۸۴۳ بار خوانده شده
گفت پیغامبر که نَفْحَت‌هایِ حَق
اَنْدرین اَیّام می‌آرَد سَبَق
گوش و هُش دارید این اوقات را
دَررُبایید این چُنین نَفْحات را
نَفْحه آمد مَر شما را دید و رفت
هرکِه را می‌خواستْ جان بَخشید و رفت
نَفْحۀ دیگر رَسید آگاه باش
تا ازین هم وانَمانی خواجه‌تاش
جانِ آتش یافت زو آتش کُشی
جانِ مُرده یافت از وِیْ جُنبِشی
جانِ ناری یافت از وِیْ اِنْطِفا
مُرده پوشید از بَقایِ او قَبا
تازگیّ و جُنبِشِ طوبی‌ست این
هَمچو جُنبِش‌هایِ خَلْقان نیست این
گَر دَراُفْتَد در زمین و آسْمان
زَهره‌هاشان آب گردد در زمان
خود زِ بیمِ این دَمِ بی‌مُنْتَها
باز خوان فَأْبَیْنَ اَنْ یَحْمِلْنَها
وَرْنه خود اَشَْفَقْنَ مِنْها چون بُدی؟
گَرنه از بیمَش دلِ کُهْ خون شُدی؟
دوشْ دیگر لَوْن این می‌داد دست
لُقمۀ چندی دَرآمَد رَهْ بِبَست
بَهرِ لُقمه گشته لُقْمانی گِرو
وَقتِ لُقمان است، ای لُقمه بُرو
از هوایِ لُقمه‌یی این خارْخار
از کَفِ لُقْمان هَمی‌جویید خار
در کَفِ او خار و سایَه‌ش نیز نیست
لیکَتان از حِرصْ آن تَمییز نیست
خارْ دان آن را که خُرما دیده‌یی
زان که بَسْ‌نانْ کور و بَسْ نادیده‌یی
جانِ لُقمان که گُلِسْتانِ خداست
پایِ جانَش خَستۀ خاری چراست؟
اُشتُر آمد این وجودِ خارْخوار
مُصطفی‌زادی بَرین اُشتُر سَوار
اُشتُرا تَنگِ گُلی بر پُشتِ توست
کَزْ نَسیمَش در تو صد گُلْزارْ رُست
مَیْلِ تو سویِ مُغیلان است و ریگ
تا چه گُل چینی زِ خارِ مُرده ریگ؟
ای بِگَشته زین طَلَب از کو به کو
چند گویی کین گُلِسْتان کو و کو؟
پیش ازان کین خارِ پا بیرون کُنی
چَشمْ تاریک است، جولان چون کُنی؟
آدمی کو می‌نگُنجَد در جهان
در سَرِ خاری هَمی‌گردد نَهان
مُصْطفی آمد که سازد هَمدَمی
کَلِّمینی یا حُمَیْرا کَلِّمی
ای حُمَیرا آتش اَنْدَر نِه تو نَعْل
تا زِ نَعْلِ تو شود این کوهْ لَعْل
این حُمَیرا لَفْظِ تَأْنیث است و جان
نامْ تَأْنیثَش نَهَند این تازیان
لیک از تَأْنیثْ جان را باک نیست
روح را با مَرد و زن اِشْراک نیست
از مؤنَثْ وَزْ مُذکَّر بَرتَر است
این نی آن جان است، کَزْ خُشک و تَر است
این نه آن جان است کَافْزایَد زِ نان
یا گَهی باشد چُنین، گاهی چُنان
خَوش کُننده‌ست و خَوش و عَیْنِ خَوشی
بی‌خَوشی نَبْوَد خَوشی ای مُرتَشی
چون تو شیرین از شِکَر باشی بُوَد
کان شِکَر گاهی زِ تو غایِب شود
چون شِکَر گَردی زِ تأثیرِ وَفا
پس شِکَر کِی از شِکَر باشد جُدا؟
عاشق از خود چون غذا یابَد رَحیق
