میرزا مهدی‌قلی‌خان کرمانی ملقب به «افسر کرمانی» از شاعران و خوشنویسان ایرانی سدهٔ سیزدهم قمری بود.
پدر او ابوالقاسم كرباسی كه از بازرگانان خراسان بود، در سفری به كرمان دختری از آن دیار را به همسری برگزید و افسر، یگانه فرزند آنان در آنجا زاده شد. افسر در زادگاه خود نشو و نما یافت و نزد بزرگان آنجا علوم دینی، حكمت، منطق و كلام آموخت. دیری نپایید كه وی به تهران رفت و به سبب آوازۀ شعر و ادب خویش به دربار ناصرالدین‌شاه راه یافت و پس از خواندن قصیده‌ای در حضور شاه، از وی لقب «افسر الشعراء» گرفت. اما افسر شاعر دربار و مداح ناصرالدین‌شاه نشد و به كرمان بازگشت و گاه به انتقاد از سلطان نیز پرداخت. او حتى در قصیده‌ای كه در ستایش از ناصرالدین‌شاه سروده، از نابسامان اجتماعی و تنگدستی مردم انتقاد كرده است.
افسر نخستین انجمن ادبی كرمان را كه ایمن، جیحون و میرزا آقاخان كرمانی بدان پیوستند، بنیاد نهاد، اما این انجمن پس از چندی به سبب مخالفتهای دولتمردان منحل گردید و افسر نیز به بم تبعید شد. تبعید، شاعر را از پای درآورد و پس از بازگشت به كرمان درگذشت.
آقابزرگ، افسر را دارای دو دیوان دانسته، و حجم سروده‌های او را هفت هزار بیت برآورد کرده است. بخشی از سروده‌های افسر با عنوان دیوان افسر كرمانی به كوشش نوادۀ او، عبدالرضا افسری كرمانی، در تهران در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی به چاپ رسیده است. نمونه‌هایی از خط نسخ، شكسته و نستعلیق افسر همراه با نثر مسجع وی كه به شیوۀ قائم مقام فراهانی است، در آغاز این چاپ آمده است.

در ویکی پدیا بیشتر بخوانید
آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
افسر کرمانی
شمارهٔ ۱ - در توحید باری عزّ شأنه شمارهٔ ۲ - آیینه پاک شمارهٔ ۳ - آیینه یزدان شمارهٔ ۴ - مهر درخشان شمارهٔ ۵ - جهانبان ملک نبوّت شمارهٔ ۶ - آفتاب برج فتوّت شمارهٔ ۷ - گل گلزار علیین شمارهٔ ۸ - منظور هر منظر شمارهٔ ۹ - جام جهان بین شمارهٔ ۱۰ - رسوای عشق شمارهٔ ۱۱ - سُلطانِ اوادنی قُباب شمارهٔ ۱۲ - مُنجی دور زمان شمارهٔ ۱۳ - شعله دوزخ گُل آید شمارهٔ ۱۴ - جنت کوی او شمارهٔ ۱۵ - داور کشور جان شمارهٔ ۱۶ - فرش و عرش شمارهٔ ۱۷ - دامنی از اخترکان شمارهٔ ۱۸ - روضه خلد شمارهٔ ۱۹ - مظهر اوصاف حقّ شمارهٔ ۲۰ - عدالت جاوید شمارهٔ ۲۱ - دهقان و سلطان شمارهٔ ۲۲ - افسر سلیمان شمارهٔ ۲۳ - صبح سرمد شمارهٔ ۲۴ - عیش مُخَلَّدْ شمارهٔ ۲۵ - نوبهار آمد شمارهٔ ۲۶ - سجده گاه عاشقان شمارهٔ ۲۷ - اسکندر گل شمارهٔ ۲۸ - آیینه آفتاب شمارهٔ ۲۹ - بهار و یار شمارهٔ ۳۰ - میرغضنفرفر شمارهٔ ۳۱ - امام عوالم شمارهٔ ۳۲ - داور فرخ رُخ شمارهٔ ۳۳ - یک جهان خورشید شمارهٔ ۳۴ - کاشف غیب شمارهٔ ۳۵ - آیینه صبح شمارهٔ ۳۶ - ندای سروش شمارهٔ ۳۷ - شاهد غیب شمارهٔ ۳۸ - هلالِ عید شمارهٔ ۳۹ - جلوه پروردگار شمارهٔ ۴۰ - دارای جهاندار شمارهٔ ۴۱ - زنده جاوید شمارهٔ ۴۲ - عروس گلزار شمارهٔ ۴۳ - در سوگ همسر خود شمارهٔ ۴۴ - صبح صادق شمارهٔ ۴۵ - خیمه سیمگون شمارهٔ ۴۶ - مهر منیر شمارهٔ ۴۷ - کیمیای مهر شمارهٔ ۴۸ - مشتاق رضای حق شمارهٔ ۴۹ - کلام الله ناطق شمارهٔ ۵۰ - در وادی سلوک شمارهٔ ۵۱ - آب حیات شمارهٔ ۵۲ - خسرو گلبن شمارهٔ ۵۳ - گنج حقیقت شمارهٔ ۵۴ - میرِ مُلک آرا شمارهٔ ۵۵ - جلوه دوست شمارهٔ ۵۶ - دولت بیدار شمارهٔ ۵۷ - درسوگ همسر خود شمارهٔ ۵۸ - در کوی عشق شمارهٔ ۵۹ - والی ولایت مطلق شمارهٔ ۶۰ - آن سرو سیم تن شمارهٔ ۶۱ - شاه اورنگ امامت شمارهٔ ۶۲ - جام آفتاب شمارهٔ ۶۳ - روضه رضوان شمارهٔ ۶۴ - آفتاب کشور خوبان شمارهٔ ۶۵ - با کاروان نور شمارهٔ ۶۶ - دل ایمن شمارهٔ ۶۷ - نقطه پرگار شمارهٔ ۶۸ - ای زلف بتم شمارهٔ ۶۹ - شبی شبه سان شمارهٔ ۷۰ - ارمغان شمارهٔ ۷۱ - مهر سپهر جلال شمارهٔ ۷۲ - اختر برج جمال شمارهٔ ۷۳ - خدیو کشور توحید شمارهٔ ۷۴ - شاهد بزم ازل شمارهٔ ۷۵ - پیک صبا شمارهٔ ۷۶ - آیت حُسن شمارهٔ ۷۷ - نوبهار شمارهٔ ۷۸ - زلزله کرمان شمارهٔ ۷۹ - عید عاشقان شمارهٔ ۸۰ - دیدار آفتاب شمارهٔ ۸۱ - با سالکان کوی دوست شمارهٔ ۸۲ - طاووس جنت شمارهٔ ۸۳ - نقش چلیپا شمارهٔ ۸۴ - آیت عدل شمارهٔ ۸۵ - بهار بی خزان شمارهٔ ۸۶ - خسرو خوبان شمارهٔ ۸۷ - خزان عاشقان شمارهٔ ۸۸ - طرحی نو
