المناجات الثانیة: مناجاة الشاکین
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
إِلهِی إِلَیک أَشْکو نَفْساً بِالسُّوءِ أَمَّارَةً، وَ إِلَی الْخَطِیئَةِ مُبادِرَةً، و بِمَعاصِیک مُولَعَةً، وَ لِسَخَطِک مُتَعَرِّضَةً، تَسْلُک بِی مَسالِک الْمَهَالِک، و تَجْعَلُنِی عِنْدَک أَهْوَنَ هَالِک، کثِیرَةَ الْعِلَلِ، طَوِیلَةَ الْأَمَلِ، إِنْ مَسَّهَا الشَّرُّ تَجْزَعُ، وَ إِنْ مَسَّهَا الْخَیرُ تَمْنَعُ، مَیالَةً إِلَی اللَّعِبِ وَاللَّهْوِ، مَمْلُوَّةً بِالْغَفْلَةِ وَالسَّهْوِ، تُسْرِعُ بِی إِلی الْحَوْبَةِ، وَ تُسَوِّفُنِی بِالتَّوْبَةِ.
الِهِی أَشْکو إِلَیک عَدُوّاً یضِلُّنِی، وَ شَیطاناً یغْوِینِی، قَدْ مَلَأَ بِالْوَسْواسِ صَدْرِی، وَ أَحاطَتْ هَواجِسُه بِقَلْبِی، یعاضِدُ لِی الْهَوی، وَیزَینُ لِی حُبَّ الدُّنْیا، وَیحُولُ بَینِی وَبَینَ الطَّاعَةِ وَالزُّلْفی؛
إِلهِی إِلَیک أَشْکو قَلْباً قاسِیاً مَعَ الْوَسْواسِ مُتَقَلِّباً، وَبِالرَّینِ وَالطَّبْعِ مُتَلَبِّساً، وَ عَیناً عَنِ الْبُکاءِ مِنْ خَوْفِک جامِدَةً، وَ إِلی ما تَسُرُّها طامِحَةً.
إِلهِی لَاحَوْلَ لِی وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِقُدْرَتِک، وَلَا نَجاةَ لِی مِنْ مَکارِهِ الدُّنْیا إِلّا بِعِصْمَتِک، فَأَسْأَلُک بِبَلاغَةِ حِکمَتِک، وَنَفاذِ مَشِیئَتِک، أَنْ لَاتَجْعَلَنِی لِغَیرِ جُودِک مُتَعَرِّضاً، وَلَا تُصَیرَنِی لِلْفِتَنِ غَرَضاً، وَکنْ لِی عَلَی الْأَعْداءِ ناصِراً، وَعَلَی الْمَخازِی وَالْعُیوبِ ساتِراً، وَمِنَ الْبَلاءِ واقِیاً، وَ عَنِ الْمَعاصِی عاصِماً، بِرَأْفَتِک وَ رَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

المناجاة الثالثة: مناجاة الخائفین
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
إِلهِی أَتَراک بَعْدَ الْإِیمانِ بِک تُعَذِّبُنِی؟ أَمْ بَعْدَ حُبِّی إِیاک تُبَعِّدُنِی؟ أَمْ مَعَ رَجائِی لِرَحْمَتِک وَصَفْحِک تَحْرِمُنِی؟ أَمْ مَعَ اسْتِجارَتِی بِعَفْوِک تُسْلِمُنِی؟ حَاشَا لِوَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ تُخَیبَنِی.
لَیتَ شِعْرِی أَلِلشَّقاءِ وَلَدَتْنِی أُمِّی؟ أَمْ لِلْعَناءِ رَبَّتْنِی؟ فَلَیتَها لَمْ تَلِدْنِی، وَ لَمْ تُرَبِّنِی، وَلَیتَنِی عَلِمْتُ أَمِنْ أَهْلِ السَّعادَةِ جَعَلْتَنِی، وَبِقُرْبِک وَجِوارِک خَصَصْتَنِی، فَتَقِرَّ بِذلِک عَینِی، وَتَطْمَئِنَّ لَهُ نَفْسِی.
إِلهِی هَلْ تُسَوِّدُ وُجُوهاً خَرَّتْ ساجِدَةً لِعَظَمَتِک؟ أَوْ تُخْرِسُ أَلْسِنَةً نَطَقَتْ بِالثَّناءِ عَلی مَجْدِک وَ جَلالَتِک؟ أَوْ تَطْبَعُ عَلی قُلُوبٍ انْطَوَتْ عَلی مَحَبَّتِک؟ أَوْ تُصِمُّ أَسْماعاً تَلَذَّذَتْ بِسَماعِ ذِکرِک فِی إِرادَتِک؛
أَوْ تَغُلُّ أَکفّاً رَفَعَتْهَا الْآمالُ إِلَیک رَجاءَ رَأْفَتِک؟ أَوْ تُعاقِبُ أَبْداناً عَمِلَتْ بِطاعَتِک حَتَّی نَحِلَتْ فِی مُجاهَدَتِک؟ أَوْ تُعَذِّبُ أَرْجُلاً سَعَتْ فِی عِبادَتِک؟ إِلهِی لَاتُغْلِقْ عَلی مُوَحِّدِیک أَبْوابَ رَحْمَتِک، وَ لَا تَحْجُبْ مُشْتاقِیک عَنِ النَّظَرِ إِلی جَمِیلِ رُؤْیتِک.
إِلهِی نَفْسٌ أَعْزَزْتَها بِتَوْحِیدِک کیفَ تُذِلُّها بِمَهانَةِ هِجْرانِک؟ وَ ضَمِیرٌ انْعَقَدَ عَلی مَوَدَّتِک کیفَ تُحْرِقُهُ بِحَرارَةِ نِیرانِک؟ إِلهِی أَجِرْنِی مِنْ أَلِیمِ غَضَبِک، وَ عَظِیمِ سَخَطِک، یا حَنَّانُ یا مَنَّانُ، یا رَحِیمُ یا رَحْمانُ، یا جَبَّارُ یا قَهَّارُ، یا غَفَّارُ یا سَتَّارُ، نَجِّنِی بِرَحْمَتِک مِنْ عَذابِ النَّارِ، وَ فَضِیحَةِ الْعارِ، إِذَا امْتازَ الْأَخْیارُ مِنَ الْأَشْرارِ، وَ حَالَتِ الْأَحْوالُ وَ هَالَتِ الْأَهْوالُ، و قَرُبَ الْمُحْسِنُونَ وَبَعُدَ الْمُسِیئُونَ، «وَ وُفِّیتْ کلُّ نَفْسٍ ما کسَبَتْ وَهُمْ لَایظْلَمُونَ».

مناجات منظوم حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) به نقل از «صحیفه علویه»
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
لَک الْحَمْدُ یا ذَا الْجُودِ وَالْمَجْدِ وَالْعُلَی
تَبارَکتَ تُعْطِی مَنْ تَشَاءُ وَتَمْنَعُ
إِلهِی وَخَلَّاقِی وَحِرْزِی وَمَوْئِلِی
إِلَیک لَدَی الْإِعْسَارِ وَالْیسْرِ أَفْزَعُ
إِلهِی لَئِنْ جَلَّتْ وَجَمَّتْ خَطِیئَتِی
فَعَفْوُک عَنْ ذَنْبِی أَجَلُّ وَأَوْسَعُ
إِلهِی لَئِنْ أَعْطَیتُ نَفْسِی سُؤْلَها
فَهَا أَنَا فِی رَوْضِ النَّدَامَةِ أَرْتَعُ
إِلهِی تَری حَالِی وَفَقْرِی وَفاقَتِی
وَأَنْتَ مُنَاجاتِی الْخَفِیةَ تَسْمَعُ
إِلهِی فَلا تَقْطَعْ رَجَائِی وَلا تُزِغْ
فُؤُادِی فَلِی فِی سَیبِ جُودِک مَطْمَعُ
إِلهِی لَئِنْ خَیبْتَنِی أَوْ طَرَدْتَنِی
فَمَنْ ذَا الَّذِی أَرْجُو وَمَنْ ذَا أُشَفِّعُ؟
إِلهِی أَجِرْنِی مِنْ عَذَابِک إِنَّنِی
أَسِیرٌ ذَلِیلٌ خَائِفٌ لَک أَخْضَعُ
إِلهِی فَآنِسْنِی بِتَلْقِینِ حُجَّتِی
إِذَا کانَ لِی فِی الْقَبْرِ مَثْوَی وَمَضْجَعُ
إِلهِی لَئِنْ عَذَّبْتَنِی أَلْفَ حِجَّةٍ
فَحَبْلُ رَجَائِی مِنْک لَایتَقَطَّعُ
إِلهِی أَذِقْنِی طَعْمَ عَفْوِک یوْمَ لَا
بَنُونَ وَلَا مالٌ هُنَالِک ینْفَعُ
إِلهِی لَئِنْ لَمْ تَرْعَنِی کنْتُ ضَائِعاً
وَ إِنْ کنْتَ تَرْعَانِی فَلَسْتُ أُضَیعُ
إِلهِی إِذَا لَمْ تَعْفُ عَنْ غَیرِ مُحْسِنٍ
فَمَنْ لِمُسِیءٍ بِالْهَوَی یتَمَتَّعُ
إِلهِی لَئِنْ فَرَّطْتُ فِی طَلَبِ التُّقَی
فَهَا أَنَا إِثْرَ الْعَفْوِ أَقْفُو وَأَتْبَعُ
إِلهِی لَئِنْ أَخْطَأْتُ جَهْلاً فَطَالَمَا
رَجَوْتُک حَتَّی قِیلَ ما هُوَ یجْزَعُ
إِلهِی ذُنُوبِی بَذَّتِ الطَّوْدَ وَاعْتَلَتْ
وَصَفْحُک عَنْ ذَنْبِی أَجَلُّ وَأَرْفَعُ
إِلهِی ینَحِّی ذِکرُ طَوْلِک لَوْعَتِی
وَذِکرُ الْخَطَایا الْعَینَ مِنِّی یدَمِّعُ
إِلهِی أَقِلْنِی عَثْرَتِی وَامْحُ حَوْبَتِی
فَإِنِّی مُقِرٌّ خَائِفٌ مُتَضَرِّعُ
إِلهِی أَنِلْنِی مِنْک رَوْحاً وَرَاحَةً
فَلَسْتُ سِوی أَبْوَابِ فَضْلِک أَقْرَعُ
إِلهِی لَئِنْ أَقْصَیتَنِی أَوْ أَهَنْتَنِی
فَمَا حِیلَتِی یا رَبِّ أَمْ کیفَ أَصْنَعُ
إِلهِی حَلِیفُ الْحُبِّ فِی اللَّیلِ سَاهِرٌ
یناجِی وَیدْعُو وَالْمُغَفَّلُ یهْجَعُ
إِلهِی وَهَذَا الْخَلْقُ مَا بَینَ نَائِمٍ
وَمُنْتَبِهٍ فِی لَیلِهِ یتَضَرَّعُ
وَکلُّهُمُ یرْجُو نَوَالَک رَاجِیاً
لِرَحْمَتِک الْعُظْمی وَفِی الْخُلْدِ یطْمَعُ
إِلهِی یمَنِّینِی رَجَائِی سَلامَةً
وَقُبْحُ خَطِیئاتِی عَلَی یشَنِّعُ
إِلهِی فَإِنْ تَعْفُو فَعَفْوُک مُنْقِذِی
وَ إِلّا فَبِالذَّنْبِ الْمُدَمِّرِ أُصْرَعُ
إِلهِی بِحَقِّ الْهَاشِمِی مُحَمَّدٍ
وَحُرْمَةِ أَطْهارٍ هُمُ لَک خُضَّعُ
إِلهِی بِحَقِّ الْمُصْطَفی وَابْنِ عَمِّهِ
وَحُرْمَةِ أَبْرارٍ هُمُ لَک خُشَّعُ
إِلهِی فَأَنْشِرْنِی عَلَی دِینِ أَحْمَدٍ
مُنِیباً تَقِیاً قَانِتاً لَک أَخْضَعُ
وَلَا تَحْرِمَنِّی یا إِلهِی وَسَیدِی
شَفاعَتَهُ الْکبْری فَذاک الْمُشَفَّعُ
وَصَلِّ عَلَیهِمْ مَا دَعَاک مُوَحِّدٌ
وَنَاجَاک أَخْیارٌ بِبَابِک رُکعُ
و نیز در «صحیفه علویه» مناجات منظوم دیگری از آن حضرت روایت شده که اوّل آن «یا سامِعَ الدُّعاء» است؛ ولی چون مشتمل بر واژه های مشکل و لغات ناآشنا بود و ما بنابر خلاصه نویسی داریم از ذکرش خودداری نمودیم.
 

سپس به مسجد زدید برو که نزدیک سهله است و در آن دو رکعت نماز بخوان و دست ها را بگشا و بگو:
إِلهِی قَدْ مَدَّ إِلَیک الْخَاطِئُ الْمُذْنِبُ یدَیهِ بِحُسْنِ ظَنِّهِ بِک. إِلهِی قَدْ جَلَسَ الْمُسِیءُ بَینَ یدَیک مُقِرَّاً لَک بِسُوءِ عَمَلِهِ، وَراجِیاً مِنْک الصَّفْحَ عَنْ زَلَلِهِ. إِلهِی قَدْ رَفَعَ إِلَیک الظَّالِمُ کفَّیهِ رَاجِیاً لِما لَدَیک فَلَا تُخَیبْهُ بِرَحْمَتِک مِنْ فَضْلِک. إِلهِی قَدْ جَثَا الْعائِدُ إِلَی الْمَعَاصِی بَینَ یدَیک خائِفاً مِنْ یوْمٍ تَجْثُو فِیهِ الْخَلائِقُ بَینَ یدَیک.
إِلهِی جَاءَک الْعَبْدُ الْخَاطِئُ فَزِعاً مُشْفِقاً، وَرَفَعَ إِلَیک طَرْفَهُ حَذِراً راجِیاً، وَفاضَتْ عَبْرَتُهُ مُسْتَغْفِراً نادِماً؛ وَعِزَّتِک وَجَلالِک مَا أَرَدْتُ بِمَعْصِیتِی مُخالَفَتَک، وَمَا عَصَیتُک إِذْ عَصَیتُک وَأَنَا بِک جاهِلٌ وَلَا لِعُقُوبَتِک مُتَعَرِّضٌ، وَلَا لِنَظَرِک مُسْتَخِفٌّ، وَلکنْ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی، وَأَعانَتْنِی عَلَی ذلِک شِقْوَتِی، وَغَرَّنِی سِتْرُک الْمُرْخی عَلَی، فَمِنَ الْآنَ مِنْ عَذابِک مَنْ یسْتَنْقِذُنِی؟ وَبَحَبْلِ مَنْ أَعْتَصِمُ إِنْ قَطَعْتَ حَبْلَک عَنِّی؟
فَیا سَوْأَتاهُ غَداً مِنَ الْوُقُوفِ بَینَ یدَیک إِذا قِیلَ لِلْمُخِفِّینَ جُوزُوا، ولِلْمُثْقِلِینَ حُطُّوا، أَفَمَعَ الْمُخِفِّینَ أَجُوزُ أَمْ مَعَ الْمُثْقِلِینَ أَحُطُّ؟ وَیلِی کلَّما کبُرَ سِنِّی کثُرَتْ ذُنُوبِی! وَیلِی کلَّما طالَ عُمْرِی کثُرَتْ مَعَاصِی! فَکمْ أَتُوبُ؟ وَکمْ أَعُودُ؟ أَمَا آنَ لِی أَنْ أَسْتَحْیی مِنْ رَبِّی؟ اللّهُمَ فَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اغْفِرْ لِی وَارْحَمْنِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَخَیرَ الْغَافِرِینَ.
سپس گریه کن و صورت به خاک بگذار و بگو:
رْحَمْ مَنْ أَسَاءَ وَاقْتَرَفَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ.
پس از آن طرف راست صورت خود را به خاک بگذار و بگو:
إِنْ کنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَأَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ.
بعد طرف چپ را به خاک بگذار و بگو:
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِک فَلْیحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِک یا کرِیمُ.
آنگاه به حال سجده برگرد و «صد مرتبه» بگو:«الْعَفْوَ الْعَفْوَ؛ از من در گذر».
نویسنده گوید: این مسجد از مساجد برجسته و ممتاز کوفه است و منسوب به «زید بن صوحان» است که از بزرگان اصحاب امیرالمؤمنان و از نیکان و پارسایان به شمار می رفته و در جنگ جمل در یاری حضرت شهید شد و دعایی که در چند سطر قبل ذکر شد دعای او بوده که در نماز شب می خوانده.