به جز ارواح مکرم که برون زین شمرند
همه...نهاد آنچه ز نوع بشرند
به مگو نسبت هفتاد و دو ملت به قیاس
کآزمودم همه...و ...ترند
کیست ارواح مکرم به حقیقت آنانک
آدمی چهر و ملک سیرت و مردم گهرند
از پیمبر که بدین سلسله سالار آمد
با تنی چند که دانیم و بهر حلقه درند
بیضه نشکسته و بر چرخ برین بال گشای
بال نارسته و پهنای زمین زیر پرند
گر گدا رنج تقاضا به توانگر ندهند
ور غنی عرض گدایان به مناعت نبرند
آتش ار چرخ بسوز کف خاکی گیرند
خاک در غلطد اگر آب به بادی شمرند
خود به اخلاق فزون ار به فضایل اندک
ور به اخلاق کم افزون به کمال و هنرند
بر به صورت اگرت زاغ نمایند و اسیر
در حقیقت همه بازان معانی شکرند
به جز از حلقه آن طره دیوانه پسند
بند گیتی چه گه از چنبر گردون بدرند
بر به هنجار طریقت پی سامان سلوک
بسته بر رشته ستوار شریعت کمرند
نه چو این خررمه...که سگ سان شب و روز
درهم افتاده همی پیش و پس هم بدرند
بسکه...گهر بر ز پی گادن مام
راست چون آب رزان خون برادر بخورند
من چنین پروز... ندیدم به خدای
در فراخای جهان و آنچه در او جانورند
گوهر خود به خریدار دگر کش سردار
کین حریفان همه... و ...ترند

دانی از چیست که مردم ره محشر گیرند
تا در آن معرکه ...بگی از سر گیرند
پایمرد ار شودم دست ولایت به خدای
نگذارم که سر از خشت لحد برگیرند

یاران ریا به پرده، چه شیخ و چه شاب
مستانه کشند از لب ساغر می ناب
تا نکهت می به حیلت از وی برود
بی پرده همی کشند سجاده به آب

مفتی که به علم و عدل و عرفان سمراست
دین باره و شرع باز و پرهیزگر است
گر سیمش به سنگ آزمون بر سنجند
...به تر از هزار ...به تر است

آنرا که هماره ذوق ساغر نوشی است
بر شنعت کیهان گله از بیهوشی است
بر هر چه خورند میخ پاسخ متراش
زان در که جواب ابلهان خاموشی است

عامی داند ز خود به خود نتوان رست
دور از همه ریش بر دم صوفی بست
ای عامی خر بدین روش من سگ تو
خوش پای که داری دم گاوی در دست

زاهد چکد اشکی به ریا باد این است
سیلی که بکند دین ز بنیاد این است
تا مرد ز گریه ریا دیده ندوخت
هم خیک درید و هم خر افتاد این است

سرمایه کاستی فزود من و تو است
پیرایه ملعنت درود من و تو است
دور از من و تو اگر حقیقت خواهی
ز نقحبه واقعی وجود من و تو است

در بوس نهان ضنت لعلت فاش است
وین تنگ روی همی نخود باماش است
از گندم خال جو فروشش عدسی
آنجا مگذر که مته بر خشخاش است

تا چند به خود مهر و به یزدان کینت
حق جوئی و کفر و حق پرستی دینت
خود نیز بر آن خرگله کثرت بینی
سگ بچه کند به چشم وحدت بینت

واعظ در باغ سبزش روضه مینواست
وان کرمک پس مرز و خیار لب جو است
افتادش از این بهاره کاری غرض آنک
تا بر سر پالیز کسان گیرد دوست

با اهل صفا جز سر انکارت نیست
زیبد پی شست و شو چو قصارت زیست
شو جامه آلوده خود زن بر سنگ
زنقحبه به گازران ری کارت چیست

جدگیر مراین لطیفه بی هزل و مزاح
قصابی نوع بشر ار نیست مباح
سگ زن تراز این خرگله بسیار شنید
چون بر دگری نرفت تکلیف نکاح

این خر خلفان پسر که مادر گهرند
هر چند که ...زپشت پدرند
لیک از در انتساب نقصان و کمال
یاران گزاف باف...ترند

زین جنس دوپا هر آنکه بر سر گردد
غفرانش طلب تات میسر گردد
...بتر رفت همی ترسم از آنک
برگردد و...بترتر گردد

این پخته که سفله خام تعبیر کند
نامش غم دین نهاده تکفیر کند
صد مرحله زین گفته از آن گوینده
...تر آن بود که تقصیر کند

چون کاسه می شکسته قانون گردد
کم ظرفان را بدگلی افزون گردد
کوزه شکم انباشتن ار فضلستی
خم بایستی همی فلاطون گردد

سردار پی زاهد خودبین گردد
واندر طلب ملت و آئین گردد
عذرش بگذارید و ملامت نکنید
کز جبر بود که مرد بیدین گردد

صورت نگران به بندگی خویش درند
معنی سپران بر از خدا بی خبرند
زین هر دو گره میانه خود و خدای
انصاف بده کدام...ترند

گاوان گلین که نفس شاخ و لگدند
نه کار خدا نه بار خود را مددند
پس چون خردیزه سخت در سست رگی
راضی به زیان صاحب و مرگ خودند