سحرگاهان که مهر عالم آرا
ز طاق چرخ گردید آشکارا

بسان گهر اندر تاج دارا
و یا چون آتشی از سنگ خارا
برآمد کرد روشن سطح گردون
به دریا گشت جاری فلک مشحون

بت نوشین لبم از خواب برخواست
بر از دیبا تن از پیرایه پیراست

چو شاخ گل قد و بالا بیاراست
حمایل کرد گیسو از چپ و راست
رخ از ماورد روشن لب ز می مست
بسان لاله در باغ دلم رست

بگفتا دیدم اندر عالم خواب
به صحرائی تنم افتاده در تاب

تهی بود آن زمین از سبزه و آب
ز نور آفتاب و شمع مهتاب
زمین دور از سکون چون آسکون بود
هوا کالمهل یغلی فی البطون بود

من آنجا بر سر پای ایستاده
عنان صبر و تاب از دست داده

ز دیده سیل خون بر رخ گشاده
دل اندر رحمت باری نهاده
که با فضلش نجات از ورطه آید
برین کشتی نسیم شرطه آید

دلم در لجه ی اندیشه شد غرق
تن اندر بحر حیرت پای تا فرق

بناگه جست از آن بالا یکی برق
تو گفتی آفتابی سرزد از شرق
دو چشمم خیره ماند از نور جاذب
چو اندر صبح صادق صبح کاذب

بر آمد ناگهان زان برق دستی
که بودش دست قدرت ناز شستی

هوا بگرفت چون مبهوت مستی
سوی بالا کشید از خاک پستی
به پیش تخت شاهنشه فرا داشت
سرافرازم در آن دولت سرا داشت

چو صیدی بسته در فتراک بودم
و یا چون خوشه ای در تاک بودم

نه در افلاک و نه در خاک بودم
ولی برتر ز نه افلاک بودم
دو تا کردم قد طاعت بر شاه
ربودم رایت از مهر افسر از ماه

بدو گفتم تو آن تابنده قدری
که در گردون رفعت ماه بدری

پس از احمد رسولان را تو صدری
و مات الشافعی و لیس یدری
«علی ربه ام ربه الله »
مکن منعش مگو بیرون شد از ره

در این هنگامه از پهنای بیدا
یکی شوری شگفت آمد هویدا

بساطی در زمین گردید پیدا
که از دیدار آن شد عقل شیدا
گروهی دیدم اندر بند دشمن
غزالان در کف گرگان ریمن

همه چون ماهی بریان به تابه
خروشان با خضوع و با انابه

زنی اندر فغان و عجز و لابه
چو بعد از کشتن جعفر عنابه
کمان کرده قد از داغ جگربند
بسر میریخت خاک از سوگ فرزند

کمر خم دیده خونین دل شکسته
جگر پر درد و تن در بند بسته

ز داغ نوجوانان زار و خسته
ز اشگ دیده در دریا نشسته
به زاری بر سر و بر سینه می زد
جزع را سنگ بر آیینه می زد

روان اندر پی او چند کودک
دل از غم سینه از ناوک مشبک

گرفته دامن ما در یکایک
دمی ناگشته زو مهجور و منفک
تو گفتی جوجه سیمرغ از قاف
پراکنده پی مادر در اطراف

دگر سو بود پیر طاعن السن
نشسته برف پیری در محاسن

رمیده چون مساکین از مساکن
دلش لرزان تنش آرام و ساکن
ز دیدارش پریشانی هویدا
مه و مهرش ز پیشانی هویدا

سرش پر خون تنش مجروح گشته
در غم بر دلش مفتوح گشته

ز انده قالبش بیروح گشته
به طوفان حوادث نوح گشته
ربوده کشتیش را هر زمان موج
گهی اندر حضیض و گاه بر اوج

تماشای گرفتاران این بند
صف نظاره را در گریه افکند

درخت صابری را ریشه برکند
نماند آنجا تنی شادان و خرسند
همه کردند اشگ از دیده جاری
بر آوردند از دل بانگ زاری

زن دل خسته آغاز سخن کرد
تحیات حسن بابوالحسن کرد

پس آنگه شکوه از دور زمن کرد
به زاری عرض غمهای کهن کرد
بگفت ای شه من آذربایجانم
که خصم افروخت آذرها بجانم

شنو فریادم ای دریای غیرت
برس بر دادم ای غمخوار امت

ز پا افتادم ای سالار ملت
نما آزادم از زندان محنت
اجرنی یا مجیرالملک و الدین
اغثنی یا غیاث المستغیثین

ز من نوشیروان نوشین روان بود
به تختم اردشیر و اردوان بود

درختم سبز و گلبرگم جوان بود
به جویم آب آبادی روان بود
کنون شاخ نشاطم گشته بی برگ
خزان شد گلشنم از صرصر مرگ

به زیر سایه اسلام بر من
مسلم شد لوای ترک و ارمن

نمودم حمله بر صقلاب و ژرمن
ربودم زر به خروار و به خرمن
مگر از دل و داعم گفته سیروس
به هر گنجی ز خاکم خفته سی روس