شمارهٔ ۱ شمارهٔ ۲ شمارهٔ ۳ شمارهٔ ۴ شمارهٔ ۵ شمارهٔ ۶ شمارهٔ ۷ شمارهٔ ۸ شمارهٔ ۹ شمارهٔ ۱۰ شمارهٔ ۱۱ شمارهٔ ۱۲ شمارهٔ ۱۳ شمارهٔ ۱۴ شمارهٔ ۱۵ شمارهٔ ۱۶ شمارهٔ ۱۷ شمارهٔ ۱۸ شمارهٔ ۱۹ شمارهٔ ۲۰ شمارهٔ ۲۱ شمارهٔ ۲۲ شمارهٔ ۲۳ شمارهٔ ۲۴ شمارهٔ ۲۵ شمارهٔ ۲۶ شمارهٔ ۲۷ شمارهٔ ۲۸ شمارهٔ ۲۹ شمارهٔ ۳۰ شمارهٔ ۳۱ شمارهٔ ۳۲ شمارهٔ ۳۳ شمارهٔ ۳۴ شمارهٔ ۳۵ شمارهٔ ۳۶ شمارهٔ ۳۷ شمارهٔ ۳۸ شمارهٔ ۳۹ شمارهٔ ۴۰ شمارهٔ ۴۱ شمارهٔ ۴۲ شمارهٔ ۴۳ شمارهٔ ۴۴ شمارهٔ ۴۵ شمارهٔ ۴۶ شمارهٔ ۴۷ شمارهٔ ۴۸ شمارهٔ ۴۹ شمارهٔ ۵۰ شمارهٔ ۵۱ شمارهٔ ۵۲ شمارهٔ ۵۳ شمارهٔ ۵۴ شمارهٔ ۵۵ شمارهٔ ۵۶ شمارهٔ ۵۷ شمارهٔ ۵۸ شمارهٔ ۵۹ شمارهٔ ۶۰ شمارهٔ ۶۱ شمارهٔ ۶۲ شمارهٔ ۶۳ شمارهٔ ۶۴ شمارهٔ ۶۵ شمارهٔ ۶۶ شمارهٔ ۶۷ شمارهٔ ۶۸ شمارهٔ ۶۹ شمارهٔ ۷۰ شمارهٔ ۷۱ شمارهٔ ۷۲ شمارهٔ ۷۳ شمارهٔ ۷۴ شمارهٔ ۷۵ شمارهٔ ۷۶ شمارهٔ ۷۷ شمارهٔ ۷۸ شمارهٔ ۷۹ شمارهٔ ۸۰ شمارهٔ ۸۱ شمارهٔ ۸۲ شمارهٔ ۸۳ شمارهٔ ۸۴ شمارهٔ ۸۵ شمارهٔ ۸۶ شمارهٔ ۸۷ شمارهٔ ۸۸ شمارهٔ ۸۹ شمارهٔ ۹۰ شمارهٔ ۹۱ شمارهٔ ۹۲ شمارهٔ ۹۳ شمارهٔ ۹۴ شمارهٔ ۹۵ شمارهٔ ۹۶ شمارهٔ ۹۷ شمارهٔ ۹۸ شمارهٔ ۹۹ شمارهٔ ۱۰۰ شمارهٔ ۱۰۱ شمارهٔ ۱۰۲ شمارهٔ ۱۰۳ شمارهٔ ۱۰۴ شمارهٔ ۱۰۵ شمارهٔ ۱۰۶ شمارهٔ ۱۰۷ شمارهٔ ۱۰۸ شمارهٔ ۱۰۹ شمارهٔ ۱۱۰ شمارهٔ ۱۱۱ شمارهٔ ۱۱۲ شمارهٔ ۱۱۳ شمارهٔ ۱۱۴ شمارهٔ ۱۱۵ شمارهٔ ۱۱۶ شمارهٔ ۱۱۷ شمارهٔ ۱۱۸ شمارهٔ ۱۱۹ شمارهٔ ۱۲۰ شمارهٔ ۱۲۱ شمارهٔ ۱۲۲ شمارهٔ ۱۲۳ شمارهٔ ۱۲۴ شمارهٔ ۱۲۵ شمارهٔ ۱۲۶ شمارهٔ ۱۲۷ شمارهٔ ۱۲۸ شمارهٔ ۱۲۹ شمارهٔ ۱۳۰ شمارهٔ ۱۳۱ شمارهٔ ۱۳۲ شمارهٔ ۱۳۳ شمارهٔ ۱۳۴ شمارهٔ ۱۳۵ شمارهٔ ۱۳۶ شمارهٔ ۱۳۷ شمارهٔ ۱۳۸ شمارهٔ ۱۳۹ شمارهٔ ۱۴۰ شمارهٔ ۱۴۱ شمارهٔ ۱۴۲ شمارهٔ ۱۴۳ شمارهٔ ۱۴۴ شمارهٔ ۱۴۵ شمارهٔ ۱۴۶ شمارهٔ ۱۴۷ شمارهٔ ۱۴۸ شمارهٔ ۱۴۹ شمارهٔ ۱۵۰ شمارهٔ ۱۵۱ شمارهٔ ۱۵۲ شمارهٔ ۱۵۳ شمارهٔ ۱۵۴ شمارهٔ ۱۵۵ شمارهٔ ۱۵۶ شمارهٔ ۱۵۷ شمارهٔ ۱۵۸ شمارهٔ ۱۵۹ شمارهٔ ۱۶۰ شمارهٔ ۱۶۱ شمارهٔ ۱۶۲ شمارهٔ ۱۶۳ شمارهٔ ۱۶۴ شمارهٔ ۱۶۵ شمارهٔ ۱۶۶ شمارهٔ ۱۶۷ شمارهٔ ۱۶۸ شمارهٔ ۱۶۹ شمارهٔ ۱۷۰ شمارهٔ ۱۷۱ شمارهٔ ۱۷۲ شمارهٔ ۱۷۳ شمارهٔ ۱۷۴ شمارهٔ ۱۷۵ شمارهٔ ۱۷۶ شمارهٔ ۱۷۷ شمارهٔ ۱۷۸ شمارهٔ ۱۷۹ شمارهٔ ۱۸۰ شمارهٔ ۱۸۱ شمارهٔ ۱۸۲ شمارهٔ ۱۸۳ شمارهٔ ۱۸۴ شمارهٔ ۱۸۵ شمارهٔ ۱۸۶ شمارهٔ ۱۸۷ شمارهٔ ۱۸۸ شمارهٔ ۱۸۹ شمارهٔ ۱۹۰ شمارهٔ ۱۹۱ شمارهٔ ۱۹۲ شمارهٔ ۱۹۳ شمارهٔ ۱۹۴ شمارهٔ ۱۹۵ شمارهٔ ۱۹۶ شمارهٔ ۱۹۷ شمارهٔ ۱۹۸ شمارهٔ ۱۹۹ شمارهٔ ۲۰۰