و من كلام له عليه‌السلام و قد استشاره عمر بن الخطاب في الشخوص لقتال الفرس بنفسه
(عمر با امير المؤمنين على عليه السّلام مشورت كرد كه آيا در جنگ ايران شركت كند؟ پاسخ داد)

إِنَّ هَذَا اَلْأَمْرَ لَمْ يَكُنْ نَصْرُهُ وَ لاَ خِذْلاَنُهُ بِكَثْرَةٍ وَ لاَ بِقِلَّةٍ
پيروزى و شكست اسلام، به فراوانى و كمى طرفداران آن نبود

وَ هُوَ دِينُ اَللَّهِ اَلَّذِي أَظْهَرَهُ
اسلام دين خداست كه آن را پيروز ساخت

وَ جُنْدُهُ اَلَّذِي أَعَدَّهُ وَ أَمَدَّهُ
و سپاه اوست كه آن را آماده و يارى فرمود

حَتَّى بَلَغَ مَا بَلَغَ
و رسيد تا آنجا كه بايد برسد

وَ طَلَعَ حَيْثُ طَلَعَ
در هر جا كه لازم بود طلوع كرد

وَ نَحْنُ عَلَى مَوْعُودٍ مِنَ اَللَّهِ
و ما بر وعدۀ پروردگار خود اميدواريم

وَ اَللَّهُ مُنْجِزٌ وَعْدَهُ
كه او به وعدۀ خود وفا مى‌كند

وَ نَاصِرٌ جُنْدَهُ
و سپاه خود را يارى خواهد كرد

وَ مَكَانُ اَلْقَيِّمِ بِالْأَمْرِ مَكَانُ اَلنِّظَامِ مِنَ اَلْخَرَزِ يَجْمَعُهُ وَ يَضُمُّهُ
جايگاه رهبر چونان ريسمانى محكم است كه مهره‌ها را متّحد ساخته به هم پيوند مى‌دهد

فَإِنِ اِنْقَطَعَ اَلنِّظَامُ تَفَرَّقَ اَلْخَرَزُ وَ ذَهَبَ
اگر اين رشته از هم بگلسد، مهره‌ها پراكنده و هر كدام به سويى خواهند افتاد

ثُمَّ لَمْ يَجْتَمِعْ بِحَذَافِيرِهِ أَبَداً
و سپس هرگز جمع آورى نخواهند شد

وَ اَلْعَرَبُ اَلْيَوْمَ وَ إِنْ كَانُوا قَلِيلاً فَهُمْ كَثِيرُونَ بِالْإِسْلاَمِ
عرب امروز گر چه از نظر تعداد اندك، امّا با نعمت اسلام فراوانند

عَزِيزُونَ بِالاِجْتِمَاعِ
و با اتّحاد و هماهنگى عزيز و قدرتمندند

فَكُنْ قُطْباً
چونان محور آسياب، جامعه را به گردش در آور

وَ اِسْتَدِرِ اَلرَّحَا بِالْعَرَبِ
و با كمك مردم، جنگ را اداره كن

وَ أَصْلِهِمْ دُونَكَ نَارَ اَلْحَرْبِ

فَإِنَّكَ إِنْ شَخَصْتَ مِنْ هَذِهِ اَلْأَرْضِ اِنْتَقَضَتْ عَلَيْكَ اَلْعَرَبُ مِنْ أَطْرَافِهَا وَ أَقْطَارِهَا
زيرا اگر تو از اين سرزمين بيرون شوى، مخالفان عرب از هر سو تو را رها كرده و پيمان مى‌شكنند

حَتَّى يَكُونَ مَا تَدَعُ وَرَاءَكَ مِنَ اَلْعَوْرَاتِ أَهَمَّ إِلَيْكَ مِمَّا بَيْنَ يَدَيْكَ
چنانكه حفظ‍‌ مرزهاى داخل كه پشت سر مى‌گذارى مهم‌تر از آن باشد كه در پيش روى خواهى داشت

إِنَّ اَلْأَعَاجِمَ إِنْ يَنْظُرُوا إِلَيْكَ غَداً يَقُولُوا هَذَا أَصْلُ اَلْعَرَبِ
همانا، عجم اگر تو را در نبرد بنگرند، گويند اين ريشۀ عرب است

فَإِذَا اِقْتَطَعْتُمُوهُ اِسْتَرَحْتُمْ
اگر آن را بريديد آسوده مى‌گرديد

فَيَكُونُ ذَلِكَ أَشَدَّ لِكَلَبِهِمْ عَلَيْكَ
و همين فكر سبب فشار و تهاجمات پياپى آنان مى‌شود

وَ طَمَعِهِمْ فِيكَ
و طمع ايشان در تو بيشتر گردد

فَأَمَّا مَا ذَكَرْتَ مِنْ مَسِيرِ اَلْقَوْمِ إِلَى قِتَالِ اَلْمُسْلِمِينَ
اينكه گفتى آنان به راه افتاده‌اند تا با مسلمانان پيكار كنند

فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ هُوَ أَكْرَهُ لِمَسِيرِهِمْ مِنْكَ
ناخشنودى خدا از تو بيشتر

وَ هُوَ أَقْدَرُ عَلَى تَغْيِيرِ مَا يَكْرَهُ
و خدا در دگرگون ساختن آنچه كه دوست ندارند تواناتر است

وَ أَمَّا مَا ذَكَرْتَ مِنْ عَدَدِهِمْ
امّا آنچه از فراوانى دشمن گفتى

فَإِنَّا لَمْ نَكُنْ نُقَاتِلُ فِيمَا مَضَى بِالْكَثْرَةِ
ما در جنگ‌هاى گذشته با فراوانى سرباز نمى‌جنگيديم

وَ إِنَّمَا كُنَّا نُقَاتِلُ بِالنَّصْرِ وَ اَلْمَعُونَةِ
بلكه با يارى و كمك خدا مبارزه مى‌كرديم

«نهج البلاغه»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir