سر فرو بردم میان آبخور
از فرنج منش خشم آمد مگر

چون که زن را دید فغ، کرد اشتلم
همچو آهن گشت و نداد ایچ خم

چون بگردد پای او از پایدان
خود شکوخیده بماند هم چنان

مار و غنده کربشه با کژدمان
خورد ایشان گوشت روی مردمان

تنگ شد عالم برو از بهر گاو
شور شور اندر فگند و کاو کاو

پس بیو بارید ایشان را همه
نی شبان را میش زنده، نی رمه

زهر خاشه‌ای خویشتن پرورد
که جز خاش وی را چه اندر خورد؟

به دامم نیامد بسان تو گور
رهایی نیابی، بدین سان مشور

تن از خوی پر آب و دهان پر ز خاک
زبان گشته از تشنگی چاک چاک

که هرگه که تیره بگرددجهان
بسوزد چو دوزخ شود با دران

اشتر گرسنه کسیمه برد
کی شکوهد ز خار؟ چیره خورد

دیوه هر چند کابرشم بکند
هرچه آن بیشتر به خویش تند

گاو مسکین ز کید دمنه چه دید؟
وز بد زاغ بوم را چه رسید؟

چون نهاد او پهند را نیکو
قید شد در پهند او آهو

شبی دیرند و ظلمت را مهیا
چو نابینا درو دو چشم بینا

ذات رومی محرم آمد پاک دل کرباس را
امتحان واجب نیامد سفتن الماس را
تو کمان راستی را بشکنی در زیر زه
تیر مقصود تو کی بیند رخ برجاس را
موج دریا کی رسد در اوج صحرای خضر
در بیابان راه کمتر گم کند الیاس را
گر هوا را می‌نخواهی دیبه را بستر مکن
دانه‌ها را می نسنگی سنگ بر زن طاس را
از یکی رو ای اخی پیش ریاست می‌روی
وز دگر سو ای ولی می‌پروری ریواس را
بر مخندان بر درر آب رخ لبلاب را
بر مگریان بر خرد چشم سر سیواس را
از برای پاکبازی چاک بر زن پیله را
وز برای خاکبازی خاک برزن پاس را
تا گران حنجر شوی در صومعهٔ تحقیق باش
چون سبک‌سر تر شوی لاحول کن خناس را
گر هوا را چون سکندر سد همی سازی چه سود
چون سکندر هر زمان در سینه کن احواس را
بی بصر چون نرگس اندر بزم نااهلان مشو
رتبت مردم نباشد مردم اجباس را
رو آن داری که از بر بربیاری یک زمان
آن گروه بد که غارت می‌کنند انفاس را
رنگرز را گر کمال جهد و جد باشد رواست
که به کوشش مدتی احمر کند الماس را
چون ضمانی می‌دهی در حق خود مشهور ده
و آنچه ثابت می‌کند حجت بود قرطاس را
از برای کشتنی می‌کند بینی پای را
وز برای خوشه دزدی تیز داری داس را
تا تهی باشد به پیش پردلان خالی مباش
آتش افزایی چو خالی می‌کشی دستاس را

گفتی به پیش خواجه که این غزنوی غرست
زان رو که تا مرا ببری پیش خواجه آب
گر تو دروغ گفتی دادت به راستی
هم لفظ غزنوی به مصحف ترا جواب

دیگ خواجه ز گوشت دوشیزه‌ست
مطبخ او ز دود پاکیزه‌ست
خواجه چون نان خورد در آن موضع
مور در آرزوی نان ریزه‌ست

آمد آن حور و دست من بربست
زده استادوار نیش به دست
زنخ او به دست بگرفتم
چون رگ دست من ز نیش بخست
گفت هشیار باش و آهسته
دست هر جا مزن چون مردم مست
گفتمش گر به دست بگرفتم
زنخ سادهٔ تو عذرم هست
زان که هنگام رگ زدن شرطست
گوی سیمین گرفتن اندر دست

با سنایی سره بود او چو یکی دانگ نداشت
چون دو دانگش به هم افتاد به غایت بد شد
به قبول دو سه نسناس به نزدیک خران
گر چه دی بی‌خردی بود کنون بخرد شد
راست چون تا که جز آحاد شماریش نبود
چون مگس بر سر او رید نهش نهصد شد