ای مرد فقر! هست تو را خرقهٔ تو تاج
سلطان تویی که نیست به سلطانت احتیاج

تو داد بندگی خداوند خود بده
و آنگاه از ملوک جهان می‌ستان خراج

گر طاعتی کنی مکنش فاش نزد خلق
چون بیضه‌ای نهی مکن آواز چون دجاج

محبوب حق شدن به نماز و به روزه نیست
این آرزوت اگرچه کند در دل اختلاج

چون هر چه غیر اوست به دل ترک آن کنی
بر فرق جان تو نهد از حب خویش تاج

در نصرت خرد که هوا دشمن وی است
با نفس خود جدل کن و با طبع خود لجاج

گر در مصاف آن دو مخالف شوی شهید
بیمار را به دم چو مسیحا کنی علاج

چون نفس تند گشت به سختیش رام کن
سردی دهد طبیب چو گرمی کند مزاج

با او موافقت مکن اندر خلاف عقل
محتاج نیست شب که سیاهش کنی به زاج

مردانه گنده پیر جهان را طلاق ده
کز عشق بست با دل تو عقد ازدواج

هستی تو چو زیت بسوزد گرت فتد
بر دل شعاع عشق، چو مصباح در زجاج

ز اندوه او چو مشعلهٔ ماه روشن است
شمع دلت، که زنده به روغن بود سراج

مر فقر را امین نبود هیچ جاه جوی
چون تخت شه نشین نشود هیچ پیل عاج

گوید گلیم پوش گدا را کسی امیر؟
خواند هوید پوش شتر را کسی دواج؟

گر در رهش زنی قدمی، بر جبین گل
از خاک ره چو قطرهٔ شبنم فتد عجاج

خود کام را چنین سخن از طبع هست دور
محموم را بود عسل اندر دهان اجاج

گر دوستی حق طلبی ترک خلق کن
در یک مکان دو ضد نکند با هم امتزاج

«سیف فرغانی»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir