در بیان اینکه چون معشوق ازلی جمال لم یزلی مر عشاق را نمود و بادۀ عشق طالبان مشتاق را پیمود از در امتحان درآمد، شیوه‌های معشوقی بکار آورد، منکرین جام سعادت را سرخوش از جام شقاوت کرده، بدیشان گماشت و چیزی از لوازم عاشق کشی فرو نگذاشت تا شرایط معشوقی با تکالیف عاشق، موافق آید.

لاجرم آن شاهد صبح ازل
پادشاه دلبران، عز و جل

چون جمال بی مثال خود نمود
ناظران را عقل و دل از کف ربود

پس شراب عشقشان در جام ریخت
هر یکی را در خور، اندر کام ریخت

باده‌شان اندر رگ و پی جا گرفت
عشقشان درجان و دل، مأوا گرفت

جلوه‌ی معشوق، شورانگیز شد
خنجر عاشق کشی، خونریز شد

پس براه امتحان شد، رهسپار
خواست تا پیدا کند آلات کار

بانگ برزد فرقه‌ی ناکام را
بی نصیبان نخستین جام را

کای ز جام اولینتان اجتناب
جام دیگر هست ما را پر شراب

ظلم می‌ریزد ازین لبریز جام
ساقیش جام شقاوت کرده نام

مستی آن، عشرت و عیش و سرور
نشئه‌ی آن نخوت و ناز و غرور

هردو، می، لیکن مخالف در خواص
هر یکی را نشأه‌یی ممتاز و خاص

آن یکی مشحون تسلیم و رضا
آن یکی مملو ز آسیب و قضا

کیست، کو زین جام گردد جرعه نوش؟
پند ساقی را کشد چون در بگوش؟

پرده پیش چشم حق بینان شود
آلت قتاله‌ی اینان شود

ظلمتی گردد، بپوشد نور را
فوق روز آرد شب دیجور را

برکشد بر قتلشان، شمشیر تیز
جسمشان را سازد از کین ریز ریز

تلخ سازد آب شیرینشان بکام
روز روشنشان کند تاریک چشم

گردد از تأثیر این فرخ شراب
از جلال و جاه و منصب، کامیاب

لیکن آخر، نارسوزان جای اوست
دوزخ آتشفشان، مأوای اوست