ روزی
چو او به روزیِ هر ناکس و کس است وکیل
همان که او به تو جان داد نان دهد چه کنی
ز بهر فانی ، جانِ عزیز خوار و ذلیل
جمالِ صورتِ فردا کجا تُرا باشد
اگر نباشد امروز سیرتِ تو جمیل
مسافری تو و ناچار بایدت زادی
که زاد باید مر مرد را به گاهِ رحیل
کدام زاد نکوتر ز حُبِّ پیغمبر
که خلق را سویِ ایزد وِلایِ اوست دلیل
نداشت سایه ولی رحمت و عطوفت او
فُتادگان را بر سر فکنده ظِلِّ ظَلیل
بود سراسر نَعتَش هر آنچه در فُرقان
بود تمامی وصفش هر آنچه در اِنجیل
قتیلِ او را عیسی نیاورد جان داد
اگر چه عیسی جان می دهد زِ دَم به قتیل
اگر نه امرش ، نامی نبود از معروف
اگر نه نهیش ، بودند خلق در تضلیل
رخِ نیاز نمی سود اگر به خاکِ دوش
نمی رسید بدین جایگاه جبرائیل
ز کاخ خسرویش نُه سپهرِ زنگاری
مُعَلَّق است چو از کاخِ خسروان قِندیل
اگر نه قولش ، اسمی نبود از تسبیح
اگر نه فعلش ، رسمی نبود از تَهلیل
ز خُلقِ نیک و صفاتِ جمیل و خَلقِ بدیع
نیافریدش ایزد هَمال و شِبه و عَدیل
کفیلِ روزیِ خلق است تا خدایِ جهان
بود به شادیِ احبابِ او هماره کفیل
ایرج میرزا : قصیده ها
در مدح امیر نظام
چونان شدم ضعیف که گر نه سخن کنم
در مجلسی ، کسی بنبیند که این منم
ور هم سخن کنم ، بجز از ناله نشنوند
ز آن رو که همچو نی شده از لاغری تنم
مو در بدن به جایِ نخ آمد مرا از آن
کز لاغری بدن شده مانند سوزنم
از بس نحیف و لاغرو باریک گشته ام
ترسم که خویشتن را ناگاه گم کنم
ای ناتوانی ،آخر در من چه دیده یی
کاین سان گره نمودی دامن به دامنم
گر سنگ بود سُفتی و آهن ، گداختی
با آنکه من نه ساخته از سنگ و آهنم
چندین متاز اسب که بشکست مِغفرم
چندین میاز دست که بُگسَست جوشنم
من شاعری حقیرم و مدحتگری فقیر
نه رستمم نه طوس ، نه گیوَم نه بهمنم
سی روز بوسه برزده ام بر کفِ امام
سی روز هم به پایِ تبی بوسه برزنم
وقتست دلبرا که خمِ طُرّه بشکنی
تا من بدان نگاه کنم تؤبه بشکنم
یک چند ضعف بیخِ مرا کند زین سپس
با قوّتِ می آن را از بیخ برکَنم
نی نی نزار خوشترم از آن که هم صفت
با کلکِ میرِ شیر دلِ شیر اوژنم
میر نظام آن که پیِ نظامِ مُلک و دین
ایزد وجودِ او را بنمود مغتنم
چون روزِ عرضِ فضل ز حکمت کند سخن
بوزرجمهر گوید من طفلِ کودنم
سر تا به پا زبانم سوسن صفت ولیک
در مدح میر بسته زبان همچو سوسنم
نَک از زبانِ میر کنم مدحِ او که من
در مدحِ آن خدیوِ هنرمند الکَنَم
در زیرِ ظِلِّ ناصرِدین شاه این منم
تا یک جهان جلال بود زیرِ دامنم
صد قارنم به کوشش در روزِ گیرودار
لیکن به گاهِ حلم دو صد کوهِ قارنم
با رویِ پر ز خنده اگر ابر بهمنی
بخشش همی نماید من ابرِ بهمنم
فرّخ نهاد و نیک خوی و نیک منظرم
نیکو سرشت و پاک دل و پاک دیدنم
با دستِ قهر ریشۀ هر ظلم بگسلم
با سنگِ عدل شیشۀ هر جور بشکنم
در گاهِ مهر نوشم و در جامِ دوستم
در وقتِ قهر نیشم و در کامِ دشمنم
روزِ معاندان را تاریک تر شبم
شامِ موافقان را چون روز روشنم
در مجلسی ، کسی بنبیند که این منم
ور هم سخن کنم ، بجز از ناله نشنوند
ز آن رو که همچو نی شده از لاغری تنم
مو در بدن به جایِ نخ آمد مرا از آن
کز لاغری بدن شده مانند سوزنم
از بس نحیف و لاغرو باریک گشته ام
ترسم که خویشتن را ناگاه گم کنم
ای ناتوانی ،آخر در من چه دیده یی
کاین سان گره نمودی دامن به دامنم
گر سنگ بود سُفتی و آهن ، گداختی
با آنکه من نه ساخته از سنگ و آهنم
چندین متاز اسب که بشکست مِغفرم
چندین میاز دست که بُگسَست جوشنم
من شاعری حقیرم و مدحتگری فقیر
نه رستمم نه طوس ، نه گیوَم نه بهمنم
سی روز بوسه برزده ام بر کفِ امام
سی روز هم به پایِ تبی بوسه برزنم
وقتست دلبرا که خمِ طُرّه بشکنی
تا من بدان نگاه کنم تؤبه بشکنم
یک چند ضعف بیخِ مرا کند زین سپس
با قوّتِ می آن را از بیخ برکَنم
نی نی نزار خوشترم از آن که هم صفت
با کلکِ میرِ شیر دلِ شیر اوژنم
میر نظام آن که پیِ نظامِ مُلک و دین
ایزد وجودِ او را بنمود مغتنم
چون روزِ عرضِ فضل ز حکمت کند سخن
بوزرجمهر گوید من طفلِ کودنم
سر تا به پا زبانم سوسن صفت ولیک
در مدح میر بسته زبان همچو سوسنم
نَک از زبانِ میر کنم مدحِ او که من
در مدحِ آن خدیوِ هنرمند الکَنَم
در زیرِ ظِلِّ ناصرِدین شاه این منم
تا یک جهان جلال بود زیرِ دامنم
صد قارنم به کوشش در روزِ گیرودار
لیکن به گاهِ حلم دو صد کوهِ قارنم
با رویِ پر ز خنده اگر ابر بهمنی
بخشش همی نماید من ابرِ بهمنم
فرّخ نهاد و نیک خوی و نیک منظرم
نیکو سرشت و پاک دل و پاک دیدنم
با دستِ قهر ریشۀ هر ظلم بگسلم
با سنگِ عدل شیشۀ هر جور بشکنم
در گاهِ مهر نوشم و در جامِ دوستم
در وقتِ قهر نیشم و در کامِ دشمنم
روزِ معاندان را تاریک تر شبم
شامِ موافقان را چون روز روشنم
ایرج میرزا : قصیده ها
در مدحِ حضرتِ مولای متقیان
گفتم رهینِ مهرِ تو شد این دلِ حزین
گفتا حزین دلی که به مهری بود رهین
گفتم قرینِ رویِ تو باشد همی قمر
گفتا سهیل باشد اگر با قمر قرین
گفتم که آفرین به رخِ خوبِ یارِ من
گفتا که آفرین به رخِ خوب آفرین
گفتم که تُرکِ چشمِ تو دارد به کف کمان
گفتا کناره گیر که نارد مگر کمین
گفتم نشانِ مهر بُوَد هیچ بر دلت
گفتا نشانِ مهر و دلِ یارِ دلنشین
گفتم رَوَم گزینم یاری به جایِ تو
گفتا اگر توانی رو زودتر گزین
گفتم علی خلاصۀ تشکیلِ کاف و نون
گفتا علی نتیجۀ ترکیبِ ماء و طین
گفتم خداش خوانده گروهی ز رویِ شک
گفتا خداش دانَد یک فرقه بر یقین
گفتم صفاتِ واجب و ممکن دراوست جمع
گفتا که ممکنست که هم آن بُوَد هم این
گفتم که انگبین را قهرش کند چو زهر
گفتا که زهر گردد با مِهرش انگبین
گفتم هوایِ او بُوَد اندر سرِ بَنات
گفتا هوایِ او بُوَد اندر دلِ بَنین
گفتم جَنین نبندد بی اذنِ او وجود
گفتا رَحِم نگیرد بی امرِ او جَنین
گفتم قدم به گیتی بنهاد همچو روز
گفتا که تا نشان بدهد گیتی آفرین
گفتم به خاکِ پایش آن کس که سود فرق
گفتا که پا گذارَد بر فرقِ فِرقَدین
گفتم هر آن که گشت غلامش بر آستان
گفتا هماره دارد دولت در آستین
گفتم مَلِک مظَفَّر باشد غلامِ او
گفتا از آن غُلامش باشد سَبُکتکین
گفتم که شاه ناصرِ دینش بود پدر
گفتا مگر نبینی آن فّرِ داد و دین
گفتم چنین پدر پسری بایدش چنان
گفتا چنان پسر پدری باشدش چنین
گفتم جهان ز عدلش مانند جَنَّتست
گفتا که جَنَّتست و مَنَش نیز حُورِعین
گفتم که عدلِ اوست به مکرِ زمان ضَمان
گفتا که بأس اوست به کیدِزمین ضَمین
گفتم سپهر کینست الّا به روزِ مهر
گفتا جهانِ مهرست الّا به روزِکین
گفتم معین و یاور ایتام شد کَفَش
گفتا خدای باد بر او یاور و مُعین
گفتم سرِ مخالفش از تیغِ آبدار
گفتا تنِ معاندش از گرزِ آهنین
گفتم که قطع گردد چون کُنده از تَبَر
گفتا که نرم گردد چون جامه از کُدین
گفتم به یک اشاره کند مُلکِ چین خراب
گفتا بخاصه چون که به ابرو فکند چین
گفتم قرینِ او نَبُوَد در همه جهان
گفتا به قرنها نشود کس بدو قرین
گفتم هماره خواهم تا شادمان زِیَد
گفتا هر آن که خواهد جز این شود حزین
گفتم که از جبینش کند ماه کسبِ نور
گفتا از آن که سود به درگاهِ حق جبین
گفتم علیِّ عِمران عمرش کند دراز
گفتا خدایِ سُبحان خصمش کند غمین
گفتم همیشه چترِ جلالش به رویِ ماه
گفتا هماره اسبِ مرادش به زیر زین
گفتا حزین دلی که به مهری بود رهین
گفتم قرینِ رویِ تو باشد همی قمر
گفتا سهیل باشد اگر با قمر قرین
گفتم که آفرین به رخِ خوبِ یارِ من
گفتا که آفرین به رخِ خوب آفرین
گفتم که تُرکِ چشمِ تو دارد به کف کمان
گفتا کناره گیر که نارد مگر کمین
گفتم نشانِ مهر بُوَد هیچ بر دلت
گفتا نشانِ مهر و دلِ یارِ دلنشین
گفتم رَوَم گزینم یاری به جایِ تو
گفتا اگر توانی رو زودتر گزین
گفتم علی خلاصۀ تشکیلِ کاف و نون
گفتا علی نتیجۀ ترکیبِ ماء و طین
گفتم خداش خوانده گروهی ز رویِ شک
گفتا خداش دانَد یک فرقه بر یقین
گفتم صفاتِ واجب و ممکن دراوست جمع
گفتا که ممکنست که هم آن بُوَد هم این
گفتم که انگبین را قهرش کند چو زهر
گفتا که زهر گردد با مِهرش انگبین
گفتم هوایِ او بُوَد اندر سرِ بَنات
گفتا هوایِ او بُوَد اندر دلِ بَنین
گفتم جَنین نبندد بی اذنِ او وجود
گفتا رَحِم نگیرد بی امرِ او جَنین
گفتم قدم به گیتی بنهاد همچو روز
گفتا که تا نشان بدهد گیتی آفرین
گفتم به خاکِ پایش آن کس که سود فرق
گفتا که پا گذارَد بر فرقِ فِرقَدین
گفتم هر آن که گشت غلامش بر آستان
گفتا هماره دارد دولت در آستین
گفتم مَلِک مظَفَّر باشد غلامِ او
گفتا از آن غُلامش باشد سَبُکتکین
گفتم که شاه ناصرِ دینش بود پدر
گفتا مگر نبینی آن فّرِ داد و دین
گفتم چنین پدر پسری بایدش چنان
گفتا چنان پسر پدری باشدش چنین
گفتم جهان ز عدلش مانند جَنَّتست
گفتا که جَنَّتست و مَنَش نیز حُورِعین
گفتم که عدلِ اوست به مکرِ زمان ضَمان
گفتا که بأس اوست به کیدِزمین ضَمین
گفتم سپهر کینست الّا به روزِ مهر
گفتا جهانِ مهرست الّا به روزِکین
گفتم معین و یاور ایتام شد کَفَش
گفتا خدای باد بر او یاور و مُعین
گفتم سرِ مخالفش از تیغِ آبدار
گفتا تنِ معاندش از گرزِ آهنین
گفتم که قطع گردد چون کُنده از تَبَر
گفتا که نرم گردد چون جامه از کُدین
گفتم به یک اشاره کند مُلکِ چین خراب
گفتا بخاصه چون که به ابرو فکند چین
گفتم قرینِ او نَبُوَد در همه جهان
گفتا به قرنها نشود کس بدو قرین
گفتم هماره خواهم تا شادمان زِیَد
گفتا هر آن که خواهد جز این شود حزین
گفتم که از جبینش کند ماه کسبِ نور
گفتا از آن که سود به درگاهِ حق جبین
گفتم علیِّ عِمران عمرش کند دراز
گفتا خدایِ سُبحان خصمش کند غمین
گفتم همیشه چترِ جلالش به رویِ ماه
گفتا هماره اسبِ مرادش به زیر زین