عقلْ آنجا گُم شود گُمْ ای رَفیق
عقلِ جُزویْ عشق را مُنْکِر بُوَد
گَرچه بِنْمایَد که صاحِبْ سِر بُوَد
زیرک و داناست، اما نیست نیست
تا فرشته لا نَشُد آهرْمَنی‌ست
او به قول و فِعْلْ یارِ ما بُوَد
چون به حُکْمِ حالْ آیی، لا بُوَد
لا بُوَد، چون او نَشُد از هستْ نیست
چون که طَوْعًا لا نَشُد کَرْهًا بَسی‌ست
جانْ کَمال است و نِدایِ او کَمال
مُصْطَفی گویان اَرِحْنا یا بِلال
ای بِلال اَفْرازْ بانگِ سِلْسِلَت
زان دَمی کَنْدَر دَمیدَم در دِلَت
زان دَمی کآدَم از آن مَدْهوش گشت
هوشِ اَهلِ آسْمانْ بی‌هوش گشت
مُصْطفی بی‌خویش شُد زان خوبْ صَوْت
شُد نمازش از شَبِ تَعْریس فَوْت
سَر از آن خوابِ مُبارک بَرنداشت
تا نمازِ صُبح دَم آمد به چاشْت
در شبِ تَعْریس پیشِ آن عَروس
یافت جانِ پاکِ ایشانْ دَستْبوس
عشق و جانْ هر دو نَهانَند و سَتیر
گَر عَروسَش خوانده‌ام، عیبی مگیر
از مَلولی یارْ خامُش کَردَمی
گَر هَمو مُهْلَت بِدادی یک دَمی
لیک می‌گوید بِگو، هین عَیْب نیست
جُز تَقاضایِ قَضایِ غَیْب نیست
عَیْب باشد کو نَبینَد جُز که عَیْب
عَیْب کِی بینَد رَوانِ پاکِ غَیْب؟
عَیْب شُد نِسْبَت به مَخْلوقِ جَهول
نی به نِسْبَت با خداوندِ قَبول
کُفر هم نِسْبَت به خالِقْ حِکمَت است
چون به ما نِسْبَت کُنی، کُفرْ آفَت است
وَرْ یکی عَیْبی بُوَد با صد حَیات
بر مِثالِ چوب باشد در نَبات
در تَرازو هر دو را یکسان کَشَند
زان که آن هر دو چو جسم و جانْ خَوشَند
پس بزرگان این نگفتند از گِزاف
جسمِ پاکانْ عینِ جان افتاد صاف
گُفتَشان و نَفْسَشان و نَقْشَشان
جُمله جانِ مُطْلَق آمد بی‌نِشان
جانِ دشمن‌دارَشانْ جسم است صِرف
چون زیاد از نَرْد، او اسم است صِرف
آن به خاک اَنْدر شُد و کُلْ خاک شُد
وین نَمَک اَنْدر شُد و کُلْ پاک شُد
آن نمک کَزْ وِیْ مُحَمَّد اَمْلَح است
زان حَدیثِ بانَمَکْ او اَفْصَح است
این نَمَک باقی‌ست از میراثِ او
با تو‌اَنْد آن وارثانِ او، بِجو
پیشِ تو شِسْته، تو را خود پیشْ کو؟
پیشْ هَستَت، جانِ پیش‌اَنْدیش کو؟
گَر تو خود را پیش و پَس داری گُمان
بَستۀ جسمیّ و مَحْرومی زِ جان
زیر و بالا، پیش و پَس، وَصْفِ تَن است
بی‌جِهَت‌ها ذاتِ جانِ روشن است
بَرگُشا از نورِ پاکِ شَهْ نَظَر
تا نَپِنْداری تو چون کوتَه‌نَظَر
که هَمینی در غَم و شادیّ و بَس
ای عَدَم کو مَر عَدَم را پیش و پَس؟
روزِ باران است، می‌رو تا به شب
نه ازین باران، از آن بارانِ رَب
اگر سوالی داری، اینجا بپرس.
اَنْدرین اَیّام می‌آرَد سَبَق
گوش و هُش دارید این اوقات را
دَررُبایید این چُنین نَفْحات را
نَفْحه آمد مَر شما را دید و رفت
هرکِه را می‌خواستْ جان بَخشید و رفت
نَفْحۀ دیگر رَسید آگاه باش
تا ازین هم وانَمانی خواجه‌تاش
جانِ آتش یافت زو آتش کُشی
جانِ مُرده یافت از وِیْ جُنبِشی
جانِ ناری یافت از وِیْ اِنْطِفا
مُرده پوشید از بَقایِ او قَبا
تازگیّ و جُنبِشِ طوبی‌ست این
هَمچو جُنبِش‌هایِ خَلْقان نیست این
گَر دَراُفْتَد در زمین و آسْمان
زَهره‌هاشان آب گردد در زمان
خود زِ بیمِ این دَمِ بی‌مُنْتَها
باز خوان فَأْبَیْنَ اَنْ یَحْمِلْنَها
وَرْنه خود اَشَْفَقْنَ مِنْها چون بُدی؟
گَرنه از بیمَش دلِ کُهْ خون شُدی؟
دوشْ دیگر لَوْن این می‌داد دست
لُقمۀ چندی دَرآمَد رَهْ بِبَست
بَهرِ لُقمه گشته لُقْمانی گِرو
وَقتِ لُقمان است، ای لُقمه بُرو
از هوایِ لُقمه‌یی این خارْخار
از کَفِ لُقْمان هَمی‌جویید خار
در کَفِ او خار و سایَه‌ش نیز نیست
لیکَتان از حِرصْ آن تَمییز نیست
خارْ دان آن را که خُرما دیده‌یی
زان که بَسْ‌نانْ کور و بَسْ نادیده‌یی
جانِ لُقمان که گُلِسْتانِ خداست
پایِ جانَش خَستۀ خاری چراست؟
اُشتُر آمد این وجودِ خارْخوار
مُصطفی‌زادی بَرین اُشتُر سَوار
اُشتُرا تَنگِ گُلی بر پُشتِ توست
کَزْ نَسیمَش در تو صد گُلْزارْ رُست
مَیْلِ تو سویِ مُغیلان است و ریگ
تا چه گُل چینی زِ خارِ مُرده ریگ؟
ای بِگَشته زین طَلَب از کو به کو
چند گویی کین گُلِسْتان کو و کو؟
پیش ازان کین خارِ پا بیرون کُنی
چَشمْ تاریک است، جولان چون کُنی؟
آدمی کو می‌نگُنجَد در جهان
در سَرِ خاری هَمی‌گردد نَهان
مُصْطفی آمد که سازد هَمدَمی
کَلِّمینی یا حُمَیْرا کَلِّمی
ای حُمَیرا آتش اَنْدَر نِه تو نَعْل
تا زِ نَعْلِ تو شود این کوهْ لَعْل
این حُمَیرا لَفْظِ تَأْنیث است و جان
نامْ تَأْنیثَش نَهَند این تازیان
لیک از تَأْنیثْ جان را باک نیست
روح را با مَرد و زن اِشْراک نیست
از مؤنَثْ وَزْ مُذکَّر بَرتَر است
این نی آن جان است، کَزْ خُشک و تَر است
این نه آن جان است کَافْزایَد زِ نان
یا گَهی باشد چُنین، گاهی چُنان
خَوش کُننده‌ست و خَوش و عَیْنِ خَوشی
بی‌خَوشی نَبْوَد خَوشی ای مُرتَشی
چون تو شیرین از شِکَر باشی بُوَد
کان شِکَر گاهی زِ تو غایِب شود
چون شِکَر گَردی زِ تأثیرِ وَفا
پس شِکَر کِی از شِکَر باشد جُدا؟
عاشق از خود چون غذا یابَد رَحیق
عقلْ آنجا گُم شود گُمْ ای رَفیق
عقلِ جُزویْ عشق را مُنْکِر بُوَد
گَرچه بِنْمایَد که صاحِبْ سِر بُوَد
زیرک و داناست، اما نیست نیست
تا فرشته لا نَشُد آهرْمَنی‌ست
او به قول و فِعْلْ یارِ ما بُوَد
چون به حُکْمِ حالْ آیی، لا بُوَد
لا بُوَد، چون او نَشُد از هستْ نیست
چون که طَوْعًا لا نَشُد کَرْهًا بَسی‌ست
جانْ کَمال است و نِدایِ او کَمال
مُصْطَفی گویان اَرِحْنا یا بِلال
ای بِلال اَفْرازْ بانگِ سِلْسِلَت
زان دَمی کَنْدَر دَمیدَم در دِلَت
زان دَمی کآدَم از آن مَدْهوش گشت
هوشِ اَهلِ آسْمانْ بی‌هوش گشت
مُصْطفی بی‌خویش شُد زان خوبْ صَوْت
شُد نمازش از شَبِ تَعْریس فَوْت
سَر از آن خوابِ مُبارک بَرنداشت
تا نمازِ صُبح دَم آمد به چاشْت
در شبِ تَعْریس پیشِ آن عَروس
یافت جانِ پاکِ ایشانْ دَستْبوس
عشق و جانْ هر دو نَهانَند و سَتیر
گَر عَروسَش خوانده‌ام، عیبی مگیر
از مَلولی یارْ خامُش کَردَمی
گَر هَمو مُهْلَت بِدادی یک دَمی
لیک می‌گوید بِگو، هین عَیْب نیست
جُز تَقاضایِ قَضایِ غَیْب نیست
عَیْب باشد کو نَبینَد جُز که عَیْب
عَیْب کِی بینَد رَوانِ پاکِ غَیْب؟
عَیْب شُد نِسْبَت به مَخْلوقِ جَهول
نی به نِسْبَت با خداوندِ قَبول
کُفر هم نِسْبَت به خالِقْ حِکمَت است
چون به ما نِسْبَت کُنی، کُفرْ آفَت است
وَرْ یکی عَیْبی بُوَد با صد حَیات
بر مِثالِ چوب باشد در نَبات
در تَرازو هر دو را یکسان کَشَند
زان که آن هر دو چو جسم و جانْ خَوشَند
پس بزرگان این نگفتند از گِزاف
جسمِ پاکانْ عینِ جان افتاد صاف
گُفتَشان و نَفْسَشان و نَقْشَشان
جُمله جانِ مُطْلَق آمد بی‌نِشان
جانِ دشمن‌دارَشانْ جسم است صِرف
چون زیاد از نَرْد، او اسم است صِرف
آن به خاک اَنْدر شُد و کُلْ خاک شُد
وین نَمَک اَنْدر شُد و کُلْ پاک شُد
آن نمک کَزْ وِیْ مُحَمَّد اَمْلَح است
زان حَدیثِ بانَمَکْ او اَفْصَح است
این نَمَک باقی‌ست از میراثِ او
با تو‌اَنْد آن وارثانِ او، بِجو
پیشِ تو شِسْته، تو را خود پیشْ کو؟
پیشْ هَستَت، جانِ پیش‌اَنْدیش کو؟
گَر تو خود را پیش و پَس داری گُمان
بَستۀ جسمیّ و مَحْرومی زِ جان
زیر و بالا، پیش و پَس، وَصْفِ تَن است
بی‌جِهَت‌ها ذاتِ جانِ روشن است
بَرگُشا از نورِ پاکِ شَهْ نَظَر
تا نَپِنْداری تو چون کوتَه‌نَظَر
که هَمینی در غَم و شادیّ و بَس
ای عَدَم کو مَر عَدَم را پیش و پَس؟
روزِ باران است، می‌رو تا به شب
نه ازین باران، از آن بارانِ رَب
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:بخش ۹۷ - داستان پیر چنگی کی در عهد عمر رضی الله عنه از بهر خدا روز بی‌نوایی چنگ زد میان گورستان
گوهر بعدی:بخش ۹۹ - قصهٔ سوال کردن عایشه رضی الله عنها از مصطفی صلی‌الله علیه و سلم کی امروز باران بارید چون تو سوی گورستان رفتی جامه‌های تو چون تر نیست
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