مسلمانی دیارم کرده بدرود
حوادث کشت عمرم جمله بدرود

ز هر چشمم شود جاری دو صد رود
جوانانم شدند ای رودم ای رود
دریغا ساغر عیشم به تبریز
ز شکر شد تهی وز زهر لبریز

حریمم در محرم کربلا شد
چنین ام البلاد ام البلا شد

عناد خاچ و مصحف برملا شد
شهیدان را زمان ابتلا شد
صمد خان کعبه را بیت الصنم کرد
بنای دیر و تاراج حرم کرد

به تبریز و به سلماس و ارومی
گهی روسی علم زد گاه رومی

نه از بیگانه نالم نه ز بومی
که از کفران رسید اینگونه شومی
چو فرزندان من کردند کفران
ندارند از خدا امید غفران

به بین آواره فرزندانم از شهر
یتیمانم به بند خواری و قهر

شکر باشد بکامم تلخ چون زهر
نباشد هیچ کس چون من در این دهر
دلم صدجا شکسته سینه بریان
جگر خونین کمر خم دیده گریان

چه گویم یا علی بر من چها شد
غم و درد دلم بی انتها شد

عنان صابری از کف رها شد
شهیدم بی کفن بی خونبها شد
به عاشورا هزار و سیصد و سی
به دشت کربلا کردم تاسی

علی فرزند موسی عالم راد
جهان فضل و دانش کرسی داد

گرامی فحل و دانشمند استاد
بدارالخلد شد از دار بیداد
فلک گفتا که در ماه محرم
علی بر دار شد مانند میثم

چو آذربایجان ساکت شد از درد
خراسان پیش آن شه ناله سر کرد

کهن پیری خمیده با رخی زرد
ببار شاه مردان شکوه آورد
همی گفت ای جهان فضل و تقوی
به دربار تو دارم بث شکوی

منم دشتی که خارم لاله و گل
زمینم سبزه و ریحان و سنبل

طخارستان و ترکستان و کابل
ز رنج و هیرمند و بست و زابل
چو بسطام و نشابور و ابر شهر
مرا بد تا بلاد ماورالنهر

مرا پرورده خورشید دانند
پرستش خانه جمشید دانند

بزرگانم در امید دانند
بهار سرو و کاج و بید دانند
بر صاحبدلان ام البلا دم
به نزد عاقلان دارالعبادم

نگویم داریوشم بوده حامی
نگویم داشت سیروسم گرامی

نیارم نام آن شاهان نامی
نخوانم هیچ از آن دفتر اسامی
که از سلطان طوسم فخر باشد
شرف بر روم و بر اسطخر باشد

ز فر زاده موسی ابن جعفر
منم خلد و سنا باد است کوثر

چو روح القدس در خاکم زند پر
مشام از تربتم سازد معنبر
حریم کعبه آید در طوافم
که سیمرغ ازل را کوه قافم

کنون انصاف ده در باره ی من
چه بیشرمی که رفت از کید دشمن

خدا را ای شبان دشت ایمن
مهل در گله ماند گرگ ریمن
به بین کاخ رضا را توپ بسته
در و دیوار سقفش را شکسته

در این دربار این بی احترامی
نه عارف را پسند آمد نه عامی

پرستشخانه شد هر جا گرامی
بویژه این بلند ایوان نامی
که باشد مضجع سلطان هشتم
بچرخ هشتمین دارد تقدم

تو دانی دوست این آتش برافروخت
ولی با دست دشمن خانه را سوخت

تهمتن چشم روئین تن چو بردوخت
طریق چاره از سیمرغ آموخت
بدین سو دست دشمن را فرستاد
که لعنت باد بر شاگرد و استاد

گر آذربایجان گوید در این بار
که از دور سپهر و کید اشرار

علی فرزند موسی رفته بر دار
تو خود باشی از این معنی خبردار
که ماهم بر علی فرزند موسی
عزا داریم در دربار اعلی

ولیکن زان علی تا این علی فرق
بود چندانکه از غرب است تا شرق

ز جود این علی دریا بخون غرق
ز نورش بر مه و کیوان سنا برق
قیاس مهر و مهتاب است گوئی
تراب و رب ارباب است گوئی

علی فرمود با آن غم نصیبان
که گبرم دادتان را زین رقیبان

کسی کو راز گوید با حبیبان
کسی کو چاره جوید از طبیبان
حبیبان راز او پوشیده دارند
طبیبان درد او را چاره آرند

بزودی بر کنم بنیاد این سلم
بدست خسروی با دانش و علم

شه آلمان که نامش هست ویلهلم
به نیروی سخط بر هم زند حلم
فها للکافرین اکید کیدا
امهلهم و امهلهم رویدا

درون مقبلان را برفروزم
دو چشم خائنان با تیر دوزم

چنان در دشت غیرت کینه توزم
که خشک و تر بهم یک جا بسوزم
بسوزم خانه این تیره رایان
بدوزم دیده این کدخدیان