عبارات مورد جستجو در ۲۷ گوهر پیدا شد:
عطار نیشابوری : قصاید
قصیدهٔ شمارهٔ ۲۷
مکن مدار برای من ای پسر روزه
که کرد عارض سیمین تو چو زر روزه
ز ماه روزه چو کاهی شد ای پسر ماهت
چگونه ماهی، ماهی بود به سر روزه
تو را چو از شکرت بوی شیر میآید
سپید شد شکرت همچو شیر در روزه
ز لعل پر نمکت بوی خون همی‌آید
گشاده‌ای تو به خون دلی مگر روزه
ز روزه تا تو لب چون شکر فروبستی
لبم گشاد به خونابهٔ جگر روزه
ز بس که جست بصر چون هلال روی تو را
تباه کرد به خون مردم بصر روزه
دل از فراق تو در روزهٔ وصال بماند
به جان تو که بنگشاد او دگر روزه
اگر سال کنم بوسه‌ای جواب دهی
که بی‌شکی برود حالی از شکر روزه
وگر به شب طلبم بوسه‌ای بگویی روز
که کس نداشت بدین شام تا سحر روزه
چو من ز عشق تو بیمار و زار مانده اسیر
بیار بوسه و بیمار گو بخور روزه
چو جان رنج کش من ز هجر در سفر است
رواست گر بگشاید درین سفر روزه
اگرچه من نگشایم ولیک بگشاید
به یک شکر ز لب خوب دادگر روزه
خدایگان فلک قدر آنکه هر رمضان
ز خوان او بگشاده است قرص خور روزه
سه ماه روزه گرفت و ز نور روزه او
مدام در دو جهان گشت نامور روزه
ز بهر روزه شه نه سپر جشنی ساخت
که بو که شه بگشاید بدین قدر روزه
فرشتگان که ز شوق خدای می‌دارند
میان عرش معظم ز خواب و خور روزه
اگرچه صایم دهرند لیک بگشایند
موافقت را با شاه پر هنر روزه
کسی که روزه گرفته است از شفاعت او
اگر ز هیچ شماری توان شمر روزه
اگرچه خشک‌لب افتاد بحر و بر امروز
ز ابر دست تو بگشاد بحر و بر روزه
حسام گوهریت لب ببست و نگشاید
مگر به خون دلم خصم بد گهر روزه
چو بام فتح گشادی ز چتر لعل گشاد
همای چتر تو از دامن ظفر روزه
کسی که سرکشد از طاعت تو یک سر موی
هبا شمر تو نماز وی و هدر روزه
خدایگانا شعر لطیف را عطار
ردیف کرد به مدح تو سر به سر روزه
منم که ختم سخن بر من است و زهره کراست
که صد سخن بگشاید بدیهه بر روزه
همیشه تا شب و روز است عید روزی باد
هزار عیدت و عیدیت باد هر روزه
که کرد عارض سیمین تو چو زر روزه
ز ماه روزه چو کاهی شد ای پسر ماهت
چگونه ماهی، ماهی بود به سر روزه
تو را چو از شکرت بوی شیر میآید
سپید شد شکرت همچو شیر در روزه
ز لعل پر نمکت بوی خون همی‌آید
گشاده‌ای تو به خون دلی مگر روزه
ز روزه تا تو لب چون شکر فروبستی
لبم گشاد به خونابهٔ جگر روزه
ز بس که جست بصر چون هلال روی تو را
تباه کرد به خون مردم بصر روزه
دل از فراق تو در روزهٔ وصال بماند
به جان تو که بنگشاد او دگر روزه
اگر سال کنم بوسه‌ای جواب دهی
که بی‌شکی برود حالی از شکر روزه
وگر به شب طلبم بوسه‌ای بگویی روز
که کس نداشت بدین شام تا سحر روزه
چو من ز عشق تو بیمار و زار مانده اسیر
بیار بوسه و بیمار گو بخور روزه
چو جان رنج کش من ز هجر در سفر است
رواست گر بگشاید درین سفر روزه
اگرچه من نگشایم ولیک بگشاید
به یک شکر ز لب خوب دادگر روزه
خدایگان فلک قدر آنکه هر رمضان
ز خوان او بگشاده است قرص خور روزه
سه ماه روزه گرفت و ز نور روزه او
مدام در دو جهان گشت نامور روزه
ز بهر روزه شه نه سپر جشنی ساخت
که بو که شه بگشاید بدین قدر روزه
فرشتگان که ز شوق خدای می‌دارند
میان عرش معظم ز خواب و خور روزه
اگرچه صایم دهرند لیک بگشایند
موافقت را با شاه پر هنر روزه
کسی که روزه گرفته است از شفاعت او
اگر ز هیچ شماری توان شمر روزه
اگرچه خشک‌لب افتاد بحر و بر امروز
ز ابر دست تو بگشاد بحر و بر روزه
حسام گوهریت لب ببست و نگشاید
مگر به خون دلم خصم بد گهر روزه
چو بام فتح گشادی ز چتر لعل گشاد
همای چتر تو از دامن ظفر روزه
کسی که سرکشد از طاعت تو یک سر موی
هبا شمر تو نماز وی و هدر روزه
خدایگانا شعر لطیف را عطار
ردیف کرد به مدح تو سر به سر روزه
منم که ختم سخن بر من است و زهره کراست
که صد سخن بگشاید بدیهه بر روزه
همیشه تا شب و روز است عید روزی باد
هزار عیدت و عیدیت باد هر روزه
رشیدالدین میبدی : ۲- سورة البقره
۳۲ - النوبة الثانیة
قوله تعالى: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ الآیة... معنى صیام در شریعت باز ایستادنست از طعام و شراب و شهوت راندن با نیت، و در لغت عرب از هر چیز باز ایستادن است، چنانک کسى از گفتن باز ایستد گویند صام عن الکلام و ذلک فى قوله تعالى إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمنِ صَوْماً و کسى که از نیکى و برّ باز ایستد گویند صام عن المعروف و چهار پاى که از علف و حرکت باز ایستد گویند صامت الدّابة.
کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ سخنى مجمل است، دو وجه احتمال کند: یکى آنست که بر پیشینیان همین ماه رمضان بقدر و وقت و عدد و روزگار واجب کرده بودند، اما فرق آنست که اندر شرع ایشان روا نبودى اندر شبهاى ماه روزه جز یک بار باول شب طعام خوردن و شراب و باز اندرین شرع مقدس رب العالمین تیسیر ارزانى داشت، و همه شب شراب و طعام و تمتّع مباح کرد. ازینجا گفت مصطفى ع «فضل ما بین صیامنا و صیام اهل الکتاب اکلة السحر».
و دیگر وجه آنک اصل روزه و حدود کیفیت آن واجب کرده بودند اما نه بوقت ماه رمضان، و نه عدد سى روز. اگر وجه اول گوئیم آنست که حسن بصرى و سدى و جماعتى گفتند که بر ترسایان پیشینیان ماه رمضان واجب کردند، و بودى که رمضان بتابستان گرم بودى یا بزمستان سرد، ایشان تغییر کردند و بافصل ربیع گردانیدند، و کفّارت آن تغییر را ده روز در افزودند، و بعد از آن پادشاه ایشان ده روز دیگر در افزود عارضى را که رسیده بود او را، تا به پنجاه روز قرار گرفت. شعبى گفت اگر همه سال روزه دارم به روز شک ندارم که این سنت ترسایان است، که ماه رمضان بریشان واجب کردند و ایشان باول ماه یک روز در افزودند، و بآخر یک روز، یعنى که احتیاط میکنیم تا هیچ روز فوت نشود، پس هر قرنى که آمدند پیش روان خود را متابعت کردند، و باول ماه یک روز مىافزودند، و بآخر یک روز تا به پنجاه روز قرار گرفت اینست که خداى گفت: کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ و مصطفى ع ازینجا گفته که بر ماه رمضان پیشى مکنید بروزه داشتن یک روز یا دو روز، روزه دارید چون ماه بینید، و روزه گشائید چون ماه به بینید، اگر ماه پوشیده باشد شعبان سى روز بشمرید پس روزه گیرید اکنون بحکم این خبر نشاید روز شک روزه داشتن به نیت روزه ماه رمضان، که این خود درست نیاید اصلا، و همچنین نشاید به نیت فریضه قضایا نذر یا کفارت روزه داشتن درین روز، که کراهیت است، اما اگر به نیت تطوّع روزه دارد، اگر پیش از آن رجب و شعبان روزه داشته است، یا وى را عادتى مستمر بوده، بر وفق آن عادت رواست و اگر عادتى نبوده و در اول شعبان روزه نداشته، پس البته روا نیست و معصیت است، لما روى عن عمار بن یاسر رض انه قال من صام الیوم الذى یشک فیه فقد عصى ابا القاسم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم.»
امّا وجه دوم که احتمال میکند آنست که اصل روزه داشتن و حدود آن بشناختن بر شما نبشتند، چنانک بر پیشینیان نبشتند، و بر پیشینیان روزه روز عاشورا و ایام البیض واجب بود. و اول کسى که روزه داشت آدم بود، قال على بن ابى طالب علیه السّلام لمّا اهبط آدم ع من الجنة الى الارض، احرقته الشمس فاسودّ جسده، فاتاه جبرئیل فقال یا آدم أ تحبّ ان یبیض جسدک؟ قال نعم قال فصم من الشهر ثلاثة ایام ثلاثة عشر و اربعة عشر و خمسة عشر، فصام آدم اول یوم، فابیض ثلث جسده، و صام الیوم الثانى فابیض ثلثا جسده، و صام الیوم الثالث فابیض جسده کله، فسمیّت ایام البیض
و مصطفى ع چون در مدینه شد همچنین روزه داشت ایام البیض و روز عاشورا تا هفتده ماه بر آمد، آن گه روزه ماه رمضان واجب کردند باین آیت که گفت: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ الى قوله أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ، و هر چند که این مجمل بود آیت دیگر مفسّر کرد گفت: شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ الى قوله فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ آنکه بفرمود. تا جمله این ماه روزه دارند آنجا که گفت وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ و مصطفى ع بیان کرد و در شرح بیفزود گفت: صوموا الرؤیته و أفطروا الرؤیته فان غم علیکم الهلال فعدوا ثلثین.
معنى دیگر گفته‌اند کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ میگوید روزه بر شما چنان نبشتند که بر جهودان و ترسایان و بر اهل ملتها، که شبهاى روزه چون بخفتندید بر ایشان طعام و شراب و مباشرت اهل حرام بودى. میگوید بر شما هم چنان حرام است بعد از نماز خفتن و خواب و این در ابتداء اسلام بود، پس منسوخ شد بآن آیت که أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ... الآیة.
آن گه گفت: لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ روزه بدان فرمود تا به پرهیزید از طعام و شراب و مباشرت در حال روزه داشتن، و این تنبیهى عظیم است خلق را که چون روزه دار را بحکم روزه از ملک مباح و شهوت راندن حلال مىباز دارند از ملک دیگران و حرامها اولىتر که باز ایستند، و از شهوت راندن بآن معنى باز داشتند تا مسالک شیطان در باطن روزه دار بسته شود، و راه بوى فرو گیرد تا وسوسه نکند، و الیه الاشارة
بقول النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم «ان الشیطان لیجرى من ابن آدم مجرى الدم فضیقوا مجاریه بالجوع»
و قال صلى اللَّه علیه و آله و سلّم «الصّوم جنّة»
أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ اى کتب علیکم الصیام فى أَیَّامٍ مَعْدُوداتٍ روزه بر شما نبشتند روزى چند شمرده، سى روز یا بیست و نه روز، و این معدودات صیغتى است تقلیل را، عرب چیزى که در ذکر اندک فرا نمایند گویند معدوده، و در قرآن دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ و أَیَّاماً مَعْدُودَةً بر این طریق است. ارباب معانى گویند: أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ تخفیفى است که فرا پى تکلیف داشت، چون بندگان را بر روزه تکلیف کرد و این بار حکم بریشان نهاد، ایاما معدودات بگفت تا بر بنده آن تکلیف گران نیاید، و نظیره قوله تعالى وَ جاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ ثم قال بعده: وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ.
فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً هر که از شما بیمار بود و طاقت روزه ندارد یا در سفرى باشد و روزه بگشاید در آن سفر بر وى است که هام شمار آن در روزگارى دیگر روزه باز دارد، اگر پیوسته خواهد و اگر گسسته هر دو رواست. وجوه و نظایر مرض در قرآن چهار است: یکى بمعنى شک چنانک در اول سورة البقرة گفت فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شک و در سورة التوبة وَ أَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شک، و در سورة محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلم رَأَیْتَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شکّ. وجه دوم مرض بمعنى فجور است چنانک در سورة الاحزاب بدو جایگه گفت: فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى فجور وجه سیم مرض بمعنى جراحت است چنانک در سورة النساء و در سورة المائدة گفت: وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضى اى جرحى، وجه چهارم مرض بیمارى است بعینه، چنانک، درین آیت گفت فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً و در آن آیت دیگر وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً اى من جمیع الاوجاع، در سورة النور و در سورة الفتح گفت وَ لا عَلَى الْمَرِیضِ حَرَجٌ و در سورة التوبة لَیْسَ عَلَى الضُّعَفاءِ وَ لا عَلَى الْمَرْضى یعنى من کان فى شیء من مرض.
وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ قراءة مدنى و ابن ذکوان از شامى مضاف است فدیة طعام و قراءة هشام از شامى و نافع با جمع مساکین باقى فِدْیَةٌ طَعامُ مِسْکِینٍ میگوید و ایشان که روزه توانند که دارند و خواهند که ندارند هر روز درویشى را فدیه دهند از طعام باز خریدن را، و این در ابتداء اسلام بود که هر کس درین مخیر بود، اگر خواستى روزه داشتى، و اگر نه بگشادى و هر روز را مدّى بدرویشى دادى.
آن گه گفت: فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً اگر کسى بطوع خویش برین مدّ بیفزاید نیکوست و پسندیده، و اگر روزه دارد خود بهتر و نیکوتر، و این حکم پیش از آن بود که آیت منسوخ شد، پس چون فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ فرو آمد این حکم منسوخ گشت، و تخییر برخاست، و بر ایشان که روزه توانند و مقیم باشند واجب گشت، و ثابت، و مسافر را و بیمار را رخصت افطار بماند، و پیر ناتوان بى طاقت را افطار و فدیه این یک قول است. و قول دیگر وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ.
خاصه پیرانرا آمد، مردان و زنان را که طاقت روزه میداشتند به تکلف و دشخوارى، اللَّه تعالى ایشان را رخصت داد بافطار و فدیه فرمود، آن گه منسوخ شد این حکم بدو سخن: یکى این کلمت که وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ، و دیگر فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ، و سدیگر قول آنست که این آیت جمله محکم است، و هیچیز از آن منسوخ نه بر تقدیر و على الذین کانوا یطیقونه فى حال شبابهم و قوتهم ثم عجزوا عن الصوم فدیة طعام مسکین میگوید بر ایشان که روزه مىتوانستند داشت و میداشتند پس عاجز شدند و قوتشان ساقط گشت فدیه است از طعام دادن بدرویشى، پس اگر برین بیفزاید و بیش از یک درویش طعام دهد، یا بیش از یک مدّ آن به است، و اگر جمع کند میان روزه و فدیه آن بهتر و نیکوتر، و اگر یکى کند پس روزه اولىتر.
إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ اگر میدانید و مىدریابید.
فصل
بدانک روزه رکنیست از ارکان مسلمانى، و سببى ظاهر است اندر تقدیس طبیعت. و اندر شرایع انبیاء علیهم السلام روزه مشروع بودست از عهد آدم تا روزگار مصطفى. و بمقتضى خبر: روزه چهار یک ایمانست، که مصطفى ع گفت: الصوم نصف الصبر و الصبر نصف الایمان و در روزه پنج چیز فریضه است و پنج چیز سنت:
اما فریضه اول آنست که ماه رمضان طلب کند تا بداند که بر بیست و نه روزست یا بر سى روز، و بر قول یک عدل اعتماد کند. اما بآخر رمضان کم از دو عدل نشاید که گواهى دهند، و اگر بشهرى دیگر ماه نو دیده باشند که بشازده فرسنگ دورتر باشد روزه برین قوم واجب نیاید. در آثار بیارند که کریب مولى ابن عباس گفت که ام الفصل بنت الحارث مرا بشغلى بشام فرستاد پیش معاویة، گفتا: و شب آدینه ماه نو رمضان دیدند، و مردم در روزه شدند، و من روزه داشتم، چون به مدینه باز آمدم ابن عباس از من پرسید که ماه نو کى دیدى، گفتم شب آدینه، ابن عباس گفت ما اندر مدینه شب شنبه دیدیم گفتم معاویه و اهل شام که ماه نو دیدند شما را کفایت نباشد؟ و بدان کار نخواهید کرد؟ گفت نه، که مصطفى علیه السلام ما را چنین فرموده آن گه کریب را فرمود تا روزه دارد و اقتداء باهل مدینه کند. این یک وجه است. از اصحاب شافعى. و وجه دیگر آنست که چون بیک بقعه ماه نو دیدند حکم آن بهمه عالم روانست و همه بقاع در آن یکسانست، و وجه اول درست تر است و اعتماد بر آنست، چنان که بیان کردیم.
فریضه دوم آنست که هر شب نیت کند، چنانک بدل بیندیشد و بزبان بگوید اصوم غدا صوم رمضان فریضة للَّه تعالى و اگر یک شب نیت فراموش کند بمذهب شافعى روزه وى درست نباشد، و قضا باید کرد. مصطفى ع گفت: «من لم ینو الصوم من اللیل قبل الفجر فلا صوم له»
این حکم روزه فرض است اما روزه نافله روا باشد، که بروز نیت کند تا بوقت زوال.
فریضه سوم آنست که هیچیز بقصد بباطن نرساند و باطن آنست، که قرارگاه چیزى باشد، چون دماغ و شکم و معده و مثانه، و اگر نه بقصد باشد چون مگس که در حلق پرد، یا غبار راه یا آب مضمضه که با کام جهد، یا حجامت کند یا سرمه در چشم کشد، و میل در گوش برد و پنبه در احلیل کند و این هیچ چیز روزه باطل نکند و روزه باطل نشود.
فریضه چهارم آن است که مباشرت اهل نکند، چندان که عسل واجب کند، و اگر بحال نسیان افتد روزه باطل نشود، مصطفى ع گفت: «رفع عن امّتى الخطاء و النسیان و ما استکرهوا علیه»
و اگر بشب مباشرت کند و غسل بعد از صبح کند، روا باشد. و البتّه بهیچ طریق قصد آن نکند که آب پشت وى جدا شود، که انزال چون بقصد بود بهر صفت که باشد روزه باطل کند.
فریضه پنجم آنست که بقصد و اختیار قى نکند، و اگر بى اختیار قى بوى در افتد، روزه باطل نشود. و خیو منعقد که از حلق بیرون آید بسبب زکام روزه باطل نکند، اما چون بر دهن آید آن گه فرو بر روزه باطل کند.
اما سنتهاى روزه: تأخیر سحور است، و تعجیل فطور، و روزه گشادن بخرما یا آب، و سواک دست بداشتن بعد از زوال، و در جمله خیرها کردن چون صدقه دادن و قرآن خواندن، و در مسجد معتکف بودن، و قیام رمضان بپاى داشتن. مصطفى ع گفت: «من صام رمضان و قامه ایمانا و احتسابا غفر له ما تقدّم من ذنبه»
گفت هر که ماه رمضان روزه دارد و اندر شب وى قیام آرد چنانک روزه فریضه داند و قیام سنّت، خداى عز و جل گناه گذشته وى بیامرزد، و این قیام رمضان نماز تراویح است: رسول خدا اندر ماه رمضان تراویح گزارد، یک شب، صحابه موافقت کردند، و شب دیگر مردم مدینه رغبت نمودند، چنانک مسجد پر گشت، و رسول صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم نماز تراویح گزارد، شب سیم جمع مردم بسیار شد، چنانک مسجد و کوى انبوهى گرفت. و رسول بیرون نیامد بگزاردن تراویح، و گفت همى ترسم که این نماز فریضه گردد، و کار بر امّت من دشخوار شود، هر کسى تنها بگزارد، و این سنّت من است. اللَّه تعالى روزه فریضه کرد و من قیام سنّت نهادم. و اندر روزگار ابو بکر که عهد صادقان و مخلصان بود، تنها همى گزاردند، چون بعهد عمر رسید بترسید که اندرین سنت تقصیر کنند، گفت این سنت آشکارا آریم و بجمع گزاریم تا زیادت رغبت مؤمنان باشد، و غیظ منافقان، صحابه را جمع کرد و نماز تراویح بجماعت گزاردند، بیست رکعت به پنج امام، هر امامى دو سلام همى گزاردند، و بیشترین شب در نماز بودندید، که اندر میان ترویحات دعا و مناجات آوردند، و باین سبب مساجد روشن داشتندید، پس بروزگار دیگر خلفا بر آن سنت برفتند. شبى امیر المؤمنین على ع اندر کوفه همى گشت در ماه رمضان مسجدها روشن همى دید گفت خداى عز و جل خوابگاه عمر روشن کناد چنانک مسجدها روشن کرد.
و در فضیلت ماه رمضان على الجملة در خبر مىآید که مصطفى ع در آخر ماه شعبان خطبه کرد، و گفت: یا ایها الناس قد اظلّکم شهر عظیم، شهر اوّله رحمة و اوسطه مغفرة و آخره عتق من النّار، شهر فیه لیلة خیر من الف شهر، من تقرّب الى اللَّه تعالى فیه بخصلة من خصال الخیر کان کمن ادّى فریضة فیما سواه (و من ادّى فیه فریضة کان کمن ادى سبعین فریضة فیما سواه، و هو شهر الصبر، و الصبر ثوابه الجنّة، و هو شهر المساواة، و شهر یزداد فیه رزق المؤمن، من فطر صائما کان مغفرة لذنوبه، و کان له اجره من غیر ان ینقص من اجره شیئا.» قلنا یا رسول اللَّه لیس کلّنا یجد ما یفطر به الصائم، قال رسول اللَّه «یعطى اللَّه هذا الثواب، من فطر صائما على مذقة لبن او تمرة او شربة ماء، و من اشبع صائما سقاه اللَّه من حوضى شربة لا یظمأ حتى یدخل الجنة و من خفّف عن مملوکه فیه، غفر اللَّه له و اعتقه من النار، فاستکثروا فیه من اربع خصال: خصلتین ترضون بهما ربکم، و خصلتین لا غنى بکم عنهما، فامّا الخصلتان اللتان ترضون بهما ربکم: فشهادة ان لا اله الا اللَّه، و الاستغفار. و امّا اللّتان لا غنى بکم عنهما، فتسألون اللَّه الجنة و تتعوّذون به من النار.»
شَهْرُ رَمَضانَ... الآیة... بنصب و رفع هر دو خواندهاند. نصب است بر آن معنى که صوموا شهر رمضان. و رفع است، بر آن معنى که میقات صیامکم شهر رمضان آن گه رمضان را به بزرگ تر چیز آئین نهاد گفت: آن ماه که قرآن در آن فرو فرستادند. اینجا دو قول است: یکى آنک قرآن در ماه رمضان شب هفدهم که بامداد آن جنگ بدر بود، از حضرت خداى بآسمان دنیا فرو فرستادند، و در خزانه نهادند در بیت العزة، آن گه به بیست و سه سال نجم نجم، سورة سورة و آیت آیت، چنانک لایق حال بود، و در خورد وقت بزمین میفرستادند همانست که جاى دیگر گفت إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ گفته‌اند که این شب مبارک شب قدر است، شب بیست و هفتم.
و روى عن واثلة بن الاسقع ان النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم قال: «انزلت صحف ابراهیم اول لیلة من رمضان، و انزلت التوریة لست مضین من رمضان، و انزل الانجیل لثلث عشرة خلت من رمضان، و انزل الزبور لثمانى عشرة خلت من رمضان، و انزل القرآن لاربع و عشرین خلت من رمضان».
قول دیگر آنست که انزل فیه القرآن اى انزل القرآن بفرضه و فضله میگوید ماه رمضان آنست که قرآن فرستادند بفضل آن، و فریضه گردانیدن آن بر مسلمانان.
و قال داود بن ابى هند: قلت للشعبى شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن امّا کان ینزل علیه فى سائر السنة؟ قال بلى و لکن جبرئیل کان یعارض محمدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فى رمضان ما نزل اللَّه فیحکم اللَّه ما یشاء، و یثبت ما یشاء، و ینسى ما یشاء.
و اشتقاق قرآن از قرء است و معنى قرء با هم آوردن است چیزى متفرق را، یعنى که قرآن سور و آیات و کلمات با هم آرد، و جمع کند، این خود از روى ظاهر است اما از روى حقیقت قرآن بدان خواندند که هر چه مردم را بدان حاجت است از کار این جهانى و آن جهانى، و ترتیب معاش و معاد ایشان، جمع کند و ایشان را بآن راه نماید.
اینست که گفت: هُدىً لِلنَّاسِ اى هادیا للناس، وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى اى و آیات واضحات من الحلال و الحرام و الحدود و الاحکام، این قرآن سبب آشنایى و روشنایى است، و سبب راه بردن و راه یافتن. اللَّه بحقیقت راهنماى مؤمنانست، و قرآن سبب راه یافتن ایشانست، که در آن بیان حلال و حرام است، و شرح حدود و احکام است، و جدا کردن میان حق و باطل. و فایده تکرار لفظ هدى بر مذاق اهل تحقیق آنست که گفته‌اند هُدىً بر دو ضرب است: یکى هدایت عام بواسطه راه، چنانک گفت ادْعُ إِلى سَبِیلِ رَبِّکَ دیگر هدایت خاص بى واسطه، که در میان آید چنانک گفت عز جلاله ادْعُوا اللَّهَ، اول اشارت بمنزل است، و آخر اشارت بمقصد، اول نشان راه رفتن است و راه بردن، و آخر نشان رسیدن و بیاسودن.
فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ اى من حضر منکم بلده فى الشهر فلیصم ما شهد منه، و ان سافر فله الافطار. میگوید هر که ماه رمضان بوى درآید و در شهر خویش مقیم باشد، چندانک مقیم باشد از ماه تا روزه دارد، و اگر در میانه ماه سفر کند بگشاید که رواست. تأویل درست اینست و اختیار ابن عباس رض یدل ما
روى ان النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم خرج عام الفتح صائما فى رمضان حتى اقام بالکدیة افطر.
آن گه حکم اهل عذر اعادت کرد گفت: وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ از بهر آن که در آیت پیش مقیم را نیز در عداد اهل عذر آورد و مخیر کرد و در این آیت تخییر مقیم منسوخ کرد و تخییر مسافر و بیمار باز گفت تا معلوم شود که بیمار و مسافر را در رخصت افطار همان حکم است که از پیش رفت.
و در افطار مسافر علما را خلاف است که عزیمت است یا رخصت، جماعتى گفتند عزیمت است و واجب، چنانک اگر کسى در سفر روزه دارد، چون مقیم شود قضا باید کرد.
و دلیل ایشان آنست که مصطفى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم گفت «لیس من البرّ الصیام فى السفر»
، و در آثار صحابه است «الصائم فى السفر کالمفطر فى الحضر»، و بیشترین فقها و اهل علم بر آنند که رخصت است اگر کسى روزه دارد در سفر فریضه گزارد، و بروى قضا نیست و اگر بگشاید رواست، که رخصت خداست، و صدقه وى بر بندگان و تخفیف ایشان، و دلیل برین خبر جابر است،
قال «کنا مع النبى صلى اللَّه علیه و آله و سلّم فى سفر فمنّا الصائم و منا المفطر، فلم یکن بعضنا یعیب على بعض»
و عن عائشة: ان حمزة بن عمرو قال یا رسول اللَّه! انى کنت اسرد الصوم أ فاصوم فى السفر؟ قال ان شئت فصم، و ان شئت فافطر.»
و فى روایة اخرى قال یا رسول اللَّه أجد بى قوة على الصیام فى السفر، فهل علىّ جناح؟ قال هى رخصة من اللَّه، فمن اخذها فحسن، و من احبّ ان یصوم فلا جناح علیه.»
و کسى که در سفر از روزه داشتن رنجور میشود در حق وى آن فاضلتر و نیکوتر که بگشاید، که رسول بسفرى بوده در ماه رمضان، و یاران همه بروزه بودند، نماز دیگر رسول را گفتند که یاران همه برنج رسیدند، و بى طاقت شدند، رسول قدحى آب بخواست و بیاشامید، و مردم همه در وى مىنگریستند. پس قومى بگشادند و قومى نه، مصطفى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم گفت ایشان را که نگشادند
«اولئک العصاة»
و بروایتى دیگر گفت: «ذهب المفطرون الیوم بالاجر.»
و سئل ابن عمر عن الصوم فى السفر؟ فقال أ رأیت لو تصدقت على رجل بصدقة فردّها علیک الم تغضب؟ قیل نعم. قال فانها صدقة من اللَّه عز و جل تصدّق بها علیکم.» و حد سفر که افطار در آن مباح است شازده فرسنگ است هر چه کم ازین بود افطار در آن نشاید و مسافر که در سفر معصیت باشد بمذهب امام مطلبى البته روانیست که روزه بگشاید، یا رخصتى از رخصتهاى سفر بر کارگیرد.
یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ... اللَّه تعالى بشما آسانى میخواهد و دژوارى نمیخواهد، که در حال بیمارى و سفر شما را رخصت افطار داد، وانگه از همه سال بیک رمضان رضا داد، و این محاباها ارزانى داشت.
وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ و فرمود تا شما را تمام کنید، که مسلمانى بر پنج چیز بنا کردهاند: شهادت و نماز و زکاة و روزه و حج، تا شما را این پنج رکن تمام کنید معنى دیگر وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ فرمود تا شمار سى روز رمضان بروزه تمام کنید یا شب سییم ماه بینید. سدیگر معنى وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ فرمود تا شمار آنچه بعذر بیمارى و سفر روزه گشادید قضاء آن بوقت خویش تمام کنید. وَ لِتُکْمِلُوا...
بتشدید و لتکملوا بتخفیف هر دو خواندهاند بتشدید قراءة بو بکر و یعقوب است، باقى بتخفیف خوانند، و تشدید در لفظ تأکید است در معنى وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ این تکبیر شب فطر است که ماه نو شوال بینند، تا آن گه که امام در نماز عید شود. وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ میگوید خداوند خویش را به تکبیر در عید ببزرگى بستائید، و به بىعیبى یاد کنید، و بر راه نمونى وى و یارى دادن وى از وى آزادى کنید.
کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ سخنى مجمل است، دو وجه احتمال کند: یکى آنست که بر پیشینیان همین ماه رمضان بقدر و وقت و عدد و روزگار واجب کرده بودند، اما فرق آنست که اندر شرع ایشان روا نبودى اندر شبهاى ماه روزه جز یک بار باول شب طعام خوردن و شراب و باز اندرین شرع مقدس رب العالمین تیسیر ارزانى داشت، و همه شب شراب و طعام و تمتّع مباح کرد. ازینجا گفت مصطفى ع «فضل ما بین صیامنا و صیام اهل الکتاب اکلة السحر».
و دیگر وجه آنک اصل روزه و حدود کیفیت آن واجب کرده بودند اما نه بوقت ماه رمضان، و نه عدد سى روز. اگر وجه اول گوئیم آنست که حسن بصرى و سدى و جماعتى گفتند که بر ترسایان پیشینیان ماه رمضان واجب کردند، و بودى که رمضان بتابستان گرم بودى یا بزمستان سرد، ایشان تغییر کردند و بافصل ربیع گردانیدند، و کفّارت آن تغییر را ده روز در افزودند، و بعد از آن پادشاه ایشان ده روز دیگر در افزود عارضى را که رسیده بود او را، تا به پنجاه روز قرار گرفت. شعبى گفت اگر همه سال روزه دارم به روز شک ندارم که این سنت ترسایان است، که ماه رمضان بریشان واجب کردند و ایشان باول ماه یک روز در افزودند، و بآخر یک روز، یعنى که احتیاط میکنیم تا هیچ روز فوت نشود، پس هر قرنى که آمدند پیش روان خود را متابعت کردند، و باول ماه یک روز مىافزودند، و بآخر یک روز تا به پنجاه روز قرار گرفت اینست که خداى گفت: کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ و مصطفى ع ازینجا گفته که بر ماه رمضان پیشى مکنید بروزه داشتن یک روز یا دو روز، روزه دارید چون ماه بینید، و روزه گشائید چون ماه به بینید، اگر ماه پوشیده باشد شعبان سى روز بشمرید پس روزه گیرید اکنون بحکم این خبر نشاید روز شک روزه داشتن به نیت روزه ماه رمضان، که این خود درست نیاید اصلا، و همچنین نشاید به نیت فریضه قضایا نذر یا کفارت روزه داشتن درین روز، که کراهیت است، اما اگر به نیت تطوّع روزه دارد، اگر پیش از آن رجب و شعبان روزه داشته است، یا وى را عادتى مستمر بوده، بر وفق آن عادت رواست و اگر عادتى نبوده و در اول شعبان روزه نداشته، پس البته روا نیست و معصیت است، لما روى عن عمار بن یاسر رض انه قال من صام الیوم الذى یشک فیه فقد عصى ابا القاسم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم.»
امّا وجه دوم که احتمال میکند آنست که اصل روزه داشتن و حدود آن بشناختن بر شما نبشتند، چنانک بر پیشینیان نبشتند، و بر پیشینیان روزه روز عاشورا و ایام البیض واجب بود. و اول کسى که روزه داشت آدم بود، قال على بن ابى طالب علیه السّلام لمّا اهبط آدم ع من الجنة الى الارض، احرقته الشمس فاسودّ جسده، فاتاه جبرئیل فقال یا آدم أ تحبّ ان یبیض جسدک؟ قال نعم قال فصم من الشهر ثلاثة ایام ثلاثة عشر و اربعة عشر و خمسة عشر، فصام آدم اول یوم، فابیض ثلث جسده، و صام الیوم الثانى فابیض ثلثا جسده، و صام الیوم الثالث فابیض جسده کله، فسمیّت ایام البیض
و مصطفى ع چون در مدینه شد همچنین روزه داشت ایام البیض و روز عاشورا تا هفتده ماه بر آمد، آن گه روزه ماه رمضان واجب کردند باین آیت که گفت: کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ الى قوله أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ، و هر چند که این مجمل بود آیت دیگر مفسّر کرد گفت: شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ الى قوله فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ آنکه بفرمود. تا جمله این ماه روزه دارند آنجا که گفت وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ و مصطفى ع بیان کرد و در شرح بیفزود گفت: صوموا الرؤیته و أفطروا الرؤیته فان غم علیکم الهلال فعدوا ثلثین.
معنى دیگر گفته‌اند کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ میگوید روزه بر شما چنان نبشتند که بر جهودان و ترسایان و بر اهل ملتها، که شبهاى روزه چون بخفتندید بر ایشان طعام و شراب و مباشرت اهل حرام بودى. میگوید بر شما هم چنان حرام است بعد از نماز خفتن و خواب و این در ابتداء اسلام بود، پس منسوخ شد بآن آیت که أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ... الآیة.
آن گه گفت: لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ روزه بدان فرمود تا به پرهیزید از طعام و شراب و مباشرت در حال روزه داشتن، و این تنبیهى عظیم است خلق را که چون روزه دار را بحکم روزه از ملک مباح و شهوت راندن حلال مىباز دارند از ملک دیگران و حرامها اولىتر که باز ایستند، و از شهوت راندن بآن معنى باز داشتند تا مسالک شیطان در باطن روزه دار بسته شود، و راه بوى فرو گیرد تا وسوسه نکند، و الیه الاشارة
بقول النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم «ان الشیطان لیجرى من ابن آدم مجرى الدم فضیقوا مجاریه بالجوع»
و قال صلى اللَّه علیه و آله و سلّم «الصّوم جنّة»
أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ اى کتب علیکم الصیام فى أَیَّامٍ مَعْدُوداتٍ روزه بر شما نبشتند روزى چند شمرده، سى روز یا بیست و نه روز، و این معدودات صیغتى است تقلیل را، عرب چیزى که در ذکر اندک فرا نمایند گویند معدوده، و در قرآن دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ و أَیَّاماً مَعْدُودَةً بر این طریق است. ارباب معانى گویند: أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ تخفیفى است که فرا پى تکلیف داشت، چون بندگان را بر روزه تکلیف کرد و این بار حکم بریشان نهاد، ایاما معدودات بگفت تا بر بنده آن تکلیف گران نیاید، و نظیره قوله تعالى وَ جاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ ثم قال بعده: وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ.
فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً هر که از شما بیمار بود و طاقت روزه ندارد یا در سفرى باشد و روزه بگشاید در آن سفر بر وى است که هام شمار آن در روزگارى دیگر روزه باز دارد، اگر پیوسته خواهد و اگر گسسته هر دو رواست. وجوه و نظایر مرض در قرآن چهار است: یکى بمعنى شک چنانک در اول سورة البقرة گفت فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شک و در سورة التوبة وَ أَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شک، و در سورة محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلم رَأَیْتَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى شکّ. وجه دوم مرض بمعنى فجور است چنانک در سورة الاحزاب بدو جایگه گفت: فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ اى فجور وجه سیم مرض بمعنى جراحت است چنانک در سورة النساء و در سورة المائدة گفت: وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضى اى جرحى، وجه چهارم مرض بیمارى است بعینه، چنانک، درین آیت گفت فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً و در آن آیت دیگر وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً اى من جمیع الاوجاع، در سورة النور و در سورة الفتح گفت وَ لا عَلَى الْمَرِیضِ حَرَجٌ و در سورة التوبة لَیْسَ عَلَى الضُّعَفاءِ وَ لا عَلَى الْمَرْضى یعنى من کان فى شیء من مرض.
وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ قراءة مدنى و ابن ذکوان از شامى مضاف است فدیة طعام و قراءة هشام از شامى و نافع با جمع مساکین باقى فِدْیَةٌ طَعامُ مِسْکِینٍ میگوید و ایشان که روزه توانند که دارند و خواهند که ندارند هر روز درویشى را فدیه دهند از طعام باز خریدن را، و این در ابتداء اسلام بود که هر کس درین مخیر بود، اگر خواستى روزه داشتى، و اگر نه بگشادى و هر روز را مدّى بدرویشى دادى.
آن گه گفت: فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً اگر کسى بطوع خویش برین مدّ بیفزاید نیکوست و پسندیده، و اگر روزه دارد خود بهتر و نیکوتر، و این حکم پیش از آن بود که آیت منسوخ شد، پس چون فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ فرو آمد این حکم منسوخ گشت، و تخییر برخاست، و بر ایشان که روزه توانند و مقیم باشند واجب گشت، و ثابت، و مسافر را و بیمار را رخصت افطار بماند، و پیر ناتوان بى طاقت را افطار و فدیه این یک قول است. و قول دیگر وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ.
خاصه پیرانرا آمد، مردان و زنان را که طاقت روزه میداشتند به تکلف و دشخوارى، اللَّه تعالى ایشان را رخصت داد بافطار و فدیه فرمود، آن گه منسوخ شد این حکم بدو سخن: یکى این کلمت که وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ، و دیگر فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ، و سدیگر قول آنست که این آیت جمله محکم است، و هیچیز از آن منسوخ نه بر تقدیر و على الذین کانوا یطیقونه فى حال شبابهم و قوتهم ثم عجزوا عن الصوم فدیة طعام مسکین میگوید بر ایشان که روزه مىتوانستند داشت و میداشتند پس عاجز شدند و قوتشان ساقط گشت فدیه است از طعام دادن بدرویشى، پس اگر برین بیفزاید و بیش از یک درویش طعام دهد، یا بیش از یک مدّ آن به است، و اگر جمع کند میان روزه و فدیه آن بهتر و نیکوتر، و اگر یکى کند پس روزه اولىتر.
إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ اگر میدانید و مىدریابید.
فصل
بدانک روزه رکنیست از ارکان مسلمانى، و سببى ظاهر است اندر تقدیس طبیعت. و اندر شرایع انبیاء علیهم السلام روزه مشروع بودست از عهد آدم تا روزگار مصطفى. و بمقتضى خبر: روزه چهار یک ایمانست، که مصطفى ع گفت: الصوم نصف الصبر و الصبر نصف الایمان و در روزه پنج چیز فریضه است و پنج چیز سنت:
اما فریضه اول آنست که ماه رمضان طلب کند تا بداند که بر بیست و نه روزست یا بر سى روز، و بر قول یک عدل اعتماد کند. اما بآخر رمضان کم از دو عدل نشاید که گواهى دهند، و اگر بشهرى دیگر ماه نو دیده باشند که بشازده فرسنگ دورتر باشد روزه برین قوم واجب نیاید. در آثار بیارند که کریب مولى ابن عباس گفت که ام الفصل بنت الحارث مرا بشغلى بشام فرستاد پیش معاویة، گفتا: و شب آدینه ماه نو رمضان دیدند، و مردم در روزه شدند، و من روزه داشتم، چون به مدینه باز آمدم ابن عباس از من پرسید که ماه نو کى دیدى، گفتم شب آدینه، ابن عباس گفت ما اندر مدینه شب شنبه دیدیم گفتم معاویه و اهل شام که ماه نو دیدند شما را کفایت نباشد؟ و بدان کار نخواهید کرد؟ گفت نه، که مصطفى علیه السلام ما را چنین فرموده آن گه کریب را فرمود تا روزه دارد و اقتداء باهل مدینه کند. این یک وجه است. از اصحاب شافعى. و وجه دیگر آنست که چون بیک بقعه ماه نو دیدند حکم آن بهمه عالم روانست و همه بقاع در آن یکسانست، و وجه اول درست تر است و اعتماد بر آنست، چنان که بیان کردیم.
فریضه دوم آنست که هر شب نیت کند، چنانک بدل بیندیشد و بزبان بگوید اصوم غدا صوم رمضان فریضة للَّه تعالى و اگر یک شب نیت فراموش کند بمذهب شافعى روزه وى درست نباشد، و قضا باید کرد. مصطفى ع گفت: «من لم ینو الصوم من اللیل قبل الفجر فلا صوم له»
این حکم روزه فرض است اما روزه نافله روا باشد، که بروز نیت کند تا بوقت زوال.
فریضه سوم آنست که هیچیز بقصد بباطن نرساند و باطن آنست، که قرارگاه چیزى باشد، چون دماغ و شکم و معده و مثانه، و اگر نه بقصد باشد چون مگس که در حلق پرد، یا غبار راه یا آب مضمضه که با کام جهد، یا حجامت کند یا سرمه در چشم کشد، و میل در گوش برد و پنبه در احلیل کند و این هیچ چیز روزه باطل نکند و روزه باطل نشود.
فریضه چهارم آن است که مباشرت اهل نکند، چندان که عسل واجب کند، و اگر بحال نسیان افتد روزه باطل نشود، مصطفى ع گفت: «رفع عن امّتى الخطاء و النسیان و ما استکرهوا علیه»
و اگر بشب مباشرت کند و غسل بعد از صبح کند، روا باشد. و البتّه بهیچ طریق قصد آن نکند که آب پشت وى جدا شود، که انزال چون بقصد بود بهر صفت که باشد روزه باطل کند.
فریضه پنجم آنست که بقصد و اختیار قى نکند، و اگر بى اختیار قى بوى در افتد، روزه باطل نشود. و خیو منعقد که از حلق بیرون آید بسبب زکام روزه باطل نکند، اما چون بر دهن آید آن گه فرو بر روزه باطل کند.
اما سنتهاى روزه: تأخیر سحور است، و تعجیل فطور، و روزه گشادن بخرما یا آب، و سواک دست بداشتن بعد از زوال، و در جمله خیرها کردن چون صدقه دادن و قرآن خواندن، و در مسجد معتکف بودن، و قیام رمضان بپاى داشتن. مصطفى ع گفت: «من صام رمضان و قامه ایمانا و احتسابا غفر له ما تقدّم من ذنبه»
گفت هر که ماه رمضان روزه دارد و اندر شب وى قیام آرد چنانک روزه فریضه داند و قیام سنّت، خداى عز و جل گناه گذشته وى بیامرزد، و این قیام رمضان نماز تراویح است: رسول خدا اندر ماه رمضان تراویح گزارد، یک شب، صحابه موافقت کردند، و شب دیگر مردم مدینه رغبت نمودند، چنانک مسجد پر گشت، و رسول صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم نماز تراویح گزارد، شب سیم جمع مردم بسیار شد، چنانک مسجد و کوى انبوهى گرفت. و رسول بیرون نیامد بگزاردن تراویح، و گفت همى ترسم که این نماز فریضه گردد، و کار بر امّت من دشخوار شود، هر کسى تنها بگزارد، و این سنّت من است. اللَّه تعالى روزه فریضه کرد و من قیام سنّت نهادم. و اندر روزگار ابو بکر که عهد صادقان و مخلصان بود، تنها همى گزاردند، چون بعهد عمر رسید بترسید که اندرین سنت تقصیر کنند، گفت این سنت آشکارا آریم و بجمع گزاریم تا زیادت رغبت مؤمنان باشد، و غیظ منافقان، صحابه را جمع کرد و نماز تراویح بجماعت گزاردند، بیست رکعت به پنج امام، هر امامى دو سلام همى گزاردند، و بیشترین شب در نماز بودندید، که اندر میان ترویحات دعا و مناجات آوردند، و باین سبب مساجد روشن داشتندید، پس بروزگار دیگر خلفا بر آن سنت برفتند. شبى امیر المؤمنین على ع اندر کوفه همى گشت در ماه رمضان مسجدها روشن همى دید گفت خداى عز و جل خوابگاه عمر روشن کناد چنانک مسجدها روشن کرد.
و در فضیلت ماه رمضان على الجملة در خبر مىآید که مصطفى ع در آخر ماه شعبان خطبه کرد، و گفت: یا ایها الناس قد اظلّکم شهر عظیم، شهر اوّله رحمة و اوسطه مغفرة و آخره عتق من النّار، شهر فیه لیلة خیر من الف شهر، من تقرّب الى اللَّه تعالى فیه بخصلة من خصال الخیر کان کمن ادّى فریضة فیما سواه (و من ادّى فیه فریضة کان کمن ادى سبعین فریضة فیما سواه، و هو شهر الصبر، و الصبر ثوابه الجنّة، و هو شهر المساواة، و شهر یزداد فیه رزق المؤمن، من فطر صائما کان مغفرة لذنوبه، و کان له اجره من غیر ان ینقص من اجره شیئا.» قلنا یا رسول اللَّه لیس کلّنا یجد ما یفطر به الصائم، قال رسول اللَّه «یعطى اللَّه هذا الثواب، من فطر صائما على مذقة لبن او تمرة او شربة ماء، و من اشبع صائما سقاه اللَّه من حوضى شربة لا یظمأ حتى یدخل الجنة و من خفّف عن مملوکه فیه، غفر اللَّه له و اعتقه من النار، فاستکثروا فیه من اربع خصال: خصلتین ترضون بهما ربکم، و خصلتین لا غنى بکم عنهما، فامّا الخصلتان اللتان ترضون بهما ربکم: فشهادة ان لا اله الا اللَّه، و الاستغفار. و امّا اللّتان لا غنى بکم عنهما، فتسألون اللَّه الجنة و تتعوّذون به من النار.»
شَهْرُ رَمَضانَ... الآیة... بنصب و رفع هر دو خواندهاند. نصب است بر آن معنى که صوموا شهر رمضان. و رفع است، بر آن معنى که میقات صیامکم شهر رمضان آن گه رمضان را به بزرگ تر چیز آئین نهاد گفت: آن ماه که قرآن در آن فرو فرستادند. اینجا دو قول است: یکى آنک قرآن در ماه رمضان شب هفدهم که بامداد آن جنگ بدر بود، از حضرت خداى بآسمان دنیا فرو فرستادند، و در خزانه نهادند در بیت العزة، آن گه به بیست و سه سال نجم نجم، سورة سورة و آیت آیت، چنانک لایق حال بود، و در خورد وقت بزمین میفرستادند همانست که جاى دیگر گفت إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ گفته‌اند که این شب مبارک شب قدر است، شب بیست و هفتم.
و روى عن واثلة بن الاسقع ان النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم قال: «انزلت صحف ابراهیم اول لیلة من رمضان، و انزلت التوریة لست مضین من رمضان، و انزل الانجیل لثلث عشرة خلت من رمضان، و انزل الزبور لثمانى عشرة خلت من رمضان، و انزل القرآن لاربع و عشرین خلت من رمضان».
قول دیگر آنست که انزل فیه القرآن اى انزل القرآن بفرضه و فضله میگوید ماه رمضان آنست که قرآن فرستادند بفضل آن، و فریضه گردانیدن آن بر مسلمانان.
و قال داود بن ابى هند: قلت للشعبى شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن امّا کان ینزل علیه فى سائر السنة؟ قال بلى و لکن جبرئیل کان یعارض محمدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فى رمضان ما نزل اللَّه فیحکم اللَّه ما یشاء، و یثبت ما یشاء، و ینسى ما یشاء.
و اشتقاق قرآن از قرء است و معنى قرء با هم آوردن است چیزى متفرق را، یعنى که قرآن سور و آیات و کلمات با هم آرد، و جمع کند، این خود از روى ظاهر است اما از روى حقیقت قرآن بدان خواندند که هر چه مردم را بدان حاجت است از کار این جهانى و آن جهانى، و ترتیب معاش و معاد ایشان، جمع کند و ایشان را بآن راه نماید.
اینست که گفت: هُدىً لِلنَّاسِ اى هادیا للناس، وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى اى و آیات واضحات من الحلال و الحرام و الحدود و الاحکام، این قرآن سبب آشنایى و روشنایى است، و سبب راه بردن و راه یافتن. اللَّه بحقیقت راهنماى مؤمنانست، و قرآن سبب راه یافتن ایشانست، که در آن بیان حلال و حرام است، و شرح حدود و احکام است، و جدا کردن میان حق و باطل. و فایده تکرار لفظ هدى بر مذاق اهل تحقیق آنست که گفته‌اند هُدىً بر دو ضرب است: یکى هدایت عام بواسطه راه، چنانک گفت ادْعُ إِلى سَبِیلِ رَبِّکَ دیگر هدایت خاص بى واسطه، که در میان آید چنانک گفت عز جلاله ادْعُوا اللَّهَ، اول اشارت بمنزل است، و آخر اشارت بمقصد، اول نشان راه رفتن است و راه بردن، و آخر نشان رسیدن و بیاسودن.
فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ اى من حضر منکم بلده فى الشهر فلیصم ما شهد منه، و ان سافر فله الافطار. میگوید هر که ماه رمضان بوى درآید و در شهر خویش مقیم باشد، چندانک مقیم باشد از ماه تا روزه دارد، و اگر در میانه ماه سفر کند بگشاید که رواست. تأویل درست اینست و اختیار ابن عباس رض یدل ما
روى ان النبى صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم خرج عام الفتح صائما فى رمضان حتى اقام بالکدیة افطر.
آن گه حکم اهل عذر اعادت کرد گفت: وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ از بهر آن که در آیت پیش مقیم را نیز در عداد اهل عذر آورد و مخیر کرد و در این آیت تخییر مقیم منسوخ کرد و تخییر مسافر و بیمار باز گفت تا معلوم شود که بیمار و مسافر را در رخصت افطار همان حکم است که از پیش رفت.
و در افطار مسافر علما را خلاف است که عزیمت است یا رخصت، جماعتى گفتند عزیمت است و واجب، چنانک اگر کسى در سفر روزه دارد، چون مقیم شود قضا باید کرد.
و دلیل ایشان آنست که مصطفى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم گفت «لیس من البرّ الصیام فى السفر»
، و در آثار صحابه است «الصائم فى السفر کالمفطر فى الحضر»، و بیشترین فقها و اهل علم بر آنند که رخصت است اگر کسى روزه دارد در سفر فریضه گزارد، و بروى قضا نیست و اگر بگشاید رواست، که رخصت خداست، و صدقه وى بر بندگان و تخفیف ایشان، و دلیل برین خبر جابر است،
قال «کنا مع النبى صلى اللَّه علیه و آله و سلّم فى سفر فمنّا الصائم و منا المفطر، فلم یکن بعضنا یعیب على بعض»
و عن عائشة: ان حمزة بن عمرو قال یا رسول اللَّه! انى کنت اسرد الصوم أ فاصوم فى السفر؟ قال ان شئت فصم، و ان شئت فافطر.»
و فى روایة اخرى قال یا رسول اللَّه أجد بى قوة على الصیام فى السفر، فهل علىّ جناح؟ قال هى رخصة من اللَّه، فمن اخذها فحسن، و من احبّ ان یصوم فلا جناح علیه.»
و کسى که در سفر از روزه داشتن رنجور میشود در حق وى آن فاضلتر و نیکوتر که بگشاید، که رسول بسفرى بوده در ماه رمضان، و یاران همه بروزه بودند، نماز دیگر رسول را گفتند که یاران همه برنج رسیدند، و بى طاقت شدند، رسول قدحى آب بخواست و بیاشامید، و مردم همه در وى مىنگریستند. پس قومى بگشادند و قومى نه، مصطفى صلّى اللَّه علیه و آله و سلم گفت ایشان را که نگشادند
«اولئک العصاة»
و بروایتى دیگر گفت: «ذهب المفطرون الیوم بالاجر.»
و سئل ابن عمر عن الصوم فى السفر؟ فقال أ رأیت لو تصدقت على رجل بصدقة فردّها علیک الم تغضب؟ قیل نعم. قال فانها صدقة من اللَّه عز و جل تصدّق بها علیکم.» و حد سفر که افطار در آن مباح است شازده فرسنگ است هر چه کم ازین بود افطار در آن نشاید و مسافر که در سفر معصیت باشد بمذهب امام مطلبى البته روانیست که روزه بگشاید، یا رخصتى از رخصتهاى سفر بر کارگیرد.
یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ... اللَّه تعالى بشما آسانى میخواهد و دژوارى نمیخواهد، که در حال بیمارى و سفر شما را رخصت افطار داد، وانگه از همه سال بیک رمضان رضا داد، و این محاباها ارزانى داشت.
وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ و فرمود تا شما را تمام کنید، که مسلمانى بر پنج چیز بنا کردهاند: شهادت و نماز و زکاة و روزه و حج، تا شما را این پنج رکن تمام کنید معنى دیگر وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ فرمود تا شمار سى روز رمضان بروزه تمام کنید یا شب سییم ماه بینید. سدیگر معنى وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ فرمود تا شمار آنچه بعذر بیمارى و سفر روزه گشادید قضاء آن بوقت خویش تمام کنید. وَ لِتُکْمِلُوا...
بتشدید و لتکملوا بتخفیف هر دو خواندهاند بتشدید قراءة بو بکر و یعقوب است، باقى بتخفیف خوانند، و تشدید در لفظ تأکید است در معنى وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ این تکبیر شب فطر است که ماه نو شوال بینند، تا آن گه که امام در نماز عید شود. وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ میگوید خداوند خویش را به تکبیر در عید ببزرگى بستائید، و به بىعیبى یاد کنید، و بر راه نمونى وى و یارى دادن وى از وى آزادى کنید.
ازرقی هروی : قصاید
شمارهٔ ۳۷
آمد رمضان بخیر مقدم
دیشب بسلام خان اعظم
جمشید زمان سکندر وقت
مقصود وجود نسل آدم
ای امر تو چون نفاذ تقدیر
وی حکم تو چون قضای مبرم
از کلک تو کار مملکت راست
وز سهم تو قامت فلک خم
چون سدره مقام تو معلی
چون کعبه مکان تو مکرم
گرد ره تست مشک تاتار
خاک در تست آب زمزم
انفاس تو دلفریب و جان بخش
همچون نفس مسیح مریم
در رمح تو عزل و نصب مضمر
در تیغ تو فتح و کسر مد غم
پیش تو عیان و آشکارست
هر نکته که مشکلست و مبهم
اسرار امور کن فکان را
مرأت ضمیر تست محرم
جمشید برای نام کرده
نام تو سواد نقش خاتم
در نام بزرگ تست گویی
فی الجمله خواص اسم اعظم
هر چند نشد بر آدمیزاد
ملک ازل و ابد مسلم
بر ذات تو وقف کرده ایزد
مقصود و مراد هر دو عالم
افسون حسود با موالیت
افسانۀ روبهست وضیغم
در گردن خصم روز هیجا
پیچیده سنان تو چو ارقم
خاک در تست قصر قیصر
گرد ره تست رخش رستم
خر گاه رفیع مملکت را
بستی بطناب عدل محکم
ای خسرو روزگار ، عمریست
تا با ندمم ندیم و همدم
ما را ز متاع این جهان بود
آشفته دلی ، چو زلف پر خم
چون سنبل زلف مشکبویان
شوریده و بی قرار و در هم
یک لحظه نبود سینه بی آه
یک لحظه نبود دیده بی نم
از حادثه عندلیب طبعم
بی نطق بماند لال و ابکم
ناگاه بشست فیض جودت
گرد از رخ بخت من چو شبنم
بر داشت بکلی از دل من
اندیشۀ بیش و انده کم
شکرست که بر جراحت من
هم مرحمتت نهاد مرهم
گر چارۀ کار مان نکردی
کی کار رهی شدی فراهم ؟
خصم تو اگر چه از مصایب
پوشد چو فلک لباس ماتم
از دولت تو مدیح خوانت
در پای کشد قبای معلم
چون با همه کس ترا نظر هست
می کن نظری بسوی ما هم
تا در پس گریه هست خنده
تا در پی شادیست ماتم
بادا لبت از نشاط خندان
بادا دلت از سرور خرم
دیشب بسلام خان اعظم
جمشید زمان سکندر وقت
مقصود وجود نسل آدم
ای امر تو چون نفاذ تقدیر
وی حکم تو چون قضای مبرم
از کلک تو کار مملکت راست
وز سهم تو قامت فلک خم
چون سدره مقام تو معلی
چون کعبه مکان تو مکرم
گرد ره تست مشک تاتار
خاک در تست آب زمزم
انفاس تو دلفریب و جان بخش
همچون نفس مسیح مریم
در رمح تو عزل و نصب مضمر
در تیغ تو فتح و کسر مد غم
پیش تو عیان و آشکارست
هر نکته که مشکلست و مبهم
اسرار امور کن فکان را
مرأت ضمیر تست محرم
جمشید برای نام کرده
نام تو سواد نقش خاتم
در نام بزرگ تست گویی
فی الجمله خواص اسم اعظم
هر چند نشد بر آدمیزاد
ملک ازل و ابد مسلم
بر ذات تو وقف کرده ایزد
مقصود و مراد هر دو عالم
افسون حسود با موالیت
افسانۀ روبهست وضیغم
در گردن خصم روز هیجا
پیچیده سنان تو چو ارقم
خاک در تست قصر قیصر
گرد ره تست رخش رستم
خر گاه رفیع مملکت را
بستی بطناب عدل محکم
ای خسرو روزگار ، عمریست
تا با ندمم ندیم و همدم
ما را ز متاع این جهان بود
آشفته دلی ، چو زلف پر خم
چون سنبل زلف مشکبویان
شوریده و بی قرار و در هم
یک لحظه نبود سینه بی آه
یک لحظه نبود دیده بی نم
از حادثه عندلیب طبعم
بی نطق بماند لال و ابکم
ناگاه بشست فیض جودت
گرد از رخ بخت من چو شبنم
بر داشت بکلی از دل من
اندیشۀ بیش و انده کم
شکرست که بر جراحت من
هم مرحمتت نهاد مرهم
گر چارۀ کار مان نکردی
کی کار رهی شدی فراهم ؟
خصم تو اگر چه از مصایب
پوشد چو فلک لباس ماتم
از دولت تو مدیح خوانت
در پای کشد قبای معلم
چون با همه کس ترا نظر هست
می کن نظری بسوی ما هم
تا در پس گریه هست خنده
تا در پی شادیست ماتم
بادا لبت از نشاط خندان
بادا دلت از سرور خرم
آشفتهٔ شیرازی : غزلیات
شمارهٔ ۷۸۱
مه روزه است بیا ساز ریا برگیریم
گوشه مسجد و سجاد و منبر گیریم
یازده ماه دیگر معتکف دیر شدیم
جای در کعبه در این ماه بکیفر گیریم
جام بگذار و سبو ترک صبوحی برگو
با لب خشکی لبی از لب ساغر گیریم
پند واعظ شنویم و سوی زاهد گرویم
عوض بربط و دف سبحه و دفتر گیریم
جامه اسپید و عصا بر کف و دستار بسر
سبحه در مشت و بلب ذکر مکرر گیریم
مصحفی هیکل و آئیم بصف بهر نماز
بگذاریم ادا نافله از سر گیریم
ذکر تهلیلی و تکبیر و مکبر شنویم
گوش از بانگ نی و بربط و مزمز گیریم
گرچه این جمله اعمال ریا آلود است
همه ریزیم در آب و ره دیگر گیریم
دست بر دامن حیدر بزنیم از سر صدق
جام فردا زکف ساقی کوثر گیریم
روی از مسجد و میخانه مپیچ آشفته
تا مراد دو جهان را هم از این در گیریم
گوشه مسجد و سجاد و منبر گیریم
یازده ماه دیگر معتکف دیر شدیم
جای در کعبه در این ماه بکیفر گیریم
جام بگذار و سبو ترک صبوحی برگو
با لب خشکی لبی از لب ساغر گیریم
پند واعظ شنویم و سوی زاهد گرویم
عوض بربط و دف سبحه و دفتر گیریم
جامه اسپید و عصا بر کف و دستار بسر
سبحه در مشت و بلب ذکر مکرر گیریم
مصحفی هیکل و آئیم بصف بهر نماز
بگذاریم ادا نافله از سر گیریم
ذکر تهلیلی و تکبیر و مکبر شنویم
گوش از بانگ نی و بربط و مزمز گیریم
گرچه این جمله اعمال ریا آلود است
همه ریزیم در آب و ره دیگر گیریم
دست بر دامن حیدر بزنیم از سر صدق
جام فردا زکف ساقی کوثر گیریم
روی از مسجد و میخانه مپیچ آشفته
تا مراد دو جهان را هم از این در گیریم
صغیر اصفهانی : رباعیات
شمارهٔ ۹
ابوالفضل بیهقی : مجلد نهم
بخش ۱۶ - هزیمت سلجوقیان
و چون ماه رمضان بآخر آمد، امیر عید کرد، و خصمان آمده بودند قریب چهار و پنج هزار و بسیار تیر انداختند بدان وقت که ما بنماز مشغول بودیم، و لشکر ما پس از نماز ایشان را مالشی قوی دادند و تنی دویست را بکشتند و داد دل ازیشان بستدند، که چاشنی‌یی قوی چشانیدند . و امیر آن مقدّمان را که جنگ کناره آب کردند بنواخت وصلت فرمود.
و همه شب کار میساختند و بامداد کوس فرو کوفتند و امیر بر ماده پیل نشست، و اسبی پنجاه جنیبت گرداگرد پیل بود. و مقدّمان آمده بودند و ایستاده از آن میمنه و میسره و جناحها و مایه‌دار و مقدّمه و ساقه . امیر آواز داد سپاه سالار را و گفت بجایگاه خویش رو و هشیار باش و تا توانی جنگ مپیوند که ما امروز این کار بخواهیم گزارد به نیروی ایزد، عزّ ذکره. و حاجب بزرگ را فرمود که تو بر میسره رو و نیک اندیشه دار و گوش بفرمان و حرکت ما میدار و چون ما تاختن کنیم باید که تو آهسته روی بمیمنه مخالفان آری و سپاه سالار روی بمیسره ایشان آرد و من نگاه میکنم و از جناحها شما را مدد میفرستم، تا کار چون گردد . گفت: فرمان بردارم، و سپاه سالار براند و سباشی نیز براند. و ارتگین را بر ساقه فرمود با سواری پانصد سرایی قوی‌تر و سواری پانصد هندو و گفت: هشیار باش تا بنه را خللی نیفتد، و راه نیک نگاه دار تا اگر کسی بینی از لشکر ما که از صف بازگردد، بر جای میان بدو نیم کرده آید. گفت: چنین کنم، و براند. امیر چون ازین کارها فارغ شد، پیل براند و لشکر از جای برفت، گفتی جهان می‌بجنبد و فلک خیره شد از غریو مردمان و آواز کوسها و بوقها و طبلها. چون فرسنگی رفته آمد، خصمان پیدا آمدند با لشکری سخت قوی با ساز و آلت تمام، و تعبیه کرده بودند بر رسم ملوک . و بر همه رویها جنگ سخت شد و من و مانند من تازیکان خود نمیدانستیم که در جهان کجاییم و چون میرود.
و نماز پیشین را بادی خاست و گردی و خاکی که کس مر کس را نتوانست دید و نظام تعبیه‌ها بدان باد بگسست و من از پس پیلان و قلب جدا افتادم و کسانی از کهتران که با من بودند از غلام و چاکر از ما دور ماندند و نیک بترسیدم که نگاه کردم، خویشتن را بر تلّی دیگر دیدم، یافتم بو الفتح بستی را پنج و شش غلامش از اسب فروگرفته و میگریست و بر اسب نتوانست بود از درد نقرس، چون مرا بدید، گفت: چه حال است؟ گفتم: دل مشغول مدار که همه خیر و خوبی است، و چنین بادی خاست و تحیّری افزود و درین سخن بودیم که چتر سلطان پدید آمد، و از پیل باسب شده بود و متنکّر میآمد با غلامی پانصد از خاصّگان همه زره‌پوش، و نیزه کوتاه با وی میآوردند و علامت سیاه را بقلب مانده . بو الفتح را گفتم: امیر آمد و هیچ نیفتاده است. شادمان شد و غلامان را گفت: مرا برنشانید . من اسب تیز کردم و بامیر رسیدم، ایستاده بود و خلف معتمد معروف ربیع کدخدای حاجب بزرگ سباشی و امیرک قتلی معتمد سپاه سالار آنجا تاخته بودند، میگفتند «خداوند دل مشغول ندارد که تعبیه‌ها بر حال خویش است و مخالفان مقهورند و بمرادی نمیرسند امّا هر سه مقدم طغرل و داود و یبغو روی بقلب نهاده‌اند با گزیده‌تر مردم خویش، و ینالیان و دیگر مقدّمان در روی ما . خداوند از قلب اندیشه دارد تا خللی نیفتد.» امیر ایشان را گفت «من از قلب از بهر این گسسته‌ام که این سه تن روی [بقلب] نهادند و کمین ساخته میآید تا کاری برود. و بگویید تا همه هشیار باشند و نیک احتیاط کنند که هم اکنون به نیروی ایزد، عزّ و جلّ، این کار برگزارده آید.» ایشان تازان برفتند. امیر نقیبان بتاخت سوی قلب که «هشیار باشید که معظم لشکر خصمان روی بشما دارند، و من کمین میسازم، گوش بجمله بمن دارید؛ از چپ خصمان برآیید تا ایشان با شما درآویزند و من از عقب درآیم.» و بگتغدی را فرمود که هزار غلام گردن آورتر زره‌پوش را نزد من فرست. در وقت جواب برسید که خداوند دل قوی دارد که همه عالم این قلب را نتوانند جنبانید و خصمان آمده‌اند و متحیّر مانده، و میمنه و میسره ما بر جای خویش است.
غلامان برسیدند، و سواری دو هزار رسیده بود از مبارزان و پیاده‌یی دو هزار سکزی و غزنیچی و غوری و بلخی، و امیر، رضی اللّه عنه، نیزه بستد و براند با این لشکر بزرگ ساخته و بر تلّی دیگر رفت و بایستاد و من با او بودم و از قوم خویش دور افتاده، سه علامت سیاه دیدم از دور بر تلّی از ریگ که بداشته بودند، در مقابله او آمدم و هر سه مقدّمان سلجوقیان بودند و خبر یافته بودند که امیر از قلب روی سوی ایشان نهاده است. و صحرایی عظیم بود میان این دو تلّ، امیر پیادگان را فروفرستاد، و با نیزه‌های دراز و سپرهای فراخ بودند، و بر اثر ایشان سواری سیصد و خصمان از هر دو جانب سواری هزار روانه کردند و چون بصحرا رسیدند پیادگان ما بنیزه آن قوم را باز بداشتند و سواران از پس ایشان نیرو کردند و جنگ بغایت گرم شد که یک علامت سیاه از بالا بگسست با سواری دو هزار زره‌پوش، گفتند که داود بود، و روی بصحرا نهادند؛ امیر براند سخت تیز و آواز داد، هان، ای فرزندان! غلامان بتاختند و امیر در زیر تلّ بایستاد، غلامان و باقی لشکر کمین بخصمان رسیدند و گرد برآمد، و من از آنجا فراتر قدم نجنبانیدم تا چه رود، با سواری سلامت جوی، و چشم بر چتر امیر میداشتم. و قلب امیر از جای برفت و جهان پر بانگ و آواز شد و ترکاترک بخاست، گفتی هزار هزار پتک میکوبند، و شعاع سنانها و شمشیرها در میان گرد میدیدم.
و یزدان فتح ارزانی داشت و هر سه بهزیمت برفتند، و دیگران نیز برفتند، چنانکه از خصمان کس نماند.
[هزیمت سلجوقیان و فرود آمدن امیر]
و امیر بمهد پیل آمد و بر اثر هزیمتیان نیم فرسنگی براند و من و این سوار نیز براندیم تا امیر را بیافتیم و حاجب بزرگ و مقدّمان میآمدند و زمین بوسه میدادند و تهنیت فتح میکردند . امیر گفت: چه باید کرد؟ گفتند: خیمه زده آمد بر کران فلان آب بر چپ، بباید رفت و بسعادت فرود آمد، که مخالفان بهزیمت رفتند و مالشی بزرگ یافتند، تا سالاری که خداوند نامزد کند بر اثر هزیمتیان برود. بو الحسن عبد الجلیل گفت «خداوند را هم درین گرمی فرسنگی دو بباید رفت بر اثر هزیمتیان و رنجی دیگر بکشید تا یکباره باز رهد، و منزل آنجا کند.» سپاه سالار بانگ بدو برزد- و میان ایشان بد بودی - و گفت «در جنگ نیز سخن برانی؟ چرا باندازه خویش سخن نگویی؟» و دیگر مقدّمان همین گفتند، امیر را ناخوش نیامد و بو الحسن خشک شد - و پس از آن پیدا آمد که رای درست آن بود که آن بیچاره زد، که اگر بدم رفتی از ترکمانان نیز کس بکس نرسیدی . و لکن هر که مخلوق باشد با خالق بر نتواند آمد، که چون میبایست که کار این قوم بدین منزلت رسد و تدبیر راست چگونه رفتی؟
و از آنجا پیری آخور سالار را با مقدّمی چند بفرستادند بدم هزیمتیان، ایشان برفتند کوفته با سوارانی هم ازین طراز و خاک و نمکی بیختند و جایی بیاسودند و نماز شام بلشکرگاه بازآمدند و گفتند: «دوری رفتند و کسی را نیافتند و بازگشتند، که خصمان سوی ریگ و بیابان کشیدند و با ایشان آلت بیابان نبود و ترسیدیم که خللی افتد»، و این عذر ایشان فرا ستدند، تا پس ازین آنچه رفت بیارم، و اگر فرود نیامدی و بر اثر مخالفان رفتی همگان من تحت القرط برفتندی. و لکن گفتم که ایزد، عزّ ذکره، نخواست و قضا چنان بود و لا مهرب من قضائه .
و درین میان آواز داد مرا که بو نصر مشکان کجاست؟ گفتم: زندگی خداوند دراز باد، با بو سهل زوزنی بهم بودند در پیش پیلان و من بنده با ایشان بودم و چون باد و گرد خاست، تنها و جدا افتادم و تا اینجا بیامدم، مگر ایشان فرود آمده باشند . گفت برو و بو نصر را بگوی تا فتحنامه نسخت کند . گفتم: فرمان بردارم، و بازگشتم. و و امیر دو نقیب را مثال داد و گفت: با بو الفضل روید تا لشکرگاه. و نقیبان با من آمدند و راه بسیار گذاشتم تا بلشکرگاه رسیدم، یافتم استادم و بو سهل زوزنی نشسته با قبا و موزه، و اسبان بزین، و خبر فتح یافته . برخواستند و نشستم و پیغام بدادم، گفت: نیک آمد. و حالها باز پرسید، همه بگفتم. بو سهل را گفت: رای درست آن بود که بو الحسن عبد الجلیل دیده بود و لکن این خداوند را نخواهند گذاشت که کاری راست براند. و هر دو برنشستند و پذیره امیر برفتند و بخدمت پیوستند و مبارکباد فتح بکردند و از هر نوع رای زدند و خدمت کردند و رفتند. چون استادم بازآمد، نسختی کرد این فتح را سخت نیکو و بیاض آن من کردم و نماز دیگر پیش برد و امیر بخواند و بپسندید و گفت: نگاه باید داشت که فردا سوی سرخس خواهیم رفت و چون فرود آییم آنجا نیز نامه نبشته آید و مبشّران بروند.
و همه شب کار میساختند و بامداد کوس فرو کوفتند و امیر بر ماده پیل نشست، و اسبی پنجاه جنیبت گرداگرد پیل بود. و مقدّمان آمده بودند و ایستاده از آن میمنه و میسره و جناحها و مایه‌دار و مقدّمه و ساقه . امیر آواز داد سپاه سالار را و گفت بجایگاه خویش رو و هشیار باش و تا توانی جنگ مپیوند که ما امروز این کار بخواهیم گزارد به نیروی ایزد، عزّ ذکره. و حاجب بزرگ را فرمود که تو بر میسره رو و نیک اندیشه دار و گوش بفرمان و حرکت ما میدار و چون ما تاختن کنیم باید که تو آهسته روی بمیمنه مخالفان آری و سپاه سالار روی بمیسره ایشان آرد و من نگاه میکنم و از جناحها شما را مدد میفرستم، تا کار چون گردد . گفت: فرمان بردارم، و سپاه سالار براند و سباشی نیز براند. و ارتگین را بر ساقه فرمود با سواری پانصد سرایی قوی‌تر و سواری پانصد هندو و گفت: هشیار باش تا بنه را خللی نیفتد، و راه نیک نگاه دار تا اگر کسی بینی از لشکر ما که از صف بازگردد، بر جای میان بدو نیم کرده آید. گفت: چنین کنم، و براند. امیر چون ازین کارها فارغ شد، پیل براند و لشکر از جای برفت، گفتی جهان می‌بجنبد و فلک خیره شد از غریو مردمان و آواز کوسها و بوقها و طبلها. چون فرسنگی رفته آمد، خصمان پیدا آمدند با لشکری سخت قوی با ساز و آلت تمام، و تعبیه کرده بودند بر رسم ملوک . و بر همه رویها جنگ سخت شد و من و مانند من تازیکان خود نمیدانستیم که در جهان کجاییم و چون میرود.
و نماز پیشین را بادی خاست و گردی و خاکی که کس مر کس را نتوانست دید و نظام تعبیه‌ها بدان باد بگسست و من از پس پیلان و قلب جدا افتادم و کسانی از کهتران که با من بودند از غلام و چاکر از ما دور ماندند و نیک بترسیدم که نگاه کردم، خویشتن را بر تلّی دیگر دیدم، یافتم بو الفتح بستی را پنج و شش غلامش از اسب فروگرفته و میگریست و بر اسب نتوانست بود از درد نقرس، چون مرا بدید، گفت: چه حال است؟ گفتم: دل مشغول مدار که همه خیر و خوبی است، و چنین بادی خاست و تحیّری افزود و درین سخن بودیم که چتر سلطان پدید آمد، و از پیل باسب شده بود و متنکّر میآمد با غلامی پانصد از خاصّگان همه زره‌پوش، و نیزه کوتاه با وی میآوردند و علامت سیاه را بقلب مانده . بو الفتح را گفتم: امیر آمد و هیچ نیفتاده است. شادمان شد و غلامان را گفت: مرا برنشانید . من اسب تیز کردم و بامیر رسیدم، ایستاده بود و خلف معتمد معروف ربیع کدخدای حاجب بزرگ سباشی و امیرک قتلی معتمد سپاه سالار آنجا تاخته بودند، میگفتند «خداوند دل مشغول ندارد که تعبیه‌ها بر حال خویش است و مخالفان مقهورند و بمرادی نمیرسند امّا هر سه مقدم طغرل و داود و یبغو روی بقلب نهاده‌اند با گزیده‌تر مردم خویش، و ینالیان و دیگر مقدّمان در روی ما . خداوند از قلب اندیشه دارد تا خللی نیفتد.» امیر ایشان را گفت «من از قلب از بهر این گسسته‌ام که این سه تن روی [بقلب] نهادند و کمین ساخته میآید تا کاری برود. و بگویید تا همه هشیار باشند و نیک احتیاط کنند که هم اکنون به نیروی ایزد، عزّ و جلّ، این کار برگزارده آید.» ایشان تازان برفتند. امیر نقیبان بتاخت سوی قلب که «هشیار باشید که معظم لشکر خصمان روی بشما دارند، و من کمین میسازم، گوش بجمله بمن دارید؛ از چپ خصمان برآیید تا ایشان با شما درآویزند و من از عقب درآیم.» و بگتغدی را فرمود که هزار غلام گردن آورتر زره‌پوش را نزد من فرست. در وقت جواب برسید که خداوند دل قوی دارد که همه عالم این قلب را نتوانند جنبانید و خصمان آمده‌اند و متحیّر مانده، و میمنه و میسره ما بر جای خویش است.
غلامان برسیدند، و سواری دو هزار رسیده بود از مبارزان و پیاده‌یی دو هزار سکزی و غزنیچی و غوری و بلخی، و امیر، رضی اللّه عنه، نیزه بستد و براند با این لشکر بزرگ ساخته و بر تلّی دیگر رفت و بایستاد و من با او بودم و از قوم خویش دور افتاده، سه علامت سیاه دیدم از دور بر تلّی از ریگ که بداشته بودند، در مقابله او آمدم و هر سه مقدّمان سلجوقیان بودند و خبر یافته بودند که امیر از قلب روی سوی ایشان نهاده است. و صحرایی عظیم بود میان این دو تلّ، امیر پیادگان را فروفرستاد، و با نیزه‌های دراز و سپرهای فراخ بودند، و بر اثر ایشان سواری سیصد و خصمان از هر دو جانب سواری هزار روانه کردند و چون بصحرا رسیدند پیادگان ما بنیزه آن قوم را باز بداشتند و سواران از پس ایشان نیرو کردند و جنگ بغایت گرم شد که یک علامت سیاه از بالا بگسست با سواری دو هزار زره‌پوش، گفتند که داود بود، و روی بصحرا نهادند؛ امیر براند سخت تیز و آواز داد، هان، ای فرزندان! غلامان بتاختند و امیر در زیر تلّ بایستاد، غلامان و باقی لشکر کمین بخصمان رسیدند و گرد برآمد، و من از آنجا فراتر قدم نجنبانیدم تا چه رود، با سواری سلامت جوی، و چشم بر چتر امیر میداشتم. و قلب امیر از جای برفت و جهان پر بانگ و آواز شد و ترکاترک بخاست، گفتی هزار هزار پتک میکوبند، و شعاع سنانها و شمشیرها در میان گرد میدیدم.
و یزدان فتح ارزانی داشت و هر سه بهزیمت برفتند، و دیگران نیز برفتند، چنانکه از خصمان کس نماند.
[هزیمت سلجوقیان و فرود آمدن امیر]
و امیر بمهد پیل آمد و بر اثر هزیمتیان نیم فرسنگی براند و من و این سوار نیز براندیم تا امیر را بیافتیم و حاجب بزرگ و مقدّمان میآمدند و زمین بوسه میدادند و تهنیت فتح میکردند . امیر گفت: چه باید کرد؟ گفتند: خیمه زده آمد بر کران فلان آب بر چپ، بباید رفت و بسعادت فرود آمد، که مخالفان بهزیمت رفتند و مالشی بزرگ یافتند، تا سالاری که خداوند نامزد کند بر اثر هزیمتیان برود. بو الحسن عبد الجلیل گفت «خداوند را هم درین گرمی فرسنگی دو بباید رفت بر اثر هزیمتیان و رنجی دیگر بکشید تا یکباره باز رهد، و منزل آنجا کند.» سپاه سالار بانگ بدو برزد- و میان ایشان بد بودی - و گفت «در جنگ نیز سخن برانی؟ چرا باندازه خویش سخن نگویی؟» و دیگر مقدّمان همین گفتند، امیر را ناخوش نیامد و بو الحسن خشک شد - و پس از آن پیدا آمد که رای درست آن بود که آن بیچاره زد، که اگر بدم رفتی از ترکمانان نیز کس بکس نرسیدی . و لکن هر که مخلوق باشد با خالق بر نتواند آمد، که چون میبایست که کار این قوم بدین منزلت رسد و تدبیر راست چگونه رفتی؟
و از آنجا پیری آخور سالار را با مقدّمی چند بفرستادند بدم هزیمتیان، ایشان برفتند کوفته با سوارانی هم ازین طراز و خاک و نمکی بیختند و جایی بیاسودند و نماز شام بلشکرگاه بازآمدند و گفتند: «دوری رفتند و کسی را نیافتند و بازگشتند، که خصمان سوی ریگ و بیابان کشیدند و با ایشان آلت بیابان نبود و ترسیدیم که خللی افتد»، و این عذر ایشان فرا ستدند، تا پس ازین آنچه رفت بیارم، و اگر فرود نیامدی و بر اثر مخالفان رفتی همگان من تحت القرط برفتندی. و لکن گفتم که ایزد، عزّ ذکره، نخواست و قضا چنان بود و لا مهرب من قضائه .
و درین میان آواز داد مرا که بو نصر مشکان کجاست؟ گفتم: زندگی خداوند دراز باد، با بو سهل زوزنی بهم بودند در پیش پیلان و من بنده با ایشان بودم و چون باد و گرد خاست، تنها و جدا افتادم و تا اینجا بیامدم، مگر ایشان فرود آمده باشند . گفت برو و بو نصر را بگوی تا فتحنامه نسخت کند . گفتم: فرمان بردارم، و بازگشتم. و و امیر دو نقیب را مثال داد و گفت: با بو الفضل روید تا لشکرگاه. و نقیبان با من آمدند و راه بسیار گذاشتم تا بلشکرگاه رسیدم، یافتم استادم و بو سهل زوزنی نشسته با قبا و موزه، و اسبان بزین، و خبر فتح یافته . برخواستند و نشستم و پیغام بدادم، گفت: نیک آمد. و حالها باز پرسید، همه بگفتم. بو سهل را گفت: رای درست آن بود که بو الحسن عبد الجلیل دیده بود و لکن این خداوند را نخواهند گذاشت که کاری راست براند. و هر دو برنشستند و پذیره امیر برفتند و بخدمت پیوستند و مبارکباد فتح بکردند و از هر نوع رای زدند و خدمت کردند و رفتند. چون استادم بازآمد، نسختی کرد این فتح را سخت نیکو و بیاض آن من کردم و نماز دیگر پیش برد و امیر بخواند و بپسندید و گفت: نگاه باید داشت که فردا سوی سرخس خواهیم رفت و چون فرود آییم آنجا نیز نامه نبشته آید و مبشّران بروند.
امام سجاد علیه‌السلام : با ترجمه حسین انصاریان
دعای 44 ) دعا به وقت فرارسیدن ماه رمضان
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
﴿1﴾ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
﴿2﴾ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
﴿3﴾ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ ، شَهْرَ الصِّيَامِ ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ ، وَ شَهْرَ التَّمْحِيصِ، وَ شَهْرَ الْقِيَامِ ﴿الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ ، هُدًى لِلنَّاسِ ، وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ﴾
﴿4﴾ فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
﴿5﴾ ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَيَالِيهِ عَلَى لَيَالِي أَلْفِ شَهْرٍ ، وَ سَمَّاهَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ ، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ﴾، دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ .
﴿6﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلى لَغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
﴿7﴾ وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
﴿8﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
﴿9﴾ وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
﴿10﴾ وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
﴿11﴾ وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
﴿12﴾ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
﴿13﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
﴿14﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
﴿15﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
﴿16﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
﴿17﴾ اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
﴿18﴾ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِي سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَيَّامِ كَذَلِكَ مَا عَمَّرْتَنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ﴿الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾، ﴿وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ ، أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ﴾، وَ مِنَ الَّذِينَ ﴿يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ﴾.
﴿19﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
﴿1﴾ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
﴿2﴾ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
﴿3﴾ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ ، شَهْرَ الصِّيَامِ ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ ، وَ شَهْرَ التَّمْحِيصِ، وَ شَهْرَ الْقِيَامِ ﴿الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ ، هُدًى لِلنَّاسِ ، وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ﴾
﴿4﴾ فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
﴿5﴾ ثُمَّ فَضَّلَ لَيْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَيَالِيهِ عَلَى لَيَالِي أَلْفِ شَهْرٍ ، وَ سَمَّاهَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ ، ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ﴾، دَائِمُ الْبَرَكَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْكَمَ مِنْ قَضَائِهِ .
﴿6﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلى لَغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
﴿7﴾ وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
﴿8﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
﴿9﴾ وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
﴿10﴾ وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
﴿11﴾ وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
﴿12﴾ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
﴿13﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
﴿14﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
﴿15﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
﴿16﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
﴿17﴾ اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
﴿18﴾ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِي سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَيَّامِ كَذَلِكَ مَا عَمَّرْتَنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ﴿الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾، ﴿وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ ، أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ﴾، وَ مِنَ الَّذِينَ ﴿يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ﴾.
﴿19﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
امام سجاد علیه‌السلام : با ترجمه حسین انصاریان
دعای 45 ) دعا به هنگام وداع ماه رمضان
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي وِدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ
﴿1﴾ اللَّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَرْغَبُ فِي الْجَزَاءِ
﴿2﴾ وَ يَا مَنْ لَا يَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ
﴿3﴾ وَ يَا مَنْ لَا يُكَافِىُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ .
﴿4﴾ مِنَّتُكَ ابْتِدَا ، وَ عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ ، وَ قَضَاِّْؤُك خِيَرَةٌ
﴿5﴾ إِنْ أَعْطَيْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَكَ بِمَنٍّ ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ يَكُنْ مَنْعُكَ تَعَدِّياً .
﴿6﴾ تَشْكُرُ مَنْ شَكَرَكَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُكْرَكَ .
﴿7﴾ وَ تُكَافِىُ مَنْ حَمِدَكَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَكَ .
﴿8﴾ تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ ، وَ كِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْكَ لِلْفَضِيحَةِ وَ الْمَنْعِ غَيْرَ أَنَّكَ بَنَيْتَ أَفْعَالَكَ عَلَى التَّفَضُّلِ ، وَ أَجْرَيْتَ قُدْرَتَكَ عَلَى التَّجَاوُزِ .
﴿9﴾ وَ تَلَقَّيْتَ مَنْ عَصَاكَ بِالْحِلْمِ ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِكَ إِلَى الْإِنَابَةِ ، وَ تَتْرُكُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِكَيْلَا يَهْلِكَ عَلَيْكَ هَالِكُهُمْ ، وَ لَا يَشْقَى بِنِعْمَتِكَ شَقِيُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَيْهِ ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِ ، كَرَماً مِنْ عَفْوِكَ يَا كَرِيمُ ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِكَ يَا حَلِيمُ .
﴿10﴾ أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ ، وَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِكَ الْبَابِ دَلِيلًا مِنْ وَحْيِكَ لِئَلَّا يَضِلُّوا عَنْهُ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ ﴿تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾.
﴿11﴾ ﴿يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ ، نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ ، يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا ، وَ اغْفِرْ لَنَا ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ﴾. فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِكَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِيلِ
﴿12﴾ وَ أَنْتَ الَّذِي زِدْتَ فِي السَّوْمِ عَلَى نَفْسِكَ لِعِبَادِكَ ، تُرِيدُ رِبْحَهُمْ فِي مُتَاجَرَتِهِمْ لَكَ ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَيْكَ ، وَ الزِّيَادَةِ مِنْكَ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ وَ تَعَالَيْتَ ﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ، وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا﴾.
﴿13﴾ وَ قُلْتَ ﴿مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ، وَ اللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ﴾ وَ قُلْتَ ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً﴾ وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِي الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِيفِ الْحَسَنَاتِ.
﴿14﴾ وَ أَنْتَ الَّذِي دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِكَ مِنْ غَيْبِكَ وَ تَرْغِيبِكَ الَّذِي فِيهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِكْهُ أَبْصَارُهُمْ ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ أَوْهَامُهُمْ ، فَقُلْتَ ﴿اذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ، وَ اشْكُرُوا لِي وَ لَا تَكْفُرُونِ﴾ وَ قُلْتَ ﴿لئن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ، وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾.
﴿15﴾ وَ قُلْتَ ﴿ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ، إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ﴾، فَسَمَّيْتَ دُعَاءَكَ عِبَادَةً ، وَ تَرْكَهُ اسْتِكْبَاراً ، وَ تَوَعَّدْتَ عَلَى تََرْكِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ .
﴿16﴾ فَذَكَرُوكَ بِمَنِّكَ ، وَ شَكَرُوكَ بِفَضْلِكَ ، وَ دَعَوْكَ بِأَمْرِكَ ، وَ تَصَدَّقُوا لَكَ طَلَباً لِمَزِيدِكَ ، وَ فِيهَا كَانَتْ نَجَاتُهُمْ مِنْ غَضَبِكَ ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضَاكَ .
﴿17﴾ وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ نَفْسِهِ عَلَى مِثْلِ الَّذِي دَلَلْتَ عَلَيْهِ عِبَادَكَ مِنْكَ كَانَ مَوْصُوفاً بِالْإِحْسَانِ ، وَ مَنْعُوتاً بِالِامْتِنَانِ ، وَ مَحْمُوداً بِكُلِّ لِسَانٍ ، فَلَكَ الْحَمْدُ مَا وُجِدَ فِي حَمْدِكَ مَذْهَبٌ ، وَ مَا بَقِيَ لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ ، وَ مَعْنًى يَنْصَرِفُ إِلَيْهِ .
﴿18﴾ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ وَ الْفَضْلِ ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ ، مَا أَفْشَى فِينَا نِعْمَتَكَ ، وَ أَسْبَغَ عَلَيْنَا مِنَّتَكَ ، وَ أَخَصَّنَا بِبِرِّكَ
﴿19﴾ هَدَيْتَنَا لِدِينِكَ الَّذِي اصْطَفَيْتَ ، وَ مِلَّتِكَ الَّتِي ارْتَضَيْتَ ، وَ سَبِيلِكَ الَّذِي سَهَّلْتَ ، وَ بَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَيْكَ ، وَ الْوُصُولَ إِلَى كَرَامَتِكَ
﴿20﴾ اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَايَا تِلْكَ الْوَظَائِفِ ، وَ خَصَائِصِ تِلْكَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِي اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ ، وَ تَخَيَّرْتَهُ مِنْ جَمِيعِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ ، وَ آثَرْتَهُ عَلَى كُلِّ أَوْقَاتِ السَّنَةِ بِمَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ النُّورِ ، وَ ضَاعَفْتَ فِيهِ مِنَ الْإِيمَانِ ، وَ فَرَضْتَ فِيهِ مِنَ الصِّيَامِ ، وَ رَغَّبْتَ فِيهِ مِنَ الْقِيَامِ ، وَ أَجْلَلْتَ فِيهِ مِنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
﴿21﴾ ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ ، وَ اصْطَفَيْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ ، فَصُمْنَا بِأَمْرِكَ نَهَارَهُ ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِكَ لَيْلَهُ ، مُتَعَرِّضِينَ بِصِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ لِمَا عَرَّضْتَنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ تَسَبَّبْنَا إِلَيْهِ مِنْ مَثُوبَتِكَ ، وَ أَنْتَ الْمَلِي‌ءُ بِمَا رُغِبَ فِيهِ إِلَيْكَ ، الْجَوَادُ بِمَا سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِكَ ، الْقَرِيبُ إِلَى مَنْ حَاوَلَ قُرْبَكَ .
﴿22﴾ وَ قَدْ أَقَامَ فِينَا هَذَا الشَّهْرُ مُقَامَ حَمْدٍ ، وَ صَحِبَنَا صُحْبَةَ مَبْرُورٍ ، وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِينَ ، ثُمَّ قَدْ فَارَقَنَا عِنْدَ تَمَامِ وَقْتِهِ ، وَ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِ ، وَ وَفَاءِ عَدَدِهِ .
﴿23﴾ فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَيْنَا ، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا ، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الَْمحْفُوظُ ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِيَّةُ ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِيُّ ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ .
﴿24﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ ، وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَاتِ .
﴿25﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الآْمَالُ ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ .
﴿26﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً ، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً ، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ .
﴿27﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ
﴿28﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ ، وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ .
﴿29﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ
﴿30﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ
﴿31﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ
﴿32﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الُْمجْرِمِينَ ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ
﴿33﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَيَّامُ .
﴿34﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ
﴿35﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ كَرِيهِ الْمُصَاحَبَةِ ، وَ لَا ذَمِيمِ الْمُلَابَسَةِ
﴿36﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمَا وَفَدْتَ عَلَيْنَا بِالْبَرَكَاتِ ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِيئَاتِ
﴿37﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوكٍ صِيَامُهُ سَأَماً .
﴿38﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ ، وَ مَحْزُونٍ عَلَيْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ .
﴿39﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِكَ عَنَّا ، وَ كَمْ مِنْ خَيْرٍ أُفِيضَ بِكَ عَلَيْنَا
﴿40﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
﴿41﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَيْكَ ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَيْكَ .
﴿42﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى فَضْلِكَ الَّذِي حُرِمْنَاهُ ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَكَاتِكَ سُلِبْنَاهُ .
﴿43﴾ اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ هَذَا الشَّهْرِ الَّذِي شَرَّفْتَنَا بِهِ ، وَ وَفَّقْتَنَا بِمَنِّكَ لَهُ حِينَ جَهِلَ الْأَشْقِيَاءُ وَقْتَهُ ، وَ حُرِمُوا لِشَقَائِهِمْ فَضْلَهُ .
﴿44﴾ أَنْتَ وَلِيُّ مَا آثَرْتَنَا بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ ، وَ هَدَيْتَنَا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ ، وَ قَدْ تَوَلَّيْنَا بِتَوْفِيقِكَ صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ عَلَى تَقْصِيرٍ ، وَ أَدَّيْنَا فِيهِ قَلِيلًا مِنْ كَثِيرٍ .
﴿45﴾ اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ إِقْرَاراً بِالْإِسَاءَةِ ، وَ اعْتِرَافاً بِالْإِضَاعَةِ ، وَ لَكَ مِنَ قُلُوبِنَا عَقْدُ النَّدَمِ ، وَ مِنْ أَلْسِنَتِنَا صِدْقُ الِاعْتِذَارِ ، فَأْجُرْنَا عَلَى مَا أَصَابَنَا فِيهِ مِنْ التَّفْرِيطِ أَجْراً نَسْتَدْرِكُ بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فِيهِ ، وَ نَعْتَاضُ بِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الذُّخْرِ الْمَحْرُوصِ عَلَيْهِ .
﴿46﴾ وَ أَوْجِبْ لَنَا عُذْرَكَ عَلَى مَا قَصَّرْنَا فِيهِ مِنْ حَقِّكَ ، وَ ابْلُغْ بِأَعْمَارِنَا مَا بَيْنَ أَيْدِينَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ الْمُقْبِلِ ، فَإِذَا بَلَّغْتَنَاهُ فَأَعِنِّا عَلَى تَنَاوُلِ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ مِنَ الْعِبَادَةِ ، وَ أَدِّنَا إِلَى الْقِيَامِ بِمَا يَسْتَحِقُّهُ مِنَ الطَّاعَةِ ، وَ أَجْرِ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْعَمَلِ مَا يَكُونُ دَرَكاً لِحَقِّكَ فِي الشَّهْرَيْنِ مِنْ شُهُورِ الدَّهْرِ .
﴿47﴾ اللَّهُمَّ وَ مَا أَلْمَمْنَا بِهِ فِي شَهْرِنَا هَذَا مِنْ لَمَمٍ أَوْ إِثْمٍ ، أَوْ وَاقَعْنَا فِيهِ مِنْ ذَنْبٍ ، وَ اكْتَسَبْنَا فِيهِ مِنْ خَطِيئَةٍ عَلَى تَعَمُّدٍ مِنَّا ، أَوْ عَلَى نِسْيَانٍ ظَلَمْنَا فِيهِ أَنْفُسَنَا ، أَوِ انْتَهَكْنَا بِهِ حُرْمَةً مِنْ غَيْرِنَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْتُرْنَا بِسِتْرِكَ ، وَ اعْفُ عَنَّا بِعَفْوِكَ ، وَ لَا تَنْصِبْنَا فِيهِ لِأَعْيُنِ الشَّامِتِينَ ، وَ لَا تَبْسُطْ عَلَيْنَا فِيهِ أَلْسُنَ الطَّاعِنِينَ ، وَ اسْتَعْمِلْنَا بِمَا يَكُونُ حِطَّةً وَ كَفَّارَةً لِمَا أَنْكَرْتَ مِنَّا فِيهِ بِرَأْفَتِكَ الَّتِي لَا تَنْفَدُ ، وَ فَضْلِكَ الَّذِي لَا يَنْقُصُ .
﴿48﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا ، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا ، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ .
﴿49﴾ اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا ، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ .
﴿50﴾ اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَايَتِهِ ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا ، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِيَامِهَا ، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا ، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِقُرْبَةٍ أَوْجَبَتْ رِضَاكَ لَهُ ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَكَ عَلَيْهِ ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِكَ ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِكَ ، فَإِنَّ فَضْلَكَ لَا يَغِيضُ ، وَ إِنَّ خَزَائِنَكَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِيضُ ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِكَ لَا تَفْنَى ، وَ إِنَّ عَطَاءَكَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا .
﴿51﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اكْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ ، أَوْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
﴿52﴾ اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً ، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ ، أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ ، تَوْبَةَ مَنْ لَا يَنْطَوِي عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ ، وَ لَا يَعُودُ بَعْدَهَا فِي خَطِيئَةٍ ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا ، وَ ارْضَ عَنَّا ، وَ ثَبِّتْنَا عَلَيْهَا .
﴿53﴾ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوكَ بِهِ ، وَ كَأْبَةَ مَا نَسْتَجِيرُك مِنْهُ .
﴿54﴾ وَ اجْعَلْنَا عِنْدَكَ مِنَ التَّوَّابِينَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَكَ ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُرَاجَعَةَ طَاعَتِكَ ، يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ .
﴿55﴾ اللَّهُمَّ تَجَاوَزْ عَنْ آبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ أَهْلِ دِينِنَا جَمِيعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
﴿56﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِيِّنَا وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ، وَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ ، صَلَاةً تَبْلُغُنَا بَرَكَتُهَا ، وَ يَنَالُنَا نَفْعُهَا ، وَ يُسْتَجَابُ لَهَا دُعَاؤُنَا ، إِنَّكَ أَكْرَمُ مَنْ رُغِبَ إِلَيْهِ ، وَ أَكْفَى مَنْ تُوُكِّلَ عَلَيْهِ ، وَ أَعْطَى مَنْ سُئِلَ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ .
﴿1﴾ اللَّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَرْغَبُ فِي الْجَزَاءِ
﴿2﴾ وَ يَا مَنْ لَا يَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ
﴿3﴾ وَ يَا مَنْ لَا يُكَافِىُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ .
﴿4﴾ مِنَّتُكَ ابْتِدَا ، وَ عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ ، وَ قَضَاِّْؤُك خِيَرَةٌ
﴿5﴾ إِنْ أَعْطَيْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَكَ بِمَنٍّ ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ يَكُنْ مَنْعُكَ تَعَدِّياً .
﴿6﴾ تَشْكُرُ مَنْ شَكَرَكَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُكْرَكَ .
﴿7﴾ وَ تُكَافِىُ مَنْ حَمِدَكَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَكَ .
﴿8﴾ تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ ، وَ كِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْكَ لِلْفَضِيحَةِ وَ الْمَنْعِ غَيْرَ أَنَّكَ بَنَيْتَ أَفْعَالَكَ عَلَى التَّفَضُّلِ ، وَ أَجْرَيْتَ قُدْرَتَكَ عَلَى التَّجَاوُزِ .
﴿9﴾ وَ تَلَقَّيْتَ مَنْ عَصَاكَ بِالْحِلْمِ ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِكَ إِلَى الْإِنَابَةِ ، وَ تَتْرُكُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِكَيْلَا يَهْلِكَ عَلَيْكَ هَالِكُهُمْ ، وَ لَا يَشْقَى بِنِعْمَتِكَ شَقِيُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَيْهِ ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِ ، كَرَماً مِنْ عَفْوِكَ يَا كَرِيمُ ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِكَ يَا حَلِيمُ .
﴿10﴾ أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ ، وَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِكَ الْبَابِ دَلِيلًا مِنْ وَحْيِكَ لِئَلَّا يَضِلُّوا عَنْهُ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ ﴿تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ﴾.
﴿11﴾ ﴿يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ ، نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ ، يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا ، وَ اغْفِرْ لَنَا ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ﴾. فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِكَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِيلِ
﴿12﴾ وَ أَنْتَ الَّذِي زِدْتَ فِي السَّوْمِ عَلَى نَفْسِكَ لِعِبَادِكَ ، تُرِيدُ رِبْحَهُمْ فِي مُتَاجَرَتِهِمْ لَكَ ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَيْكَ ، وَ الزِّيَادَةِ مِنْكَ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ وَ تَعَالَيْتَ ﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ، وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا﴾.
﴿13﴾ وَ قُلْتَ ﴿مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ، وَ اللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ﴾ وَ قُلْتَ ﴿مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً﴾ وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِي الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِيفِ الْحَسَنَاتِ.
﴿14﴾ وَ أَنْتَ الَّذِي دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِكَ مِنْ غَيْبِكَ وَ تَرْغِيبِكَ الَّذِي فِيهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِكْهُ أَبْصَارُهُمْ ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ أَوْهَامُهُمْ ، فَقُلْتَ ﴿اذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ، وَ اشْكُرُوا لِي وَ لَا تَكْفُرُونِ﴾ وَ قُلْتَ ﴿لئن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ، وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾.
﴿15﴾ وَ قُلْتَ ﴿ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ، إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ﴾، فَسَمَّيْتَ دُعَاءَكَ عِبَادَةً ، وَ تَرْكَهُ اسْتِكْبَاراً ، وَ تَوَعَّدْتَ عَلَى تََرْكِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ .
﴿16﴾ فَذَكَرُوكَ بِمَنِّكَ ، وَ شَكَرُوكَ بِفَضْلِكَ ، وَ دَعَوْكَ بِأَمْرِكَ ، وَ تَصَدَّقُوا لَكَ طَلَباً لِمَزِيدِكَ ، وَ فِيهَا كَانَتْ نَجَاتُهُمْ مِنْ غَضَبِكَ ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضَاكَ .
﴿17﴾ وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ نَفْسِهِ عَلَى مِثْلِ الَّذِي دَلَلْتَ عَلَيْهِ عِبَادَكَ مِنْكَ كَانَ مَوْصُوفاً بِالْإِحْسَانِ ، وَ مَنْعُوتاً بِالِامْتِنَانِ ، وَ مَحْمُوداً بِكُلِّ لِسَانٍ ، فَلَكَ الْحَمْدُ مَا وُجِدَ فِي حَمْدِكَ مَذْهَبٌ ، وَ مَا بَقِيَ لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ ، وَ مَعْنًى يَنْصَرِفُ إِلَيْهِ .
﴿18﴾ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ وَ الْفَضْلِ ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ ، مَا أَفْشَى فِينَا نِعْمَتَكَ ، وَ أَسْبَغَ عَلَيْنَا مِنَّتَكَ ، وَ أَخَصَّنَا بِبِرِّكَ
﴿19﴾ هَدَيْتَنَا لِدِينِكَ الَّذِي اصْطَفَيْتَ ، وَ مِلَّتِكَ الَّتِي ارْتَضَيْتَ ، وَ سَبِيلِكَ الَّذِي سَهَّلْتَ ، وَ بَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَيْكَ ، وَ الْوُصُولَ إِلَى كَرَامَتِكَ
﴿20﴾ اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَايَا تِلْكَ الْوَظَائِفِ ، وَ خَصَائِصِ تِلْكَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِي اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ ، وَ تَخَيَّرْتَهُ مِنْ جَمِيعِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ ، وَ آثَرْتَهُ عَلَى كُلِّ أَوْقَاتِ السَّنَةِ بِمَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ النُّورِ ، وَ ضَاعَفْتَ فِيهِ مِنَ الْإِيمَانِ ، وَ فَرَضْتَ فِيهِ مِنَ الصِّيَامِ ، وَ رَغَّبْتَ فِيهِ مِنَ الْقِيَامِ ، وَ أَجْلَلْتَ فِيهِ مِنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
﴿21﴾ ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ ، وَ اصْطَفَيْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ ، فَصُمْنَا بِأَمْرِكَ نَهَارَهُ ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِكَ لَيْلَهُ ، مُتَعَرِّضِينَ بِصِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ لِمَا عَرَّضْتَنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ تَسَبَّبْنَا إِلَيْهِ مِنْ مَثُوبَتِكَ ، وَ أَنْتَ الْمَلِي‌ءُ بِمَا رُغِبَ فِيهِ إِلَيْكَ ، الْجَوَادُ بِمَا سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِكَ ، الْقَرِيبُ إِلَى مَنْ حَاوَلَ قُرْبَكَ .
﴿22﴾ وَ قَدْ أَقَامَ فِينَا هَذَا الشَّهْرُ مُقَامَ حَمْدٍ ، وَ صَحِبَنَا صُحْبَةَ مَبْرُورٍ ، وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِينَ ، ثُمَّ قَدْ فَارَقَنَا عِنْدَ تَمَامِ وَقْتِهِ ، وَ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِ ، وَ وَفَاءِ عَدَدِهِ .
﴿23﴾ فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَيْنَا ، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا ، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الَْمحْفُوظُ ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِيَّةُ ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِيُّ ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ .
﴿24﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ ، وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَاتِ .
﴿25﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الآْمَالُ ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ .
﴿26﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً ، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً ، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ .
﴿27﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ
﴿28﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ ، وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ .
﴿29﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ
﴿30﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ
﴿31﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ
﴿32﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الُْمجْرِمِينَ ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ
﴿33﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَيَّامُ .
﴿34﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ
﴿35﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ كَرِيهِ الْمُصَاحَبَةِ ، وَ لَا ذَمِيمِ الْمُلَابَسَةِ
﴿36﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمَا وَفَدْتَ عَلَيْنَا بِالْبَرَكَاتِ ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِيئَاتِ
﴿37﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوكٍ صِيَامُهُ سَأَماً .
﴿38﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ ، وَ مَحْزُونٍ عَلَيْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ .
﴿39﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِكَ عَنَّا ، وَ كَمْ مِنْ خَيْرٍ أُفِيضَ بِكَ عَلَيْنَا
﴿40﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
﴿41﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَيْكَ ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَيْكَ .
﴿42﴾ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى فَضْلِكَ الَّذِي حُرِمْنَاهُ ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَكَاتِكَ سُلِبْنَاهُ .
﴿43﴾ اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ هَذَا الشَّهْرِ الَّذِي شَرَّفْتَنَا بِهِ ، وَ وَفَّقْتَنَا بِمَنِّكَ لَهُ حِينَ جَهِلَ الْأَشْقِيَاءُ وَقْتَهُ ، وَ حُرِمُوا لِشَقَائِهِمْ فَضْلَهُ .
﴿44﴾ أَنْتَ وَلِيُّ مَا آثَرْتَنَا بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ ، وَ هَدَيْتَنَا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ ، وَ قَدْ تَوَلَّيْنَا بِتَوْفِيقِكَ صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ عَلَى تَقْصِيرٍ ، وَ أَدَّيْنَا فِيهِ قَلِيلًا مِنْ كَثِيرٍ .
﴿45﴾ اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ إِقْرَاراً بِالْإِسَاءَةِ ، وَ اعْتِرَافاً بِالْإِضَاعَةِ ، وَ لَكَ مِنَ قُلُوبِنَا عَقْدُ النَّدَمِ ، وَ مِنْ أَلْسِنَتِنَا صِدْقُ الِاعْتِذَارِ ، فَأْجُرْنَا عَلَى مَا أَصَابَنَا فِيهِ مِنْ التَّفْرِيطِ أَجْراً نَسْتَدْرِكُ بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فِيهِ ، وَ نَعْتَاضُ بِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الذُّخْرِ الْمَحْرُوصِ عَلَيْهِ .
﴿46﴾ وَ أَوْجِبْ لَنَا عُذْرَكَ عَلَى مَا قَصَّرْنَا فِيهِ مِنْ حَقِّكَ ، وَ ابْلُغْ بِأَعْمَارِنَا مَا بَيْنَ أَيْدِينَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ الْمُقْبِلِ ، فَإِذَا بَلَّغْتَنَاهُ فَأَعِنِّا عَلَى تَنَاوُلِ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ مِنَ الْعِبَادَةِ ، وَ أَدِّنَا إِلَى الْقِيَامِ بِمَا يَسْتَحِقُّهُ مِنَ الطَّاعَةِ ، وَ أَجْرِ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْعَمَلِ مَا يَكُونُ دَرَكاً لِحَقِّكَ فِي الشَّهْرَيْنِ مِنْ شُهُورِ الدَّهْرِ .
﴿47﴾ اللَّهُمَّ وَ مَا أَلْمَمْنَا بِهِ فِي شَهْرِنَا هَذَا مِنْ لَمَمٍ أَوْ إِثْمٍ ، أَوْ وَاقَعْنَا فِيهِ مِنْ ذَنْبٍ ، وَ اكْتَسَبْنَا فِيهِ مِنْ خَطِيئَةٍ عَلَى تَعَمُّدٍ مِنَّا ، أَوْ عَلَى نِسْيَانٍ ظَلَمْنَا فِيهِ أَنْفُسَنَا ، أَوِ انْتَهَكْنَا بِهِ حُرْمَةً مِنْ غَيْرِنَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْتُرْنَا بِسِتْرِكَ ، وَ اعْفُ عَنَّا بِعَفْوِكَ ، وَ لَا تَنْصِبْنَا فِيهِ لِأَعْيُنِ الشَّامِتِينَ ، وَ لَا تَبْسُطْ عَلَيْنَا فِيهِ أَلْسُنَ الطَّاعِنِينَ ، وَ اسْتَعْمِلْنَا بِمَا يَكُونُ حِطَّةً وَ كَفَّارَةً لِمَا أَنْكَرْتَ مِنَّا فِيهِ بِرَأْفَتِكَ الَّتِي لَا تَنْفَدُ ، وَ فَضْلِكَ الَّذِي لَا يَنْقُصُ .
﴿48﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا ، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا ، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ .
﴿49﴾ اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا ، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ .
﴿50﴾ اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَايَتِهِ ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا ، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِيَامِهَا ، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا ، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِقُرْبَةٍ أَوْجَبَتْ رِضَاكَ لَهُ ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَكَ عَلَيْهِ ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِكَ ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِكَ ، فَإِنَّ فَضْلَكَ لَا يَغِيضُ ، وَ إِنَّ خَزَائِنَكَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِيضُ ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِكَ لَا تَفْنَى ، وَ إِنَّ عَطَاءَكَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا .
﴿51﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اكْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ ، أَوْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
﴿52﴾ اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً ، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ ، أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ ، تَوْبَةَ مَنْ لَا يَنْطَوِي عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ ، وَ لَا يَعُودُ بَعْدَهَا فِي خَطِيئَةٍ ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا ، وَ ارْضَ عَنَّا ، وَ ثَبِّتْنَا عَلَيْهَا .
﴿53﴾ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوكَ بِهِ ، وَ كَأْبَةَ مَا نَسْتَجِيرُك مِنْهُ .
﴿54﴾ وَ اجْعَلْنَا عِنْدَكَ مِنَ التَّوَّابِينَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَكَ ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُرَاجَعَةَ طَاعَتِكَ ، يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ .
﴿55﴾ اللَّهُمَّ تَجَاوَزْ عَنْ آبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ أَهْلِ دِينِنَا جَمِيعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
﴿56﴾ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِيِّنَا وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ، وَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ ، صَلَاةً تَبْلُغُنَا بَرَكَتُهَا ، وَ يَنَالُنَا نَفْعُهَا ، وَ يُسْتَجَابُ لَهَا دُعَاؤُنَا ، إِنَّكَ أَكْرَمُ مَنْ رُغِبَ إِلَيْهِ ، وَ أَكْفَى مَنْ تُوُكِّلَ عَلَيْهِ ، وَ أَعْطَى مَنْ سُئِلَ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ .
مفاتیح الجنان : بعضی از دعاهای مشهور
دعاى مجیر
این دعا در بین دعاها از جایگاه بلندی برخوردار است که از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) روایت شده و دعایی است که جبرئیل برای آن حضرت هنگامی که در مقام ابراهیم مشغول نماز بود آورد و کفعمی در «بلد الامین» و «مصباح» این دعا را ذکر نموده و در حاشیه آن به فضیلت آن اشاره دارد، از جمله اینکه:
هر که این دعا را در «ایام البیض» [روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم] ماه رمضان بخواند گناهش آمرزیده می شود، هرچند به عدد دانه های باران و برگ های درختان و ریگ های بیابان باشد؛ و خواندن آن برای شفای بیمار و ادای دین و بی نیازی و توانگری و برطرف شدن غم و اندوه سودمند است؛ و دعا این است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ سُبْحانَک یا اللّهُ، تَعالَیتَ یا رَحْمنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَحِیمُ، تَعالَیتَ یا کرِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیر. سُبْحانَک یا مَلِک، تَعالَیتَ یامالِک، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قُدُّوسُ، تَعالَیتَ یا سَلامُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُؤْمِنُ، تَعالَیتَ یا مُهَیمِنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاعَزِیزُ، تَعالَیتَ یاجَبَّارُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُتَکبِّرُ، تَعالَیتَ یا مُتَجَبِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا خالِقُ، تَعالَیتَ یا بارِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یامُصَوِّرُ، تَعالَیتَ یا مُقَدِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاهادِی، تَعالَیتَ یا باقِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَهَّابُ، تَعالَیتَ یا تَوَّابُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک ی افَتَّاحُ، تَعالَیتَ یا مُرْتاحُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یاسَیدِی، تَعالَیتَ یامَوْلای، أَجِرْنا مِنَ النَّارِیامُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَرِیبُ، تَعالَیتَ یا رَقِیبُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُبْدِئُ، تَعالَیتَ یا مُعِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَمِیدُ، تَعالَیتَ یا مَجِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا قَدِیمُ، تَعالَیتَ یا عَظِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا غَفُورُ، تَعالَیتَ یا شَکورُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا شَاهِدُ، تَعالَیتَ یا شَهِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاحَنَّانُ، تَعالَیتَ یا مَنَّانُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا بَاعِثُ، تَعالَیتَ یا وَارِثُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُحْیی، تَعالَیتَ یا مُمِیتُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا شَفِیقُ، تَعالَیتَ یا رَفِیقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا أَنِیسُ، تَعالَیتَ یا مُؤْنِسُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا جَلِیلُ، تَعالَیتَ یا جَمِیلُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا خَبِیرُ، تَعالَیتَ یا بَصِیرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَفِی، تَعالَیتَ یا مَلِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مَعْبُودُ، تَعالَیتَ یا مَوْجُودُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا غَفَّارُ، تَعَالَیتَ یا قَهَّارُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مَذْکورُ، تَعالَیتَ یا مَشْکورُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاجَوادُ، تَعالَیتَ یا مَعاذُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاجَمالُ، تَعالَیتَ یاجَلالُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا سَابِقُ، تَعالَیتَ یا رَازِقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا صَادِقُ، تَعالَیتَ یا فَالِقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا سَمِیعُ، تَعالَیتَ یا سَرِیعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَفِیعُ، تَعالَیتَ یا بَدِیعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَعَّالُ، تَعالَیتَ یا مُتَعالٍ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَاضِی، تَعالَیتَ یا رَاضِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَاهِرُ، تَعالَیتَ یا طَاهِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَالِمُ، تَعالَیتَ یا حَاکمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا دائِمُ، تَعالَیتَ یا قائِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَاصِمُ، تَعالَیتَ یا قاسِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یاغَنِی، تَعالَیتَ یا مُغْنِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَفِی، تَعالَیتَ یا قَوِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاکافِی، تَعالَیتَ یا شَافِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقَدِّمُ، تَعالَیتَ یا مُؤَخِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا أَوَّلُ، تَعالَیتَ یا آخِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا ظَاهِرُ، تَعالَیتَ یا بَاطِنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَجَاءُ، تَعالَیتَ یا مُرْتَجی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاذَا الْمَنِّ، تَعالَیتَ یا ذَا الطَّوْلِ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاحَی، تَعالَیتَ یا قَیومُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا واحِدُ، تَعالَیتَ یا أَحَدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا سَیدُ، تَعالَیتَ یا صَمَدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَدِیرُ، تَعالَیتَ یا کبِیرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَالِی، تَعالَیتَ یا مُتَعَالِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا عَلِی، تَعالَیتَ یا أَعْلی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَلِی، تَعالَیتَ یا مَوْلی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ذارِئُ، تَعالَیتَ یا بَارِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا خَافِضُ، تَعالَیتَ یا رَافِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقْسِطُ، تَعالَیتَ یا جَامِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مُعِزُّ، تَعالَیتَ یا مُذِلُّ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَافِظُ، تَعالَیتَ یا حَفِیظُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قادِرُ، تَعالَیتَ یا مُقْتَدِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَلِیمُ، تَعالَیتَ یا حَلِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا حَکمُ، تَعالَیتَ یا حَکیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُعْطِی، تَعالَیتَ یا مانِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ضَارُّ، تَعالَیتَ یا نَافِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُجِیبُ، تَعالَیتَ یا حَسِیبُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عادِلُ، تَعالَیتَ یا فاصِلُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا لَطِیفُ، تَعالَیتَ یا شَرِیفُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَبُّ، تَعالَیتَ یا حَقُّ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مَاجِدُ، تَعالَیتَ یا وَاحِدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَفُوُّ، تَعالَیتَ یا مُنْتَقِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا واسِعُ، تَعالَیتَ یا مُوَسِّعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا رَؤُوفُ، تَعالَیتَ یا عَطُوفُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَرْدُ، تَعالَیتَ یا وِتْرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقِیتُ، تَعالَیتَ یا مُحِیطُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَکیلُ، تَعالَیتَ یاعَدْلُ، أَجِرْنا مِنَ النّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُبِینُ، تَعالَیتَ یا مَتِینُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا بَرُّ، تَعالَیتَ یا وَدُودُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا رَشِیدُ، تَعالَیتَ یا مُرْشِدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا نُورُ، تَعالَیتَ یا مُنَوِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا نَصِیرُ، تَعالَیتَ یا نَاصِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا صَبُورُ، تَعالَیتَ یا صَابِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُحْصِی، تَعالَیتَ یا مُنْشِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحَانَک یا سُبْحَانُ، تَعالَیتَ یا دَیانُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ سُبْحانَک یا مُغِیثُ، تَعالَیتَ یا غِیاثُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَاطِرُ، تَعالَیتَ یا حَاضِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ذَا الْعِزِّ وَالْجَمَالِ، تَبارَکتَ یا ذَا الْجَبَرُوتِ وَالْجَلَالِ، سُبْحانَک لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ، سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ، وَصَلَّی اللّهُ عَلی سَیدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، وَ حَسْبُنا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ، وَ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ.
هر که این دعا را در «ایام البیض» [روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم] ماه رمضان بخواند گناهش آمرزیده می شود، هرچند به عدد دانه های باران و برگ های درختان و ریگ های بیابان باشد؛ و خواندن آن برای شفای بیمار و ادای دین و بی نیازی و توانگری و برطرف شدن غم و اندوه سودمند است؛ و دعا این است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ سُبْحانَک یا اللّهُ، تَعالَیتَ یا رَحْمنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَحِیمُ، تَعالَیتَ یا کرِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیر. سُبْحانَک یا مَلِک، تَعالَیتَ یامالِک، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قُدُّوسُ، تَعالَیتَ یا سَلامُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُؤْمِنُ، تَعالَیتَ یا مُهَیمِنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاعَزِیزُ، تَعالَیتَ یاجَبَّارُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُتَکبِّرُ، تَعالَیتَ یا مُتَجَبِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا خالِقُ، تَعالَیتَ یا بارِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یامُصَوِّرُ، تَعالَیتَ یا مُقَدِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاهادِی، تَعالَیتَ یا باقِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَهَّابُ، تَعالَیتَ یا تَوَّابُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک ی افَتَّاحُ، تَعالَیتَ یا مُرْتاحُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحانَک یاسَیدِی، تَعالَیتَ یامَوْلای، أَجِرْنا مِنَ النَّارِیامُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَرِیبُ، تَعالَیتَ یا رَقِیبُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُبْدِئُ، تَعالَیتَ یا مُعِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَمِیدُ، تَعالَیتَ یا مَجِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا قَدِیمُ، تَعالَیتَ یا عَظِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا غَفُورُ، تَعالَیتَ یا شَکورُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا شَاهِدُ، تَعالَیتَ یا شَهِیدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاحَنَّانُ، تَعالَیتَ یا مَنَّانُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا بَاعِثُ، تَعالَیتَ یا وَارِثُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُحْیی، تَعالَیتَ یا مُمِیتُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا شَفِیقُ، تَعالَیتَ یا رَفِیقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا أَنِیسُ، تَعالَیتَ یا مُؤْنِسُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا جَلِیلُ، تَعالَیتَ یا جَمِیلُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا خَبِیرُ، تَعالَیتَ یا بَصِیرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَفِی، تَعالَیتَ یا مَلِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مَعْبُودُ، تَعالَیتَ یا مَوْجُودُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا غَفَّارُ، تَعَالَیتَ یا قَهَّارُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مَذْکورُ، تَعالَیتَ یا مَشْکورُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاجَوادُ، تَعالَیتَ یا مَعاذُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاجَمالُ، تَعالَیتَ یاجَلالُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا سَابِقُ، تَعالَیتَ یا رَازِقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا صَادِقُ، تَعالَیتَ یا فَالِقُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا سَمِیعُ، تَعالَیتَ یا سَرِیعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَفِیعُ، تَعالَیتَ یا بَدِیعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَعَّالُ، تَعالَیتَ یا مُتَعالٍ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَاضِی، تَعالَیتَ یا رَاضِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَاهِرُ، تَعالَیتَ یا طَاهِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَالِمُ، تَعالَیتَ یا حَاکمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا دائِمُ، تَعالَیتَ یا قائِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَاصِمُ، تَعالَیتَ یا قاسِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یاغَنِی، تَعالَیتَ یا مُغْنِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَفِی، تَعالَیتَ یا قَوِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاکافِی، تَعالَیتَ یا شَافِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقَدِّمُ، تَعالَیتَ یا مُؤَخِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا أَوَّلُ، تَعالَیتَ یا آخِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا ظَاهِرُ، تَعالَیتَ یا بَاطِنُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَجَاءُ، تَعالَیتَ یا مُرْتَجی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاذَا الْمَنِّ، تَعالَیتَ یا ذَا الطَّوْلِ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یاحَی، تَعالَیتَ یا قَیومُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا واحِدُ، تَعالَیتَ یا أَحَدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا سَیدُ، تَعالَیتَ یا صَمَدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قَدِیرُ، تَعالَیتَ یا کبِیرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَالِی، تَعالَیتَ یا مُتَعَالِی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا عَلِی، تَعالَیتَ یا أَعْلی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَلِی، تَعالَیتَ یا مَوْلی، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ذارِئُ، تَعالَیتَ یا بَارِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا خَافِضُ، تَعالَیتَ یا رَافِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقْسِطُ، تَعالَیتَ یا جَامِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مُعِزُّ، تَعالَیتَ یا مُذِلُّ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا حَافِظُ، تَعالَیتَ یا حَفِیظُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا قادِرُ، تَعالَیتَ یا مُقْتَدِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَلِیمُ، تَعالَیتَ یا حَلِیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا حَکمُ، تَعالَیتَ یا حَکیمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُعْطِی، تَعالَیتَ یا مانِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ضَارُّ، تَعالَیتَ یا نَافِعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُجِیبُ، تَعالَیتَ یا حَسِیبُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عادِلُ، تَعالَیتَ یا فاصِلُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا لَطِیفُ، تَعالَیتَ یا شَرِیفُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا رَبُّ، تَعالَیتَ یا حَقُّ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا مَاجِدُ، تَعالَیتَ یا وَاحِدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا عَفُوُّ، تَعالَیتَ یا مُنْتَقِمُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا واسِعُ، تَعالَیتَ یا مُوَسِّعُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا رَؤُوفُ، تَعالَیتَ یا عَطُوفُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَرْدُ، تَعالَیتَ یا وِتْرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُقِیتُ، تَعالَیتَ یا مُحِیطُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا وَکیلُ، تَعالَیتَ یاعَدْلُ، أَجِرْنا مِنَ النّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُبِینُ، تَعالَیتَ یا مَتِینُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا بَرُّ، تَعالَیتَ یا وَدُودُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا رَشِیدُ، تَعالَیتَ یا مُرْشِدُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ، سُبْحانَک یا نُورُ، تَعالَیتَ یا مُنَوِّرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ؛
سُبْحانَک یا نَصِیرُ، تَعالَیتَ یا نَاصِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا صَبُورُ، تَعالَیتَ یا صَابِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا مُحْصِی، تَعالَیتَ یا مُنْشِئُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یامُجِیرُ. سُبْحَانَک یا سُبْحَانُ، تَعالَیتَ یا دَیانُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ سُبْحانَک یا مُغِیثُ، تَعالَیتَ یا غِیاثُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا فَاطِرُ، تَعالَیتَ یا حَاضِرُ، أَجِرْنا مِنَ النَّارِ یا مُجِیرُ. سُبْحانَک یا ذَا الْعِزِّ وَالْجَمَالِ، تَبارَکتَ یا ذَا الْجَبَرُوتِ وَالْجَلَالِ، سُبْحانَک لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ، سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ، وَصَلَّی اللّهُ عَلی سَیدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، وَ حَسْبُنا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ، وَ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
فضیلت و اعمال مشترکه ماه رمضان
«شیخ صدوق» به سند معتبر، از حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش، از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) روایت کرده که: روزی رسول خدا (صلی الله علیه وآله) برای ما خطبه ای خواند و در آن خطبه فرمود: ای مردم، ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی آورده، ماهی که نزد خدا بهترین ماه ها و روزهایش بهترین روزها و شب هایش بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعت هاست؛ و آن ماهی است که شما را در آن به سوی میهمانی خدا خوانده اند و در آن از اهل کرامت خدا شده اید.
نَفَس های شما در آن ماه پاداش تسبیح و خواب شما ثواب عبادت و اعمال شما پذیرفته و دعاهای شما مستجاب است، از پروردگار خویش با نیت های صادقانه و دل های پاکیزه از گناهان و صفات ناپسند درخواست کنید که به شما برای روزه گرفتن در آن و تلاوت قرآن توفیق دهد.
همانا بدبخت و بدعاقبت کسی است که در این ماه بزرگ از آمرزش خدا محروم شود؛ و به گرسنگی و تشنگی در این ماه، تشنگی و گرسنگی روز قیامت را به یاد آرید، به تهیدستان و از کارافتادگان صدقه دهید، پیران خود را احترام و به کودکان مهربانی کنید.
خویشان خود را نوازش دهید و زبان های خود را از آنچه نباید گفت بازدارید و دیده های خویش را از آنچه نگاه به آن روا نیست فروپوشید و گوش های خود را از آنچه شنیدنش بر شما روا نیست بازدارید، با یتیمان مهربانی کنید تا بعد از شما با یتیمان شما مهربانی کنند.
از گناهان خود به سوی خدا توبه کنید، دست های خود را در اوقات نماز به دعا بردارید، زیرا وقت نماز بهترین ساعت هاست، حق تعالی در این اوقات به سوی بندگانش به رحمت نظر می کند، به آنان پاسخ می دهد هرگاه او را بخوانند و لبیک می گوید هرگاه او را ندا دهند و اجابت می نماید هرگاه او را صدا بزنند.
ای مردم، همانا وجود شما در گرو کرده های شماست، پس آن را با آمرزش خواهی از خدا از گرو رها سازید؛ و پشت شما از گناهان گرانبار است، پس آن را به طولانی ساختن سجده ها سبک کنید و بدانید حق تعالی به توانمندی و بزرگی خود سوگند یاد کرده که نمازگزاران و سجده کنندگان در این ماه را عذاب نکند و آنان را در قیامت به آتش دوزخ نترساند.
ای مردم هرکه از شما روزه دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، برای او نزد خدا ثواب آزاد کردن بنده و آمرزش گناهان پیشین خواهد بود. بعضی از اصحاب گفتند: یا رسول الله، همه ما توانایی افطار دادن نداریم، فرمود: از آتش دوزخ بپرهیزید به افطار دادنِ روزه داران، گرچه به نصف دانه خرما یا به یک جرعه آب باشد، همانا خدا به هرکه به همین اندازه افطاری دهد این پاداش را می دهد، حتی اگر توانایی بیشتر از این را نداشته باشد!
ای مردم هرکه اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، آسان و راحت بر صراط بگذرد آن روزی که قدم ها بر آن بلغزد و هرکه در این ماه بر خدمت غلام و کنیز خویش آسان گیرد، خداوند در قیامت حساب او را آسان کند و هرکه در این ماه شر خود را از مردم بازدارد، حق تعالی خشم خویش را در قیامت از او بازدارد
و هرکه در این ماه یتیم بی پدری را نوازش کند، خدا در قیامت او را گرامی دارد و هرکه در این ماه به خویشان خود صله و احسان کند، خدا در قیامت او را به رحمت خود پیوند دهد و هرکه از خویشان خود احسان را قطع کند، خدا در قیامت رحمت خود را از او بردارد؛
و هرکه در این ماه نماز مستحب بجا آورد، خدا برای او برات بیزاری از آتش دوزخ ثبت کند و هرکه در این ماه نماز واجبی را بخواند، خدا به او پاداش هفتاد نماز واجب را که در ماه های دیگر خوانده شود عطا کند و هرکه در این ماه صلوات بسیار بر من فرستد، خدا ترازوی عمل او را سنگین گرداند، در روزی که ترازوهای عمل سبک باشد و هرکه در این ماه یک آیه از قرآن بخواند، پاداش کسی را دارد که در ماه های دیگر ختم قرآن کرده باشد.
ای مردم، به یقین درهای بهشت در این ماه باز است، از خدا بخواهید که به روی شما نبندد و درهای دوزخ در این ماه بسته است، از خدا درخواست کنید که به روی شما نگشاید و شیاطین را در این ماه به زنجیر کشیده اند، از خدا بخواهید که آنان را بر شما چیره نسازد. .. تا آخر خبر.
«شیخ صدوق» روایت کرده: چون ماه رمضان می رسید، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هر اسیری را آزاد می کرد و به هر خواهنده ای عطا می فرمود.
«نویسنده» گوید: ماه رمضان ماه خدای جهانیان و شریف ترین ماه هاست، ماهی که درهای آسمان و درهای بهشت و رحمت باز می شود و درهای دوزخ را می بندند، در این ماه شبی است که عبادت در آن از عبادت هزار ماه بهتر است، پس توجه کن که در شب وروز خود چگونه خواهی بود و چگونه اعضا و جوارح خویش را از نافرمانی پروردگار حفظ می کنی؟ مبادا شب ها خواب باشی و روزها از یاد خدا غافل،
همانا در «روایت است» که: در پایان هر روز از روزهای ماه رمضان خدا در وقت افطار، هزار هزار نفر را از آتش دوزخ آزاد می کند و چون شب جمعه و روز جمعه شود، در هر ساعتی هزار هزار نفر را از آتش دوزخ می رهاند که هریک سزاوار عذاب باشند و در شب و روز آخر ماه، به تعداد آنچه در تمام ماه رها کرده آزاد می کند،
پس ای عزیز مبادا که ماه رمضان بگذرد و گناهانت بر عهده ات باقی مانده باشد و در وقتی که روزه داران پاداش خود را بگیرند تو از جمله محرومان و زیانکاران باشی؛ و به سوی خدای تبارک وتعالی تقرّب جوی به تلاوت قرآن در شب ها و روزهای این ماه و به خواندن نماز و کوشش در عبادت و خواندن نمازها در اوقات دارای مزیت و برتری و فراوانی استغفار و دعا.
«فَعَنِ الصّادِقِ عَلَیْهِ السَّلامُ: أَنَّهُ مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فی شَهْرِ رَمَضانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إلی قابِلٍ إلّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ؛
و خود را از آنچه خدا حرام کرده و از افطار دادن به چیزهای حرام، حفظ کن و به گونه ای رفتار کن که «مولای ما حضرت صادق»(علیه السلام) سفارش فرموده که: هرگاه روزه هستی باید گوش و چشم و مو و پوست و همه اعضای تو روزه باشند، یعنی از انجام محرّمات بلکه مکروهات دوری کنند؛
و نیز فرمود: هنگام روزه داری تو نباید همانند روز افطار تو باشد؛
و نیز فرمود: روزه نه همین خودداری از خوردن و آشامیدن تنهاست، بلکه باید در هنگام روزه، زبان خود را از دروغ نگاه دارید و دیده های خود را از حرام بپوشانید و با یکدیگر دشمنی و درگیری نداشته باشید و بر هم حسد نورزید و غیبت و گفتگوی بی منطق نکنید و سوگند دروغ بلکه حتی سوگند راست به زبان نیاورید و دشنام و ناسزا ندهید و بی خردی نورزید و دلتنگ نشوید و از یاد خدا و نماز غفلت نکنید؛ و از آنچه نباید گفت خاموش باشید،
شکیبا باشید و سخن به راستی گویید، از اهل شر دوری کنید و از گفتار بد و دروغ و افترا و دشمنی با مردم و گمان بد بردن و غیبت و سخن چینی اجتناب کنید و خود را در آستانه آخرت بدانید و در انتظار فرج و ظهور قائم آل محمّد(علیهم السلام) باشید و ثواب های آخرت را آرزو کنید و برای سفر آخرت، اعمال شایسته را توشۀ خود قرار دهید و بر شما باد به آرامش دل و آرامی تن و خضوع و خشوع و شکسته نفسی و فروتنی، مانند برده ای که از مولای خود بترسد و از عذاب خدا هراسان باشید و به رحمتش امیدوار؛
و ای روزه دار، باید که دلت از عیب ها و باطنت از حیله ها و مکرها پاک باشد و تنت پاکیزه از آلودگی ها و از آنچه غیر خداست به سوی خدا بیزاری جو و ولایت و دوستی خویش را به هنگام روزه برای خدا خالص گردان و از بیان آنچه حق تعالی تو را از آن در آشکار و نهان نهی کرده خاموش باش و در ایام روزه روح و بدن خویش را به خدای (عزّوجل) هدیه کن و دل خویش را برای محبت و یاد او از هر چیزی فارغ گردان و بدن خود را در آنچه خدا تو را به آن امر کرده و فرا خوانده بکارگیر.
اگر چنین کنی، آنچه شایسته روزه است انجام داده ای و فرمان خدا را اطاعت کرده ای و از آنچه بیان شد آنچه را کم بگذاری، به اندازه آن از ارزش و پاداش روزه تو کم می شود، به درستی که پدرم گفت:
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) شنید زنی هنگام روزه، کنیز خویش را دشنام داد، حضرت طعامی خواست و به آن زن گفت: بخور، عرضه داشت: روزه هستم، فرمود: چگونه روزه ای که کنیز خود را دشنام دادی!
روزه تنها ترک خوردن و آشامیدن نیست، همانا حق تعالی روزه را حجابی از انجام کارهای ناشایست و کردارهای بد و گفتارهای ناپسند قرارداده، چه بسیارند روزه داران و چه بسیارند آنان که تحمّل گرسنگی می کنند.
ولی «حضرت امیرالمؤمنین»(علیه السلام) فرمود: چه بسیار روزه داری که او را از روزه جز تشنگی و گرسنگی بهره ای نیست و چه بسیار عبادت کننده ای که او را از عبادت سودی جز رنج و زحمت نباشد! ای خوشا خواب زیرکان که بهتر از بیداری و عبادت احمقان می باشد و خوشا افطار زیرکان که بهتر از روزه داشتن بی خردان است!
از جابر بن یزید از «امام باقر»(علیه السلام) روایت شده: که حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) به جابر بن عبدالله فرمود: ای جابر، این ماه، ماه رمضان است، هرکه روزه بدارد روزش را و به عبادت بایستد بخشی از شبش را و شکم و شهوت خویش را از حرام باز دارد و زبانش را نگه دارد، از گناهانش همچون بیرون رفتن از ماه رمضان بیرون رود؛
جابر گوید: گفتم: یا رسول الله، چه نیکوست این حدیثی که فرمودی؟ حضرت فرمود: ای جابر چه دشوار است این شرط هایی که گفتم! و بالجمله اعمال این ماه شریف در دو مطلب و یک خاتمه ذکر می شود.
و اعمال مشترکه آن بر چهار بخش است:
بخش اول: «اعمال شب و روز ماه رمضان»
بخش دوم: «اعمال شب های ماه مبارک رمضان»
بخش سوم: «اعمال سحرهای ماه مبارک رمضان»
بخش چهارم: «اعمال و دعای روزهای ماه رمضان»
نَفَس های شما در آن ماه پاداش تسبیح و خواب شما ثواب عبادت و اعمال شما پذیرفته و دعاهای شما مستجاب است، از پروردگار خویش با نیت های صادقانه و دل های پاکیزه از گناهان و صفات ناپسند درخواست کنید که به شما برای روزه گرفتن در آن و تلاوت قرآن توفیق دهد.
همانا بدبخت و بدعاقبت کسی است که در این ماه بزرگ از آمرزش خدا محروم شود؛ و به گرسنگی و تشنگی در این ماه، تشنگی و گرسنگی روز قیامت را به یاد آرید، به تهیدستان و از کارافتادگان صدقه دهید، پیران خود را احترام و به کودکان مهربانی کنید.
خویشان خود را نوازش دهید و زبان های خود را از آنچه نباید گفت بازدارید و دیده های خویش را از آنچه نگاه به آن روا نیست فروپوشید و گوش های خود را از آنچه شنیدنش بر شما روا نیست بازدارید، با یتیمان مهربانی کنید تا بعد از شما با یتیمان شما مهربانی کنند.
از گناهان خود به سوی خدا توبه کنید، دست های خود را در اوقات نماز به دعا بردارید، زیرا وقت نماز بهترین ساعت هاست، حق تعالی در این اوقات به سوی بندگانش به رحمت نظر می کند، به آنان پاسخ می دهد هرگاه او را بخوانند و لبیک می گوید هرگاه او را ندا دهند و اجابت می نماید هرگاه او را صدا بزنند.
ای مردم، همانا وجود شما در گرو کرده های شماست، پس آن را با آمرزش خواهی از خدا از گرو رها سازید؛ و پشت شما از گناهان گرانبار است، پس آن را به طولانی ساختن سجده ها سبک کنید و بدانید حق تعالی به توانمندی و بزرگی خود سوگند یاد کرده که نمازگزاران و سجده کنندگان در این ماه را عذاب نکند و آنان را در قیامت به آتش دوزخ نترساند.
ای مردم هرکه از شما روزه دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، برای او نزد خدا ثواب آزاد کردن بنده و آمرزش گناهان پیشین خواهد بود. بعضی از اصحاب گفتند: یا رسول الله، همه ما توانایی افطار دادن نداریم، فرمود: از آتش دوزخ بپرهیزید به افطار دادنِ روزه داران، گرچه به نصف دانه خرما یا به یک جرعه آب باشد، همانا خدا به هرکه به همین اندازه افطاری دهد این پاداش را می دهد، حتی اگر توانایی بیشتر از این را نداشته باشد!
ای مردم هرکه اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، آسان و راحت بر صراط بگذرد آن روزی که قدم ها بر آن بلغزد و هرکه در این ماه بر خدمت غلام و کنیز خویش آسان گیرد، خداوند در قیامت حساب او را آسان کند و هرکه در این ماه شر خود را از مردم بازدارد، حق تعالی خشم خویش را در قیامت از او بازدارد
و هرکه در این ماه یتیم بی پدری را نوازش کند، خدا در قیامت او را گرامی دارد و هرکه در این ماه به خویشان خود صله و احسان کند، خدا در قیامت او را به رحمت خود پیوند دهد و هرکه از خویشان خود احسان را قطع کند، خدا در قیامت رحمت خود را از او بردارد؛
و هرکه در این ماه نماز مستحب بجا آورد، خدا برای او برات بیزاری از آتش دوزخ ثبت کند و هرکه در این ماه نماز واجبی را بخواند، خدا به او پاداش هفتاد نماز واجب را که در ماه های دیگر خوانده شود عطا کند و هرکه در این ماه صلوات بسیار بر من فرستد، خدا ترازوی عمل او را سنگین گرداند، در روزی که ترازوهای عمل سبک باشد و هرکه در این ماه یک آیه از قرآن بخواند، پاداش کسی را دارد که در ماه های دیگر ختم قرآن کرده باشد.
ای مردم، به یقین درهای بهشت در این ماه باز است، از خدا بخواهید که به روی شما نبندد و درهای دوزخ در این ماه بسته است، از خدا درخواست کنید که به روی شما نگشاید و شیاطین را در این ماه به زنجیر کشیده اند، از خدا بخواهید که آنان را بر شما چیره نسازد. .. تا آخر خبر.
«شیخ صدوق» روایت کرده: چون ماه رمضان می رسید، رسول خدا(صلی الله علیه وآله) هر اسیری را آزاد می کرد و به هر خواهنده ای عطا می فرمود.
«نویسنده» گوید: ماه رمضان ماه خدای جهانیان و شریف ترین ماه هاست، ماهی که درهای آسمان و درهای بهشت و رحمت باز می شود و درهای دوزخ را می بندند، در این ماه شبی است که عبادت در آن از عبادت هزار ماه بهتر است، پس توجه کن که در شب وروز خود چگونه خواهی بود و چگونه اعضا و جوارح خویش را از نافرمانی پروردگار حفظ می کنی؟ مبادا شب ها خواب باشی و روزها از یاد خدا غافل،
همانا در «روایت است» که: در پایان هر روز از روزهای ماه رمضان خدا در وقت افطار، هزار هزار نفر را از آتش دوزخ آزاد می کند و چون شب جمعه و روز جمعه شود، در هر ساعتی هزار هزار نفر را از آتش دوزخ می رهاند که هریک سزاوار عذاب باشند و در شب و روز آخر ماه، به تعداد آنچه در تمام ماه رها کرده آزاد می کند،
پس ای عزیز مبادا که ماه رمضان بگذرد و گناهانت بر عهده ات باقی مانده باشد و در وقتی که روزه داران پاداش خود را بگیرند تو از جمله محرومان و زیانکاران باشی؛ و به سوی خدای تبارک وتعالی تقرّب جوی به تلاوت قرآن در شب ها و روزهای این ماه و به خواندن نماز و کوشش در عبادت و خواندن نمازها در اوقات دارای مزیت و برتری و فراوانی استغفار و دعا.
«فَعَنِ الصّادِقِ عَلَیْهِ السَّلامُ: أَنَّهُ مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فی شَهْرِ رَمَضانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إلی قابِلٍ إلّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ؛
و خود را از آنچه خدا حرام کرده و از افطار دادن به چیزهای حرام، حفظ کن و به گونه ای رفتار کن که «مولای ما حضرت صادق»(علیه السلام) سفارش فرموده که: هرگاه روزه هستی باید گوش و چشم و مو و پوست و همه اعضای تو روزه باشند، یعنی از انجام محرّمات بلکه مکروهات دوری کنند؛
و نیز فرمود: هنگام روزه داری تو نباید همانند روز افطار تو باشد؛
و نیز فرمود: روزه نه همین خودداری از خوردن و آشامیدن تنهاست، بلکه باید در هنگام روزه، زبان خود را از دروغ نگاه دارید و دیده های خود را از حرام بپوشانید و با یکدیگر دشمنی و درگیری نداشته باشید و بر هم حسد نورزید و غیبت و گفتگوی بی منطق نکنید و سوگند دروغ بلکه حتی سوگند راست به زبان نیاورید و دشنام و ناسزا ندهید و بی خردی نورزید و دلتنگ نشوید و از یاد خدا و نماز غفلت نکنید؛ و از آنچه نباید گفت خاموش باشید،
شکیبا باشید و سخن به راستی گویید، از اهل شر دوری کنید و از گفتار بد و دروغ و افترا و دشمنی با مردم و گمان بد بردن و غیبت و سخن چینی اجتناب کنید و خود را در آستانه آخرت بدانید و در انتظار فرج و ظهور قائم آل محمّد(علیهم السلام) باشید و ثواب های آخرت را آرزو کنید و برای سفر آخرت، اعمال شایسته را توشۀ خود قرار دهید و بر شما باد به آرامش دل و آرامی تن و خضوع و خشوع و شکسته نفسی و فروتنی، مانند برده ای که از مولای خود بترسد و از عذاب خدا هراسان باشید و به رحمتش امیدوار؛
و ای روزه دار، باید که دلت از عیب ها و باطنت از حیله ها و مکرها پاک باشد و تنت پاکیزه از آلودگی ها و از آنچه غیر خداست به سوی خدا بیزاری جو و ولایت و دوستی خویش را به هنگام روزه برای خدا خالص گردان و از بیان آنچه حق تعالی تو را از آن در آشکار و نهان نهی کرده خاموش باش و در ایام روزه روح و بدن خویش را به خدای (عزّوجل) هدیه کن و دل خویش را برای محبت و یاد او از هر چیزی فارغ گردان و بدن خود را در آنچه خدا تو را به آن امر کرده و فرا خوانده بکارگیر.
اگر چنین کنی، آنچه شایسته روزه است انجام داده ای و فرمان خدا را اطاعت کرده ای و از آنچه بیان شد آنچه را کم بگذاری، به اندازه آن از ارزش و پاداش روزه تو کم می شود، به درستی که پدرم گفت:
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) شنید زنی هنگام روزه، کنیز خویش را دشنام داد، حضرت طعامی خواست و به آن زن گفت: بخور، عرضه داشت: روزه هستم، فرمود: چگونه روزه ای که کنیز خود را دشنام دادی!
روزه تنها ترک خوردن و آشامیدن نیست، همانا حق تعالی روزه را حجابی از انجام کارهای ناشایست و کردارهای بد و گفتارهای ناپسند قرارداده، چه بسیارند روزه داران و چه بسیارند آنان که تحمّل گرسنگی می کنند.
ولی «حضرت امیرالمؤمنین»(علیه السلام) فرمود: چه بسیار روزه داری که او را از روزه جز تشنگی و گرسنگی بهره ای نیست و چه بسیار عبادت کننده ای که او را از عبادت سودی جز رنج و زحمت نباشد! ای خوشا خواب زیرکان که بهتر از بیداری و عبادت احمقان می باشد و خوشا افطار زیرکان که بهتر از روزه داشتن بی خردان است!
از جابر بن یزید از «امام باقر»(علیه السلام) روایت شده: که حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) به جابر بن عبدالله فرمود: ای جابر، این ماه، ماه رمضان است، هرکه روزه بدارد روزش را و به عبادت بایستد بخشی از شبش را و شکم و شهوت خویش را از حرام باز دارد و زبانش را نگه دارد، از گناهانش همچون بیرون رفتن از ماه رمضان بیرون رود؛
جابر گوید: گفتم: یا رسول الله، چه نیکوست این حدیثی که فرمودی؟ حضرت فرمود: ای جابر چه دشوار است این شرط هایی که گفتم! و بالجمله اعمال این ماه شریف در دو مطلب و یک خاتمه ذکر می شود.
و اعمال مشترکه آن بر چهار بخش است:
بخش اول: «اعمال شب و روز ماه رمضان»
بخش دوم: «اعمال شب های ماه مبارک رمضان»
بخش سوم: «اعمال سحرهای ماه مبارک رمضان»
بخش چهارم: «اعمال و دعای روزهای ماه رمضان»
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
اعمال هر شب و روز ماه رمضان
سید ابن طاووس از امام صادق و موسی بن جعفر (علیهماالسلام) روایت کرده که فرمودند: در ماه رمضان از ابتدا تا پایانش پس از هر فریضه بخوان:
اللّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِی هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ مَا أَبْقَیتَنِی فِی یسْرٍ مِنْک وَ عافِیةٍ وَ سَعَةِ رِزْقٍ، وَ لَا تُخْلِنِی مِنْ تِلْک الْمَواقِفِ الْکرِیمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّرِیفَةِ، وَ زِیارَةِ قَبْرِ نَبِیک صَلَواتُک عَلَیهِ وَ آلِهِ، وَ فِی جَمِیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ فَکنْ لِی.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنْ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لا یرَدُّ وَ لَا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ، وَاجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَی رِزْقِی، وَ تُؤَدِّی عَنِّی أَمانَتِی وَ دَینِی، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
و پس از نمازهای واجب بخوان:
یا عَلِی یا عَظِیمُ، یا غَفُورُ یا رَحِیمُ، أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، وَ هذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ کرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَی، وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنَّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ وَجَعَلْتَ فِیهِ لَیلَةَ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَ لَا یمَنُّ عَلَیک مُنَّ عَلَی بِفَکاک رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ فِی مَنْ تَمُنُّ عَلَیهِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
شیخ کفعمی در «مصباح» و «بلدالامین» و شیخ شهید در مجموعه ی خود از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) نقل کرده اند که آن حضرت فرمود: هرکه این دعا را در ماه رمضان، پس از هر نماز واجب بخواند، حق تعالی گناهان او را تا روز قیامت بیامرزد؛ و آن دعا این است:
اللّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ، اللّهُمَّ أَغْنِ کلَّ فَقِیرٍ، اللّهُمَّ أَشْبِعْ کلَّ جائِعٍ، اللّهُمَّ اکسُ کلَّ عُرْیانٍ، اللّهُمَّ اقْضِ دَینَ کلِّ مَدِینٍ، اللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کلِّ مَکرُوبٍ، اللّهُمَّ رُدَّ کلَّ غَرِیبٍ، اللّهُمَّ فُک کلَّ أَسِیرٍ، اللّهُمَّ أَصْلِحْ کلَّ فاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِینَ، اللّهُمَّ اشْفِ کلَّ مَرِیضٍ، اللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناک، اللّهُمَّ غَیرْ سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِک، اللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّینَ وَ أَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
دعای حج
شیخ کلینی در کتاب «کافی» از ابوبصیر روایت کرده: که امام صادق(علیه السلام) در ماه رمضان این دعا را می خواند:
اللّهُمَّ إِنِّی بِک وَ مِنْک أَطْلُبُ حاجَتِی، وَ مَنْ طَلَبَ حاجَةً إِلَی النَّاسِ فَإِنِّی لَا أَطْلُبُ حاجَتِی إِلّا مِنْک وَحْدَک لا شَرِیک لَک، وَ أَسْأَلُک بِفَضْلِک وَ رِضْوانِک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی فِی عامِی هذَا إِلی بَیتِک الْحَرامِ سَبِیلاً حِجَّةً مَبْرُورَةً مُتَقَبَّلَةً زاکیةً خالِصَةً لَک تَقَرُّبِها عَینِی، وَ تَرْفَعُ بِها دَرَجَتِی،
وَ تَرْزُقَنِی أَنْ أَغُضَّ بَصَرِی، وَ أَنْ أَحْفَظَ فَرْجِی، وَ أَنْ أَکفَّ بِها عَنْ جَمِیعِ مَحارِمِک حَتَّی لَایکونَ شَیءٌ آثَرَ عِنْدِی مِنْ طاعَتِک وَخَشْیتِک وَالْعَمَلِ بِما أَحْبَبْتَ، وَالتَّرْک لِما کرِهْتَ وَ نَهَیتَ عَنْهُ، وَاجْعَلْ ذلِک فِی یسْرٍ وَیسارٍ وَ عافِیةٍ وَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَی؛
وَ أَسْأَلُک أَنْ تَجْعَلَ وَفاتِی قَتْلاً فِی سَبِیلِک تَحْتَ رایةِ نَبِیک مَعَ أَوْلِیائِک، وَ أَسْأَلُک أَنْ تَقْتُلَ بِی أَعْداءَک وَ أَعْداءَ رَسُولِک، وَ أَسْأَلُک أَنْ تُکرِمَنِی بِهَوانِ مَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِک وَ لَا تُهِنِّی بِکرامَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْ لِیائِک. اللّهُمَّ اجْعَلْ لِی مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً، حَسْبِی اللّهُ، مَا شَاءَ اللّهُ.
نویسنده گوید: این دعا موسوم به «دعای حجّ» است، سید در «اقبال» خواندن آن را در شب های ماه رمضان، پس از مغرب، از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده و کفعمی در کتاب «بلدالامین» فرموده: در هر روز از ماه رمضان و در شب اوّل آن، خواندن این دعا مستحب است و شیخ مفید در کتاب «مقنعه» آن را برای خصوص شب اول ماه پس از نماز مغرب روایت کرده.
بهار قرآن
آگاه باش بهترین اعمال در شب ها و روزهای ماه مبارک رمضان، خواندن قرآن است و باید آن را بسیار خواند، چه اینکه قرآن در این ماه نازل شده و در آثار اسلامی وارد شده که هرچیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان و در ماه های دیگر یک ختم قرآن مستحب است و کمترینش ختم آن در شش روز است، ولی در ماه رمضان هر سه روز یک ختم قرآن مستحب است و اگر انسان بتواند روزی یک ختم قرآن کند بسیار خوب است.
علاّمه مجلسی فرموده: در روایت است که بعضی از امامان(علیهم السلام) در این ماه چهل ختم قرآن می کردند و بلکه زیادتر و اگر ثواب هر ختم قرآنی را به روح مقدس یکی از چهارده معصوم هدیه کند ثوابش دو چندان گردد؛ و از روایتی چنین برداشت می شود که پاداش چنین کسی آن است که در روز قیامت با آنان باشد.
در این ماه باید زیاد دعا و صلوات و استغفار کرد و زیاد «لا إِلهَ إِلّا اللّهُ» گفت و روایت شده: که امام چهارم(علیه السلام) چون ماه رمضان فرا می رسید، زبان نمی گشود مگر به دعا و تسبیح و استغفار و تکبیر؛ و نیز باید به عبادت و انجام نافله های شب و روز اهتمام بسیار ورزید.
اللّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِی هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ مَا أَبْقَیتَنِی فِی یسْرٍ مِنْک وَ عافِیةٍ وَ سَعَةِ رِزْقٍ، وَ لَا تُخْلِنِی مِنْ تِلْک الْمَواقِفِ الْکرِیمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّرِیفَةِ، وَ زِیارَةِ قَبْرِ نَبِیک صَلَواتُک عَلَیهِ وَ آلِهِ، وَ فِی جَمِیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ فَکنْ لِی.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنْ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لا یرَدُّ وَ لَا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ، وَاجْعَلْ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَی رِزْقِی، وَ تُؤَدِّی عَنِّی أَمانَتِی وَ دَینِی، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
و پس از نمازهای واجب بخوان:
یا عَلِی یا عَظِیمُ، یا غَفُورُ یا رَحِیمُ، أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، وَ هذَا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَ کرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ فَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذِی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَی، وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنَّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ وَجَعَلْتَ فِیهِ لَیلَةَ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَ لَا یمَنُّ عَلَیک مُنَّ عَلَی بِفَکاک رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ فِی مَنْ تَمُنُّ عَلَیهِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
شیخ کفعمی در «مصباح» و «بلدالامین» و شیخ شهید در مجموعه ی خود از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) نقل کرده اند که آن حضرت فرمود: هرکه این دعا را در ماه رمضان، پس از هر نماز واجب بخواند، حق تعالی گناهان او را تا روز قیامت بیامرزد؛ و آن دعا این است:
اللّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ، اللّهُمَّ أَغْنِ کلَّ فَقِیرٍ، اللّهُمَّ أَشْبِعْ کلَّ جائِعٍ، اللّهُمَّ اکسُ کلَّ عُرْیانٍ، اللّهُمَّ اقْضِ دَینَ کلِّ مَدِینٍ، اللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کلِّ مَکرُوبٍ، اللّهُمَّ رُدَّ کلَّ غَرِیبٍ، اللّهُمَّ فُک کلَّ أَسِیرٍ، اللّهُمَّ أَصْلِحْ کلَّ فاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِینَ، اللّهُمَّ اشْفِ کلَّ مَرِیضٍ، اللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناک، اللّهُمَّ غَیرْ سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِک، اللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّینَ وَ أَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
دعای حج
شیخ کلینی در کتاب «کافی» از ابوبصیر روایت کرده: که امام صادق(علیه السلام) در ماه رمضان این دعا را می خواند:
اللّهُمَّ إِنِّی بِک وَ مِنْک أَطْلُبُ حاجَتِی، وَ مَنْ طَلَبَ حاجَةً إِلَی النَّاسِ فَإِنِّی لَا أَطْلُبُ حاجَتِی إِلّا مِنْک وَحْدَک لا شَرِیک لَک، وَ أَسْأَلُک بِفَضْلِک وَ رِضْوانِک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی فِی عامِی هذَا إِلی بَیتِک الْحَرامِ سَبِیلاً حِجَّةً مَبْرُورَةً مُتَقَبَّلَةً زاکیةً خالِصَةً لَک تَقَرُّبِها عَینِی، وَ تَرْفَعُ بِها دَرَجَتِی،
وَ تَرْزُقَنِی أَنْ أَغُضَّ بَصَرِی، وَ أَنْ أَحْفَظَ فَرْجِی، وَ أَنْ أَکفَّ بِها عَنْ جَمِیعِ مَحارِمِک حَتَّی لَایکونَ شَیءٌ آثَرَ عِنْدِی مِنْ طاعَتِک وَخَشْیتِک وَالْعَمَلِ بِما أَحْبَبْتَ، وَالتَّرْک لِما کرِهْتَ وَ نَهَیتَ عَنْهُ، وَاجْعَلْ ذلِک فِی یسْرٍ وَیسارٍ وَ عافِیةٍ وَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَی؛
وَ أَسْأَلُک أَنْ تَجْعَلَ وَفاتِی قَتْلاً فِی سَبِیلِک تَحْتَ رایةِ نَبِیک مَعَ أَوْلِیائِک، وَ أَسْأَلُک أَنْ تَقْتُلَ بِی أَعْداءَک وَ أَعْداءَ رَسُولِک، وَ أَسْأَلُک أَنْ تُکرِمَنِی بِهَوانِ مَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِک وَ لَا تُهِنِّی بِکرامَةِ أَحَدٍ مِنْ أَوْ لِیائِک. اللّهُمَّ اجْعَلْ لِی مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً، حَسْبِی اللّهُ، مَا شَاءَ اللّهُ.
نویسنده گوید: این دعا موسوم به «دعای حجّ» است، سید در «اقبال» خواندن آن را در شب های ماه رمضان، پس از مغرب، از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده و کفعمی در کتاب «بلدالامین» فرموده: در هر روز از ماه رمضان و در شب اوّل آن، خواندن این دعا مستحب است و شیخ مفید در کتاب «مقنعه» آن را برای خصوص شب اول ماه پس از نماز مغرب روایت کرده.
بهار قرآن
آگاه باش بهترین اعمال در شب ها و روزهای ماه مبارک رمضان، خواندن قرآن است و باید آن را بسیار خواند، چه اینکه قرآن در این ماه نازل شده و در آثار اسلامی وارد شده که هرچیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان و در ماه های دیگر یک ختم قرآن مستحب است و کمترینش ختم آن در شش روز است، ولی در ماه رمضان هر سه روز یک ختم قرآن مستحب است و اگر انسان بتواند روزی یک ختم قرآن کند بسیار خوب است.
علاّمه مجلسی فرموده: در روایت است که بعضی از امامان(علیهم السلام) در این ماه چهل ختم قرآن می کردند و بلکه زیادتر و اگر ثواب هر ختم قرآنی را به روح مقدس یکی از چهارده معصوم هدیه کند ثوابش دو چندان گردد؛ و از روایتی چنین برداشت می شود که پاداش چنین کسی آن است که در روز قیامت با آنان باشد.
در این ماه باید زیاد دعا و صلوات و استغفار کرد و زیاد «لا إِلهَ إِلّا اللّهُ» گفت و روایت شده: که امام چهارم(علیه السلام) چون ماه رمضان فرا می رسید، زبان نمی گشود مگر به دعا و تسبیح و استغفار و تکبیر؛ و نیز باید به عبادت و انجام نافله های شب و روز اهتمام بسیار ورزید.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
دعای افتتاح
در هر شب از ماه رمضان بخواند:
اللّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّناءَ بِحَمْدِک وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّک، وَ أَیقَنْتُ أَنَّک أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَ أَشَدُّ الْمُعاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکالِ وَالنَّقِمَةِ، وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الْکبْرِیاءِ وَالْعَظَمَةِ.
اللّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعائِک وَ مَسْأَلَتِک، فَاسْمَعْ یا سَمِیعُ مِدْحَتِی، وَ أَجِبْ یا رَحِیمُ دَعْوَتِی، وَ أَقِلْ یا غَفُورُ عَثْرَتِی، فَکمْ یا إِلهِی مِنْ کرْبَةٍ قَدْ فَرَّجْتَها، وَ هُمُومٍ قَدْ کشَفْتَها، وَعَثْرَةٍ قَدْ أَقَلْتَها، وَ رَحْمَةٍ قَدْ نَشَرْتَها، وَ حَلْقَةِ بَلاءٍ قَدْ فَککتَها؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یتَّخِذْ صاحِبَةً وَلَا وَلَداً «وَ لَمْ یکنْ لَهُ شَرِیک فِی الْمُلْک وَ لَمْ یکنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِّ وَ کبِّرْهُ تَکبِیراً»؛ الْحَمْدُ لِلّهِ بِجَمِیعِ مَحامِدِهِ کلِّها، عَلَی جَمِیعِ نِعَمِهِ کلِّها. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَامُضادَّ لَهُ فِی مُلْکهِ، وَ لَا مُنازِعَ لَهُ فِی أَمْرِهِ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَاشَرِیک لَهُ فِی خَلْقِهِ، وَ لَا شَبِیهَ لَهُ فِی عَظَمَتِهِ.
الْحَمْدُ لِلّهِ الْفاشِی فِی الْخَلْقِ أَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ، الظَّاهِرِ بِالْکرَمِ مَجْدُهُ، الْباسِطِ بِالْجُودِ یدَهُ، الَّذِی لَاتَنْقُصُ خَزائِنُهُ، وَ لَا تَزِیدُهُ کثْرَةُ الْعَطاءِ إِلّا جُوداً وَ کرَماً إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الْوَهَّابُ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک قَلِیلاً مِنْ کثِیرٍ، مَعَ حاجَةٍ بِی إِلَیهِ عَظِیمَةٍ وَ غِناک عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی کثِیرٌ، وَ هُوَ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ؛
اللّهُمَّ إِنَّ عَفْوَک عَنْ ذَنْبِی، وَ تَجاوُزَک عَنْ خَطِیئَتِی، وَ صَفْحَک عَنْ ظُلْمِی، وَ سَتْرَک عَلَی قَبِیحِ عَمَلِی، وَ حِلْمَک عَنْ کثِیرِ جُرْمِی عِنْدَ مَا کانَ مِنْ خَطَإی وَعَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَک مَا لَا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْک الَّذِی رَزَقْتَنِی مِنْ رَحْمَتِک، وَ أَرَیتَنِی مِنْ قُدْرَتِک، وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ إِجابَتِک، فَصِرْتُ أَدْعُوک آمِناً، وَ أَسْأَلُک مُسْتَأْنِساً لَاخائِفاً وَ لَا وَجِلاً، مُدِلّاً عَلَیک فِیما قَصَدْتُ فِیهِ إِلَیک، فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیک، وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیرٌ لِی لِعِلْمِک بِعاقِبَةِ الْأُمُورِ، فَلَمْ أَرَ مَوْلی کرِیماً أَصْبَرَ عَلَی عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْک عَلَی، یا رَبِّ، إِنَّک تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْک، وَ تَتَحَبَّبُ إِلَی فَأَتَبَغَّضُ إِلَیک، وَ تَتَوَدَّدُ إِلَی فَلَا أَقْبَلُ مِنْک کأَنَّ لِی التَّطَوُّلَ عَلَیک؛ فَلَمْ یمْنَعْک ذلِک مِنَ الرَّحْمَةِ لِی وَالْإِحْسانِ إِلَی، وَالتَّفَضُّلِ عَلَی بِجُودِک وَ کرَمِک، فَارْحَمْ عَبْدَک الْجاهِلَ وَجُدْ عَلَیهِ بِفَضْلِ إِحْسانِک إِنَّک جَوادٌ کرِیمٌ.
الْحَمْدُ لِلّهِ مالِک الْمُلْک، مُجْرِی الْفُلْک، مُسَخِّرِ الرِّیاحِ، فالِقِ الْإِصْباحِ، دَیانِ الدِّینِ، رَبِّ الْعالَمِینَ. الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی حِلْمِهِ بَعْدَ عِلْمِهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی طُولِ أَناتِهِ فِی غَضَبِهِ وَ هُوَ قادِرٌ عَلَی مَا یرِیدُ.
الْحَمْدُ لِلّهِ خالِقِ الْخَلْقِ، باسِطِ الرِّزْقِ، فالِقِ الْإِصْباحِ، ذِی الْجَلالِ وَالْإِکرامِ وَالْفَضْلِ وَالْإِنْعامِ، الَّذِی بَعُدَ فَلا یری، وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوی، تَبارَک وَ تَعالی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَیسَ لَهُ مُنازِعٌ یعادِلُهُ، وَ لَا شَبِیهٌ یشاکلُهُ، وَ لَا ظَهِیرٌ یعاضِدُهُ، قَهَرَ بِعِزَّتِهِ الْأَعِزَّاءَ، وَ تَواضَعَ لِعَظَمَتِهِ الْعُظَماءُ، فَبَلَغَ بِقُدْرَتِهِ مَا یشاءُ؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یجِیبُنِی حِینَ أُنادِیهِ، وَیسْتُرُ عَلَی کلَّ عَوْرَةٍ وَ أَنَا أَعْصِیهِ، وَیعَظِّمُ النِّعْمَةَ عَلَی فَلَا أُجازِیهِ، فَکمْ مِنْ مَوْهِبَةٍ هَنِیئَةٍ قَدْ أَعْطانِی، وَ عَظِیمَةٍ مَخُوفَةٍ قَدْ کفانِی، وَبَهْجَةٍ مُونِقَةٍ قَدْ أَرانِی، فَأُثْنِی عَلَیهِ حامِداً، وَ أَذْکرُهُ مُسَبِّحاً. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَایهْتَک حِجابُهُ، وَ لَا یغْلَقُ بابُهُ، وَ لَا یرَدُّ سائِلُهُ، وَ لَا یخَیبُ آمِلُهُ.
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یؤْمِنُ الْخائِفِینَ، وَینَجِّی الصَّالِحِینَ، وَیرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِینَ، وَیضَعُ الْمُسْتَکبِرِینَ، وَیهْلِک مُلُوکاً وَیسْتَخْلِفُ آخَرِینَ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ قاصِمِ الْجَبَّارِینَ، مُبِیرِ الظَّالِمِینَ، مُدْرِک الْهارِبِینَ، نَکالِ الظَّالِمِینَ، صَرِیخِ الْمُسْتَصْرِخِینَ، مَوْضِعِ حاجاتِ الطَّالِبِینَ، مُعْتَمَدِ الْمُؤْمِنِینَ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی مِنْ خَشْیتِهِ تَرْعَدُ السَّماءُ وَ سُکانُها، وَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ عُمَّارُها، وَ تَمُوجُ الْبِحارُ وَ مَنْ یسْبَحُ فِی غَمَراتِها؛
«الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانا اللّهُ» الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یخْلُقُ وَ لَمْ یخْلَقْ، وَیرْزُقُ وَ لَا یرْزَقُ، وَیطْعِمُ وَ لَا یطْعَمُ، وَیمِیتُ الْأَحْیاءَ، وَیحْیی الْمَوْتی، وَ هُوَ حَی لَایمُوتُ، بِیدِهِ الْخَیرُ، وَ هُوَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَ رَسُولِک وَ أَمِینِک وَ صَفِیک وَ حَبِیبِک وَ خِیرَتِک مِنْ خَلْقِک، وَ حافِظِ سِرِّک، وَ مُبَلِّغِ رِسالاتِک أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَکمَلَ وَ أَزْکی وَ أَنْمی وَ أَطْیبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنی وَ أَکثَرَ مَا صَلَّیتَ وَبارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ تَحَنَّنْتَ وَ سَلَّمْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ عِبادِک وَ أَنْبِیائِک وَ رُسُلِک وَ صِفْوَتِک وَ أَهْلِ الْکرامَةِ عَلَیک مِنْ خَلْقِک؛
اللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ وَصِی رَسُولِ رَبِّ الْعالَمِینَ، عَبْدِک وَ وَلِیک وَ أَخِی رَسُولِک وَ حُجَّتِک عَلَی خَلْقِک، وَ آیتِک الْکبْری، وَالنَّبَاَ الْعَظِیمِ، وَ صَلِّ عَلَی الصِّدِّیقَةِ الطَّاهِرَةِ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، وَ صَلِّ عَلَی سِبْطَی الرَّحْمَةِ، وَ إِمامَی الْهُدی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ سَیدَی شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، وَصَلِّ عَلَی أَئِمَّةِ الْمُسْلِمِینَ؛ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ، وَ عَلِی بْنِ مُوسی، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، وَ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ، وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِی، وَالْخَلَفِ الْهادِی الْمَهْدِی، حُجَجِک عَلَی عِبادِک، وَ أُمَنائِک فِی بِلادِک صَلاةً کثِیرَةً دائِمَةً؛
اللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی وَلی أَمْرِک الْقائِمِ الْمُؤَمَّلِ، وَالْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ، وَ حُفَّهُ بِمَلائِکتِک الْمُقَرَّبِینَ، وَ أَیدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یا رَبَّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ اجْعَلْهُ الدَّاعِی إِلی کتابِک، وَالْقائِمَ بِدِینِک، اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ کمَا اسْتَخْلَفْتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِ، مَکنْ لَهُ دِینَهُ الَّذِی ارْتَضَیتَهُ لَهُ، أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْناً، یعْبُدُک لَایشْرِک بِک شَیئاً.
اللّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ، وَانْصُرْهُ وَانْتَصِرْ بِهِ، وَانْصُرْهُ نَصْراً عَزِیزاً، وَافْتَحْ لَهُ فَتْحاً یسِیراً، وَاجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْک سُلْطاناً نَصِیراً. اللّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَک وَ سُنَّةَ نَبِیک حَتَّی لَایسْتَخْفِی بِشَیءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ. اللّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ، وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وَ أَهْلَهُ، وَ تَجْعَلُنا فِیها مِنَ الدُّعاةِ إِلَی طاعَتِک، وَالْقادَةِ إِلی سَبِیلِک، وَ تَرْزُقُنا بِها کرامَةَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ؛ اللّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْناهُ، وَ مَا قَصُرْنا عَنْهُ فَبَلِّغْناهُ.
اللّهُمَّ الْمُمْ بِه شَعَثَنا، وَاشْعَبْ بِهِ صَدْعَنا، وَارْتُقْ بِهِ فَتْقَنا، وَ کثِّرْ بِهِ قِلَّتَنا، وَ أَعْزِزْ بِهِ ذِلَّتَنا، وَ أَغْنِ بِهِ عائِلَنا، وَاقْضِ بِهِ عَنْ مَغْرَمِنا، وَاجْبُرْ بِهِ فَقْرَنا، وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنا، وَیسِّرْ بِهِ عُسْرَنا، وَبَیضْ بِهِ وُجُوهَنا، وَ فُک بِهِ أَسْرَنا، وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنا، وَ أَنْجِزْ بِهِ مَواعِیدَنا، وَاسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنا، وَ أَعْطِنا بِهِ سُؤْلَنا، وَ بَلِّغْنا بِهِ مِنَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ آمالَنا، وَ أَعْطِنا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنا، یا خَیرَ الْمَسْؤُولِینَ، وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ، اشْفِ بِهِ صُدُورَنا، وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیظَ قُلُوبِنا، وَاهْدِنا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِک، إِنَّک تَهْدِی مَنْ تَشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ، وَانْصُرْنا بِهِ عَلَی عَدُوِّک وَ عَدُوِّنا إِلهَ الْحَقِّ آمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیک فَقْدَ نَبِینا صَلَواتُک عَلَیهِ وَ آلِهِ، وَغَیبَةَ وَ لِینا، وَکثْرَةَ عَدُوِّنا، وَ قِلَّةَ عَدَدِنا، وَ شِدَّةَ الْفِتَنِ بِنا، وَتَظاهُرَ الزَّمانِ عَلَینا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنَّا عَلی ذلِک بِفَتْحٍ مِنْک تُعَجِّلُهُ، وَبِضُرٍّ تَکشِفُهُ، وَنَصْرٍ تُعِزُّهُ، وَ سُلْطانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ، وَ رَحْمَةٍ مِنْک تُجَلِّلُناها، وَ عافِیةٍ مِنْک تُلْبِسُناها، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّناءَ بِحَمْدِک وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّک، وَ أَیقَنْتُ أَنَّک أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَ أَشَدُّ الْمُعاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکالِ وَالنَّقِمَةِ، وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الْکبْرِیاءِ وَالْعَظَمَةِ.
اللّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعائِک وَ مَسْأَلَتِک، فَاسْمَعْ یا سَمِیعُ مِدْحَتِی، وَ أَجِبْ یا رَحِیمُ دَعْوَتِی، وَ أَقِلْ یا غَفُورُ عَثْرَتِی، فَکمْ یا إِلهِی مِنْ کرْبَةٍ قَدْ فَرَّجْتَها، وَ هُمُومٍ قَدْ کشَفْتَها، وَعَثْرَةٍ قَدْ أَقَلْتَها، وَ رَحْمَةٍ قَدْ نَشَرْتَها، وَ حَلْقَةِ بَلاءٍ قَدْ فَککتَها؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یتَّخِذْ صاحِبَةً وَلَا وَلَداً «وَ لَمْ یکنْ لَهُ شَرِیک فِی الْمُلْک وَ لَمْ یکنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِّ وَ کبِّرْهُ تَکبِیراً»؛ الْحَمْدُ لِلّهِ بِجَمِیعِ مَحامِدِهِ کلِّها، عَلَی جَمِیعِ نِعَمِهِ کلِّها. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَامُضادَّ لَهُ فِی مُلْکهِ، وَ لَا مُنازِعَ لَهُ فِی أَمْرِهِ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَاشَرِیک لَهُ فِی خَلْقِهِ، وَ لَا شَبِیهَ لَهُ فِی عَظَمَتِهِ.
الْحَمْدُ لِلّهِ الْفاشِی فِی الْخَلْقِ أَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ، الظَّاهِرِ بِالْکرَمِ مَجْدُهُ، الْباسِطِ بِالْجُودِ یدَهُ، الَّذِی لَاتَنْقُصُ خَزائِنُهُ، وَ لَا تَزِیدُهُ کثْرَةُ الْعَطاءِ إِلّا جُوداً وَ کرَماً إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الْوَهَّابُ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک قَلِیلاً مِنْ کثِیرٍ، مَعَ حاجَةٍ بِی إِلَیهِ عَظِیمَةٍ وَ غِناک عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی کثِیرٌ، وَ هُوَ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ؛
اللّهُمَّ إِنَّ عَفْوَک عَنْ ذَنْبِی، وَ تَجاوُزَک عَنْ خَطِیئَتِی، وَ صَفْحَک عَنْ ظُلْمِی، وَ سَتْرَک عَلَی قَبِیحِ عَمَلِی، وَ حِلْمَک عَنْ کثِیرِ جُرْمِی عِنْدَ مَا کانَ مِنْ خَطَإی وَعَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَک مَا لَا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْک الَّذِی رَزَقْتَنِی مِنْ رَحْمَتِک، وَ أَرَیتَنِی مِنْ قُدْرَتِک، وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ إِجابَتِک، فَصِرْتُ أَدْعُوک آمِناً، وَ أَسْأَلُک مُسْتَأْنِساً لَاخائِفاً وَ لَا وَجِلاً، مُدِلّاً عَلَیک فِیما قَصَدْتُ فِیهِ إِلَیک، فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیک، وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیرٌ لِی لِعِلْمِک بِعاقِبَةِ الْأُمُورِ، فَلَمْ أَرَ مَوْلی کرِیماً أَصْبَرَ عَلَی عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْک عَلَی، یا رَبِّ، إِنَّک تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْک، وَ تَتَحَبَّبُ إِلَی فَأَتَبَغَّضُ إِلَیک، وَ تَتَوَدَّدُ إِلَی فَلَا أَقْبَلُ مِنْک کأَنَّ لِی التَّطَوُّلَ عَلَیک؛ فَلَمْ یمْنَعْک ذلِک مِنَ الرَّحْمَةِ لِی وَالْإِحْسانِ إِلَی، وَالتَّفَضُّلِ عَلَی بِجُودِک وَ کرَمِک، فَارْحَمْ عَبْدَک الْجاهِلَ وَجُدْ عَلَیهِ بِفَضْلِ إِحْسانِک إِنَّک جَوادٌ کرِیمٌ.
الْحَمْدُ لِلّهِ مالِک الْمُلْک، مُجْرِی الْفُلْک، مُسَخِّرِ الرِّیاحِ، فالِقِ الْإِصْباحِ، دَیانِ الدِّینِ، رَبِّ الْعالَمِینَ. الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی حِلْمِهِ بَعْدَ عِلْمِهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی طُولِ أَناتِهِ فِی غَضَبِهِ وَ هُوَ قادِرٌ عَلَی مَا یرِیدُ.
الْحَمْدُ لِلّهِ خالِقِ الْخَلْقِ، باسِطِ الرِّزْقِ، فالِقِ الْإِصْباحِ، ذِی الْجَلالِ وَالْإِکرامِ وَالْفَضْلِ وَالْإِنْعامِ، الَّذِی بَعُدَ فَلا یری، وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوی، تَبارَک وَ تَعالی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَیسَ لَهُ مُنازِعٌ یعادِلُهُ، وَ لَا شَبِیهٌ یشاکلُهُ، وَ لَا ظَهِیرٌ یعاضِدُهُ، قَهَرَ بِعِزَّتِهِ الْأَعِزَّاءَ، وَ تَواضَعَ لِعَظَمَتِهِ الْعُظَماءُ، فَبَلَغَ بِقُدْرَتِهِ مَا یشاءُ؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یجِیبُنِی حِینَ أُنادِیهِ، وَیسْتُرُ عَلَی کلَّ عَوْرَةٍ وَ أَنَا أَعْصِیهِ، وَیعَظِّمُ النِّعْمَةَ عَلَی فَلَا أُجازِیهِ، فَکمْ مِنْ مَوْهِبَةٍ هَنِیئَةٍ قَدْ أَعْطانِی، وَ عَظِیمَةٍ مَخُوفَةٍ قَدْ کفانِی، وَبَهْجَةٍ مُونِقَةٍ قَدْ أَرانِی، فَأُثْنِی عَلَیهِ حامِداً، وَ أَذْکرُهُ مُسَبِّحاً. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَایهْتَک حِجابُهُ، وَ لَا یغْلَقُ بابُهُ، وَ لَا یرَدُّ سائِلُهُ، وَ لَا یخَیبُ آمِلُهُ.
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یؤْمِنُ الْخائِفِینَ، وَینَجِّی الصَّالِحِینَ، وَیرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِینَ، وَیضَعُ الْمُسْتَکبِرِینَ، وَیهْلِک مُلُوکاً وَیسْتَخْلِفُ آخَرِینَ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ قاصِمِ الْجَبَّارِینَ، مُبِیرِ الظَّالِمِینَ، مُدْرِک الْهارِبِینَ، نَکالِ الظَّالِمِینَ، صَرِیخِ الْمُسْتَصْرِخِینَ، مَوْضِعِ حاجاتِ الطَّالِبِینَ، مُعْتَمَدِ الْمُؤْمِنِینَ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی مِنْ خَشْیتِهِ تَرْعَدُ السَّماءُ وَ سُکانُها، وَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ عُمَّارُها، وَ تَمُوجُ الْبِحارُ وَ مَنْ یسْبَحُ فِی غَمَراتِها؛
«الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانا اللّهُ» الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یخْلُقُ وَ لَمْ یخْلَقْ، وَیرْزُقُ وَ لَا یرْزَقُ، وَیطْعِمُ وَ لَا یطْعَمُ، وَیمِیتُ الْأَحْیاءَ، وَیحْیی الْمَوْتی، وَ هُوَ حَی لَایمُوتُ، بِیدِهِ الْخَیرُ، وَ هُوَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَ رَسُولِک وَ أَمِینِک وَ صَفِیک وَ حَبِیبِک وَ خِیرَتِک مِنْ خَلْقِک، وَ حافِظِ سِرِّک، وَ مُبَلِّغِ رِسالاتِک أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَکمَلَ وَ أَزْکی وَ أَنْمی وَ أَطْیبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنی وَ أَکثَرَ مَا صَلَّیتَ وَبارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ تَحَنَّنْتَ وَ سَلَّمْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ عِبادِک وَ أَنْبِیائِک وَ رُسُلِک وَ صِفْوَتِک وَ أَهْلِ الْکرامَةِ عَلَیک مِنْ خَلْقِک؛
اللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ وَصِی رَسُولِ رَبِّ الْعالَمِینَ، عَبْدِک وَ وَلِیک وَ أَخِی رَسُولِک وَ حُجَّتِک عَلَی خَلْقِک، وَ آیتِک الْکبْری، وَالنَّبَاَ الْعَظِیمِ، وَ صَلِّ عَلَی الصِّدِّیقَةِ الطَّاهِرَةِ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، وَ صَلِّ عَلَی سِبْطَی الرَّحْمَةِ، وَ إِمامَی الْهُدی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ سَیدَی شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، وَصَلِّ عَلَی أَئِمَّةِ الْمُسْلِمِینَ؛ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ، وَ عَلِی بْنِ مُوسی، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، وَ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ، وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِی، وَالْخَلَفِ الْهادِی الْمَهْدِی، حُجَجِک عَلَی عِبادِک، وَ أُمَنائِک فِی بِلادِک صَلاةً کثِیرَةً دائِمَةً؛
اللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی وَلی أَمْرِک الْقائِمِ الْمُؤَمَّلِ، وَالْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ، وَ حُفَّهُ بِمَلائِکتِک الْمُقَرَّبِینَ، وَ أَیدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یا رَبَّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ اجْعَلْهُ الدَّاعِی إِلی کتابِک، وَالْقائِمَ بِدِینِک، اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ کمَا اسْتَخْلَفْتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِ، مَکنْ لَهُ دِینَهُ الَّذِی ارْتَضَیتَهُ لَهُ، أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْناً، یعْبُدُک لَایشْرِک بِک شَیئاً.
اللّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ، وَانْصُرْهُ وَانْتَصِرْ بِهِ، وَانْصُرْهُ نَصْراً عَزِیزاً، وَافْتَحْ لَهُ فَتْحاً یسِیراً، وَاجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْک سُلْطاناً نَصِیراً. اللّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَک وَ سُنَّةَ نَبِیک حَتَّی لَایسْتَخْفِی بِشَیءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ. اللّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ، وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وَ أَهْلَهُ، وَ تَجْعَلُنا فِیها مِنَ الدُّعاةِ إِلَی طاعَتِک، وَالْقادَةِ إِلی سَبِیلِک، وَ تَرْزُقُنا بِها کرامَةَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ؛ اللّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْناهُ، وَ مَا قَصُرْنا عَنْهُ فَبَلِّغْناهُ.
اللّهُمَّ الْمُمْ بِه شَعَثَنا، وَاشْعَبْ بِهِ صَدْعَنا، وَارْتُقْ بِهِ فَتْقَنا، وَ کثِّرْ بِهِ قِلَّتَنا، وَ أَعْزِزْ بِهِ ذِلَّتَنا، وَ أَغْنِ بِهِ عائِلَنا، وَاقْضِ بِهِ عَنْ مَغْرَمِنا، وَاجْبُرْ بِهِ فَقْرَنا، وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنا، وَیسِّرْ بِهِ عُسْرَنا، وَبَیضْ بِهِ وُجُوهَنا، وَ فُک بِهِ أَسْرَنا، وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنا، وَ أَنْجِزْ بِهِ مَواعِیدَنا، وَاسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنا، وَ أَعْطِنا بِهِ سُؤْلَنا، وَ بَلِّغْنا بِهِ مِنَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ آمالَنا، وَ أَعْطِنا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنا، یا خَیرَ الْمَسْؤُولِینَ، وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ، اشْفِ بِهِ صُدُورَنا، وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیظَ قُلُوبِنا، وَاهْدِنا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِک، إِنَّک تَهْدِی مَنْ تَشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ، وَانْصُرْنا بِهِ عَلَی عَدُوِّک وَ عَدُوِّنا إِلهَ الْحَقِّ آمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنَّا نَشْکو إِلَیک فَقْدَ نَبِینا صَلَواتُک عَلَیهِ وَ آلِهِ، وَغَیبَةَ وَ لِینا، وَکثْرَةَ عَدُوِّنا، وَ قِلَّةَ عَدَدِنا، وَ شِدَّةَ الْفِتَنِ بِنا، وَتَظاهُرَ الزَّمانِ عَلَینا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنَّا عَلی ذلِک بِفَتْحٍ مِنْک تُعَجِّلُهُ، وَبِضُرٍّ تَکشِفُهُ، وَنَصْرٍ تُعِزُّهُ، وَ سُلْطانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ، وَ رَحْمَةٍ مِنْک تُجَلِّلُناها، وَ عافِیةٍ مِنْک تُلْبِسُناها، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
اعمال سحرهاى ماه رمضان
و آن چند عمل است:
اوّل:
سحری خوردن و آن را ترک نکند گرچه به خوردن یک خرمای خشک، یا نوشیدن شربتی از آب باشد و بهترین سحری ها سویق یعنی قاووت و خرماست و در خبر وارد شده: که خدا و فرشتگان صلوات می فرستند بر آن هایی که در سحرها استغفار می کنند و سحری می خورند.
دوم:
هنگام خوردن سحری سوره «إِنّا أَنْزَلْناهُ» را بخواند که هرکه این سوره ی مبارکه را هنگام افطار کردن و سحری خوردن بخواند، در فاصله بین این دو زمان ثواب کسی را دارد که در راه خدا در خون خود غلطیده است.
سوم:
«دعای عظیم الشأن سحر» را که از حضرت رضا(علیه السلام) روایت شده بخواند، آن حضرت فرموده است: این دعا، دعایی است که امام باقر(علیه السلام) در سحرهای ماه رمضان می خواند.
چهارم:
«دعای ابوحمزه ثمالی» [را بخواند]
در کتاب «مصباح» شیخ طوسی به نقل از ابو حمزه ثمالی آمده است: که حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) در ماه رمضان بیشتر شب را به نماز می ایستاد و چون سحر می رسید این دعا را می خواند.
پنجم:
و نیز این «دعای سحر» را که شیخ برای سحرها نقل کرده بخوان.
یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْمُؤْمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک خُشُوعَ الْإِیمانِ قَبْلَ خُشُوعِ الذُلِّ فِی النَّارِ، یا واحِدُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ، یا مَنْ یعْطِی مَنْ سَأَلَهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، وَیبْتَدِئُ بِالْخَیرِ مَنْ لَمْ یسْأَلْهُ تَفَضُّلاً مِنْهُ وَ کرَماً، بِکرَمِک الدَّائِمِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَهَبْ لِی رَحْمَةً واسِعَةً جامِعَةً أَبْلُغُ بِها خَیرَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُک لِما تُبْتُ إِلَیک مِنْهُ ثُمَّ عُدْتُ فِیهِ، وَ أَسْتَغْفِرُک لِکلِّ خَیرٍ أَرَدْتُ بِهِ وَجْهَک فَخالَطَنِی فِیهِ مَا لَیسَ لَک؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْفُ عَنْ ظُلْمِی وَجُرْمِی بِحِلْمِک وَ جُودِک یا کرِیمُ، یا مَنْ لَایخِیبُ سائِلُهُ، وَ لَا ینْفَدُ نائِلُهُ، یا مَنْ عَلا فَلا شَیءَ فَوْقَهُ، وَ دَنا فَلا شَیءَ دُونَهُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْنِی یا فالِقَ الْبَحْرِ لِمُوسَی، اللَّیلَةَ اللَّیلَةَ اللَّیلَةَ، السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ. اللّهُمَّ طَهِّرْ قَلْبِی مِنَ النِّفاقِ، وَ عَمَلِی مِنَ الرِّیاءِ، وَ لِسانِی مِنَ الکذْبِ، وَ عَینِی مِنَ الْخِیانَةِ، فَإِنَّک تَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْینِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ، یا رَبِّ هذَا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَجِیرِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَغِیثِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْهارِبِ إِلَیک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ مَنْ یبُوءُ لَک بِخَطِیئَتِهِ، وَیعْتَرِفُ بِذَنْبِهِ، وَیتُوبُ إِلی رَبِّهِ، هذَا مَقامُ الْبائِسِ الْفَقِیرِ، هذَا مَقامُ الْخائِفِ الْمُسْتَجِیرِ، هذَا مَقامُ الْمَحْزُونِ الْمَکرُوبِ؛
هذَا مَقامُ الْمَغْمُومِ الْمَهْمُومِ، هذَا مَقامُ الْغَرِیبِ الْغَرِیقِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَوْحِشِ الْفَرِقِ، هذَا مَقامُ مَنْ لَایجِدُ لِذَنْبِهِ غافِراً غَیرَک، وَ لَا لِضَعْفِهِ مُقَوِیاً إِلّا أَنْتَ، وَ لَا لِهَمِّهِ مُفَرِّجاً سِواک، یا اللّهُ یا کرِیمُ لَاتُحْرِقْ وَجْهِی بِالنَّارِ بَعْدَ سُجُودِی لَک وَ تَعْفِیرِی بِغَیرِ مَنٍّ مِنِّی عَلَیک بَلْ لَک الْحَمْدُ وَالْمَنُّ وَالتَّفَضُّلُ عَلَی، ارْحَمْ أَی رَبِّ أَی رَبِّ أَی رَبِّ [بگوید تا آنکه نفس قطع شود]
ضَعْفِی، وَ قِلَّةَ حِیلَتِی، وَ رِقَّةَ جِلْدِی، وَ تَبَدُّدَ أَوْصالِی، وَ تَناثُرَ لَحْمِی وَجِسْمِی وَجَسَدِی، وَ وَحْدَتِی وَ وَحْشَتِی فِی قَبْرِی وَ جَزَعِی مِنْ صَغِیرِ الْبَلاءِ، أَسْأَلُک یا رَبِّ قُرَّةَ الْعَینِ وَالاغْتِباطَ یوْمَ الْحَسْرَةِ وَالنَّدامَةِ، بَیضْ وَجْهِی یا رَبِّ یوْمَ تَسْوَدُّ الْوُجُوهُ، آمِنِّی مِنَ الْفَزَعِ الْأَکبَرِ، أَسْأَلُک الْبُشْری یوْمَ تُقَلَّبُ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصارُ، وَالْبُشْری عِنْدَ فِراقِ الدُّنْیا. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَرْجُوهُ عَوْناً لِی فِی حَیاتِی، وَ أُعِدُّهُ ذُخْراً لِیوْمِ فاقَتِی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَدْعُوهُ وَ لَا أَدْعُو غَیرَهُ، وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیرَهُ لَخَیبَ دُعائِی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَرْجُوهُ وَ لَا أَرْجُو غَیرَهُ، وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیرَهُ لَأَخْلَفَ رَجائِی؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الْمُنْعِمِ الْمُحْسِنِ الْمُجْمِلِ الْمُفْضِلِ ذِی الْجَلالِ وَالْإِکرامِ، وَ لِی کلِّ نِعْمَةٍ، وَ صاحِبُ کلِّ حَسَنَةٍ، وَ مُنْتَهی کلِّ رَغْبَةٍ، وَ قاضِی کلِّ حاجَةٍ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْیقِینَ وَ حُسْنَ الظَّنِّ بِک، وَ أَثْبِتْ رَجاءَک فِی قَلْبِی، وَاقْطَعْ رَجائِی عَمَّنْ سِواک حَتَّی لَا أَرْجُوَ غَیرَک وَ لَا أَثِقَ إِلّا بِک، یا لَطِیفاً لِما تَشاءُ الْطُفْ لِی فِی جَمِیعِ أَحْوالِی بِما تُحِبُّ وَ تَرْضی، یا رَبِّ إِنِّی ضَعِیفٌ عَلَی النَّارِ فَلا تُعَذِّبْنِی بِالنَّارِ، یا رَبِّ ارْحَمْ دُعائِی وَ تَضَرُّعِی وَ خَوْفِی وَ ذُلِّی وَ مَسْکنَتِی وَ تَعْوِیذِی وَ تَلْوِیذِی؛
یا رَبِّ إِنِّی ضَعِیفٌ عَنْ طَلَبِ الدُّنْیا وَ أَنْتَ واسِعٌ کرِیمٌ، أَسْأَلُک یا رَبِّ بِقُوَّتِک عَلَی ذلِک، وَ قُدْرَتِک عَلَیهِ، وَ غِناک عَنْهُ، وَ حاجَتِی إِلَیهِ، أَنْ تَرْزُقَنِی فِی عامِی هذَا، وَ شَهْرِی هذَا، وَیوْمِی هذَا، وَ ساعَتِی هذِهِ رِزْقاً تُغْنِینِی بِهِ عَنْ تَکلُّفِ مَا فِی أَیدِی النّاسِ مِنْ رِزْقِک الْحَلالِ الطَّیبِ، أَی رَبِّ مِنْک أَطْلُبُ، وَ إِلَیک أَرْغَبُ، وَ إِیاک أَرْجُو، وَ أَنْتَ أَهْلُ ذلِک لَا أَرْجُو غَیرَک وَ لَا أَثِقُ إِلّا بِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، أَی رَبِّ ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی وَارْحَمْنِی وَ عافِنِی، یا سامِعَ کلِّ صَوْتٍ، وَیا جامِعَ کلِّ فَوْتٍ، وَیا بارِئَ النُّفُوسِ بَعْدَ الْمَوْتِ، یا مَنْ لَاتَغْشاهُ الظُّلُماتُ، وَ لَا تَشْتَبِهُ عَلَیهِ الْأَصْواتُ، وَ لَا یشْغَلُهُ شَیءٌ عَنْ شَیءٍ، أَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ أَفْضَلَ مَا سَأَلَک، وَ أَفْضَلَ مَا سُئِلْتَ لَه، وَ أَفْضَلَ مَا أَنْتَ مَسْؤُولٌ لَهُ إِلی یوْمِ الْقِیامَةِ، وَهَبْ لِی الْعافِیةَ حَتَّی تُهَنِّئَنِی الْمَعِیشَةُ، وَاخْتِمْ لِی بِخَیرٍ حَتَّی لَا تَضُرَّنِی الذُّنُوبُ؛
اللّهُمَّ رَضِّنِی بِما قَسَمْتَ لِی حَتَّی لَاأَسْأَلَ أَحَداً شَیئاً. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَافْتَحْ لِی خَزائِنَ رَحْمَتِک، وَارْحَمْنِی رَحْمَةً لَا تُعَذِّبُنِی بَعْدَها أَبَداً فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک الْواسِعِ رِزْقاً حَلالاً طَیباً لَاتُفْقِرُنِی إِلی أَحَدٍ بَعْدَهُ سِواک، تَزِیدُنِی بِذلِک شُکراً، وَإِلَیک فاقَةً وَ فَقْراً، وَبِک عَمَّنْ سِواک غِنی وَ تَعَفُّفاً، یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا مَلِیک یا مُقْتَدِرُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاکفِنِی الْمُهِمَّ کلَّهُ، وَاقْضِ لِی بِالْحُسْنی، وَبارِک لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی وَاقْضِ لِی جَمِیعَ حَوائِجِی. اللّهُمَّ یسِّرْ لِی مَا أَخافُ تَعْسِیرَهُ فَإِنَّ تَیسِیرَ مَا أَخافُ تَعْسِیرَهُ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ، وَ سَهِّلْ لِی مَا أَخافُ حُزُونَتَهُ، وَ نَفِّسْ عَنِّی مَا أَخافُ ضِیقَهُ، وَ کفَّ عَنِّی مَا أَخافُ هَمَّهُ، وَاصْرِفْ عَنِّی مَا أَخافُ بَلِیتَهُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
اللّهُمَّ امْلَأْ قَلْبِی حُبّاً لَک، وَخَشْیةً مِنْک، وَ تَصْدِیقاً لَک، وَإِیماناً بِک، وَ فَرَقاً مِنْک، وَ شَوْقاً إِلَیک، یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ. اللّهُمَّ إِنَّ لَک حُقُوقاً فَتَصَدَّقْ بِها عَلَی، وَ لِلنَّاسِ قِبَلِی تَبِعاتٌ فَتَحَمَّلْها عَنِّی، وَ قَدْ أَوْجَبْتَ لِکلِّ ضَیفٍ قِری وَ أَنَا ضَیفُک فَاجْعَلْ قِرای اللَّیلَةَ الْجَنَّةَ، یا وَهّابَ الْجَنَّةِ، یا وَهّابَ الْمَغْفِرَةِ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِک.
ششم:
دعای ادریس را که شیخ طوسی و سید ابن طاووس روایت کرده اند از کتاب مصباح یا اقبال بخواند.{متن کامل تسبیحات و دعا از کتاب «اقبال» در ذیل آورده شده است}.
سُبْحانَ مَنْ یعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ! سُبْحانَ مَنْ یحْصِی عَدَدَ الذُّنُوبِ! سُبْحانَ مَنْ لَایخْفی عَلَیهِ خافِیةٌ فِی السَّمَاواتِ وَالْأَرَضِینَ! سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ! سُبْحانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ! سُبْحانَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ! سُبْحانَ مَنْ لَایعْتَدِی عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِهِ! سُبْحانَ مَنْ لَایؤاخِذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوانِ الْعَذابِ! سُبْحانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ! سُبْحانَ الرَّؤُوفِ الرَّحِیمِ! سُبْحانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ! سُبْحانَ الْکرِیمِ الْحَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْعَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْواسِعِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِقْبالِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ اللَّیلِ وَ إِقْبالِ النَّهارِ! وَلَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمَةُ وَالْکبْرِیاءُ مَعَ کلِّ نَفَسٍ وَکلِّ طَرْفَةِ عَینٍ وَکلِّ لَمْحَةٍ سَبَقَ فِی عِلْمِهِ، سُبْحانَک مِلْءَ مَا أَحْصی کتابُک، سُبْحانَک زِنَةَ عَرْشِک، سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک.
هفتم:
این دعا را که مختصرترین دعا از دعاهای سحر است و در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
یا مَفْزَعِی عِنْدَ کرْبَتِی، وَیا غَوْثِی عِنْدَ شِدَّتِی، إِلَیک فَزِعْتُ، وَ بِک اسْتَغَثْتُ، وَ بِک لُذْتُ، لَا أَلُوذُ بِسِواک، وَ لَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ إِلّا مِنْک، فَأَغِثْنِی وَ فَرِّجْ عَنِّی، یا مَنْ یقْبَلُ الْیسِیرَ، وَیعْفُو عَنِ الْکثِیرِ، اقْبَلْ مِنِّی الْیسِیرَ، وَاعْفُ عَنِّی الْکثِیرَ، إِنَّک أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَیقِیناً حَتّی أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ یصِیبَنِی إِلّا مَا کتَبْتَ لِی، وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیشِ بِما قَسَمْتَ لِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْآمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
هشتم:
این تسبیحات را که در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
سُبْحانَ مَنْ یعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ! سُبْحانَ مَنْ یحْصِی عَدَدَ الذُّنُوبِ! سُبْحانَ مَنْ لَایخْفی عَلَیهِ خافِیةٌ فِی السَّمَاواتِ وَالْأَرَضِینَ! سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ! سُبْحانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ! سُبْحانَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ! سُبْحانَ مَنْ لَایعْتَدِی عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِهِ! سُبْحانَ مَنْ لَایؤاخِذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوانِ الْعَذابِ! سُبْحانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ! سُبْحانَ الرَّؤُوفِ الرَّحِیمِ! سُبْحانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ!
سُبْحانَ الْکرِیمِ الْحَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْعَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْواسِعِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِقْبالِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ اللَّیلِ وَ إِقْبالِ النَّهارِ! وَ لَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمَةُ وَالْکبْرِیاءُ مَعَ کلِّ نَفَسٍ وَکلِّ طَرْفَةِ عَینٍ وَکلِّ لَمْحَةٍ سَبَقَ فِی عِلْمِهِ، سُبْحانَک مِلْءَ مَا أَحْصی کتابُک، سُبْحانَک زِنَةَ عَرْشِک، سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک.
اوّل:
سحری خوردن و آن را ترک نکند گرچه به خوردن یک خرمای خشک، یا نوشیدن شربتی از آب باشد و بهترین سحری ها سویق یعنی قاووت و خرماست و در خبر وارد شده: که خدا و فرشتگان صلوات می فرستند بر آن هایی که در سحرها استغفار می کنند و سحری می خورند.
دوم:
هنگام خوردن سحری سوره «إِنّا أَنْزَلْناهُ» را بخواند که هرکه این سوره ی مبارکه را هنگام افطار کردن و سحری خوردن بخواند، در فاصله بین این دو زمان ثواب کسی را دارد که در راه خدا در خون خود غلطیده است.
سوم:
«دعای عظیم الشأن سحر» را که از حضرت رضا(علیه السلام) روایت شده بخواند، آن حضرت فرموده است: این دعا، دعایی است که امام باقر(علیه السلام) در سحرهای ماه رمضان می خواند.
چهارم:
«دعای ابوحمزه ثمالی» [را بخواند]
در کتاب «مصباح» شیخ طوسی به نقل از ابو حمزه ثمالی آمده است: که حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) در ماه رمضان بیشتر شب را به نماز می ایستاد و چون سحر می رسید این دعا را می خواند.
پنجم:
و نیز این «دعای سحر» را که شیخ برای سحرها نقل کرده بخوان.
یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْمُؤْمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک خُشُوعَ الْإِیمانِ قَبْلَ خُشُوعِ الذُلِّ فِی النَّارِ، یا واحِدُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَ لَمْ یولَدْ وَ لَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ، یا مَنْ یعْطِی مَنْ سَأَلَهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، وَیبْتَدِئُ بِالْخَیرِ مَنْ لَمْ یسْأَلْهُ تَفَضُّلاً مِنْهُ وَ کرَماً، بِکرَمِک الدَّائِمِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَهَبْ لِی رَحْمَةً واسِعَةً جامِعَةً أَبْلُغُ بِها خَیرَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُک لِما تُبْتُ إِلَیک مِنْهُ ثُمَّ عُدْتُ فِیهِ، وَ أَسْتَغْفِرُک لِکلِّ خَیرٍ أَرَدْتُ بِهِ وَجْهَک فَخالَطَنِی فِیهِ مَا لَیسَ لَک؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْفُ عَنْ ظُلْمِی وَجُرْمِی بِحِلْمِک وَ جُودِک یا کرِیمُ، یا مَنْ لَایخِیبُ سائِلُهُ، وَ لَا ینْفَدُ نائِلُهُ، یا مَنْ عَلا فَلا شَیءَ فَوْقَهُ، وَ دَنا فَلا شَیءَ دُونَهُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْنِی یا فالِقَ الْبَحْرِ لِمُوسَی، اللَّیلَةَ اللَّیلَةَ اللَّیلَةَ، السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ. اللّهُمَّ طَهِّرْ قَلْبِی مِنَ النِّفاقِ، وَ عَمَلِی مِنَ الرِّیاءِ، وَ لِسانِی مِنَ الکذْبِ، وَ عَینِی مِنَ الْخِیانَةِ، فَإِنَّک تَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْینِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ، یا رَبِّ هذَا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَجِیرِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَغِیثِ بِک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ الْهارِبِ إِلَیک مِنَ النَّارِ، هذَا مَقامُ مَنْ یبُوءُ لَک بِخَطِیئَتِهِ، وَیعْتَرِفُ بِذَنْبِهِ، وَیتُوبُ إِلی رَبِّهِ، هذَا مَقامُ الْبائِسِ الْفَقِیرِ، هذَا مَقامُ الْخائِفِ الْمُسْتَجِیرِ، هذَا مَقامُ الْمَحْزُونِ الْمَکرُوبِ؛
هذَا مَقامُ الْمَغْمُومِ الْمَهْمُومِ، هذَا مَقامُ الْغَرِیبِ الْغَرِیقِ، هذَا مَقامُ الْمُسْتَوْحِشِ الْفَرِقِ، هذَا مَقامُ مَنْ لَایجِدُ لِذَنْبِهِ غافِراً غَیرَک، وَ لَا لِضَعْفِهِ مُقَوِیاً إِلّا أَنْتَ، وَ لَا لِهَمِّهِ مُفَرِّجاً سِواک، یا اللّهُ یا کرِیمُ لَاتُحْرِقْ وَجْهِی بِالنَّارِ بَعْدَ سُجُودِی لَک وَ تَعْفِیرِی بِغَیرِ مَنٍّ مِنِّی عَلَیک بَلْ لَک الْحَمْدُ وَالْمَنُّ وَالتَّفَضُّلُ عَلَی، ارْحَمْ أَی رَبِّ أَی رَبِّ أَی رَبِّ [بگوید تا آنکه نفس قطع شود]
ضَعْفِی، وَ قِلَّةَ حِیلَتِی، وَ رِقَّةَ جِلْدِی، وَ تَبَدُّدَ أَوْصالِی، وَ تَناثُرَ لَحْمِی وَجِسْمِی وَجَسَدِی، وَ وَحْدَتِی وَ وَحْشَتِی فِی قَبْرِی وَ جَزَعِی مِنْ صَغِیرِ الْبَلاءِ، أَسْأَلُک یا رَبِّ قُرَّةَ الْعَینِ وَالاغْتِباطَ یوْمَ الْحَسْرَةِ وَالنَّدامَةِ، بَیضْ وَجْهِی یا رَبِّ یوْمَ تَسْوَدُّ الْوُجُوهُ، آمِنِّی مِنَ الْفَزَعِ الْأَکبَرِ، أَسْأَلُک الْبُشْری یوْمَ تُقَلَّبُ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصارُ، وَالْبُشْری عِنْدَ فِراقِ الدُّنْیا. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَرْجُوهُ عَوْناً لِی فِی حَیاتِی، وَ أُعِدُّهُ ذُخْراً لِیوْمِ فاقَتِی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَدْعُوهُ وَ لَا أَدْعُو غَیرَهُ، وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیرَهُ لَخَیبَ دُعائِی. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَرْجُوهُ وَ لَا أَرْجُو غَیرَهُ، وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیرَهُ لَأَخْلَفَ رَجائِی؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الْمُنْعِمِ الْمُحْسِنِ الْمُجْمِلِ الْمُفْضِلِ ذِی الْجَلالِ وَالْإِکرامِ، وَ لِی کلِّ نِعْمَةٍ، وَ صاحِبُ کلِّ حَسَنَةٍ، وَ مُنْتَهی کلِّ رَغْبَةٍ، وَ قاضِی کلِّ حاجَةٍ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْیقِینَ وَ حُسْنَ الظَّنِّ بِک، وَ أَثْبِتْ رَجاءَک فِی قَلْبِی، وَاقْطَعْ رَجائِی عَمَّنْ سِواک حَتَّی لَا أَرْجُوَ غَیرَک وَ لَا أَثِقَ إِلّا بِک، یا لَطِیفاً لِما تَشاءُ الْطُفْ لِی فِی جَمِیعِ أَحْوالِی بِما تُحِبُّ وَ تَرْضی، یا رَبِّ إِنِّی ضَعِیفٌ عَلَی النَّارِ فَلا تُعَذِّبْنِی بِالنَّارِ، یا رَبِّ ارْحَمْ دُعائِی وَ تَضَرُّعِی وَ خَوْفِی وَ ذُلِّی وَ مَسْکنَتِی وَ تَعْوِیذِی وَ تَلْوِیذِی؛
یا رَبِّ إِنِّی ضَعِیفٌ عَنْ طَلَبِ الدُّنْیا وَ أَنْتَ واسِعٌ کرِیمٌ، أَسْأَلُک یا رَبِّ بِقُوَّتِک عَلَی ذلِک، وَ قُدْرَتِک عَلَیهِ، وَ غِناک عَنْهُ، وَ حاجَتِی إِلَیهِ، أَنْ تَرْزُقَنِی فِی عامِی هذَا، وَ شَهْرِی هذَا، وَیوْمِی هذَا، وَ ساعَتِی هذِهِ رِزْقاً تُغْنِینِی بِهِ عَنْ تَکلُّفِ مَا فِی أَیدِی النّاسِ مِنْ رِزْقِک الْحَلالِ الطَّیبِ، أَی رَبِّ مِنْک أَطْلُبُ، وَ إِلَیک أَرْغَبُ، وَ إِیاک أَرْجُو، وَ أَنْتَ أَهْلُ ذلِک لَا أَرْجُو غَیرَک وَ لَا أَثِقُ إِلّا بِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، أَی رَبِّ ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی وَارْحَمْنِی وَ عافِنِی، یا سامِعَ کلِّ صَوْتٍ، وَیا جامِعَ کلِّ فَوْتٍ، وَیا بارِئَ النُّفُوسِ بَعْدَ الْمَوْتِ، یا مَنْ لَاتَغْشاهُ الظُّلُماتُ، وَ لَا تَشْتَبِهُ عَلَیهِ الْأَصْواتُ، وَ لَا یشْغَلُهُ شَیءٌ عَنْ شَیءٍ، أَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ أَفْضَلَ مَا سَأَلَک، وَ أَفْضَلَ مَا سُئِلْتَ لَه، وَ أَفْضَلَ مَا أَنْتَ مَسْؤُولٌ لَهُ إِلی یوْمِ الْقِیامَةِ، وَهَبْ لِی الْعافِیةَ حَتَّی تُهَنِّئَنِی الْمَعِیشَةُ، وَاخْتِمْ لِی بِخَیرٍ حَتَّی لَا تَضُرَّنِی الذُّنُوبُ؛
اللّهُمَّ رَضِّنِی بِما قَسَمْتَ لِی حَتَّی لَاأَسْأَلَ أَحَداً شَیئاً. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَافْتَحْ لِی خَزائِنَ رَحْمَتِک، وَارْحَمْنِی رَحْمَةً لَا تُعَذِّبُنِی بَعْدَها أَبَداً فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک الْواسِعِ رِزْقاً حَلالاً طَیباً لَاتُفْقِرُنِی إِلی أَحَدٍ بَعْدَهُ سِواک، تَزِیدُنِی بِذلِک شُکراً، وَإِلَیک فاقَةً وَ فَقْراً، وَبِک عَمَّنْ سِواک غِنی وَ تَعَفُّفاً، یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا مَلِیک یا مُقْتَدِرُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاکفِنِی الْمُهِمَّ کلَّهُ، وَاقْضِ لِی بِالْحُسْنی، وَبارِک لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی وَاقْضِ لِی جَمِیعَ حَوائِجِی. اللّهُمَّ یسِّرْ لِی مَا أَخافُ تَعْسِیرَهُ فَإِنَّ تَیسِیرَ مَا أَخافُ تَعْسِیرَهُ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ، وَ سَهِّلْ لِی مَا أَخافُ حُزُونَتَهُ، وَ نَفِّسْ عَنِّی مَا أَخافُ ضِیقَهُ، وَ کفَّ عَنِّی مَا أَخافُ هَمَّهُ، وَاصْرِفْ عَنِّی مَا أَخافُ بَلِیتَهُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
اللّهُمَّ امْلَأْ قَلْبِی حُبّاً لَک، وَخَشْیةً مِنْک، وَ تَصْدِیقاً لَک، وَإِیماناً بِک، وَ فَرَقاً مِنْک، وَ شَوْقاً إِلَیک، یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ. اللّهُمَّ إِنَّ لَک حُقُوقاً فَتَصَدَّقْ بِها عَلَی، وَ لِلنَّاسِ قِبَلِی تَبِعاتٌ فَتَحَمَّلْها عَنِّی، وَ قَدْ أَوْجَبْتَ لِکلِّ ضَیفٍ قِری وَ أَنَا ضَیفُک فَاجْعَلْ قِرای اللَّیلَةَ الْجَنَّةَ، یا وَهّابَ الْجَنَّةِ، یا وَهّابَ الْمَغْفِرَةِ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلّا بِک.
ششم:
دعای ادریس را که شیخ طوسی و سید ابن طاووس روایت کرده اند از کتاب مصباح یا اقبال بخواند.{متن کامل تسبیحات و دعا از کتاب «اقبال» در ذیل آورده شده است}.
سُبْحانَ مَنْ یعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ! سُبْحانَ مَنْ یحْصِی عَدَدَ الذُّنُوبِ! سُبْحانَ مَنْ لَایخْفی عَلَیهِ خافِیةٌ فِی السَّمَاواتِ وَالْأَرَضِینَ! سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ! سُبْحانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ! سُبْحانَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ! سُبْحانَ مَنْ لَایعْتَدِی عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِهِ! سُبْحانَ مَنْ لَایؤاخِذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوانِ الْعَذابِ! سُبْحانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ! سُبْحانَ الرَّؤُوفِ الرَّحِیمِ! سُبْحانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ! سُبْحانَ الْکرِیمِ الْحَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْعَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْواسِعِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِقْبالِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ اللَّیلِ وَ إِقْبالِ النَّهارِ! وَلَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمَةُ وَالْکبْرِیاءُ مَعَ کلِّ نَفَسٍ وَکلِّ طَرْفَةِ عَینٍ وَکلِّ لَمْحَةٍ سَبَقَ فِی عِلْمِهِ، سُبْحانَک مِلْءَ مَا أَحْصی کتابُک، سُبْحانَک زِنَةَ عَرْشِک، سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک.
هفتم:
این دعا را که مختصرترین دعا از دعاهای سحر است و در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
یا مَفْزَعِی عِنْدَ کرْبَتِی، وَیا غَوْثِی عِنْدَ شِدَّتِی، إِلَیک فَزِعْتُ، وَ بِک اسْتَغَثْتُ، وَ بِک لُذْتُ، لَا أَلُوذُ بِسِواک، وَ لَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ إِلّا مِنْک، فَأَغِثْنِی وَ فَرِّجْ عَنِّی، یا مَنْ یقْبَلُ الْیسِیرَ، وَیعْفُو عَنِ الْکثِیرِ، اقْبَلْ مِنِّی الْیسِیرَ، وَاعْفُ عَنِّی الْکثِیرَ، إِنَّک أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَیقِیناً حَتّی أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ یصِیبَنِی إِلّا مَا کتَبْتَ لِی، وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیشِ بِما قَسَمْتَ لِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْآمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
هشتم:
این تسبیحات را که در کتاب «اقبال» آمده بخوان:
سُبْحانَ مَنْ یعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ! سُبْحانَ مَنْ یحْصِی عَدَدَ الذُّنُوبِ! سُبْحانَ مَنْ لَایخْفی عَلَیهِ خافِیةٌ فِی السَّمَاواتِ وَالْأَرَضِینَ! سُبْحانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ! سُبْحانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ! سُبْحانَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ! سُبْحانَ مَنْ لَایعْتَدِی عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِهِ! سُبْحانَ مَنْ لَایؤاخِذُ أَهْلَ الْأَرْضِ بِأَلْوانِ الْعَذابِ! سُبْحانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ! سُبْحانَ الرَّؤُوفِ الرَّحِیمِ! سُبْحانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ!
سُبْحانَ الْکرِیمِ الْحَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْعَلِیمِ! سُبْحانَ الْبَصِیرِ الْواسِعِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِقْبالِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ النَّهارِ! سُبْحانَ اللّهِ عَلَی إِدْبارِ اللَّیلِ وَ إِقْبالِ النَّهارِ! وَ لَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمَةُ وَالْکبْرِیاءُ مَعَ کلِّ نَفَسٍ وَکلِّ طَرْفَةِ عَینٍ وَکلِّ لَمْحَةٍ سَبَقَ فِی عِلْمِهِ، سُبْحانَک مِلْءَ مَا أَحْصی کتابُک، سُبْحانَک زِنَةَ عَرْشِک، سُبْحانَک سُبْحانَک سُبْحانَک.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
دعای معروف سحر
این دعا، دعای عظیم الشأنی است که از حضرت رضا(علیه السلام) روایت شده، آن حضرت فرموده است: این دعا، دعایی است که امام باقر(علیه السلام) در سحرهای ماه رمضان می خواند:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ بَهائِک بِأَبْهاهُ وَکلُّ بَهائِک بَهِی، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِبَهائِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ جَمالِک بِأَجْمَلِهِ وَکلُّ جَمالِک جَمِیلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِجَمالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ جَلالِک بِأَجَلِّهِ وَکلُّ جَلالِک جَلِیلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِجَلالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عَظَمَتِک بِأَعْظَمِها وَکلُّ عَظَمَتِک عَظِیمَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعَظَمَتِک کلِّها.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ نُورِک بِأَنْوَرِهِ وَکلُّ نُورِک نَیرٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِنُورِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ رَحْمَتِک بِأَوْسَعِها وَکلُّ رَحْمَتِک واسِعَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِرَحْمَتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ کلِماتِک بِأَتَمِّها وَکلُّ کلِماتِک تامَّةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِکلِماتِک کلِّها؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ کمالِک بِأَکمَلِهِ وَکلُّ کمالِک کامِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِکمالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ أَسْمائِک بِأَکبَرِها وَکلُّ أَسْمائِک کبِیرَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِأَسْمائِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عِزَّتِک بِأَعَزِّها وَکلُّ عِزَّتِک عَزِیزَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعِزَّتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَشِیئَتِک بِأَمْضاها وَکلُّ مَشِیئَتِک ماضِیةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَشِیئَتِک کلِّها.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ قُدْرَتِک بِالْقُدْرَةِ الَّتِی اسْتَطَلْتَ بِها عَلَی کلِّ شَیءٍ وَکلُّ قُدْرَتِک مُسْتَطِیلَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِقُدْرَتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عِلْمِک بِأَنْفَذِهِ وَکلُّ عِلْمِک نافِذٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعِلْمِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ قَوْلِک بِأَرْضاهُ وَکلُّ قَوْ لِک رَضِی، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِقَوْلِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَسائِلِک بِأَحَبِّها إِلَیک وَکلُّها [وَکلُّ مَسائِلِک] إِلَیک حَبِیبَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَسائِلِک کلِّها؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ شَرَفِک بِأَشْرَفِهِ وَکلُّ شَرَفِک شَرِیفٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِشَرَفِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ سُلْطانِک بِأَدْوَمِهِ وَکلُّ سُلْطانِک دَائِمٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِسُلْطانِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مُلْکک بِأَ فْخَرِهِ وَکلُّ مُلْکک فاخِرٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمُلْکک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عُلُوِّک بِأَعْلاهُ وَکلُّ عُلُوِّک عالٍ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعُلُوِّک کلِّهِ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَنِّک بِأَ قْدَمِهِ وَکلُّ مَنِّک قَدِیمٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَنِّک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ آیاتِک بِأَکرَمِها وَکلُّ آیاتِک کرِیمَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بآیاتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما أَنْتَ فِیهِ مِنَ الشَّأْنِ وَالْجَبَرُوتِ وَأَسْأَلُک بِکلِّ شَأْنٍ وَحْدَهُ وَجَبَرُوتٍ وَحْدَها، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما تُجِیبُنِی بِهِ حِینَ أَسْأَلُک فَأَجِبْنِی یا اللّهُ.
آنگاه هر حاجت که داری از خدا بخواه که به یقین برآورده خواهد شد.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ بَهائِک بِأَبْهاهُ وَکلُّ بَهائِک بَهِی، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِبَهائِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ جَمالِک بِأَجْمَلِهِ وَکلُّ جَمالِک جَمِیلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِجَمالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ جَلالِک بِأَجَلِّهِ وَکلُّ جَلالِک جَلِیلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِجَلالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عَظَمَتِک بِأَعْظَمِها وَکلُّ عَظَمَتِک عَظِیمَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعَظَمَتِک کلِّها.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ نُورِک بِأَنْوَرِهِ وَکلُّ نُورِک نَیرٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِنُورِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ رَحْمَتِک بِأَوْسَعِها وَکلُّ رَحْمَتِک واسِعَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِرَحْمَتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ کلِماتِک بِأَتَمِّها وَکلُّ کلِماتِک تامَّةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِکلِماتِک کلِّها؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ کمالِک بِأَکمَلِهِ وَکلُّ کمالِک کامِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِکمالِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ أَسْمائِک بِأَکبَرِها وَکلُّ أَسْمائِک کبِیرَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِأَسْمائِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عِزَّتِک بِأَعَزِّها وَکلُّ عِزَّتِک عَزِیزَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعِزَّتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَشِیئَتِک بِأَمْضاها وَکلُّ مَشِیئَتِک ماضِیةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَشِیئَتِک کلِّها.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ قُدْرَتِک بِالْقُدْرَةِ الَّتِی اسْتَطَلْتَ بِها عَلَی کلِّ شَیءٍ وَکلُّ قُدْرَتِک مُسْتَطِیلَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِقُدْرَتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عِلْمِک بِأَنْفَذِهِ وَکلُّ عِلْمِک نافِذٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعِلْمِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ قَوْلِک بِأَرْضاهُ وَکلُّ قَوْ لِک رَضِی، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِقَوْلِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَسائِلِک بِأَحَبِّها إِلَیک وَکلُّها [وَکلُّ مَسائِلِک] إِلَیک حَبِیبَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَسائِلِک کلِّها؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ شَرَفِک بِأَشْرَفِهِ وَکلُّ شَرَفِک شَرِیفٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِشَرَفِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ سُلْطانِک بِأَدْوَمِهِ وَکلُّ سُلْطانِک دَائِمٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِسُلْطانِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مُلْکک بِأَ فْخَرِهِ وَکلُّ مُلْکک فاخِرٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمُلْکک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عُلُوِّک بِأَعْلاهُ وَکلُّ عُلُوِّک عالٍ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعُلُوِّک کلِّهِ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَنِّک بِأَ قْدَمِهِ وَکلُّ مَنِّک قَدِیمٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَنِّک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ آیاتِک بِأَکرَمِها وَکلُّ آیاتِک کرِیمَةٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بآیاتِک کلِّها. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما أَنْتَ فِیهِ مِنَ الشَّأْنِ وَالْجَبَرُوتِ وَأَسْأَلُک بِکلِّ شَأْنٍ وَحْدَهُ وَجَبَرُوتٍ وَحْدَها، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما تُجِیبُنِی بِهِ حِینَ أَسْأَلُک فَأَجِبْنِی یا اللّهُ.
آنگاه هر حاجت که داری از خدا بخواه که به یقین برآورده خواهد شد.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
دعای ابوحمزه ثمالی
در کتاب «مصباح» شیخ طوسی به نقل از ابو حمزه ثمالی آمده است: که حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) در ماه رمضان بیشتر شب را به نماز می ایستاد و چون سحر می رسید این دعا را می خواند:
إِلهِی لَاتُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِک، وَ لَا تَمْکرْ بِی فِی حِیلَتِک، مِنْ أَینَ لِی الْخَیرُ یا رَبِّ وَ لَا یوجَدُ إِلّا مِنْ عِنْدِک؟ وَ مِنْ أَینَ لِی النَّجاةُ وَ لا تُسْتَطاعُ إِلّا بِک؟ لَا الَّذِی أَحْسَنَ اسْتَغْنی عَنْ عَوْنِک وَ رَحْمَتِک، وَ لَا الَّذِی أَساءَ وَاجْتَرَأَ عَلَیک وَ لَمْ یرْضِک خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِک، یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ [آنقدر بگوید تا نفس قطع گردد]
بِک عَرَفْتُک وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیک وَ دَعَوْتَنِی إِلَیک، وَ لَوْلا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَدْعُوهُ فَیجِیبُنِی وَ إِنْ کنْتُ بَطِیئاً حِینَ یدْعُونِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیعْطِینِی وَ إِنْ کنْتُ بَخِیلاً حِینَ یسْتَقْرِضُنِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أُنادِیهِ کلَّما شِئْتُ لِحاجَتِی وَ أَخْلُو بِهِ حَیثُ شِئْتُ لِسِرِّی بِغَیرِ شَفِیعٍ فَیقْضِی لِی حاجَتِی؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَا أَدْعُو غَیرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیرَهُ لَمْ یسْتَجِبْ لِی دُعائِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَا أَرْجُو غَیرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیرَهُ لَأَخْلَفَ رَجائِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی وَکلَنِی إِلَیهِ فَأَکرَمَنِی وَ لَمْ یکلْنِی إِلَی النَّاسِ فَیهِینُونِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی تَحَبَّبَ إِلَی وَ هُوَ غَنِی عَنِّی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یحْلُمُ عَنِّی حَتَّی کأَ نِّی لَاذَنْبَ لِی، فَرَبِّی أَحْمَدُ شَیءٍ عِنْدِی وَ أَحَقُّ بِحَمْدِی؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیک مُشْرَعَةً، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ إِلَیک مُتْرَعَةً، وَالاسْتِعانَةَ بِفَضْلِک لِمَنْ أَمَّلَک مُباحَةً، وَ أَبْوابَ الدُّعاءِ إِلَیک لِلصَّارِخِینَ مَفْتُوحَةً، وَ أَعْلَمُ أَنَّک لِلرَّاجِی [لِلرَّاجِینَ] بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلْمَلْهُوفِینَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَ أَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلی جُودِک وَالرِّضَا بِقَضائِک عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ، وَ مَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَیدِی الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَ أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیک قَرِیبُ الْمَسافَةِ، وَ أَنَّک لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِک إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَک؛
وَقَدْ قَصَدْتُ إِلَیک بِطَلِبَتِی، وَ تَوَجَّهْتُ إِلَیک بِحاجَتِی، وَ جَعَلْتُ بِک اسْتِغاثَتِی، وَبِدُعائِک تَوَسُّلِی مِنْ غَیرِ اسْتِحْقاقٍ لِاسْتِماعِک مِنِّی، وَ لَا اسْتِیجابٍ لِعَفْوِک عَنِّی، بَلْ لِثِقَتِی بِکرَمِک، وَ سُکونِی إِلی صِدْقِ وَعْدِک، وَلَجَإِی إِلَی الْإِیمانِ بِتَوْحِیدِک وَیقِینِی بِمَعْرِفَتِک مِنِّی أَنْ لا رَبَّ لِی غَیرُک، وَلَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ وَحْدَک لَاشَرِیک لَک؛
اللّهُمَّ أَنْتَ الْقائِلُ وَقَوْلُک حَقٌّ وَوَعْدُک صِدْقٌ: «وَ اسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ » إِنَّ اللّهَ کانَ بِکمْ رَحِیماً وَلَیسَ مِنْ صِفاتِک یا سَیدِی أَنْ تَأْمُرَ بِالسُّؤالِ وَ تَمْنَعَ الْعَطِیةَ وَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْعَطِیاتِ عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِک، وَالْعائِدُ عَلَیهِمْ بِتَحَنُّنِ رَأْفَتِک؛
إِلهِی رَبَّیتَنِی فِی نِعَمِک وَ إِحْسانِک صَغِیراً، وَ نَوَّهْتَ بِاسْمِی کبِیراً، فَیا مَنْ رَبَّانِی فِی الدُّنْیا بِإِحْسانِهِ وَ تَفَضُّلِهِ وَ نِعَمِهِ، وَ أَشارَ لِی فِی الْآخِرَةِ إِلی عَفْوِهِ وَکرَمِهِ، مَعْرِفَتِی یا مَوْلای دَلِیلِی عَلَیک، وَ حُبِّی لَک شَفِیعِی إِلَیک، وَ أَنَا واثِقٌ مِنْ دَلِیلِی بِدَلالَتِک، وَ ساکنٌ مِنْ شَفِیعِی إِلی شَفاعَتِک؛
أَدْعُوک یا سَیدِی بِلِسانٍ قَدْ أَخْرَسَهُ ذَنْبُهُ، رَبِّ أُناجِیک بِقَلْبٍ قَدْ أَوْبَقَهُ جُرْمُهُ، أَدْعُوک یا رَبِّ راهِباً راغِباً راجِیاً خائِفاً، إِذا رَأَیتُ مَوْلای ذُنُوبِی فَزِعْتُ، وَ إِذا رَأَیتُ کرَمَک طَمِعْتُ فَإِنْ عَفَوْتَ فَخَیرُ راحِمٍ، وَ إِنْ عَذَّبْتَ فَغَیرُ ظالِمٍ، حُجَّتِی یا اللّهُ فِی جُرْأَتِی عَلَی مَسْأَلَتِک مَعَ إِتْیانِی مَا تَکرَهُ جُودُک وَ کرَمُک، وَ عُدَّتِی فِی شِدَّتِی مَعَ قِلَّةِ حَیائِی رَأْفَتُک وَ رَحْمَتُک، وَقَدْ رَجَوْتُ أَنْ لَاتَخِیبَ بَینَ ذَینِ وَ ذَینِ مُنْیتِی فَحَقِّقْ رَجائِی، وَاسْمَعْ دُعائِی، یا خَیرَ مَنْ دَعاهُ داعٍ، وَ أَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ، عَظُمَ یا سَیدِی أَمَلِی وَساءَ عَمَلِی فَأَعْطِنِی مِنْ عَفْوِک بِمِقْدارِ أَمَلِی، وَ لَا تُؤاخِذْنِی بِأَسْوَءِ عَمَلِی فَإِنَّ کرَمَک یجِلُّ عَنْ مُجازاةِ الْمُذْنِبِینَ، وَ حِلْمَک یکبُرُ عَنْ مُکافاةِ الْمُقَصِّرِینَ؛
وَأَنَا یا سَیدِی عائِذٌ بِفَضْلِک، هارِبٌ مِنْک إِلَیک، مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِک ظَنّاً، وَ مَا أَنَا یا رَبِّ وَ مَا خَطَرِی؟ هَبْنِی بِفَضْلِک، وَ تَصَدَّقْ عَلَی بِعَفْوِک، أَی رَبِّ جَلِّلْنِی بِسِتْرِک، وَاعْفُ عَنْ تَوْبِیخِی بِکرَمِ وَجْهِک، فَلَوِ اطَّلَعَ الْیوْمَ عَلَی ذَنْبِی غَیرُک مَا فَعَلْتُهُ، وَ لَوْ خِفْتُ تَعْجِیلَ الْعُقُوبَةِ لَاجْتَنَبْتُهُ، لَا لِأَنَّک أَهْوَنُ النَّاظِرِینَ إِلَی وَأَخَفُّ الْمُطَّلِعِینَ عَلَی، بَلْ لِأَنَّک یا رَبِّ خَیرُ السَّاتِرِینَ، وَ أَحْکمُ الْحاکمِینَ، وَ أَکرَمُ الْأَکرَمِینَ؛
سَتَّارُ الْعُیوبِ، غَفَّارُ الذُّنُوبِ، عَلَّامُ الْغُیوبِ، تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِکرَمِک، وَ تُؤَخِّرُ الْعُقُوبَةَ بِحِلْمِک، فَلَک الْحَمْدُ عَلَی حِلْمِک بَعْدَ عِلْمِک، وَ عَلَی عَفْوِک بَعْدَ قُدْرَتِک، وَیحْمِلُنِی وَیجَرِّئُنِی عَلَی مَعْصِیتِک حِلْمُک عَنِّی، وَیدْعُونِی إِلی قِلَّةِ الْحَیاءِ سِتْرُک عَلَی، وَیسْرِعُنِی إِلَی التَّوَثُّبِ عَلَی مَحارِمِک مَعْرِفَتِی بِسَعَةِ رَحْمَتِک وَعَظِیمِ عَفْوِک، یا حَلِیمُ یا کرِیمُ، یا حَی یا قَیومُ، یا غافِرَ الذَّنْبِ، یا قابِلَ التَّوْبِ؛
یا عَظِیمَ الْمَنِّ، یا قَدِیمَ الْإِحْسانِ، أَینَ سَتْرُک الْجَمِیلُ؟ أَینَ عَفْوُک الْجَلِیلُ؟ أَینَ فَرَجُک الْقَرِیبُ؟ أَینَ غِیاثُک السَّرِیعُ؟ أَینَ رَحْمَتُک الْواسِعَةُ؟ أَینَ عَطایاک الْفاضِلَةُ؟ أَینَ مَواهِبُک الْهَنِیئَةُ؟ أَینَ صَنائِعُک السَّنِیةُ؟ أَینَ فَضْلُک الْعَظِیمُ؟ أَینَ مَنُّک الْجَسِیمُ؟ أَینَ إِحْسانُک الْقَدِیمُ؟ أَینَ کرَمُک یا کرِیمُ؟ بِهِ وَبِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْتَنْقِذْنِی، وَبِرَحْمَتِک فَخَلِّصْنِی؛
یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ، لَسْتُ أَتَّکلُ فِی النَّجاةِ مِنْ عِقابِک عَلَی أَعْمالِنا بَلْ بِفَضْلِک عَلَینا لِأَ نَّک أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ، تُبْدِئُ بِالْإِحْسانِ نِعَماً، وَ تَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ کرَماً، فَما نَدْرِی مَا نَشْکرُ أَجَمِیلَ مَا تَنْشُرُ أَمْ قَبِیحَ مَا تَسْتُرُ؟ أَمْ عَظِیمَ مَا أَبْلَیتَ وَ أَوْلَیتَ أَمْ کثِیرَ مَا مِنْهُ نَجَّیتَ وَ عافَیتَ؟ یا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إِلَیک، وَیا قُرَّةَ عَینِ مَنْ لاذَبِک وَانْقَطَعَ إِلَیک؛
أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ نَحْنُ الْمُسِیئُونَ فَتَجاوَزْ یا رَبِّ عَنْ قَبِیحِ مَا عِنْدَنا بِجَمِیلِ مَا عِنْدَک، وَأَی جَهْلٍ یا رَبِّ لَایسَعُهُ جُودُک؟ أَوْ أَی زَمانٍ أَطْوَلُ مِنْ أَناتِک؟ وَ مَا قَدْرُ أَعْمالِنا فِی جَنْبِ نِعَمِک؟ وَ کیفَ نَسْتَکثِرُ أَعْمالاً نُقابِلُ بِها کرَمَک؟ بَلْ کیفَ یضِیقُ عَلَی الْمُذْنِبِینَ مَا وَسِعَهُمْ مِنْ رَحْمَتِک؟ یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یا باسِطَ الْیدَینِ بِالرَّحْمَةِ، فَوَعِزَّتِک یا سَیدِی لَوْ نَهَرْتَنِی مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِک وَلَا کفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِک لِما انْتَهی إِلَی مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِجُودِک وَ کرَمِک؛
وَ أَنْتَ الْفاعِلُ لِما تَشاءُ تُعَذِّبُ مَنْ تَشاءُ بِما تَشاءُ کیفَ تَشاءُ، وَ تَرْحَمُ مَنْ تَشاءُ بِما تشاءُ کیفَ تَشاءُ، لَاتُسْأَلُ عَنْ فِعْلِک، وَ لَا تُنازَعُ فِی مُلْکک، وَ لَا تُشارَک فِی أَمْرِک وَ لَا تُضادُّ فِی حُکمِک، وَ لَا یعْتَرِضُ عَلَیک أَحَدٌ فِی تَدْبِیرِک، لَک الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبارَک اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ.
یا رَبِّ هذَا مَقامُ مَنْ لاذَبِک وَاسْتَجارَ بِکرَمِک وَ أَلِفَ إِحْسانَک وَ نِعَمَک، وَ أَنْتَ الْجَوادُ الَّذِی لَایضِیقُ عَفْوُک، وَ لَا ینْقُصُ فَضْلُک، وَ لَا تَقِلُّ رَحْمَتُک، وَ قَدْ تَوَثَّقْنا مِنْک بِالصَّفْحِ الْقَدِیمِ، وَالْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَالرَّحْمَةِ الْواسِعَةِ؛
أَفَتُراک یا رَبِّ تُخْلِفُ ظُنُونَنا أَوْ تُخَیبُ آمالَنا؟ کلَّا یا کرِیمُ فَلَیسَ هَذَا ظَنُّنا بِک وَلَا هذَا فِیک طَمَعُنَا، یا رَبِّ إِنَّ لَنا فِیک أَمَلاً طَوِیلاً کثِیراً، إِنَّ لَنا فِیک رَجاءً عَظِیماً، عَصَیناک وَ نَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتُرَ عَلَینا، وَدَعَوْناک وَ نَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتَجِیبَ لَنا، فَحَقِّقْ رَجاءَنا مَوْلانا فَقَدْ عَلِمْنا مَا نَسْتَوْجِبُ بِأَعْمالِنا وَلکنْ عِلْمُک فِینا وَ عِلْمُنا بِأَ نَّک لَاتَصْرِفُنا عَنْک حَثَّنا عَلَی الرَّغْبَةِ إِلَیک، وَ إِنْ کنَّا غَیرَ مُسْتَوْجِبِینَ لِرَحْمَتِک فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَینا وَعَلَی الْمُذْنِبِینَ بِفَضْلِ سَعَتِک؛
فَامْنُنْ عَلَینا بِما أَنْتَ أَهْلُهُ وَجُدْ عَلَینا فَإِنَّا مُحْتاجُونَ إِلی نَیلِک، یا غَفَّارُ بِنُورِک اهْتَدَینا، وَبِفَضْلِک اسْتَغْنَینا، وَبِنِعْمَتِک أَصْبَحْنا وَ أَمْسَینا، ذُنُوبُنا بَینَ یدَیک نَسْتَغْفِرُک اللّهُمَّ مِنْها وَ نَتُوبُ إِلَیک، تَتَحَبَّبُ إِلَینا بِالنِّعَمِ وَ نُعارِضُک بِالذُّنُوبِ، خَیرُک إِلَینا نازِلٌ، وَ شَرُّنا إِلَیک صاعِدٌ، وَ لَمْ یزَلْ وَ لَا یزالُ مَلَک کرِیمٌ یأْتِیک عَنَّا بِعَمَلٍ قَبِیحٍ فَلا یمْنَعُک ذلِک مِنْ أَنْ تَحُوطَنا بِنِعَمِک، و تَتَفَضَّلَ عَلَینا بِآلائِک، فَسُبْحانَک مَا أَحْلَمَک وَ أَعْظَمَک وَ أَکرَمَک مُبْدِئاً وَ مُعِیداً؛
تَقَدَّسَتْ أَسْماؤُک، وَجَلَّ ثَناؤُک، وَ کرُمَ صَنائِعُک وَ فِعالُک، أَنْتَ إِلهِی أَوْسَعُ فَضْلاً، وَ أَعْظَمُ حِلْماً مِنْ أَنْ تُقایسَنِی بِفِعْلِی وَ خَطِیئَتِی، فَالْعَفْوَ الْعَفْوَ الْعَفْوَ، سَیدِی سَیدِی سَیدِی؛
اللّهُمَّ اشْغَلْنا بِذِکرِک، وَ أَعِذْنا مِنْ سَخَطِک، وَ أَجِرْنا مِنْ عَذابِک، وَارْزُقْنا مِنْ مَواهِبِک، وَ أَنْعِمْ عَلَینا مِنْ فَضْلِک، وَارْزُقْنا حَجَّ بَیتِک وَزِیارَةَ قَبْرِ نَبِیک صَلَواتُک وَ رَحْمَتُک وَ مَغْفِرَتُک وَ رِضْوانُک عَلَیهِ وَعَلَی أَهْلِ بَیتِهِ إِنَّک قَرِیبٌ مُجِیبٌ، وَ ارْزُقْنا عَمَلاً بِطاعَتِک، وَ تَوَفَّنا عَلَی مِلَّتِک وَ سُنَّةِ نَبِیک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَی وَارْحَمْهُما کما رَبَّیانِی صَغِیراً، اجْزِهِما بِالْإِحْسانِ إِحْساناً وَبِالسَّیئاتِ غُفْراناً؛
اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ الْأَحْیاءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ وَ تابِعْ بَینَنا وَبَینَهُمْ بِالْخَیراتِ. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِحَینا وَ مَیتِنا، وَ شاهِدِنا وَ غائِبِنا، ذَکرِنا وَ أُنْثانا، صَغِیرِنا وَ کبِیرِنا، حُرِّنا وَ مَمْلُوکنا، کذَبَ الْعادِلُونَ بِاللّهِ وَ ضَلُّوا ضَلالاً بَعِیداً وَخَسِرُوا خُسْراناً مُبِیناً.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاخْتِمْ لِی بِخَیرٍ، وَاکفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ دُنْیای وَ آخِرَتِی، وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَی مَنْ لَایرْحَمُنِی، وَاجْعَلْ عَلَی مِنْک واقِیةً باقِیةً، وَ لَا تَسْلُبْنِی صالِحَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَی، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک رِزْقاً واسِعاً حَلالاً طَیباً؛
اللّهُمَّ احْرُسْنِی بِحَراسَتِک، وَاحْفَظْنِی بِحِفْظِک، وَاکلَأْنِی بِکلاءَتِک، وَارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِنا هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ وَ زِیارَةَ قَبْرِ نَبِیک وَالْأَئِمَّةِ عَلَیهِمُ السَّلامُ، وَ لا تُخْلِنِی یا رَبِّ مِنْ تِلْک الْمَشاهِدِ الشَّرِیفَةِ وَالْمَواقِفِ الْکرِیمَةِ؛
اللّهُمَّ تُبْ عَلَی حَتَّی لَا أَعْصِیک، وَ أَلْهِمْنِی الْخَیرَ وَالْعَمَلَ بِهِ وَ خَشْیتَک بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ مَا أَبْقَیتَنِی یا رَبَّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ إِنِّی کلَّما قُلْتُ قَدْ تَهَیأْتُ وَ تَعَبَّأْتُ وَ قُمْتُ لِلصَّلاةِ بَینَ یدَیک وَ ناجَیتُک أَلْقَیتَ عَلَی نُعاساً إِذا أَنَا صَلَّیتُ، وَ سَلَبْتَنِی مُناجاتَک إِذا أَنَا ناجَیتُ، مالِی کلَّما قُلْتُ قَدْ صَلُحَتْ سَرِیرَتِی، وَ قَرُبَ مِنْ مَجالِسِ التَّوَّابِینَ مَجْلِسِی عَرَضَتْ لِی بَلِیةٌ أَزالَتْ قَدَمِی وَ حالَتْ بَینِی وَبَینَ خِدْمَتِک؛
سَیدِی لَعَلَّک عَنْ بابِک طَرَدْتَنِی، وَ عَنْ خِدْمَتِک نَحَّیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی مُسْتَخِفّاً بِحَقِّک فَأَقْصَیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی مُعْرِضاً عَنْک فَقَلَیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک وَجَدْتَنِی فِی مَقامِ الْکاذِبِینَ فَرَفَضْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی غَیرَ شاکرٍ لِنَعْمائِک فَحَرَمْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک فَقَدْتَنِی مِنْ مَجالِسِ الْعُلَماءِ فَخَذَلْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی فِی الْغافِلِینَ فَمِنْ رَحْمَتِک آیسْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی آلِفَ مَجالِسِ الْبَطَّالِینَ فَبَینِی وَبَینَهُمْ خَلَّیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک لَمْ تُحِبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعائِی فَباعَدْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک بِجُرْمِی وَجَرِیرَتِی کافَیتَنِی أَوْ لَعَلَّک بِقِلَّةِ حَیائِی مِنْک جازَیتَنِی؛
فَإِنْ عَفَوْتَ یا رَبِّ فَطالَمَا عَفَوْتَ عَنِ الْمُذْنِبِینَ قَبْلِی لِأَنَّ کرَمَک أَی رَبِّ یجِلُّ عَنْ مُکافاةِ الْمُقَصِّرِینَ، وَ أَنَا عائِذٌ بِفَضْلِک، هارِبٌ مِنْک إِلَیک، مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِک ظَنّاً. إِلهِی أَنْتَ أَوْسَعُ فَضْلاً، وَ أَعْظَمُ حِلْماً مِنْ أَنْ تُقایسَنِی بِعَمَلِی، أَوْ أَنْ تَسْتَزِلَّنِی بِخَطِیئَتِی، وَ مَا أَنَا یا سَیدِی وَ مَا خَطَرِی؛
هَبْنِی بِفَضْلِک سَیدِی وَ تَصَدَّقْ عَلَی بِعَفْوِک، وَجَلِّلْنِی بِسَتْرِک، وَاعْفُ عَنْ تَوْبِیخِی بِکرَمِ وَجْهِک، سَیدِی أَنَا الصَّغِیرُ الَّذِی رَبَّیتَهُ، وَ أَنَا الْجاهِلُ الَّذِی عَلَّمْتَهُ، وَ أَنَا الضَّالُّ الَّذِی هَدَیتَهُ، وَ أَنَا الْوَضِیعُ الَّذِی رَفَعْتَهُ، وَ أَنَا الْخائِفُ الَّذِی آمَنْتَهُ، وَالْجائِعُ الَّذِی أَشْبَعْتَهُ، وَالْعَطْشانُ الَّذِی أَرْوَیتَهُ، وَالْعارِی الَّذِی کسَوْتَهُ، وَالْفَقِیرُ الَّذِی أَغْنَیتَهُ، وَالضَّعِیفُ الَّذِی قَوَّیتَهُ، وَالذَّلِیلُ الَّذِی أَعْزَزْتَهُ، وَالسَّقِیمُ الَّذِی شَفَیتَهُ، وَالسَّائِلُ الَّذِی أَعْطَیتَهُ، وَالْمُذْنِبُ الَّذِی سَتَرْتَهُ، وَالْخاطِئُ الَّذِی أَقَلْتَهُ؛
وَ أَنَا الْقَلِیلُ الَّذِی کثَّرْتَهُ، وَالْمُسْتَضْعَفُ الَّذِی نَصَرْتَهُ، وَ أَنَا الطَّرِیدُ الَّذِی آوَیتَهُ، أَنَا یا رَبِّ الَّذِی لَمْ أَسْتَحْیک فِی الْخَلاءِ، وَ لَمْ أُراقِبْک فِی الْمَلاءِ، أَنَا صاحِبُ الدَّواهِی الْعُظْمی، أَنَا الَّذِی عَلَی سَیدِهِ اجْتَرَی، أَنَا الَّذِی عَصَیتُ جَبَّارَ السَّماءِ، أَنَا الَّذِی أَعْطَیتُ عَلَی مَعاصِی الْجَلِیلِ الرُّشی، أَنَا الَّذِی حِینَ بُشِّرْتُ بِها خَرَجْتُ إِلَیها أَسْعی، أَنَا الَّذِی أَمْهَلْتَنِی فَمَا ارْعَوَیتُ، وَ سَتَرْتَ عَلَی فَمَا اسْتَحْییتُ، وَ عَمِلْتُ بِالْمَعاصِی فَتَعَدَّیتُ؛
وَأَسْقَطْتَنِی مِنْ عَینِک فَما بالَیتُ، فَبِحِلْمِک أَمْهَلْتَنِی، وَبِسِتْرِک سَتَرْتَنِی حَتَّی کأَنَّک أَغْفَلْتَنِی، وَ مِنْ عُقُوباتِ الْمَعاصِی جَنَّبْتَنِی حَتَّی کأَنَّک اسْتَحْییتَنِی. إِلهِی لَمْ أَعْصِک حِینَ عَصَیتُک وَ أَنَا بِرُبُوبِیتِک جاحِدٌ، وَ لَا بِأَمْرِک مُسْتَخِفٌّ، وَ لَا لِعُقُوبَتِک مُتَعَرِّضٌ، وَ لَا لِوَعِیدِک مُتَهاوِنٌ، لَکنْ خَطِیئَةٌ عَرَضَتْ وَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی، وَ غَلَبَنِی هَوای، وَ أَعانَنِی عَلَیها شِقْوَتِی، وَغَرَّنِی سِتْرُک الْمُرْخی عَلَی، فَقَدْ عَصَیتُک وَ خالَفْتُک بِجُهْدِی، فَالْآنَ مِنْ عَذابِک مَنْ یسْتَنْقِذُنِی وَ مِنْ أَیدِی الْخُصَماءِ غَداً مَنْ یخَلِّصُنِی وَبِحَبْلِ مَنْ أَتَّصِلُ إِنْ أَنْتَ قَطَعْتَ حَبْلَک عَنِّی؛
فَوا سَوْأَتا عَلَی مَا أَحْصی کتابُک مِنْ عَمَلِی الَّذِی لَوْلا مَا أَرْجُو مِنْ کرَمِک وَسَعَةِ رَحْمَتِک وَ نَهْیک إِیای عَنِ الْقُنُوطِ لَقَنَطْتُ عِنْدَما أَتَذَکرُها، یا خَیرَ مَنْ دَعاهُ داعٍ، وَ أَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ. اللّهُمَّ بِذِمَّةِ الْإِسْلامِ أَتَوَسَّلُ إِلَیک، وَبِحُرْمَةِ الْقُرْآنِ أَعْتَمِدُ عَلَیک، وَبِحُبِّی النَّبِی الْأُمِّی الْقُرَشِی الْهاشِمِی الْعَرَبِی التِّهامِی الْمَکی الْمَدَنِی أَرْجُو الزُّلْفَةَ لَدَیک، فَلا تُوحِشِ اسْتِیناسَ إِیمانِی وَ لَا تَجْعَلْ ثَوابِی ثَوابَ مَنْ عَبَدَ سِواک؛
فَإِنَّ قَوْماً آمَنُوا بِأَلْسِنَتِهِمْ لِیحْقِنُوا بِهِ دِماءَهُمْ فَأَدْرَکوا مَا أَمَّلُوا، وَ إِنَّا آمَنَّا بِک بِأَلْسِنَتِنا وَ قُلُوبِنا لِتَعْفُوَ عَنَّا فَأَدْرِکنا مَا أَمَّلْنا، وَ ثَبِّتْ رَجاءَک فِی صُدُورِنا، وَ لَا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنا، وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْک رَحْمَةً إِنَّک أَنْتَ الْوَهَّابُ، فَوَعِزَّتِک لَوِ انْتَهَرْتَنِی مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِک، وَ لَا کفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِک لِما أُلْهِمَ قَلْبِی مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِکرَمِک وَسَعَةِ رَحْمَتِک، إِلی مَنْ یذْهَبُ الْعَبْدُ إِلّا إِلی مَوْلاهُ، وَ إِلی مَنْ یلْتَجِئُ الْمَخْلُوقُ إِلّا إِلی خالِقِهِ؛
إِلهِی لَوْ قَرَنْتَنِی بِالْأَصْفادِ، وَمَنَعْتَنِی سَیبَک مِنْ بَینِ الْأَشْهادِ، وَ دَلَلْتَ عَلَی فَضائِحِی عُیونَ الْعِبادِ، وَ أَمَرْتَ بِی إِلَی النَّارِ، وَ حُلْتَ بَینِی وَبَینَ الْأَ بْرارِ مَا قَطَعْتُ رَجائِی مِنْک، وَ مَا صَرَفْتُ تَأْمِیلِی لِلْعَفْوِ عَنْک، وَ لَا خَرَجَ حُبُّک مِنْ قَلْبِی، أَنَا لَا أَنْسی أَیادِیک عِنْدِی، وَسِتْرَک عَلَی فِی دارِ الدُّنْیا، سَیدِی أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْیا مِنْ قَلْبِی، وَاجْمَعْ بَینِی وَبَینَ الْمُصْطَفی وَ آلِهِ خِیرَتِک مِنْ خَلْقِک وَ خاتَمِ النَّبِیینَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ؛
وَانْقُلْنِی إِلی دَرَجَةِ التَّوْبَةِ إِلَیک، وَ أَعِنِّی بِالْبُکاءِ عَلَی نَفْسِی فَقَدْ أَفْنَیتُ بِالتَّسْوِیفِ وَالْآمالِ عُمْرِی، وَ قَدْ نَزَلْتُ مَنْزِلَةَ الْآیسِینَ مِنْ خَیرِی، فَمَنْ یکونُ أَسْوَأَ حالاً مِنِّی إِنْ أَنَا نُقِلْتُ عَلَی مِثْلِ حالِی إِلی قَبْرِی لَمْ أُمَهِّدْهُ لِرَقْدَتِی، وَ لَمْ أَفْرُشْهُ بِالْعَمَلِ الصَّالِحِ لِضَجْعَتِی؟ وَ مَا لِی لَاأَبْکی وَ لَا أَدْرِی إِلی مَا یکونُ مَصِیرِی، وَ أَری نَفْسِی تُخادِعُنِی، وَ أَیامِی تُخاتِلُنِی وَ قَدْ خَفَقَتْ عِنْدَ رَأْسِی أَجْنِحَةُ الْمَوْتِ؟ فَما لِی لَاأَبْکی؟ أَبْکی لِخُرُوجِ نَفْسِی، أَبْکی لِظُلْمَةِ قَبْرِی، أَبْکی لِضِیقِ لَحْدِی، أَبْکی لِسُؤالِ مُنْکرٍ وَ نَکیرٍ إِیای؛
أَبْکی لِخُرُوجِی مِنْ قَبْرِی عُرْیاناً ذَلِیلاً حامِلاً ثِقْلِی عَلَی ظَهْرِی أَنْظُرُ مَرَّةً عَنْ یمِینِی وَأُخْری عَنْ شِمالِی إِذِ الْخَلائِقُ فِی شَأْنٍ غَیرِ شَأْنِی، «لِکلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یوْمَئِذٍ شَأْنٌ یغْنِیهِ، وُجُوهٌ یوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِکةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ، وَوُجُوهٌ یوْمَئِذٍ عَلَیها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ» وَ ذِلَّةٌ، سَیدِی عَلَیک مُعَوَّلِی وَ مُعْتَمَدِی وَ رَجائِی وَ تَوَکلِی، وَبِرَحْمَتِک تَعَلُّقِی، تُصِیبُ بِرَحْمَتِک مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدِی بِکرامَتِک مَنْ تُحِبُّ، فَلَک الْحَمْدُ عَلَی مَا نَقَّیتَ مِنَ الشِّرْک قَلْبِی، وَ لَک الْحَمْدُ عَلَی بَسْطِ لِسانِی، أَفَبِلِسانِی هذَا الْکالِّ أَشْکرُک؟ أَمْ بِغایةِ جُهْدِی فِی عَمَلِی أُرْضِیک؛
وَ مَا قَدْرُ لِسانِی یا رَبِّ فِی جَنْبِ شُکرِک؟ وَ مَا قَدْرُ عَمَلِی فِی جَنْبِ نِعَمِک وَ إِحْسانِک؟ إِلهِی إِنَّ جُودَک بَسَطَ أَمَلِی، وَ شُکرَک قَبِلَ عَمَلِی، سَیدِی إِلَیک رَغْبَتِی، وَ إِلَیک رَهْبَتِی، وَ إِلَیک تَأْمِیلِی، وَ قَدْ ساقَنِی إِلَیک أَمَلِی، وَ عَلَیک یا واحِدِی عَکفَتْ هِمَّتِی، وَ فِیما عِنْدَک انْبَسَطَتْ رَغْبَتِی، وَ لَک خالِصُ رَجائِی وَ خَوْفِی، وَبِک أَنِسَتْ مَحَبَّتِی، وَ إِلَیک أَلْقَیتُ بِیدِی، وَبِحَبْلِ طاعَتِک مَدَدْتُ رَهْبَتِی، یا مَوْلای بِذِکرِک عاشَ قَلْبِی، وَبِمُناجاتِک بَرَّدْتُ أَلَمَ الْخَوْفِ عَنِّی، فَیا مَوْلای وَیا مُؤَمَّلِی وَیا مُنْتَهی سُؤْلِی فَرِّقْ بَینِی وَبَینَ ذَنْبِی الْمانِعِ لِی مِنْ لُزُومِ طاعَتِک، فَإِنَّما أَسْأَلُک لِقَدِیمِ الرَّجاءِ فِیک، وَ عَظِیمِ الطَّمَعِ مِنْک الَّذِی أَوْجَبْتَهُ عَلَی نَفْسِک مِنَ الرَّأْفَةِ وَالرَّحْمَةِ، فَالْأَمْرُ لَک وَحْدَک لا شَرِیک لَک وَالْخَلْقُ کلُّهُمْ عِیالُک وَ فِی قَبْضَتِک، وَکلُّ شَیءٍ خاضِعٌ لَک، تَبارَکتَ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
إِلهِی ارْحَمْنِی إِذَا انْقَطَعَتْ حُجَّتِی، وَکلَّ عَنْ جَوابِک لِسانِی، وَ طاشَ عِنْدَ سُؤالِک إِیای لُبِّی، فَیا عَظِیمَ رَجائِی لَاتُخَیبْنِی إِذَا اشْتَدَّتْ فاقَتِی، وَ لَا تَرُدَّنِی لِجَهْلِی، وَ لَا تَمْنَعْنِی لِقِلَّةِ صَبْرِی، أَعْطِنِی لِفَقْرِی، وَارْحَمْنِی لِضَعْفِی، سَیدِی عَلَیک مُعْتَمَدِی وَ مُعَوَّلِی وَ رَجائِی وَ تَوَکلِی، وَبِرَحْمَتِک تَعَلُّقِی، وَبِفِنائِک أَحُطُّ رَحْلِی، وَ بِجُودِک أَقْصِدُ طَلِبَتِی، وَبِکرَمِک أَی رَبِّ أَسْتَفْتِحُ دُعائِی، وَ لَدَیک أَرْجُو فاقَتِی، وَبِغِناک أَجْبُرُ عَیلَتِی، وَ تَحْتَ ظِلِّ عَفْوِک قِیامِی، وَ إِلی جُودِک وَکرَمِک أَرْفَعُ بَصَرِی، وَ إِلی مَعْرُوفِک أُدِیمُ نَظَرِی؛
فَلا تُحْرِقْنِی بِالنَّارِ وَ أَنْتَ مَوْضِعُ أَمَلِی، وَ لَا تُسْکنِّی الْهاوِیةَ فَإِنَّک قُرَّةُ عَینِی، یا سَیدِی لَاتُکذِّبْ ظَنِّی بِإِحْسانِک وَ مَعْرُوفِک فَإِنَّک ثِقَتِی، وَ لَا تَحْرِمْنِی ثَوابَک فَإِنَّک الْعارِفُ بِفَقْرِی. إِلهِی إِنْ کانَ قَدْ دَنا أَجَلِی وَ لَمْ یقَرِّبْنِی مِنْک عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الاعْتِرافَ إِلَیک بِذَنْبِی وَسائِلَ عِلَلِی.
إِلهِی إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلی مِنْک بِالْعَفْوِ؟ وَ إِنْ عَذَّبْتَ فَمَنْ أَعْدَلُ مِنْک فِی الْحُکمِ؟ ارْحَمْ فِی هذِهِ الدُّنْیا غُرْبَتِی، وَ عِنْدَ الْمَوْتِ کرْبَتِی، وَ فِی الْقَبْرِ وَحْدَتِی، وَ فِی اللَّحْدِ وَحْشَتِی، وَ إِذا نُشِرْتُ لِلْحِسابِ بَینَ یدَیک ذُلَّ مَوْقِفِی، وَاغْفِرْ لِی مَا خَفِی عَلَی الْآدَمِیینَ مِنْ عَمَلِی؛
وَ أَدِمْ لِی مَا بِهِ سَتَرْتَنِی، وَارْحَمْنِی صَرِیعاً عَلَی الْفِراشِ تُقَلِّبُنِی أَیدِی أَحِبَّتِی، وَ تَفَضَّلْ عَلَی مَمْدُوداً عَلَی الْمُغْتَسَلِ یقَلِّبُنِی صالِحُ جِیرَتِی، وَ تَحَنَّنْ عَلَی مَحْمُولاً قَدْ تَناوَلَ الْأَقْرِباءُ أَطْرافَ جِنازَتِی، وَجُدْ عَلَی مَنْقُولاً قَدْ نَزَلْتُ بِک وَحِیداً فِی حُفْرَتِی، وَارْحَمْ فِی ذَلِک الْبَیتِ الْجَدِیدِ غُرْبَتِی حَتَّی لَاأَسْتَأْنِسَ بِغَیرِک، یا سَیدِی إِنْ وَکلْتَنِی إِلی نَفْسِی هَلَکتُ؛
سَیدِی فَبِمَنْ أَسْتَغِیثُ إِنْ لَمْ تُقِلْنِی عَثْرَتِی؟ فَإِلی مَنْ أَفْزَعُ إِنْ فَقَدْتُ عِنایتَک فِی ضَجْعَتِی؟ وَ إِلی مَنْ أَلْتَجِئُ إِنْ لَمْ تُنَفِّسْ کرْبَتِی؟ سَیدِی مَنْ لِی؟ وَ مَنْ یرْحَمُنِی إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِی؟ وَ فَضْلَ مَنْ أُؤَمِّلُ إِنْ عَدِمْتُ فَضْلَک یوْمَ فاقَتِی؟ وَ إِلی مَنِ الْفِرارُ مِنَ الذُّنُوبِ إِذَا انْقَضی أَجَلِی؟ سَیدِی لَاتُعَذِّبْنِی وَ أَنَا أَرْجُوک.
إِلهِی حَقِّقْ رَجائِی، وَ آمِنْ خَوْفِی، فَإِنَّ کثْرَةَ ذُنُوبِی لَا أَرْجُو فِیها إِلّا عَفْوَک، سَیدِی أَنَا أَسْأَلُک مَا لَا أَسْتَحِقُّ، وَ أَنْتَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ فَاغْفِرْ لِی وَ أَلْبِسْنِی مِنْ نَظَرِک ثَوْباً یغَطِّی عَلَی التَّبِعاتِ وَ تَغْفِرُها لِی وَ لَا أُطالَبُ بِها، إِنَّک ذُو مَنٍّ قَدِیمٍ، وَ صَفْحٍ عَظِیمٍ، وَ تَجاوُزٍ کرِیمٍ؛
إِلهِی أَنْتَ الَّذِی تُفِیضُ سَیبَک عَلَی مَنْ لَا یسْأَلُک وَ عَلَی الْجاحِدِینَ بِرُبُوْبِیتِک، فَکیفَ سَیدِی بِمَنْ سَأَلَک وَ أَیقَنَ أَنَّ الْخَلْقَ لَک، وَالْأَمْرَ إِلَیک؟ تَبارَکتَ وَ تَعالَیتَ یا رَبَّ الْعالَمِینَ، سَیدِی عَبْدُک بِبابِک أَقامَتْهُ الْخَصاصَةُ بَینَ یدَیک یقْرَعُ بابَ إِحْسانِک بِدُعائِهِ فَلا تُعْرِضْ بِوَجْهِک الْکرِیمِ عَنِّی، وَاقْبَلْ مِنِّی مَا أَقُولُ، فَقَدْ دَعَوْتُ بِهذَا الدُّعاءِ وَ أَنَا أَرْجُو أَنْ لَاتَرُدَّنِی مَعْرِفَةً مِنِّی بِرَأْفَتِک وَ رَحْمَتِک. إِلهِی أَنْتَ الَّذِی لَا یحْفِیک سائِلٌ، وَ لَا ینْقُصُک نائِلٌ، أَنْتَ کما تَقُولُ وَ فَوْقَ مَا نَقُولُ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک صَبْراً جَمِیلاً، وَ فَرَجاً قَرِیباً، وَ قَوْلاً صادِقاً، وَ أَجْراً عَظِیماً، أَسْأَلُک یا رَبِّ مِنَ الْخَیرِ کلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَ مَا لَمْ أَعْلَمْ، أَسْأَلُک اللّهُمَّ مِنْ خَیرِ مَا سَأَلَک مِنْهُ عِبادُک الصَّالِحُونَ، یا خَیرَ مَنْ سُئِلَ، وَ أَجْوَدَ مَنْ أَعْطی، أَعْطِنِی سُؤْلِی فِی نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ والِدَی وَ وَلْدِی وَ أَهْلِ حُزانَتِی وَإِخْوانِی فِیک، وَ أَرْغِدْ عَیشِی، وَ أَظْهِرْ مُرُوَّتِی، وَ أَصْلِحْ جَمِیعَ أَحْوالِی، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ أَطَلْتَ عُمْرَهُ، وَ حَسَّنْتَ عَمَلَهُ، وَ أَتْمَمْتَ عَلَیهِ نِعْمَتَک، وَ رَضِیتَ عَنْهُ، وَ أَحْییتَهُ حَیاةً طَیبَةً فِی أَدْوَمِ السُّرُورِ، وَ أَسْبَغِ الْکرامَةِ، وَ أَتَمِّ الْعَیشِ إِنَّک تَفْعَلُ مَا تَشاءُ وَ لَا یفْعَلُ مَا یشاءُ غَیرُک؛
اللّهُمَّ خُصَّنِی مِنْک بِخاصَّةِ ذِکرِک، وَ لَا تَجْعَلْ شَیئاً مِمَّا أَتَقَرَّبُ بِهِ فِی آناءِ اللَّیلِ وَ أَطْرافِ النَّهارِ رِیاءً وَ لَا سُمْعَةً وَ لَا أَشَراً وَ لَا بَطَراً، وَاجْعَلْنِی لَک مِنَ الْخاشِعِینَ.
اللّهُمَّ أَعْطِنِی السَّعَةَ فِی الرِّزْقِ، وَالْأَمْنَ فِی الْوَطَنِ، وَ قُرَّةَ الْعَینِ فِی الْأَهْلِ وَالْمالِ وَالْوَلَدِ، وَالْمُقامَ فِی نِعَمِک عِنْدِی، وَالصِّحَّةَ فِی الْجِسْمِ، وَالْقُوَّةَ فِی الْبَدَنِ، وَالسَّلامَةَ فِی الدِّینِ، وَاسْتَعْمِلْنِی بِطاعَتِک وَ طاعَةِ رَسُولِک مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ أَبَداً مَا اسْتَعْمَرْتَنِی، وَاجْعَلْنِی مِنْ أَوْفَرِ عِبادِک عِنْدَک نَصِیباً فِی کلِّ خَیرٍ أَنْزَلْتَهُ وَ تُنْزِلُهُ فِی شَهْرِ رَمَضانَ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ مَا أَنْتَ مُنْزِلُهُ فِی کلِّ سَنَةٍ مِنْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُها، وَ عافِیةٍ تُلْبِسُها، وَ بَلِیةٍ تَدْفَعُها، وَحَسَناتٍ تَتَقَبَّلُها، وَ سَیئاتٍ تَتَجاوَزُ عَنْها؛
وَارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِنا هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ، وَارْزُقْنِی رِزْقاً واسِعاً مِنْ فَضْلِک الْواسِعِ، وَاصْرِفْ عَنِّی یا سَیدِی الْأَسْواءَ وَاقْضِ عَنِّی الدَّینَ وَالظُّلاماتِ حَتَّی لا أَتَأَذَّی بِشَیءٍ مِنْهُ، وَخُذْ عَنِّی بِأَسْماعِ وَأَبْصارِ أَعْدائِی وَ حُسَّادِی وَالْباغِینَ عَلَی، وَانْصُرْنِی عَلَیهِمْ، وَ أَقِرَّ عَینِی وَ حَقِّقْ ظَنِّی وَ فَرِّحْ قَلْبِی؛
وَاجْعَلْ لِی مِنْ هَمِّی وَ کرْبِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً، وَاجْعَلْ مَنْ أَرادَنِی بِسُوءٍ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِک تَحْتَ قَدَمَی، وَاکفِنِی شَرَّ الشَّیطانِ، وَ شَرَّ السُّلْطانِ، وَ سَیئاتِ عَمَلِی، وَ طَهِّرْنِی مِنَ الذُّنُوبِ کلِّها، وَ أَجِرْنِی مِنَ النَّارِ بِعَفْوِک، وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک، وَ زَوِّجْنِی مِنَ الْحُورِ الْعِینِ بِفَضْلِک، وَ أَلْحِقْنِی بِأَوْلِیائِک الصَّالِحِینَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَبْرارِ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیارِ، صَلَواتُک عَلَیهِمْ وَ عَلَی أَجْسادِهِمْ وَ أَرْواحِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
إِلهِی وَ سَیدِی وَ عِزَّتِک وَ جَلالِک لَئِنْ طالَبْتَنِی بِذُنُوبِی لَأُطالِبَنَّک بِعَفْوِک، وَ لَئِنْ طالَبْتَنِی بِلُؤْمِی لَأُطالِبَنَّک بِکرَمِک، وَ لَئِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ لَأُخْبِرَنَّ أَهْلَ النَّارِ بِحُبِّی لَک.
إِلهِی وَ سَیدِی إِنْ کنْتَ لَاتَغْفِرُ إِلّا لِأَوْلِیائِک وَ أَهْلِ طاعَتِک فَإِلی مَنْ یفْزَعُ الْمُذْنِبُونَ؟ وَإِنْ کنْتَ لَاتُکرِمُ إِلّا أَهْلَ الْوَفاءِ بِک فَبِمَنْ یسْتَغِیثُ الْمُسِیئُونَ؟ إِلهِی إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ فَفِی ذلِک سُرُورُ عَدُوِّک، وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی الْجَنَّةَ فَفِی ذلِک سُرُورُ نَبِیک، وَ أَنَا وَاللّهِ أَعْلَمُ أَنَّ سُرُورَ نَبِیک أَحَبُّ إِلَیک مِنْ سُرُورِ عَدُوِّک؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک أَنْ تَمْلَأَ قَلْبِی حُبّاً لَک، وَ خَشْیةً مِنْک، وَ تَصْدِیقاً بِکتابِک، وَإِیماناً بِک، وَ فَرَقاً مِنْک، وَ شَوْقاً إِلَیک، یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ حَبِّبْ إِلَی لِقاءَک، وَ أَحْبِبْ لِقائِی، وَاجْعَلْ لِی فِی لِقائِک الرَّاحَةَ وَالْفَرَجَ وَالْکرامَةَ.
اللّهُمَّ أَلْحِقْنِی بِصالِحِ مَنْ مَضی، وَاجْعَلْنِی مِنْ صالِحِ مَنْ بَقِی وَ خُذْ بِی سَبِیلَ الصَّالِحِینَ، وَ أَعِنِّی عَلَی نَفْسِی بِما تُعِینُ بِهِ الصَّالِحِینَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ، وَاخْتِمْ عَمَلِی بِأَحْسَنِهِ، وَاجْعَلْ ثَوابِی مِنْهُ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک، وَ أَعِنِّی عَلَی صالِحِ مَا أَعْطَیتَنِی، وَ ثَبِّتْنِی یا رَبِّ وَ لَا تَرُدَّنِی فِی سُوءٍ اسْتَنْقَذْتَنِی مِنْهُ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً لَاأَجَلَ لَهُ دُونَ لِقائِک، أَحْینِی مَا أَحْییتَنِی عَلَیهِ، وَ تَوَفَّنِی إِذا تَوَفَّیتَنِی عَلَیهِ، وَابْعَثْنِی إِذا بَعَثْتَنِی عَلَیهِ، وَ أَبْرِئْ قَلْبِی مِنَ الرِّیاءِ وَالشَّک وَالسُّمْعَةِ فِی دِینِک حَتَّی یکونَ عَمَلِی خالِصاً لَک.
اللّهُمَّ أَعْطِنِی بَصِیرَةً فِی دِینِک، وَ فَهْماً فِی حُکمِک، وَ فِقْهاً فِی عِلْمِک، وَ کفْلَینِ مِنْ رَحْمَتِک، وَ وَرَعاً یحْجُزُنِی عَنْ مَعاصِیک، وَبَیضْ وَجْهِی بِنُورِک، وَاجْعَلْ رَغْبَتِی فِیما عِنْدَک، وَ تَوَفَّنِی فِی سَبِیلِک وَ عَلَی مِلَّةِ رَسُو لِک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنَ الْکسَلِ وَالْفَشَلِ وَالْهَمِّ وَالْجُبْنِ وَالْبُخْلِ وَالْغَفْلَةِ وَالْقَسْوَةِ وَالْمَسْکنَةِ وَالْفَقْرِ وَالْفاقَةِ وَکلِّ بَلِیةٍ وَالْفَواحِشِ مَا ظَهَرَ مِنْها وَ مَا بَطَنَ، وَ أَعُوذُ بِک مِنْ نَفْسٍ لَاتَقْنَعُ، وَ بَطْنٍ لَایشْبَعُ، وَ قَلْبٍ لَایخْشَعُ، وَ دُعاءٍ لَایسْمَعُ، وَ عَمَلٍ لَاینْفَعُ، وَ أَعُوذُ بِک یا رَبِّ عَلَی نَفْسِی وَ دِینِی وَمالِی وَ عَلَی جَمِیعِ مَا رَزَقْتَنِی مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیمِ، إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ؛
اللّهُمَّ إِنَّهُ لَایجِیرُنِی مِنْک أَحَدٌ، وَ لَا أَجِدُ مِنْ دُونِک مُلْتَحَداً، فَلا تَجْعَلْ نَفْسِی فِی شَیءٍ مِنْ عَذابِک، وَ لَا تَرُدَّنِی بِهَلَکةٍ، وَ لَا تَرُدَّنِی بِعَذابٍ أَلِیمٍ. اللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی، وَ أَعْلِ ذِکرِی، وَارْفَعْ دَرَجَتِی، وَ حُطَّ وِزْرِی، وَ لَا تَذْکرْنِی بِخَطِیئَتِی، وَاجْعَلْ ثَوابَ مَجْلِسِی، وَ ثَوابَ مَنْطِقِی، وَ ثَوابَ دُعائِی رِضاک وَالْجَنَّةَ، وَ أَعْطِنِی یا رَبِّ جَمِیعَ مَا سَأَلْتُک وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِک إِنِّی إِلَیک راغِبٌ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنَّک أَنْزَلْتَ فِی کتابِک أَنْ نَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنا وَ قَدْ ظَلَمْنا أَنْفُسَنا فَاعْفُ عَنَّا فَإِنَّک أَوْلی بِذلِک مِنَّا، وَ أَمَرْتَنا أَنْ لَانَرُدَّ سائِلاً عَنْ أَبْوابِنا وَ قَدْ جِئْتُک سائِلاً فَلَا تَرُدَّنِی إِلّا بِقَضاءِ حاجَتِی، وَ أَمَرْتَنا بِالْإِحْسانِ إِلی مَا مَلَکتْ أَیمانُنا وَ نَحْنُ أَرِقَّاؤُک فَأَعْتِقْ رِقابَنا مِنَ النَّارِ، یا مَفْزَعِی عِنْدَ کرْبَتِی، وَیا غَوْثِی عِنْدَ شِدَّتِی، إِلَیک فَزِعْتُ، وَ بِک اسْتَغَثْتُ وَ لُذْتُ، لَاأَلُوذُ بِسِواک، وَ لَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ إِلّا مِنْک، فَأَغِثْنِی وَ فَرِّجْ عَنِّی یا مَنْ یفُک الْأَسِیرَ وَیعْفُو عَنِ الْکثِیرِ، اقْبَلْ مِنِّی الْیسِیرَ وَاعْفُ عَنِّی الْکثِیرَ، إِنَّک أَنْتَ الرَّحِیمُ الْغَفُورُ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَیقِیناً صادِقاً حَتَّی أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ یصِیبَنِی إِلّا مَا کتَبْتَ لِی، وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
إِلهِی لَاتُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِک، وَ لَا تَمْکرْ بِی فِی حِیلَتِک، مِنْ أَینَ لِی الْخَیرُ یا رَبِّ وَ لَا یوجَدُ إِلّا مِنْ عِنْدِک؟ وَ مِنْ أَینَ لِی النَّجاةُ وَ لا تُسْتَطاعُ إِلّا بِک؟ لَا الَّذِی أَحْسَنَ اسْتَغْنی عَنْ عَوْنِک وَ رَحْمَتِک، وَ لَا الَّذِی أَساءَ وَاجْتَرَأَ عَلَیک وَ لَمْ یرْضِک خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِک، یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ [آنقدر بگوید تا نفس قطع گردد]
بِک عَرَفْتُک وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیک وَ دَعَوْتَنِی إِلَیک، وَ لَوْلا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ. الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَدْعُوهُ فَیجِیبُنِی وَ إِنْ کنْتُ بَطِیئاً حِینَ یدْعُونِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیعْطِینِی وَ إِنْ کنْتُ بَخِیلاً حِینَ یسْتَقْرِضُنِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أُنادِیهِ کلَّما شِئْتُ لِحاجَتِی وَ أَخْلُو بِهِ حَیثُ شِئْتُ لِسِرِّی بِغَیرِ شَفِیعٍ فَیقْضِی لِی حاجَتِی؛
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَا أَدْعُو غَیرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیرَهُ لَمْ یسْتَجِبْ لِی دُعائِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَا أَرْجُو غَیرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیرَهُ لَأَخْلَفَ رَجائِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی وَکلَنِی إِلَیهِ فَأَکرَمَنِی وَ لَمْ یکلْنِی إِلَی النَّاسِ فَیهِینُونِی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی تَحَبَّبَ إِلَی وَ هُوَ غَنِی عَنِّی، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی یحْلُمُ عَنِّی حَتَّی کأَ نِّی لَاذَنْبَ لِی، فَرَبِّی أَحْمَدُ شَیءٍ عِنْدِی وَ أَحَقُّ بِحَمْدِی؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَیک مُشْرَعَةً، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ إِلَیک مُتْرَعَةً، وَالاسْتِعانَةَ بِفَضْلِک لِمَنْ أَمَّلَک مُباحَةً، وَ أَبْوابَ الدُّعاءِ إِلَیک لِلصَّارِخِینَ مَفْتُوحَةً، وَ أَعْلَمُ أَنَّک لِلرَّاجِی [لِلرَّاجِینَ] بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلْمَلْهُوفِینَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَ أَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلی جُودِک وَالرِّضَا بِقَضائِک عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِینَ، وَ مَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَیدِی الْمُسْتَأْثِرِینَ، وَ أَنَّ الرَّاحِلَ إِلَیک قَرِیبُ الْمَسافَةِ، وَ أَنَّک لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِک إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَک؛
وَقَدْ قَصَدْتُ إِلَیک بِطَلِبَتِی، وَ تَوَجَّهْتُ إِلَیک بِحاجَتِی، وَ جَعَلْتُ بِک اسْتِغاثَتِی، وَبِدُعائِک تَوَسُّلِی مِنْ غَیرِ اسْتِحْقاقٍ لِاسْتِماعِک مِنِّی، وَ لَا اسْتِیجابٍ لِعَفْوِک عَنِّی، بَلْ لِثِقَتِی بِکرَمِک، وَ سُکونِی إِلی صِدْقِ وَعْدِک، وَلَجَإِی إِلَی الْإِیمانِ بِتَوْحِیدِک وَیقِینِی بِمَعْرِفَتِک مِنِّی أَنْ لا رَبَّ لِی غَیرُک، وَلَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ وَحْدَک لَاشَرِیک لَک؛
اللّهُمَّ أَنْتَ الْقائِلُ وَقَوْلُک حَقٌّ وَوَعْدُک صِدْقٌ: «وَ اسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ » إِنَّ اللّهَ کانَ بِکمْ رَحِیماً وَلَیسَ مِنْ صِفاتِک یا سَیدِی أَنْ تَأْمُرَ بِالسُّؤالِ وَ تَمْنَعَ الْعَطِیةَ وَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْعَطِیاتِ عَلَی أَهْلِ مَمْلَکتِک، وَالْعائِدُ عَلَیهِمْ بِتَحَنُّنِ رَأْفَتِک؛
إِلهِی رَبَّیتَنِی فِی نِعَمِک وَ إِحْسانِک صَغِیراً، وَ نَوَّهْتَ بِاسْمِی کبِیراً، فَیا مَنْ رَبَّانِی فِی الدُّنْیا بِإِحْسانِهِ وَ تَفَضُّلِهِ وَ نِعَمِهِ، وَ أَشارَ لِی فِی الْآخِرَةِ إِلی عَفْوِهِ وَکرَمِهِ، مَعْرِفَتِی یا مَوْلای دَلِیلِی عَلَیک، وَ حُبِّی لَک شَفِیعِی إِلَیک، وَ أَنَا واثِقٌ مِنْ دَلِیلِی بِدَلالَتِک، وَ ساکنٌ مِنْ شَفِیعِی إِلی شَفاعَتِک؛
أَدْعُوک یا سَیدِی بِلِسانٍ قَدْ أَخْرَسَهُ ذَنْبُهُ، رَبِّ أُناجِیک بِقَلْبٍ قَدْ أَوْبَقَهُ جُرْمُهُ، أَدْعُوک یا رَبِّ راهِباً راغِباً راجِیاً خائِفاً، إِذا رَأَیتُ مَوْلای ذُنُوبِی فَزِعْتُ، وَ إِذا رَأَیتُ کرَمَک طَمِعْتُ فَإِنْ عَفَوْتَ فَخَیرُ راحِمٍ، وَ إِنْ عَذَّبْتَ فَغَیرُ ظالِمٍ، حُجَّتِی یا اللّهُ فِی جُرْأَتِی عَلَی مَسْأَلَتِک مَعَ إِتْیانِی مَا تَکرَهُ جُودُک وَ کرَمُک، وَ عُدَّتِی فِی شِدَّتِی مَعَ قِلَّةِ حَیائِی رَأْفَتُک وَ رَحْمَتُک، وَقَدْ رَجَوْتُ أَنْ لَاتَخِیبَ بَینَ ذَینِ وَ ذَینِ مُنْیتِی فَحَقِّقْ رَجائِی، وَاسْمَعْ دُعائِی، یا خَیرَ مَنْ دَعاهُ داعٍ، وَ أَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ، عَظُمَ یا سَیدِی أَمَلِی وَساءَ عَمَلِی فَأَعْطِنِی مِنْ عَفْوِک بِمِقْدارِ أَمَلِی، وَ لَا تُؤاخِذْنِی بِأَسْوَءِ عَمَلِی فَإِنَّ کرَمَک یجِلُّ عَنْ مُجازاةِ الْمُذْنِبِینَ، وَ حِلْمَک یکبُرُ عَنْ مُکافاةِ الْمُقَصِّرِینَ؛
وَأَنَا یا سَیدِی عائِذٌ بِفَضْلِک، هارِبٌ مِنْک إِلَیک، مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِک ظَنّاً، وَ مَا أَنَا یا رَبِّ وَ مَا خَطَرِی؟ هَبْنِی بِفَضْلِک، وَ تَصَدَّقْ عَلَی بِعَفْوِک، أَی رَبِّ جَلِّلْنِی بِسِتْرِک، وَاعْفُ عَنْ تَوْبِیخِی بِکرَمِ وَجْهِک، فَلَوِ اطَّلَعَ الْیوْمَ عَلَی ذَنْبِی غَیرُک مَا فَعَلْتُهُ، وَ لَوْ خِفْتُ تَعْجِیلَ الْعُقُوبَةِ لَاجْتَنَبْتُهُ، لَا لِأَنَّک أَهْوَنُ النَّاظِرِینَ إِلَی وَأَخَفُّ الْمُطَّلِعِینَ عَلَی، بَلْ لِأَنَّک یا رَبِّ خَیرُ السَّاتِرِینَ، وَ أَحْکمُ الْحاکمِینَ، وَ أَکرَمُ الْأَکرَمِینَ؛
سَتَّارُ الْعُیوبِ، غَفَّارُ الذُّنُوبِ، عَلَّامُ الْغُیوبِ، تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِکرَمِک، وَ تُؤَخِّرُ الْعُقُوبَةَ بِحِلْمِک، فَلَک الْحَمْدُ عَلَی حِلْمِک بَعْدَ عِلْمِک، وَ عَلَی عَفْوِک بَعْدَ قُدْرَتِک، وَیحْمِلُنِی وَیجَرِّئُنِی عَلَی مَعْصِیتِک حِلْمُک عَنِّی، وَیدْعُونِی إِلی قِلَّةِ الْحَیاءِ سِتْرُک عَلَی، وَیسْرِعُنِی إِلَی التَّوَثُّبِ عَلَی مَحارِمِک مَعْرِفَتِی بِسَعَةِ رَحْمَتِک وَعَظِیمِ عَفْوِک، یا حَلِیمُ یا کرِیمُ، یا حَی یا قَیومُ، یا غافِرَ الذَّنْبِ، یا قابِلَ التَّوْبِ؛
یا عَظِیمَ الْمَنِّ، یا قَدِیمَ الْإِحْسانِ، أَینَ سَتْرُک الْجَمِیلُ؟ أَینَ عَفْوُک الْجَلِیلُ؟ أَینَ فَرَجُک الْقَرِیبُ؟ أَینَ غِیاثُک السَّرِیعُ؟ أَینَ رَحْمَتُک الْواسِعَةُ؟ أَینَ عَطایاک الْفاضِلَةُ؟ أَینَ مَواهِبُک الْهَنِیئَةُ؟ أَینَ صَنائِعُک السَّنِیةُ؟ أَینَ فَضْلُک الْعَظِیمُ؟ أَینَ مَنُّک الْجَسِیمُ؟ أَینَ إِحْسانُک الْقَدِیمُ؟ أَینَ کرَمُک یا کرِیمُ؟ بِهِ وَبِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْتَنْقِذْنِی، وَبِرَحْمَتِک فَخَلِّصْنِی؛
یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ، لَسْتُ أَتَّکلُ فِی النَّجاةِ مِنْ عِقابِک عَلَی أَعْمالِنا بَلْ بِفَضْلِک عَلَینا لِأَ نَّک أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ، تُبْدِئُ بِالْإِحْسانِ نِعَماً، وَ تَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ کرَماً، فَما نَدْرِی مَا نَشْکرُ أَجَمِیلَ مَا تَنْشُرُ أَمْ قَبِیحَ مَا تَسْتُرُ؟ أَمْ عَظِیمَ مَا أَبْلَیتَ وَ أَوْلَیتَ أَمْ کثِیرَ مَا مِنْهُ نَجَّیتَ وَ عافَیتَ؟ یا حَبِیبَ مَنْ تَحَبَّبَ إِلَیک، وَیا قُرَّةَ عَینِ مَنْ لاذَبِک وَانْقَطَعَ إِلَیک؛
أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ نَحْنُ الْمُسِیئُونَ فَتَجاوَزْ یا رَبِّ عَنْ قَبِیحِ مَا عِنْدَنا بِجَمِیلِ مَا عِنْدَک، وَأَی جَهْلٍ یا رَبِّ لَایسَعُهُ جُودُک؟ أَوْ أَی زَمانٍ أَطْوَلُ مِنْ أَناتِک؟ وَ مَا قَدْرُ أَعْمالِنا فِی جَنْبِ نِعَمِک؟ وَ کیفَ نَسْتَکثِرُ أَعْمالاً نُقابِلُ بِها کرَمَک؟ بَلْ کیفَ یضِیقُ عَلَی الْمُذْنِبِینَ مَا وَسِعَهُمْ مِنْ رَحْمَتِک؟ یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یا باسِطَ الْیدَینِ بِالرَّحْمَةِ، فَوَعِزَّتِک یا سَیدِی لَوْ نَهَرْتَنِی مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِک وَلَا کفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِک لِما انْتَهی إِلَی مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِجُودِک وَ کرَمِک؛
وَ أَنْتَ الْفاعِلُ لِما تَشاءُ تُعَذِّبُ مَنْ تَشاءُ بِما تَشاءُ کیفَ تَشاءُ، وَ تَرْحَمُ مَنْ تَشاءُ بِما تشاءُ کیفَ تَشاءُ، لَاتُسْأَلُ عَنْ فِعْلِک، وَ لَا تُنازَعُ فِی مُلْکک، وَ لَا تُشارَک فِی أَمْرِک وَ لَا تُضادُّ فِی حُکمِک، وَ لَا یعْتَرِضُ عَلَیک أَحَدٌ فِی تَدْبِیرِک، لَک الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبارَک اللّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ.
یا رَبِّ هذَا مَقامُ مَنْ لاذَبِک وَاسْتَجارَ بِکرَمِک وَ أَلِفَ إِحْسانَک وَ نِعَمَک، وَ أَنْتَ الْجَوادُ الَّذِی لَایضِیقُ عَفْوُک، وَ لَا ینْقُصُ فَضْلُک، وَ لَا تَقِلُّ رَحْمَتُک، وَ قَدْ تَوَثَّقْنا مِنْک بِالصَّفْحِ الْقَدِیمِ، وَالْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَالرَّحْمَةِ الْواسِعَةِ؛
أَفَتُراک یا رَبِّ تُخْلِفُ ظُنُونَنا أَوْ تُخَیبُ آمالَنا؟ کلَّا یا کرِیمُ فَلَیسَ هَذَا ظَنُّنا بِک وَلَا هذَا فِیک طَمَعُنَا، یا رَبِّ إِنَّ لَنا فِیک أَمَلاً طَوِیلاً کثِیراً، إِنَّ لَنا فِیک رَجاءً عَظِیماً، عَصَیناک وَ نَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتُرَ عَلَینا، وَدَعَوْناک وَ نَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتَجِیبَ لَنا، فَحَقِّقْ رَجاءَنا مَوْلانا فَقَدْ عَلِمْنا مَا نَسْتَوْجِبُ بِأَعْمالِنا وَلکنْ عِلْمُک فِینا وَ عِلْمُنا بِأَ نَّک لَاتَصْرِفُنا عَنْک حَثَّنا عَلَی الرَّغْبَةِ إِلَیک، وَ إِنْ کنَّا غَیرَ مُسْتَوْجِبِینَ لِرَحْمَتِک فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَینا وَعَلَی الْمُذْنِبِینَ بِفَضْلِ سَعَتِک؛
فَامْنُنْ عَلَینا بِما أَنْتَ أَهْلُهُ وَجُدْ عَلَینا فَإِنَّا مُحْتاجُونَ إِلی نَیلِک، یا غَفَّارُ بِنُورِک اهْتَدَینا، وَبِفَضْلِک اسْتَغْنَینا، وَبِنِعْمَتِک أَصْبَحْنا وَ أَمْسَینا، ذُنُوبُنا بَینَ یدَیک نَسْتَغْفِرُک اللّهُمَّ مِنْها وَ نَتُوبُ إِلَیک، تَتَحَبَّبُ إِلَینا بِالنِّعَمِ وَ نُعارِضُک بِالذُّنُوبِ، خَیرُک إِلَینا نازِلٌ، وَ شَرُّنا إِلَیک صاعِدٌ، وَ لَمْ یزَلْ وَ لَا یزالُ مَلَک کرِیمٌ یأْتِیک عَنَّا بِعَمَلٍ قَبِیحٍ فَلا یمْنَعُک ذلِک مِنْ أَنْ تَحُوطَنا بِنِعَمِک، و تَتَفَضَّلَ عَلَینا بِآلائِک، فَسُبْحانَک مَا أَحْلَمَک وَ أَعْظَمَک وَ أَکرَمَک مُبْدِئاً وَ مُعِیداً؛
تَقَدَّسَتْ أَسْماؤُک، وَجَلَّ ثَناؤُک، وَ کرُمَ صَنائِعُک وَ فِعالُک، أَنْتَ إِلهِی أَوْسَعُ فَضْلاً، وَ أَعْظَمُ حِلْماً مِنْ أَنْ تُقایسَنِی بِفِعْلِی وَ خَطِیئَتِی، فَالْعَفْوَ الْعَفْوَ الْعَفْوَ، سَیدِی سَیدِی سَیدِی؛
اللّهُمَّ اشْغَلْنا بِذِکرِک، وَ أَعِذْنا مِنْ سَخَطِک، وَ أَجِرْنا مِنْ عَذابِک، وَارْزُقْنا مِنْ مَواهِبِک، وَ أَنْعِمْ عَلَینا مِنْ فَضْلِک، وَارْزُقْنا حَجَّ بَیتِک وَزِیارَةَ قَبْرِ نَبِیک صَلَواتُک وَ رَحْمَتُک وَ مَغْفِرَتُک وَ رِضْوانُک عَلَیهِ وَعَلَی أَهْلِ بَیتِهِ إِنَّک قَرِیبٌ مُجِیبٌ، وَ ارْزُقْنا عَمَلاً بِطاعَتِک، وَ تَوَفَّنا عَلَی مِلَّتِک وَ سُنَّةِ نَبِیک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَی وَارْحَمْهُما کما رَبَّیانِی صَغِیراً، اجْزِهِما بِالْإِحْسانِ إِحْساناً وَبِالسَّیئاتِ غُفْراناً؛
اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ الْأَحْیاءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ وَ تابِعْ بَینَنا وَبَینَهُمْ بِالْخَیراتِ. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِحَینا وَ مَیتِنا، وَ شاهِدِنا وَ غائِبِنا، ذَکرِنا وَ أُنْثانا، صَغِیرِنا وَ کبِیرِنا، حُرِّنا وَ مَمْلُوکنا، کذَبَ الْعادِلُونَ بِاللّهِ وَ ضَلُّوا ضَلالاً بَعِیداً وَخَسِرُوا خُسْراناً مُبِیناً.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاخْتِمْ لِی بِخَیرٍ، وَاکفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ دُنْیای وَ آخِرَتِی، وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَی مَنْ لَایرْحَمُنِی، وَاجْعَلْ عَلَی مِنْک واقِیةً باقِیةً، وَ لَا تَسْلُبْنِی صالِحَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَی، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک رِزْقاً واسِعاً حَلالاً طَیباً؛
اللّهُمَّ احْرُسْنِی بِحَراسَتِک، وَاحْفَظْنِی بِحِفْظِک، وَاکلَأْنِی بِکلاءَتِک، وَارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِنا هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ وَ زِیارَةَ قَبْرِ نَبِیک وَالْأَئِمَّةِ عَلَیهِمُ السَّلامُ، وَ لا تُخْلِنِی یا رَبِّ مِنْ تِلْک الْمَشاهِدِ الشَّرِیفَةِ وَالْمَواقِفِ الْکرِیمَةِ؛
اللّهُمَّ تُبْ عَلَی حَتَّی لَا أَعْصِیک، وَ أَلْهِمْنِی الْخَیرَ وَالْعَمَلَ بِهِ وَ خَشْیتَک بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ مَا أَبْقَیتَنِی یا رَبَّ الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ إِنِّی کلَّما قُلْتُ قَدْ تَهَیأْتُ وَ تَعَبَّأْتُ وَ قُمْتُ لِلصَّلاةِ بَینَ یدَیک وَ ناجَیتُک أَلْقَیتَ عَلَی نُعاساً إِذا أَنَا صَلَّیتُ، وَ سَلَبْتَنِی مُناجاتَک إِذا أَنَا ناجَیتُ، مالِی کلَّما قُلْتُ قَدْ صَلُحَتْ سَرِیرَتِی، وَ قَرُبَ مِنْ مَجالِسِ التَّوَّابِینَ مَجْلِسِی عَرَضَتْ لِی بَلِیةٌ أَزالَتْ قَدَمِی وَ حالَتْ بَینِی وَبَینَ خِدْمَتِک؛
سَیدِی لَعَلَّک عَنْ بابِک طَرَدْتَنِی، وَ عَنْ خِدْمَتِک نَحَّیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی مُسْتَخِفّاً بِحَقِّک فَأَقْصَیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی مُعْرِضاً عَنْک فَقَلَیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک وَجَدْتَنِی فِی مَقامِ الْکاذِبِینَ فَرَفَضْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی غَیرَ شاکرٍ لِنَعْمائِک فَحَرَمْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک فَقَدْتَنِی مِنْ مَجالِسِ الْعُلَماءِ فَخَذَلْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی فِی الْغافِلِینَ فَمِنْ رَحْمَتِک آیسْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک رَأَیتَنِی آلِفَ مَجالِسِ الْبَطَّالِینَ فَبَینِی وَبَینَهُمْ خَلَّیتَنِی، أَوْ لَعَلَّک لَمْ تُحِبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعائِی فَباعَدْتَنِی، أَوْ لَعَلَّک بِجُرْمِی وَجَرِیرَتِی کافَیتَنِی أَوْ لَعَلَّک بِقِلَّةِ حَیائِی مِنْک جازَیتَنِی؛
فَإِنْ عَفَوْتَ یا رَبِّ فَطالَمَا عَفَوْتَ عَنِ الْمُذْنِبِینَ قَبْلِی لِأَنَّ کرَمَک أَی رَبِّ یجِلُّ عَنْ مُکافاةِ الْمُقَصِّرِینَ، وَ أَنَا عائِذٌ بِفَضْلِک، هارِبٌ مِنْک إِلَیک، مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِک ظَنّاً. إِلهِی أَنْتَ أَوْسَعُ فَضْلاً، وَ أَعْظَمُ حِلْماً مِنْ أَنْ تُقایسَنِی بِعَمَلِی، أَوْ أَنْ تَسْتَزِلَّنِی بِخَطِیئَتِی، وَ مَا أَنَا یا سَیدِی وَ مَا خَطَرِی؛
هَبْنِی بِفَضْلِک سَیدِی وَ تَصَدَّقْ عَلَی بِعَفْوِک، وَجَلِّلْنِی بِسَتْرِک، وَاعْفُ عَنْ تَوْبِیخِی بِکرَمِ وَجْهِک، سَیدِی أَنَا الصَّغِیرُ الَّذِی رَبَّیتَهُ، وَ أَنَا الْجاهِلُ الَّذِی عَلَّمْتَهُ، وَ أَنَا الضَّالُّ الَّذِی هَدَیتَهُ، وَ أَنَا الْوَضِیعُ الَّذِی رَفَعْتَهُ، وَ أَنَا الْخائِفُ الَّذِی آمَنْتَهُ، وَالْجائِعُ الَّذِی أَشْبَعْتَهُ، وَالْعَطْشانُ الَّذِی أَرْوَیتَهُ، وَالْعارِی الَّذِی کسَوْتَهُ، وَالْفَقِیرُ الَّذِی أَغْنَیتَهُ، وَالضَّعِیفُ الَّذِی قَوَّیتَهُ، وَالذَّلِیلُ الَّذِی أَعْزَزْتَهُ، وَالسَّقِیمُ الَّذِی شَفَیتَهُ، وَالسَّائِلُ الَّذِی أَعْطَیتَهُ، وَالْمُذْنِبُ الَّذِی سَتَرْتَهُ، وَالْخاطِئُ الَّذِی أَقَلْتَهُ؛
وَ أَنَا الْقَلِیلُ الَّذِی کثَّرْتَهُ، وَالْمُسْتَضْعَفُ الَّذِی نَصَرْتَهُ، وَ أَنَا الطَّرِیدُ الَّذِی آوَیتَهُ، أَنَا یا رَبِّ الَّذِی لَمْ أَسْتَحْیک فِی الْخَلاءِ، وَ لَمْ أُراقِبْک فِی الْمَلاءِ، أَنَا صاحِبُ الدَّواهِی الْعُظْمی، أَنَا الَّذِی عَلَی سَیدِهِ اجْتَرَی، أَنَا الَّذِی عَصَیتُ جَبَّارَ السَّماءِ، أَنَا الَّذِی أَعْطَیتُ عَلَی مَعاصِی الْجَلِیلِ الرُّشی، أَنَا الَّذِی حِینَ بُشِّرْتُ بِها خَرَجْتُ إِلَیها أَسْعی، أَنَا الَّذِی أَمْهَلْتَنِی فَمَا ارْعَوَیتُ، وَ سَتَرْتَ عَلَی فَمَا اسْتَحْییتُ، وَ عَمِلْتُ بِالْمَعاصِی فَتَعَدَّیتُ؛
وَأَسْقَطْتَنِی مِنْ عَینِک فَما بالَیتُ، فَبِحِلْمِک أَمْهَلْتَنِی، وَبِسِتْرِک سَتَرْتَنِی حَتَّی کأَنَّک أَغْفَلْتَنِی، وَ مِنْ عُقُوباتِ الْمَعاصِی جَنَّبْتَنِی حَتَّی کأَنَّک اسْتَحْییتَنِی. إِلهِی لَمْ أَعْصِک حِینَ عَصَیتُک وَ أَنَا بِرُبُوبِیتِک جاحِدٌ، وَ لَا بِأَمْرِک مُسْتَخِفٌّ، وَ لَا لِعُقُوبَتِک مُتَعَرِّضٌ، وَ لَا لِوَعِیدِک مُتَهاوِنٌ، لَکنْ خَطِیئَةٌ عَرَضَتْ وَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی، وَ غَلَبَنِی هَوای، وَ أَعانَنِی عَلَیها شِقْوَتِی، وَغَرَّنِی سِتْرُک الْمُرْخی عَلَی، فَقَدْ عَصَیتُک وَ خالَفْتُک بِجُهْدِی، فَالْآنَ مِنْ عَذابِک مَنْ یسْتَنْقِذُنِی وَ مِنْ أَیدِی الْخُصَماءِ غَداً مَنْ یخَلِّصُنِی وَبِحَبْلِ مَنْ أَتَّصِلُ إِنْ أَنْتَ قَطَعْتَ حَبْلَک عَنِّی؛
فَوا سَوْأَتا عَلَی مَا أَحْصی کتابُک مِنْ عَمَلِی الَّذِی لَوْلا مَا أَرْجُو مِنْ کرَمِک وَسَعَةِ رَحْمَتِک وَ نَهْیک إِیای عَنِ الْقُنُوطِ لَقَنَطْتُ عِنْدَما أَتَذَکرُها، یا خَیرَ مَنْ دَعاهُ داعٍ، وَ أَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ. اللّهُمَّ بِذِمَّةِ الْإِسْلامِ أَتَوَسَّلُ إِلَیک، وَبِحُرْمَةِ الْقُرْآنِ أَعْتَمِدُ عَلَیک، وَبِحُبِّی النَّبِی الْأُمِّی الْقُرَشِی الْهاشِمِی الْعَرَبِی التِّهامِی الْمَکی الْمَدَنِی أَرْجُو الزُّلْفَةَ لَدَیک، فَلا تُوحِشِ اسْتِیناسَ إِیمانِی وَ لَا تَجْعَلْ ثَوابِی ثَوابَ مَنْ عَبَدَ سِواک؛
فَإِنَّ قَوْماً آمَنُوا بِأَلْسِنَتِهِمْ لِیحْقِنُوا بِهِ دِماءَهُمْ فَأَدْرَکوا مَا أَمَّلُوا، وَ إِنَّا آمَنَّا بِک بِأَلْسِنَتِنا وَ قُلُوبِنا لِتَعْفُوَ عَنَّا فَأَدْرِکنا مَا أَمَّلْنا، وَ ثَبِّتْ رَجاءَک فِی صُدُورِنا، وَ لَا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنا، وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْک رَحْمَةً إِنَّک أَنْتَ الْوَهَّابُ، فَوَعِزَّتِک لَوِ انْتَهَرْتَنِی مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِک، وَ لَا کفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِک لِما أُلْهِمَ قَلْبِی مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِکرَمِک وَسَعَةِ رَحْمَتِک، إِلی مَنْ یذْهَبُ الْعَبْدُ إِلّا إِلی مَوْلاهُ، وَ إِلی مَنْ یلْتَجِئُ الْمَخْلُوقُ إِلّا إِلی خالِقِهِ؛
إِلهِی لَوْ قَرَنْتَنِی بِالْأَصْفادِ، وَمَنَعْتَنِی سَیبَک مِنْ بَینِ الْأَشْهادِ، وَ دَلَلْتَ عَلَی فَضائِحِی عُیونَ الْعِبادِ، وَ أَمَرْتَ بِی إِلَی النَّارِ، وَ حُلْتَ بَینِی وَبَینَ الْأَ بْرارِ مَا قَطَعْتُ رَجائِی مِنْک، وَ مَا صَرَفْتُ تَأْمِیلِی لِلْعَفْوِ عَنْک، وَ لَا خَرَجَ حُبُّک مِنْ قَلْبِی، أَنَا لَا أَنْسی أَیادِیک عِنْدِی، وَسِتْرَک عَلَی فِی دارِ الدُّنْیا، سَیدِی أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْیا مِنْ قَلْبِی، وَاجْمَعْ بَینِی وَبَینَ الْمُصْطَفی وَ آلِهِ خِیرَتِک مِنْ خَلْقِک وَ خاتَمِ النَّبِیینَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ؛
وَانْقُلْنِی إِلی دَرَجَةِ التَّوْبَةِ إِلَیک، وَ أَعِنِّی بِالْبُکاءِ عَلَی نَفْسِی فَقَدْ أَفْنَیتُ بِالتَّسْوِیفِ وَالْآمالِ عُمْرِی، وَ قَدْ نَزَلْتُ مَنْزِلَةَ الْآیسِینَ مِنْ خَیرِی، فَمَنْ یکونُ أَسْوَأَ حالاً مِنِّی إِنْ أَنَا نُقِلْتُ عَلَی مِثْلِ حالِی إِلی قَبْرِی لَمْ أُمَهِّدْهُ لِرَقْدَتِی، وَ لَمْ أَفْرُشْهُ بِالْعَمَلِ الصَّالِحِ لِضَجْعَتِی؟ وَ مَا لِی لَاأَبْکی وَ لَا أَدْرِی إِلی مَا یکونُ مَصِیرِی، وَ أَری نَفْسِی تُخادِعُنِی، وَ أَیامِی تُخاتِلُنِی وَ قَدْ خَفَقَتْ عِنْدَ رَأْسِی أَجْنِحَةُ الْمَوْتِ؟ فَما لِی لَاأَبْکی؟ أَبْکی لِخُرُوجِ نَفْسِی، أَبْکی لِظُلْمَةِ قَبْرِی، أَبْکی لِضِیقِ لَحْدِی، أَبْکی لِسُؤالِ مُنْکرٍ وَ نَکیرٍ إِیای؛
أَبْکی لِخُرُوجِی مِنْ قَبْرِی عُرْیاناً ذَلِیلاً حامِلاً ثِقْلِی عَلَی ظَهْرِی أَنْظُرُ مَرَّةً عَنْ یمِینِی وَأُخْری عَنْ شِمالِی إِذِ الْخَلائِقُ فِی شَأْنٍ غَیرِ شَأْنِی، «لِکلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یوْمَئِذٍ شَأْنٌ یغْنِیهِ، وُجُوهٌ یوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِکةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ، وَوُجُوهٌ یوْمَئِذٍ عَلَیها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ» وَ ذِلَّةٌ، سَیدِی عَلَیک مُعَوَّلِی وَ مُعْتَمَدِی وَ رَجائِی وَ تَوَکلِی، وَبِرَحْمَتِک تَعَلُّقِی، تُصِیبُ بِرَحْمَتِک مَنْ تَشاءُ وَ تَهْدِی بِکرامَتِک مَنْ تُحِبُّ، فَلَک الْحَمْدُ عَلَی مَا نَقَّیتَ مِنَ الشِّرْک قَلْبِی، وَ لَک الْحَمْدُ عَلَی بَسْطِ لِسانِی، أَفَبِلِسانِی هذَا الْکالِّ أَشْکرُک؟ أَمْ بِغایةِ جُهْدِی فِی عَمَلِی أُرْضِیک؛
وَ مَا قَدْرُ لِسانِی یا رَبِّ فِی جَنْبِ شُکرِک؟ وَ مَا قَدْرُ عَمَلِی فِی جَنْبِ نِعَمِک وَ إِحْسانِک؟ إِلهِی إِنَّ جُودَک بَسَطَ أَمَلِی، وَ شُکرَک قَبِلَ عَمَلِی، سَیدِی إِلَیک رَغْبَتِی، وَ إِلَیک رَهْبَتِی، وَ إِلَیک تَأْمِیلِی، وَ قَدْ ساقَنِی إِلَیک أَمَلِی، وَ عَلَیک یا واحِدِی عَکفَتْ هِمَّتِی، وَ فِیما عِنْدَک انْبَسَطَتْ رَغْبَتِی، وَ لَک خالِصُ رَجائِی وَ خَوْفِی، وَبِک أَنِسَتْ مَحَبَّتِی، وَ إِلَیک أَلْقَیتُ بِیدِی، وَبِحَبْلِ طاعَتِک مَدَدْتُ رَهْبَتِی، یا مَوْلای بِذِکرِک عاشَ قَلْبِی، وَبِمُناجاتِک بَرَّدْتُ أَلَمَ الْخَوْفِ عَنِّی، فَیا مَوْلای وَیا مُؤَمَّلِی وَیا مُنْتَهی سُؤْلِی فَرِّقْ بَینِی وَبَینَ ذَنْبِی الْمانِعِ لِی مِنْ لُزُومِ طاعَتِک، فَإِنَّما أَسْأَلُک لِقَدِیمِ الرَّجاءِ فِیک، وَ عَظِیمِ الطَّمَعِ مِنْک الَّذِی أَوْجَبْتَهُ عَلَی نَفْسِک مِنَ الرَّأْفَةِ وَالرَّحْمَةِ، فَالْأَمْرُ لَک وَحْدَک لا شَرِیک لَک وَالْخَلْقُ کلُّهُمْ عِیالُک وَ فِی قَبْضَتِک، وَکلُّ شَیءٍ خاضِعٌ لَک، تَبارَکتَ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
إِلهِی ارْحَمْنِی إِذَا انْقَطَعَتْ حُجَّتِی، وَکلَّ عَنْ جَوابِک لِسانِی، وَ طاشَ عِنْدَ سُؤالِک إِیای لُبِّی، فَیا عَظِیمَ رَجائِی لَاتُخَیبْنِی إِذَا اشْتَدَّتْ فاقَتِی، وَ لَا تَرُدَّنِی لِجَهْلِی، وَ لَا تَمْنَعْنِی لِقِلَّةِ صَبْرِی، أَعْطِنِی لِفَقْرِی، وَارْحَمْنِی لِضَعْفِی، سَیدِی عَلَیک مُعْتَمَدِی وَ مُعَوَّلِی وَ رَجائِی وَ تَوَکلِی، وَبِرَحْمَتِک تَعَلُّقِی، وَبِفِنائِک أَحُطُّ رَحْلِی، وَ بِجُودِک أَقْصِدُ طَلِبَتِی، وَبِکرَمِک أَی رَبِّ أَسْتَفْتِحُ دُعائِی، وَ لَدَیک أَرْجُو فاقَتِی، وَبِغِناک أَجْبُرُ عَیلَتِی، وَ تَحْتَ ظِلِّ عَفْوِک قِیامِی، وَ إِلی جُودِک وَکرَمِک أَرْفَعُ بَصَرِی، وَ إِلی مَعْرُوفِک أُدِیمُ نَظَرِی؛
فَلا تُحْرِقْنِی بِالنَّارِ وَ أَنْتَ مَوْضِعُ أَمَلِی، وَ لَا تُسْکنِّی الْهاوِیةَ فَإِنَّک قُرَّةُ عَینِی، یا سَیدِی لَاتُکذِّبْ ظَنِّی بِإِحْسانِک وَ مَعْرُوفِک فَإِنَّک ثِقَتِی، وَ لَا تَحْرِمْنِی ثَوابَک فَإِنَّک الْعارِفُ بِفَقْرِی. إِلهِی إِنْ کانَ قَدْ دَنا أَجَلِی وَ لَمْ یقَرِّبْنِی مِنْک عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الاعْتِرافَ إِلَیک بِذَنْبِی وَسائِلَ عِلَلِی.
إِلهِی إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلی مِنْک بِالْعَفْوِ؟ وَ إِنْ عَذَّبْتَ فَمَنْ أَعْدَلُ مِنْک فِی الْحُکمِ؟ ارْحَمْ فِی هذِهِ الدُّنْیا غُرْبَتِی، وَ عِنْدَ الْمَوْتِ کرْبَتِی، وَ فِی الْقَبْرِ وَحْدَتِی، وَ فِی اللَّحْدِ وَحْشَتِی، وَ إِذا نُشِرْتُ لِلْحِسابِ بَینَ یدَیک ذُلَّ مَوْقِفِی، وَاغْفِرْ لِی مَا خَفِی عَلَی الْآدَمِیینَ مِنْ عَمَلِی؛
وَ أَدِمْ لِی مَا بِهِ سَتَرْتَنِی، وَارْحَمْنِی صَرِیعاً عَلَی الْفِراشِ تُقَلِّبُنِی أَیدِی أَحِبَّتِی، وَ تَفَضَّلْ عَلَی مَمْدُوداً عَلَی الْمُغْتَسَلِ یقَلِّبُنِی صالِحُ جِیرَتِی، وَ تَحَنَّنْ عَلَی مَحْمُولاً قَدْ تَناوَلَ الْأَقْرِباءُ أَطْرافَ جِنازَتِی، وَجُدْ عَلَی مَنْقُولاً قَدْ نَزَلْتُ بِک وَحِیداً فِی حُفْرَتِی، وَارْحَمْ فِی ذَلِک الْبَیتِ الْجَدِیدِ غُرْبَتِی حَتَّی لَاأَسْتَأْنِسَ بِغَیرِک، یا سَیدِی إِنْ وَکلْتَنِی إِلی نَفْسِی هَلَکتُ؛
سَیدِی فَبِمَنْ أَسْتَغِیثُ إِنْ لَمْ تُقِلْنِی عَثْرَتِی؟ فَإِلی مَنْ أَفْزَعُ إِنْ فَقَدْتُ عِنایتَک فِی ضَجْعَتِی؟ وَ إِلی مَنْ أَلْتَجِئُ إِنْ لَمْ تُنَفِّسْ کرْبَتِی؟ سَیدِی مَنْ لِی؟ وَ مَنْ یرْحَمُنِی إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِی؟ وَ فَضْلَ مَنْ أُؤَمِّلُ إِنْ عَدِمْتُ فَضْلَک یوْمَ فاقَتِی؟ وَ إِلی مَنِ الْفِرارُ مِنَ الذُّنُوبِ إِذَا انْقَضی أَجَلِی؟ سَیدِی لَاتُعَذِّبْنِی وَ أَنَا أَرْجُوک.
إِلهِی حَقِّقْ رَجائِی، وَ آمِنْ خَوْفِی، فَإِنَّ کثْرَةَ ذُنُوبِی لَا أَرْجُو فِیها إِلّا عَفْوَک، سَیدِی أَنَا أَسْأَلُک مَا لَا أَسْتَحِقُّ، وَ أَنْتَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ فَاغْفِرْ لِی وَ أَلْبِسْنِی مِنْ نَظَرِک ثَوْباً یغَطِّی عَلَی التَّبِعاتِ وَ تَغْفِرُها لِی وَ لَا أُطالَبُ بِها، إِنَّک ذُو مَنٍّ قَدِیمٍ، وَ صَفْحٍ عَظِیمٍ، وَ تَجاوُزٍ کرِیمٍ؛
إِلهِی أَنْتَ الَّذِی تُفِیضُ سَیبَک عَلَی مَنْ لَا یسْأَلُک وَ عَلَی الْجاحِدِینَ بِرُبُوْبِیتِک، فَکیفَ سَیدِی بِمَنْ سَأَلَک وَ أَیقَنَ أَنَّ الْخَلْقَ لَک، وَالْأَمْرَ إِلَیک؟ تَبارَکتَ وَ تَعالَیتَ یا رَبَّ الْعالَمِینَ، سَیدِی عَبْدُک بِبابِک أَقامَتْهُ الْخَصاصَةُ بَینَ یدَیک یقْرَعُ بابَ إِحْسانِک بِدُعائِهِ فَلا تُعْرِضْ بِوَجْهِک الْکرِیمِ عَنِّی، وَاقْبَلْ مِنِّی مَا أَقُولُ، فَقَدْ دَعَوْتُ بِهذَا الدُّعاءِ وَ أَنَا أَرْجُو أَنْ لَاتَرُدَّنِی مَعْرِفَةً مِنِّی بِرَأْفَتِک وَ رَحْمَتِک. إِلهِی أَنْتَ الَّذِی لَا یحْفِیک سائِلٌ، وَ لَا ینْقُصُک نائِلٌ، أَنْتَ کما تَقُولُ وَ فَوْقَ مَا نَقُولُ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک صَبْراً جَمِیلاً، وَ فَرَجاً قَرِیباً، وَ قَوْلاً صادِقاً، وَ أَجْراً عَظِیماً، أَسْأَلُک یا رَبِّ مِنَ الْخَیرِ کلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَ مَا لَمْ أَعْلَمْ، أَسْأَلُک اللّهُمَّ مِنْ خَیرِ مَا سَأَلَک مِنْهُ عِبادُک الصَّالِحُونَ، یا خَیرَ مَنْ سُئِلَ، وَ أَجْوَدَ مَنْ أَعْطی، أَعْطِنِی سُؤْلِی فِی نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ والِدَی وَ وَلْدِی وَ أَهْلِ حُزانَتِی وَإِخْوانِی فِیک، وَ أَرْغِدْ عَیشِی، وَ أَظْهِرْ مُرُوَّتِی، وَ أَصْلِحْ جَمِیعَ أَحْوالِی، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ أَطَلْتَ عُمْرَهُ، وَ حَسَّنْتَ عَمَلَهُ، وَ أَتْمَمْتَ عَلَیهِ نِعْمَتَک، وَ رَضِیتَ عَنْهُ، وَ أَحْییتَهُ حَیاةً طَیبَةً فِی أَدْوَمِ السُّرُورِ، وَ أَسْبَغِ الْکرامَةِ، وَ أَتَمِّ الْعَیشِ إِنَّک تَفْعَلُ مَا تَشاءُ وَ لَا یفْعَلُ مَا یشاءُ غَیرُک؛
اللّهُمَّ خُصَّنِی مِنْک بِخاصَّةِ ذِکرِک، وَ لَا تَجْعَلْ شَیئاً مِمَّا أَتَقَرَّبُ بِهِ فِی آناءِ اللَّیلِ وَ أَطْرافِ النَّهارِ رِیاءً وَ لَا سُمْعَةً وَ لَا أَشَراً وَ لَا بَطَراً، وَاجْعَلْنِی لَک مِنَ الْخاشِعِینَ.
اللّهُمَّ أَعْطِنِی السَّعَةَ فِی الرِّزْقِ، وَالْأَمْنَ فِی الْوَطَنِ، وَ قُرَّةَ الْعَینِ فِی الْأَهْلِ وَالْمالِ وَالْوَلَدِ، وَالْمُقامَ فِی نِعَمِک عِنْدِی، وَالصِّحَّةَ فِی الْجِسْمِ، وَالْقُوَّةَ فِی الْبَدَنِ، وَالسَّلامَةَ فِی الدِّینِ، وَاسْتَعْمِلْنِی بِطاعَتِک وَ طاعَةِ رَسُولِک مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ أَبَداً مَا اسْتَعْمَرْتَنِی، وَاجْعَلْنِی مِنْ أَوْفَرِ عِبادِک عِنْدَک نَصِیباً فِی کلِّ خَیرٍ أَنْزَلْتَهُ وَ تُنْزِلُهُ فِی شَهْرِ رَمَضانَ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ مَا أَنْتَ مُنْزِلُهُ فِی کلِّ سَنَةٍ مِنْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُها، وَ عافِیةٍ تُلْبِسُها، وَ بَلِیةٍ تَدْفَعُها، وَحَسَناتٍ تَتَقَبَّلُها، وَ سَیئاتٍ تَتَجاوَزُ عَنْها؛
وَارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامِنا هذَا وَ فِی کلِّ عامٍ، وَارْزُقْنِی رِزْقاً واسِعاً مِنْ فَضْلِک الْواسِعِ، وَاصْرِفْ عَنِّی یا سَیدِی الْأَسْواءَ وَاقْضِ عَنِّی الدَّینَ وَالظُّلاماتِ حَتَّی لا أَتَأَذَّی بِشَیءٍ مِنْهُ، وَخُذْ عَنِّی بِأَسْماعِ وَأَبْصارِ أَعْدائِی وَ حُسَّادِی وَالْباغِینَ عَلَی، وَانْصُرْنِی عَلَیهِمْ، وَ أَقِرَّ عَینِی وَ حَقِّقْ ظَنِّی وَ فَرِّحْ قَلْبِی؛
وَاجْعَلْ لِی مِنْ هَمِّی وَ کرْبِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً، وَاجْعَلْ مَنْ أَرادَنِی بِسُوءٍ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِک تَحْتَ قَدَمَی، وَاکفِنِی شَرَّ الشَّیطانِ، وَ شَرَّ السُّلْطانِ، وَ سَیئاتِ عَمَلِی، وَ طَهِّرْنِی مِنَ الذُّنُوبِ کلِّها، وَ أَجِرْنِی مِنَ النَّارِ بِعَفْوِک، وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک، وَ زَوِّجْنِی مِنَ الْحُورِ الْعِینِ بِفَضْلِک، وَ أَلْحِقْنِی بِأَوْلِیائِک الصَّالِحِینَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَبْرارِ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیارِ، صَلَواتُک عَلَیهِمْ وَ عَلَی أَجْسادِهِمْ وَ أَرْواحِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
إِلهِی وَ سَیدِی وَ عِزَّتِک وَ جَلالِک لَئِنْ طالَبْتَنِی بِذُنُوبِی لَأُطالِبَنَّک بِعَفْوِک، وَ لَئِنْ طالَبْتَنِی بِلُؤْمِی لَأُطالِبَنَّک بِکرَمِک، وَ لَئِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ لَأُخْبِرَنَّ أَهْلَ النَّارِ بِحُبِّی لَک.
إِلهِی وَ سَیدِی إِنْ کنْتَ لَاتَغْفِرُ إِلّا لِأَوْلِیائِک وَ أَهْلِ طاعَتِک فَإِلی مَنْ یفْزَعُ الْمُذْنِبُونَ؟ وَإِنْ کنْتَ لَاتُکرِمُ إِلّا أَهْلَ الْوَفاءِ بِک فَبِمَنْ یسْتَغِیثُ الْمُسِیئُونَ؟ إِلهِی إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ فَفِی ذلِک سُرُورُ عَدُوِّک، وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی الْجَنَّةَ فَفِی ذلِک سُرُورُ نَبِیک، وَ أَنَا وَاللّهِ أَعْلَمُ أَنَّ سُرُورَ نَبِیک أَحَبُّ إِلَیک مِنْ سُرُورِ عَدُوِّک؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک أَنْ تَمْلَأَ قَلْبِی حُبّاً لَک، وَ خَشْیةً مِنْک، وَ تَصْدِیقاً بِکتابِک، وَإِیماناً بِک، وَ فَرَقاً مِنْک، وَ شَوْقاً إِلَیک، یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ حَبِّبْ إِلَی لِقاءَک، وَ أَحْبِبْ لِقائِی، وَاجْعَلْ لِی فِی لِقائِک الرَّاحَةَ وَالْفَرَجَ وَالْکرامَةَ.
اللّهُمَّ أَلْحِقْنِی بِصالِحِ مَنْ مَضی، وَاجْعَلْنِی مِنْ صالِحِ مَنْ بَقِی وَ خُذْ بِی سَبِیلَ الصَّالِحِینَ، وَ أَعِنِّی عَلَی نَفْسِی بِما تُعِینُ بِهِ الصَّالِحِینَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ، وَاخْتِمْ عَمَلِی بِأَحْسَنِهِ، وَاجْعَلْ ثَوابِی مِنْهُ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک، وَ أَعِنِّی عَلَی صالِحِ مَا أَعْطَیتَنِی، وَ ثَبِّتْنِی یا رَبِّ وَ لَا تَرُدَّنِی فِی سُوءٍ اسْتَنْقَذْتَنِی مِنْهُ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً لَاأَجَلَ لَهُ دُونَ لِقائِک، أَحْینِی مَا أَحْییتَنِی عَلَیهِ، وَ تَوَفَّنِی إِذا تَوَفَّیتَنِی عَلَیهِ، وَابْعَثْنِی إِذا بَعَثْتَنِی عَلَیهِ، وَ أَبْرِئْ قَلْبِی مِنَ الرِّیاءِ وَالشَّک وَالسُّمْعَةِ فِی دِینِک حَتَّی یکونَ عَمَلِی خالِصاً لَک.
اللّهُمَّ أَعْطِنِی بَصِیرَةً فِی دِینِک، وَ فَهْماً فِی حُکمِک، وَ فِقْهاً فِی عِلْمِک، وَ کفْلَینِ مِنْ رَحْمَتِک، وَ وَرَعاً یحْجُزُنِی عَنْ مَعاصِیک، وَبَیضْ وَجْهِی بِنُورِک، وَاجْعَلْ رَغْبَتِی فِیما عِنْدَک، وَ تَوَفَّنِی فِی سَبِیلِک وَ عَلَی مِلَّةِ رَسُو لِک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِک مِنَ الْکسَلِ وَالْفَشَلِ وَالْهَمِّ وَالْجُبْنِ وَالْبُخْلِ وَالْغَفْلَةِ وَالْقَسْوَةِ وَالْمَسْکنَةِ وَالْفَقْرِ وَالْفاقَةِ وَکلِّ بَلِیةٍ وَالْفَواحِشِ مَا ظَهَرَ مِنْها وَ مَا بَطَنَ، وَ أَعُوذُ بِک مِنْ نَفْسٍ لَاتَقْنَعُ، وَ بَطْنٍ لَایشْبَعُ، وَ قَلْبٍ لَایخْشَعُ، وَ دُعاءٍ لَایسْمَعُ، وَ عَمَلٍ لَاینْفَعُ، وَ أَعُوذُ بِک یا رَبِّ عَلَی نَفْسِی وَ دِینِی وَمالِی وَ عَلَی جَمِیعِ مَا رَزَقْتَنِی مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیمِ، إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ؛
اللّهُمَّ إِنَّهُ لَایجِیرُنِی مِنْک أَحَدٌ، وَ لَا أَجِدُ مِنْ دُونِک مُلْتَحَداً، فَلا تَجْعَلْ نَفْسِی فِی شَیءٍ مِنْ عَذابِک، وَ لَا تَرُدَّنِی بِهَلَکةٍ، وَ لَا تَرُدَّنِی بِعَذابٍ أَلِیمٍ. اللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی، وَ أَعْلِ ذِکرِی، وَارْفَعْ دَرَجَتِی، وَ حُطَّ وِزْرِی، وَ لَا تَذْکرْنِی بِخَطِیئَتِی، وَاجْعَلْ ثَوابَ مَجْلِسِی، وَ ثَوابَ مَنْطِقِی، وَ ثَوابَ دُعائِی رِضاک وَالْجَنَّةَ، وَ أَعْطِنِی یا رَبِّ جَمِیعَ مَا سَأَلْتُک وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِک إِنِّی إِلَیک راغِبٌ یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ إِنَّک أَنْزَلْتَ فِی کتابِک أَنْ نَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنا وَ قَدْ ظَلَمْنا أَنْفُسَنا فَاعْفُ عَنَّا فَإِنَّک أَوْلی بِذلِک مِنَّا، وَ أَمَرْتَنا أَنْ لَانَرُدَّ سائِلاً عَنْ أَبْوابِنا وَ قَدْ جِئْتُک سائِلاً فَلَا تَرُدَّنِی إِلّا بِقَضاءِ حاجَتِی، وَ أَمَرْتَنا بِالْإِحْسانِ إِلی مَا مَلَکتْ أَیمانُنا وَ نَحْنُ أَرِقَّاؤُک فَأَعْتِقْ رِقابَنا مِنَ النَّارِ، یا مَفْزَعِی عِنْدَ کرْبَتِی، وَیا غَوْثِی عِنْدَ شِدَّتِی، إِلَیک فَزِعْتُ، وَ بِک اسْتَغَثْتُ وَ لُذْتُ، لَاأَلُوذُ بِسِواک، وَ لَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ إِلّا مِنْک، فَأَغِثْنِی وَ فَرِّجْ عَنِّی یا مَنْ یفُک الْأَسِیرَ وَیعْفُو عَنِ الْکثِیرِ، اقْبَلْ مِنِّی الْیسِیرَ وَاعْفُ عَنِّی الْکثِیرَ، إِنَّک أَنْتَ الرَّحِیمُ الْغَفُورُ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک إِیماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَیقِیناً صادِقاً حَتَّی أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ یصِیبَنِی إِلّا مَا کتَبْتَ لِی، وَ رَضِّنِی مِنَ الْعَیشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
مفاتیح الجنان : فضیلت و اعمال ماه مبارک رمضان
اعمال روزهاى ماه رمضان
و آن چند عمل است:
اوّل:
دعایی را که شیخ طوسی و سید ابن طاووس به این صورت نقل کرده اند، هر روز بخواند:
اللّهُمَّ هذَا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنَّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ، وَ هذَا شَهْرُ الصِّیامِ، وَ هذَا شَهْرُ الْقِیامِ، وَ هذَا شَهْرُ الْإِنابَةِ، وَ هذَا شَهْرُ التَّوْبَةِ، وَ هذَا شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَ هذَا شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ، وَ هذَا شَهْرٌ فِیهِ لَیلَةُ الْقَدْرِ الَّتِی هِی خَیرٌ مِنَ أَلْفِ شَهْرٍ.
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِنِّی عَلَی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ، وَ سَلِّمْهُ لِی وَ سَلِّمْنِی فِیهِ، وَ أَعِنِّی عَلَیهِ بِأَفْضَلِ عَوْنِک، وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِطاعَتِک وَ طاعَةِ رَسُولِک وَ أَوْلِیائِک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِمْ، وَ فَرِّغْنِی فِیهِ لِعِبادَتِک وَ دُعائِک وَ تِلاوَةِ کتابِک، وَ أَعْظِمْ لِی فِیهِ الْبَرَکةَ، وَ أَحْسِنْ لِی فِیهِ الْعافِیةَ، وَ أَصِحَّ فِیهِ بَدَنِی، وَ أَوْسِعْ فِیهِ رِزْقِی، وَاکفِنِی فِیهِ مَا أَهَمَّنِی، وَاسْتَجِبْ فِیهِ دُعائِی، وَبَلِّغْنِی فِیهِ رَجائِی؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَذْهِبْ عَنِّی فِیهِ النُّعاسَ وَالْکسَلَ وَالسَّأْمَةَ وَالْفَتْرَةَ وَالْقَسْوَةَ وَالْغَفْلَةَ وَالْغِرَّةَ، وَ جَنِّبْنِی فِیهِ الْعِلَلَ وَالْأَسْقامَ وَالْهُمُومَ وَالْأَحْزانَ وَالْأَعْراضَ وَالْأَمْراضَ وَالْخَطایا وَالذُّنُوبَ، وَاصْرِفْ عَنِّی فِیهِ السُّوءَ وَالْفَحْشاءَ وَالْجَهْدَ وَالْبَلاءَ وَالتَّعَبَ وَالْعَناءَ إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِذْنِی فِیهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیمِ وَ هَمْزِهِ وَ لَمْزِهِ وَ نَفْثِهِ وَ نَفْخِهِ وَ وَسْوَسَتِهِ وَ تَثْبِیطِهِ وَبَطْشِهِ وَ کیدِهِ وَ مَکرِهِ وَحَبائِلِهِ وَ خُدَعِهِ وَ أَمانِیهِ وَ غُرُورِهِ وَ فِتْنَتِهِ وَ شَرَکهِ وَ أَحْزابِهِ وَ أَتْباعِهِ وَ أَشْیاعِهِ وَ أَوْلِیائِهِ وَ شُرَکائِهِ وَجَمِیعِ مَکائِدِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا قِیامَهُ وَصِیامَهُ وَبُلُوغَ الْأَمَلِ فِیهِ وَ فِی قِیامِهِ وَاسْتِکمالَ مَا یرْضِیک عَنِّی صَبْراً وَاحْتِساباً وَإِیماناً وَیقِیناً، ثُمَّ تَقَبَّلْ ذلِک مِنِّی بِالْأَضْعافِ الْکثِیرَةِ، وَالْأَجْرِ الْعَظِیمِ، یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ وَالْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْبَةَ وَالتَّوْفِیقَ وَالْقُرْبَةَ وَالْخَیرَ الْمَقْبُولَ وَالرَّغْبَةَ وَالرَّهْبَةَ وَالتَّضَرُّعَ وَالْخُشُوعَ وَالرِّقَّةَ وَالنِّیةَ الصّادِقَةَ، وَصِدْقَ اللِّسانِ، وَالْوَجَلَ مِنْک، وَالرَّجاءَ لَک، وَالتَّوَکلَ عَلَیک، وَالثِّقَةَ بِک، وَالْوَرَعَ عَنْ مَحارِمِک مَعَ صالِحِ الْقَوْلِ، وَ مَقْبُولِ السَّعْی، وَ مَرْفُوعِ الْعَمَلِ، وَ مُسْتَجابِ الدَّعْوَةِ؛
وَ لَا تَحُلْ بَینِی وَبَینَ شَیءٍ مِنْ ذلِک بِعَرَضٍ وَ لَا مَرَضٍ وَ لَا هَمٍّ وَ لَا غَمٍّ وَ لَا سُقْمٍ وَ لَا غَفْلَةٍ وَ لَا نِسْیانٍ، بَلْ بِالتَّعاهُدِ وَالتَّحَفُّظِ لَک وَ فِیک وَالرِّعایةِ لِحَقِّک وَالْوَفاءِ بِعَهْدِک وَ وَعْدِک بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاقْسِمْ لِی فِیهِ أَفْضَلَ مَا تَقْسِمُهُ لِعِبادِک الصَّالِحِینَ، وَ أَعْطِنِی فِیهِ أَفْضَلَ مَا تُعْطِی أَوْلِیاءَک الْمُقَرَّبِینَ مِنَ الرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ وَالتَّحَنُّنِ وَالْإِجابَةِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ الدَّائِمَةِ وَالْعافِیةِ وَالْمُعافاةِ وَالْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ وَ خَیرِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْ دُعائِی فِیهِ إِلَیک واصِلاً، وَ رَحْمَتَک وَ خَیرَک إِلَی فِیهِ نازِلاً، وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً، وَ سَعْیی فِیهِ مَشْکوراً، وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً، حَتّی یکونَ نَصِیبِی فِیهِ الْأَکثَ‍رُ، وَ حَظِّی فِیهِ الْأَوْفَرُ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلَیلَةِ الْقَدْرِ عَلَی أَفْضَلِ حالٍ تُحِبُّ أَنْ یکونَ عَلَیها أَحَدٌ مِنْ أَوْ لِیائِک وَ أَرْضاها لَک، ثُمَّ اجْعَلْها لِی خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، وَارْزُقْنِی فِیها أَفْضَلَ مَا رَزَقْتَ أَحَداً مِمَّنْ بَلَّغْتَهُ إِیاها وَ أَکرَمْتَهُ بِها، وَاجْعَلْنِی فِیها مِنْ عُتَقائِک مِنْ جَهَنَّمَ، وَ طُلَقائِک مِنَ النَّارِ، وَ سُعَداءِ خَلْقِک بِمَغْفِرَتِک وَ رِضْوانِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا فِی شَهْرِنا هذَا الْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَ مَا تُحِبُّ وَ تَرْضی. اللّهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَلَیالٍ عَشْرٍ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ، وَ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ وَ مَا أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ، وَ رَبَّ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکائِیلَ وَ إِسْرافِیلَ وَعِزْرائِیلَ وَجَمِیعِ الْمَلائِکةِ الْمُقَرَّبِینَ؛
وَ رَبَّ إِبْراهِیمَ وَإِسْمعِیلَ وَإِسْحقَ وَیعْقُوبَ، وَ رَبَّ مُوسی وَعِیسی وَجَمِیعِ النَّبِیینَ وَالْمُرْسَلِینَ، وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیینَ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَ أَسْأَلُک بِحَقِّک عَلَیهِمْ وَبِحَقِّهِمْ عَلَیک وَبِحَقِّک الْعَظِیمِ لَمَّا صَلَّیتَ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَعَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَ نَظَرْتَ إِلَی نَظْرَةً رَحِیمَةً تَرْضی بِها عَنِّی رِضی لَاسَخَطَ عَلَی بَعْدَهُ أَبَداً، وَ أَعْطَیتَنِی جَمِیعَ سُؤْلِی وَ رَغْبَتِی وَ أُمْنِیتِی وَ إِرادَتِی، وَ صَرَفْتَ عَنِّی مَا أَکرَهُ وَ أَحْذَرُ وَ أَخافُ عَلَی نَفْسِی وَ مَا لَاأَخافُ وَ عَنْ أَهْلِی وَ مالِی وَإِخْوانِی وَ ذُرِّیتِی.
اللّهُمَّ إِلَیک فَرَرْنا مِنْ ذُنُوبِنا فَآوِنا تائِبِینَ، وَتُبْ عَلَینا مُسْتَغْفِرِینَ، وَاغْفِرْ لَنا مُتَعَوِّذِینَ، وَ أَعِذْنا مُسْتَجِیرِینَ، وَ أَجِرْنا مُسْتَسْلِمِینَ، وَ لَا تَخْذُلْنا راهِبِینَ، وَ آمِنَّا راغِبِینَ، وَ شَفِّعْنا سائِلِینَ، وَ أَعْطِنا إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ قرِیبٌ مُجِیبٌ؛
اللّهُمَّ أَنْتَ رَبِّی وَ أَنَا عَبْدُک وَ أَحَقُّ مَنْ سَأَلَ الْعَبْدُ رَبَّهُ وَ لَمْ یسْأَلِ الْعِبادُ مِثْلَک کرَماً وَجُوداً، یا مَوْضِعَ شَکوَی السَّائِلِینَ، وَیا مُنْتَهی حاجَةِ الرَّاغِبِینَ، وَیا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ، وَیا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، وَیا مَلْجَأَ الْهارِبِینَ، وَیا صَرِیخَ الْمُسْتَصْرِخِینَ، وَیا رَبَّ الْمُسْتَضْعَفِینَ، وَیا کاشِفَ کرْبِ الْمَکرُوبِینَ، وَیا فارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومِینَ، وَیا کاشِفَ الْکرْبِ الْعَظِیمِ؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَعُیوبِی وَإِساءَتِی وَ ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ إِسْرافِی عَلَی نَفْسِی، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک وَ رَحْمَتِک فَإِنَّهُ لَایمْلِکها غَیرُک، وَاعْفُ عَنِّی، وَاغْفِرْ لِی کلَّ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِی؛
وَاعْصِمْنِی فِیما بَقِی مِنْ عُمْرِی، وَاسْتُرْ عَلَیَّ وَ عَلَی وَالِدَیَّ وَ وَلَدِی وَ قَرابَتِی وَ أَهْلِ حُزانَتِی وَ مَنْ کانَ مِنِّی بِسَبِیلٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، فَإِنَّ ذلِک کلَّهُ بِیدِک وَ أَنْتَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ فَلا تُخَیبْنِی یا سَیدِی، وَ لَا تَرُدَّ دُعائِی وَ لَا یدِی إِلی نَحْرِی حَتّی تَفْعَلَ ذلِک بِی وَ تَسْتَجِیبَ لِی جَمِیعَ مَا سَأَلْتُک وَ تَزِیدَنِی مِنْ فَضْلِک، فَإِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، وَ نَحْنُ إِلَیک راغِبُونَ.
اللّهُمَّ لَک الْأَسْماءُ الْحُسْنی، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکبْرِیاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُک بِاسْمِک بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ إِنْ کنْتَ قَضَیتَ فِی هذِهِ اللَّیلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکةِ وَالرُّوحِ فِیها أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی السُّعَداءِ، وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ؛
وَإِحْسانِی فِی عِلِّیینَ، وَإِسَاءَتِی مَغْفُورَةً، وَ أَنْ تَهَبَ لِی یقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَإِیماناً لَایشُوبُهُ شَک، وَ رِضی بِما قَسَمْتَ لِی، وَ آتِنِی فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِی عَذابَ النّارِ، وَ إِنْ لَمْ تَکنْ قَضَیتَ فِی هذِهِ اللَّیلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکةِ وَالرُّوْحِ فِیها فَأَخِّرْنِی إِلی ذلِک، وَارْزُقْنِی فِیها ذِکرَک وَ شُکرَک وَ طاعَتَک وَ حُسْنَ عِبادَتِک، وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ بِأَفْضَلِ صَلَواتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ؛
یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا رَبَّ مُحَمَّدٍ اغْضَبِ الْیوْمَ لِمُحَمَّدٍ وَ لاِبْرارِ عِتْرَتِهِ، وَاقْتُلْ أَعْداءَهُمْ بَدَداً، وَ أَحْصِهِمْ عَدَداً، وَ لَا تَدَعْ عَلَی ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْهُمْ أَحَداً، وَ لَا تَغْفِرْ لَهُمْ أَبَداً، یا حَسَنَ الصُّحْبَةِ، یا خَلِیفَةَ النَّبِیینَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، الْبَدِیءُ الْبَدِیعُ الَّذِی لَیسَ کمِثْلِک شَیءٌ وَالدَّائِمُ غَیرُ الْغافِلِ، وَالْحَی الَّذِی لَایمُوتُ؛
أَنْتَ کلَّ یوْمٍ فِی شَأْنٍ، أَنْتَ خَلِیفَةُ مُحَمَّدٍ، وَ ناصِرُ مُحمَّدٍ، وَ مُفَضِّلُ مُحَمَّدٍ، أَسْأَلُک أَنْ تَنْصُرَ وَصِی مُحَمَّدٍ وَ خَلِیفَةَ مُحَمَّدٍ وَالْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ، اعْطِفْ عَلَیهِمْ نَصْرَک، یا لَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ بِحَقِّ لَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مَعَهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
وَاجْعَلْ عاقِبَةَ أَمْرِی إِلی غُفْرانِک وَ رَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَ کذلِک نَسَبْتَ نَفْسَک یا سَیدِی بِاللَّطِیفِ، بَلَی إِنَّک لَطِیفٌ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَالْطُفْ لِما تَشاءُ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ فِی عامِنا هذَا، وَ تَطَوَّلْ عَلَی بِجَمِیعِ حَوائِجِی لِلْآخِرَةِ وَالدُّنْیا؛
پس «سه مرتبه» بگوید:
أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَ تُوبُ إِلَیهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِی إِنَّک أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، رَبِّ إِنِّی عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّهُ لَایغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لَا إِلهَ إِلّا هُوَ الْحَی الْقَیومُ الْحَلِیمُ الْعَظِیمُ الْکرِیمُ الْغَفَّارُ لِلذَّنْبِ الْعَظِیمِ وَ أَتُوبُ إِلَیهِ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ إِنَّ اللّهَ کانَ غَفُوراً رَحِیماً.
پس این دعا را بخواند:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْعَظِیمِ الْمَحْتُومِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لَایرَدُّ وَ لَا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ، وَ أَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی، وَ تُوَسِّعَ رِزْقِی، وَ تُؤَدِّی عَنِّی أَمانَتِی وَ دَینِی، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
اللّهُمَّ اجْعَلْ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجَاً، وَارْزُقْنِی مِنْ حَیثُ أَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَیثُ لَا أَحْتَسِبُ، وَاحْرُسْنِی مِنْ حَیثُ أَحْتَرِسُ وَ مِنْ حَیثُ لَاأَحْتَرِسُ، وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلِّمْ کثِیراً.
دوم:
فرموده اند که: این تسبیحات را در همه روزهای ماه مبارک رمضان از اوّل تا آخر ماه بخوان و آن ده بخش است که هر بخش آن مشتمل بر ده «سبحان الله» است:
«۱» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ السَّمِیعِ الَّذِی لَیسَ شَیءٌ أَسْمَعَ مِنْهُ، یسْمَعُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مَا تَحْتَ سَبْعِ أَرَضِینَ، وَیسْمَعُ مَا فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، وَیسْمَعُ الْأَنِینَ وَالشَّکوی، وَیسْمَعُ السِّرَّ وَأَخْفی، وَیسْمَعُ وَساوِسَ الصُّدُورِ، وَ لَا یصِمُّ سَمْعَهُ صَوْتٌ.
«۲» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الْبَصِیرِ الَّذِی لَیسَ شَیءٌ أَبْصَرَ مِنْهُ، یبْصِرُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مَا تَحْتَ سَبْعِ أَرَضِینَ، وَیبْصِرُ مَا فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، لَاتُدْرِکهُ الْأَبْصارُ، وَهُوَ یدْرِک الْأَبْصارَ، وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ، وَ لَا تُغْشِی بَصَرَهُ الظُّلْمَةُ، وَلَا یسْتَتَرُ مِنْهُ بِسِتْرٍ، وَلَا یوارِی مِنْهُ جِدارٌ، وَلَا یغِیبُ عَنْهُ بَرٌّ وَلَا بَحْرٌ، وَلَا یکنُّ مِنْهُ جَبَلٌ مَا فِی أَصْلِهِ وَلَا قَلْبٌ مَا فِیهِ، وَلَا جَنْبٌ مَا فِی قَلْبِهِ، وَلَا یسْتَتِرُ مِنْهُ صَغِیرٌ وَلَا کبِیرٌ، وَلَا یسْتَخْفِی مِنْهُ صَغِیرٌ لِصِغَرِهِ، وَلَا یخْفی عَلَیهِ شَیءٌ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّماءِ، هُوَ الَّذِی یصَوِّرُکمْ فِی الْأَرْحامِ کیفَ یشاءُ لَاإِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ.
«۳» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی ینْشِئُ السَّحابَ الثِّقالَ وَیسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلائِکةُ مِنْ خِیفَتِهِ، وَیرْسِلُ الصَّواعِقَ فَیصِیبُ بِها مَنْ یشاءُ، وَیرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَینَ یدَی رَحْمَتِهِ، وَینَزِّلُ الْماءَ مِنَ السَّماءِ بِکلِمَتِهِ، وَینْبِتُ النَّباتَ بِقُدْرَتِهِ، وَیسْقُطُ الْوَرَقُ بِعِلْمِهِ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی لَایعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّماءِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذلِک وَلَا أَکبَرُ إِلّا فِی کتابٍ مُبِینٍ.
«۴» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کلُّ أُنْثی وَمَا تَغِیضُ الْأَرْحامُ وَمَا تَزْدادُ وَکلُّ شَیءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ عالِمُ الْغَیبِ وَالشَّهادَةِ الْکبِیرُ الْمُتَعالِ سَواءٌ مِنْکمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَینِ یدَیهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یمِیتُ الْأَحْیاءَ وَیحْیی الْمَوْتی وَیعْلَمُ مَا تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَیقِرُّ فِی الْأَرْحامِ مَا یشاءُ إِلی أَجَلٍ مُسَمّی.
«۵» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ مالِک الْمُلْک، تُؤْتِی الْمُلْک مَنْ تَشاءُ، وَتَنْزِعُ الْمُلْک مِمَّنْ تَشاءُ، وَتُعِزُّ مَنْ تَشاءُ، وَتُذِلُّ مَنْ تَشاءُ، بِیدِک الْخَیرُ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، تُولِجُ اللَّیلَ فِی النَّهارِ، وَتُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیلِ، تُخْرِجُ الْحَی مِنَ الْمَیتِ، وَتُخْرِجُ الْمَیتَ مِنَ الْحَی، وَتَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ.
«۶» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لَایعْلَمُها إِلّا هُوَ وَیعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلّا یعْلَمُها وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یابِسٍ إِلّا فِی کتابٍ مُبِینٍ.
«۷» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی لَا یحْصِی مِدْحَتَهُ الْقائِلُونَ، وَلَا یجْزِی بِآلائِهِ الشَّاکرُونَ الْعابِدُونَ، وَهُوَ کما قالَ وَفَوْقَ مَا نَقُولُ، وَاللّهُ سُبْحانَهُ کما أَثْنی عَلَی نَفْسِهِ، وَلَا یحِیطُونَ بِشَیءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلّا بِما شاءَ وَسِعَ کرْسِیهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا یؤُودُهُ حِفْظُهُما وَهُوَ الْعَلِی الْعَظِیمُ.
«۸» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یعْلَمُ مَا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها، وَمَا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها، وَلَا یشْغَلُهُ مَا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها عَمَّا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها، وَلَا یشْغَلُهُ مَا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها عمَّا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها، وَلَا یشْغَلُهُ عِلْمُ شَیءٍ عَنْ عِلْمِ شَیءٍ، وَلَا یشْغَلُهُ خَلْقُ شَیءٍ عَنْ خَلْقِ شَیءٍ، وَلَا حِفْظُ شَیءٍ عَنْ حِفْظِ شَیءٍ، وَلَا یساوِیهِ شَیءٌ، وَلَا یعْدِلُهُ شَیءٌ، لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ، وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ.
«۹» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّوْرِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ فاطِرِ السَّمَاواتِ وَالْأَرْضِ «جاعِلِ الْمَلائِکةِ رُسُلاً أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنی وَثُلاثَ وَرُباعَ یزِیدُ فِی الْخَلْقِ مَا یشاءُ إِنَّ اللّهَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، مَا یفْتَحِ اللّهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِک لَها وَمَا یمْسِک فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ».
«۱۰» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی «یعْلَمُ مَا فِی السَّماواتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَا یکونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلّا هُوَ رابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلّا هُوَ سادِسُهُمْ وَلَا أَدْنی مِنْ ذلِک وَلَا أَکثَرَ إِلّا هُوَ مَعَهُمْ أَینَما کانُوا ثُمَّ ینَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللّهَ بِکلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ».
سوم:
و نیز فرموده اند: این صلوات را در هر روز ماه رمضان بخوان:
«إِنَّ اللّهَ وَمَلائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیماً»، لَبَّیک یا رَبِّ وَسَعْدَیک وَسُبْحانَک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ عَلَی إِبْراهِیمَ وَ آلِ إِبْراهِیمَ إِنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ. اللّهُمَّ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کما رَحِمْتَ إِبْراهِیمَ وَآلَ إِبْراهِیمَ إِنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ.
اللّهُمَّ سَلِّمْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما سَلَّمْتَ عَلَی نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ امْنُنْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما مَنَنْتَ عَلَی مُوسی وَهارُونَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما شَرَّفْتَنا بِهِ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما هَدَیتَنا بِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً یغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَالْآخِرُونَ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما طَلَعَتْ شَمْسٌ أَوْ غَرَبَتْ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما طَرَفَتْ عَینٌ أَوْ بَرَقَتْ؛ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما ذُکرَ السَّلامُ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما سَبَّحَ اللّهَ مَلَک أَوْ قَدَّسَهُ، السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْأَوَّلِینَ، وَالسَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْآخِرِینَ، وَالسَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
اللّهُمَّ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرامِ، وَرَبَّ الرُّکنِ وَالْمَقامِ، وَرَبَّ الْحِلِّ وَالْحَرامِ أَبْلِغْ مُحَمَّداً نَبِیک عَنَّا السَّلامَ. اللّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً مِنَ الْبَهاءِ وَالنَّضْرَةِ وَالسُّرُورِ وَالْکرامَةِ وَالْغِبْطَةِ وَالْوَسِیلَةِ وَالْمَنْزِلَةِ وَالْمَقامِ وَالشَّرَفِ وَالرِّفْعَةِ وَالشَّفاعَةِ عِنْدَک یوْمَ الْقِیامَةِ أَفْضَلَ ما تُعْطِی أَحَداً مِنْ خَلْقِک، وَأَعْطِ مُحَمَّداً فَوْقَ مَا تُعْطِی الْخَلائِقَ مِنَ الْخَیرِ أَضْعافاً کثِیرَةً لَایحْصِیها غَیرُک؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَطْیبَ وَأَطْهَرَ وَ أَزْکی وَ أَنْمی وَأَفْضَلَ مَا صَلَّیتَ عَلَی أَحَدٍ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ وَعَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی فاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیک مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَ آلِهِ السَّلامُ، وَ والِ مَنْ وَالاها، وَعادِ مَنْ عَادَاهَا، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَها، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ إِمامَی الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ وَالاهُما، وَعادِ مَنْ عَاداهُما، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دِمائِهِما؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُوسی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْقاسِمِ وَالطَّاهِرِ ابْنَی نَبِیک.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی رُقَیةَ بِنْتِ نَبِیک، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی أُمِّ کلْثُومَ بِنْتِ نَبِیک، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی ذُرِّیةِ نَبِیک. اللّهُمَّ اخْلُفْ نَبِیک فِی أَهْلِ بَیتِهِ. اللّهُمَّ مَکنْ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ. اللّهُمَّ اجْعَلْنا مِنْ عَدَدِهِمْ وَمَدَدِهِمْ وَأَنْصارِهِمْ عَلَی الْحَقِّ فِی السِّرِّ وَالْعَلانِیةِ. اللّهُمَّ اطْلُبْ بِذَحْلِهِمْ وَوِتْرِهِمْ وَدِمائِهِمْ، وَ کفَّ عَنّا وَعَنْهُمْ وَعَنْ کلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ بَأْسَ کلِّ باغٍ وَطاغٍ وَکلِّ دابَّةٍ أَنْتَ آخِذٌ بِناصِیتِها إِنَّک أَشَدُّ بَأْساً وَأَشَدُّ تَنْکیلاً.
سید ابن طاووس فرموده است: و نیز بخوان:
یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْمُؤْمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
و می گویی:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک لِهَمٍّ لَایفَرِّجُهُ غَیرُک، وَ لِرَحْمَةٍ لَاتُنالُ إِلّا بِک، وَ لِکرْبٍ لَایکشِفُهُ إِلّا أَنْتَ، وَ لِرَغْبَةٍ لَاتُبْلَغُ إِلّا بِک، وَ لِحاجَةٍ لَایقْضِیها إِلّا أَنْتَ. اللّهُمَّ فَکما کانَ مِنْ شَأْنِک مَا أَذِنْتَ لِی بِهِ مِنْ مَسْأَلَتِک، وَرَحِمْتَنِی بِهِ مِنْ ذِکرِک فَلْیکنْ مِنْ شَأْنِک سَیدِی الْإِجابَةُ لِی فِیما دَعَوْتُک، وَعَوائِدُ الْإِفْضالِ فِیما رَجَوْتُک، وَالنَّجاةُ مِمَّا فَزِعْتُ إِلَیک فِیهِ،
فَإِنْ لَمْ أَکنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَک فَإِنَّ رَحْمَتَک أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَتَسَعَنِی، وَ إِنْ لَمْ أَکنْ لِلْإِجابَةِ أَهْلاً فَأَنْتَ أَهْلُ الْفَضْلِ، وَ رَحْمَتُک وَسِعَتْ کلَّ شَیءٍ، فَلْتَسَعْنِی رَحْمَتُک یا إِلهِی یا کرِیمُ أَسْأَلُک بِوَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ، وَ أَنْ تُفَرِّجَ هَمِّی، وَ تَکشِفَ کرْبِی وَغَمِّی، وَ تَرْحَمَنِی بِرَحْمَتِک، وَ تَرْزُقَنِی مِنْ فَضْلِک، إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ قَرِیبٌ مُجِیبٌ.
چهارم:
شیخ طوسی و سید ابن طاووس فرموده اند: در هر روز ماه رمضان بخوان:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ فَضْلِک بِأَفْضَلِهِ وَکلُّ فَضْلِک فاضِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِفَضْلِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ رِزْقِک بِأَعَمِّهِ وَکلُّ رِزْقِک عامٌّ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِرِزْقِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عَطائِک بِأَهْنَئِهِ وَکلُّ عَطائِک هَنِیءٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعَطائِک کلِّهِ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ خَیرِک بِأَعْجَلِهِ وَکلُّ خَیرِک عاجِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِخَیرِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ إِحْسانِک بِأَحْسَنِهِ وَکلُّ إِحْسانِک حَسَنٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِإِحْسانِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما تُجِیبُنِی بِهِ حِینَ أَسْأَلُک، فَأَجِبْنِی یا اللّهُ، وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک الْمُرْتَضی، وَرَسُولِک الْمُصْطَفی، وَأَمِینِک وَنَجِیک دُونَ خَلْقِک، وَنَجِیبِک مِنْ عِبادِک وَ نَبِیک بِالصِّدْقِ وَ حَبِیبِک؛
وَ صَلِّ عَلَی رَسُو لِک وَخِیرَتِک مِنَ الْعالَمِینَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ، السِّراجِ الْمُنِیرِ، وَعَلَی أَهْلِ بَیتِهِ الْأَبْرارِ الطّاهِرِینَ، وَعَلَی مَلائِکتِک الَّذِینَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِک وَحَجَبْتَهُمْ عَنْ خَلْقِک، وَعَلَی أَنْبِیائِک الَّذِینَ ینْبِئُونَ عَنْک بِالصِّدْقِ، وَعَلَی رُسُلِک الَّذِینَ خَصَصْتَهُمْ بِوَحْیک وَفَضَّلْتَهُمْ عَلَی الْعالَمِینَ بِرِسالاتِک؛
وَعَلَی عِبادِک الصَّالِحِینَ الَّذِینَ أَدْخَلْتَهُمْ فِی رَحْمَتِک الْأَئِمَّةِ الْمُهْتَدِینَ الرَّاشِدِینَ وَأَوْلِیائِک الْمُطَهَّرِینَ، وَعَلَی جَبْرَئِیلَ وَمِیکائِیلَ وَ إِسْرافِیلَ وَمَلَک الْمَوْتِ، وَعَلَی رِضْوانَ خازِنِ الْجِنانِ، وَعَلَی مالِک خازِنِ النَّارِ، وَرُوحِ الْقُدُسِ، وَالرُّوحِ الْأَمِینِ، وَحَمَلَةِ عَرْشِک الْمُقَرَّبِینَ، وَعَلَی الْمَلَکینِ الْحافِظَینِ عَلَی بِالصَّلاةِ الَّتِی تُحِبُّ أَنْ یصَلِّی بِها عَلَیهِمْ أَهْلُ السَّماواتِ وَأَهْلُ الْأَرَضِینَ؛
صَلاةً طَیبَةً کثِیرَةً مُبارَکةً زاکیةً نامِیةً ظاهِرَةً باطِنَةً شَرِیفَةً فاضِلَةً تُبَینُ بِها فَضْلَهُمْ عَلَی الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ. اللّهُمَّ وَ أَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسِیلَةَ وَالشَّرَفَ وَالْفَضِیلَةَ وَاجْزِهِ عَنَّا خَیرَ مَا جَزَیتَ نَبِیاً عَنْ أُمَّتِهِ.
اللّهُمَّ وَأَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ مَعَ کلِّ زُلْفَةٍ زُلْفَةً، وَمَعَ کلِّ وَسِیلَةٍ وَسِیلَةً، وَمَعَ کلِّ فَضِیلَةٍ فَضِیلَةً، وَمَعَ کلِّ شَرَفٍ شَرَفاً تُعْطِی مُحَمَّداً وَآلَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ أَفْضَلَ مَا أَعْطَیتَ أَحَداً مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ؛
اللّهُمَّ وَاجْعَلْ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ أَدْنَی الْمُرْسَلِینَ مِنْک مَجْلِساً، وَأَفْسَحَهُمْ فِی الْجَنَّةِ عِنْدَک مَنْزِلاً، وَأَقْرَبَهُمْ إِلَیک وَسِیلَةً، وَاجْعَلْهُ أَوَّلَ شافِعٍ، وَأَوَّلَ مُشَفَّعٍ، وَأَوَّلَ قائِلٍ، وَأَنْجَحَ سائِلٍ، وَابْعَثْهُ الْمَقامَ الْمَحْمُودَ الَّذِی یغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَالْآخِرُونَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
وَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَسْمَعَ صَوْتِی، وَتُجِیبَ دَعْوَتِی، وَتَجاوَزَ عَنْ خَطِیئَتِی، وَتَصْفَحَ عَنْ ظُلْمِی، وَتُنْجِحَ طَلِبَتِی، وَتَقْضِی حاجَتِی، وَتُنْجِزَ لِی مَا وَعَدْتَنِی، وَتُقِیلَ عَثْرَتِی، وَتَغْفِرَ ذُنُوبِی، وَتَعْفُوَ عَنْ جُرْمِی، وَتُقْبِلَ عَلَی وَلَا تُعْرِضَ عَنِّی، وَتَرْحَمَنِی وَلَا تُعَذِّبَنِی، وَتُعافِینِی وَلَا تَبْتَلِینِی؛
وَتَرْزُقَنِی مِنَ الرِّزْقِ أَطْیبَهُ وَأَوْسَعَهُ وَلَا تَحْرِمَنِی، یا رَبِّ وَاقْضِ عَنِّی دَینِی، وَضَعْ عَنِّی وِزْرِی، وَلَا تُحَمِّلْنِی مَا لَا طاقَةَ لِی بِهِ، یا مَوْلای وَأَدْخِلْنِی فِی کلِّ خَیرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَأَخْرِجْنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ، وَالسَّلامُ عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
سپس «سه مرتبه» بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک کما أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی کما وَعَدْتَنِی.
آنگاه بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک قَلِیلاً مِنْ کثِیرٍ مَعَ حاجَةٍ بِی إِلَیهِ عَظِیمَةٍ، وَغِناک عَنْهُ قَدِیمٌ، وَهُوَ عِنْدِی کثِیرٌ، وَهُوَ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ، فَامْنُنْ عَلَی بِهِ إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
پنجم:
خواندن این دعا است:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک کما أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی کما وَعَدْتَنِی...
و چون دعایی طولانی است، برای ضروری بودن خلاصه نویسی آن را ننوشتم، هرکه خواهان آن است به کتاب «اقبال» یا «زاد المعاد» مرحوم مجلسی مراجعه کند.
ششم:
شیخ مفید در کتاب «مُقنعه» از ثقه بزرگوار علی بن مهزیار از حضرت جواد(علیه السلام) روایت کرده: که مستحب است در هر وقت از شب و روز ماه مبارک رمضان، از اول ماه تا آخر ماه بسیار بگویی:
یا ذَا الَّذِی کانَ قَبْلَ کلِّ شَیءٍ، ثُمَّ خَلَقَ کلَّ شَیءٍ، ثُمَّ یبْقی وَیفْنی کلُّ شَیءٍ، یا ذَا الَّذِی لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ، وَیا ذَا الَّذِی لَیسَ فِی السَّمَاواتِ الْعُلی، وَلَا فِی الْأَرَضِینَ السُّفْلی، وَلَا فَوْقَهُنَّ وَلَا تَحْتَهُنَّ وَلَا بَینَهُنَّ إِلهٌ یعْبَدُ غَیرُهُ، لَک الْحَمْدُ حَمْداً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِهِ إِلّا أَنْتَ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِها إِلّا أَنْتَ.
هفتم:
شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» و «مصباح» از کتاب «اختیار» سید ابن باقی نقل کرده است: که هرکه این دعا را در هر روز ماه رمضان بخواند، حق تعالی گناهان چهل ساله او را بیامرزد:
اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ، وَافْتَرَضْتَ عَلَی عِبادِک فِیهِ الصِّیامَ، ارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی هذَا الْعامِ وَفِی کلِّ عامٍ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الْعِظامَ فَإِنَّهُ لَایغْفِرُها غَیرُک یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ.
هشتم:
این ذکر را که فیض کاشانی در کتاب «خلاصة الاَذکار» فرموده در هر روز ماه رمضان «صد مرتبه» بگوید:
سُبْحانَ الضَّارِّ النَّافِعِ، سُبْحانَ الْقاضِی بِالْحَقِّ، سُبْحانَ الْعَلِی الْأَعْلی، سُبْحانَهُ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحانَهُ وَتَعالی.
نهم:
شیخ مفید در کتاب «مُقنعه» فرموده: از جمله مستحبات ماه رمضان در هر روز، «صد مرتبه» صلوات فرستادن بر رسول خداست و هرکه زیادتر فرستد بهتر است.
اوّل:
دعایی را که شیخ طوسی و سید ابن طاووس به این صورت نقل کرده اند، هر روز بخواند:
اللّهُمَّ هذَا شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنَّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ، وَ هذَا شَهْرُ الصِّیامِ، وَ هذَا شَهْرُ الْقِیامِ، وَ هذَا شَهْرُ الْإِنابَةِ، وَ هذَا شَهْرُ التَّوْبَةِ، وَ هذَا شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَ هذَا شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ، وَ هذَا شَهْرٌ فِیهِ لَیلَةُ الْقَدْرِ الَّتِی هِی خَیرٌ مِنَ أَلْفِ شَهْرٍ.
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِنِّی عَلَی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ، وَ سَلِّمْهُ لِی وَ سَلِّمْنِی فِیهِ، وَ أَعِنِّی عَلَیهِ بِأَفْضَلِ عَوْنِک، وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِطاعَتِک وَ طاعَةِ رَسُولِک وَ أَوْلِیائِک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِمْ، وَ فَرِّغْنِی فِیهِ لِعِبادَتِک وَ دُعائِک وَ تِلاوَةِ کتابِک، وَ أَعْظِمْ لِی فِیهِ الْبَرَکةَ، وَ أَحْسِنْ لِی فِیهِ الْعافِیةَ، وَ أَصِحَّ فِیهِ بَدَنِی، وَ أَوْسِعْ فِیهِ رِزْقِی، وَاکفِنِی فِیهِ مَا أَهَمَّنِی، وَاسْتَجِبْ فِیهِ دُعائِی، وَبَلِّغْنِی فِیهِ رَجائِی؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَذْهِبْ عَنِّی فِیهِ النُّعاسَ وَالْکسَلَ وَالسَّأْمَةَ وَالْفَتْرَةَ وَالْقَسْوَةَ وَالْغَفْلَةَ وَالْغِرَّةَ، وَ جَنِّبْنِی فِیهِ الْعِلَلَ وَالْأَسْقامَ وَالْهُمُومَ وَالْأَحْزانَ وَالْأَعْراضَ وَالْأَمْراضَ وَالْخَطایا وَالذُّنُوبَ، وَاصْرِفْ عَنِّی فِیهِ السُّوءَ وَالْفَحْشاءَ وَالْجَهْدَ وَالْبَلاءَ وَالتَّعَبَ وَالْعَناءَ إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِذْنِی فِیهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجِیمِ وَ هَمْزِهِ وَ لَمْزِهِ وَ نَفْثِهِ وَ نَفْخِهِ وَ وَسْوَسَتِهِ وَ تَثْبِیطِهِ وَبَطْشِهِ وَ کیدِهِ وَ مَکرِهِ وَحَبائِلِهِ وَ خُدَعِهِ وَ أَمانِیهِ وَ غُرُورِهِ وَ فِتْنَتِهِ وَ شَرَکهِ وَ أَحْزابِهِ وَ أَتْباعِهِ وَ أَشْیاعِهِ وَ أَوْلِیائِهِ وَ شُرَکائِهِ وَجَمِیعِ مَکائِدِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا قِیامَهُ وَصِیامَهُ وَبُلُوغَ الْأَمَلِ فِیهِ وَ فِی قِیامِهِ وَاسْتِکمالَ مَا یرْضِیک عَنِّی صَبْراً وَاحْتِساباً وَإِیماناً وَیقِیناً، ثُمَّ تَقَبَّلْ ذلِک مِنِّی بِالْأَضْعافِ الْکثِیرَةِ، وَالْأَجْرِ الْعَظِیمِ، یا رَبَّ الْعالَمِینَ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ وَالْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْبَةَ وَالتَّوْفِیقَ وَالْقُرْبَةَ وَالْخَیرَ الْمَقْبُولَ وَالرَّغْبَةَ وَالرَّهْبَةَ وَالتَّضَرُّعَ وَالْخُشُوعَ وَالرِّقَّةَ وَالنِّیةَ الصّادِقَةَ، وَصِدْقَ اللِّسانِ، وَالْوَجَلَ مِنْک، وَالرَّجاءَ لَک، وَالتَّوَکلَ عَلَیک، وَالثِّقَةَ بِک، وَالْوَرَعَ عَنْ مَحارِمِک مَعَ صالِحِ الْقَوْلِ، وَ مَقْبُولِ السَّعْی، وَ مَرْفُوعِ الْعَمَلِ، وَ مُسْتَجابِ الدَّعْوَةِ؛
وَ لَا تَحُلْ بَینِی وَبَینَ شَیءٍ مِنْ ذلِک بِعَرَضٍ وَ لَا مَرَضٍ وَ لَا هَمٍّ وَ لَا غَمٍّ وَ لَا سُقْمٍ وَ لَا غَفْلَةٍ وَ لَا نِسْیانٍ، بَلْ بِالتَّعاهُدِ وَالتَّحَفُّظِ لَک وَ فِیک وَالرِّعایةِ لِحَقِّک وَالْوَفاءِ بِعَهْدِک وَ وَعْدِک بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاقْسِمْ لِی فِیهِ أَفْضَلَ مَا تَقْسِمُهُ لِعِبادِک الصَّالِحِینَ، وَ أَعْطِنِی فِیهِ أَفْضَلَ مَا تُعْطِی أَوْلِیاءَک الْمُقَرَّبِینَ مِنَ الرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ وَالتَّحَنُّنِ وَالْإِجابَةِ وَالْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ الدَّائِمَةِ وَالْعافِیةِ وَالْمُعافاةِ وَالْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ وَ خَیرِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْ دُعائِی فِیهِ إِلَیک واصِلاً، وَ رَحْمَتَک وَ خَیرَک إِلَی فِیهِ نازِلاً، وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً، وَ سَعْیی فِیهِ مَشْکوراً، وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً، حَتّی یکونَ نَصِیبِی فِیهِ الْأَکثَ‍رُ، وَ حَظِّی فِیهِ الْأَوْفَرُ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلَیلَةِ الْقَدْرِ عَلَی أَفْضَلِ حالٍ تُحِبُّ أَنْ یکونَ عَلَیها أَحَدٌ مِنْ أَوْ لِیائِک وَ أَرْضاها لَک، ثُمَّ اجْعَلْها لِی خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، وَارْزُقْنِی فِیها أَفْضَلَ مَا رَزَقْتَ أَحَداً مِمَّنْ بَلَّغْتَهُ إِیاها وَ أَکرَمْتَهُ بِها، وَاجْعَلْنِی فِیها مِنْ عُتَقائِک مِنْ جَهَنَّمَ، وَ طُلَقائِک مِنَ النَّارِ، وَ سُعَداءِ خَلْقِک بِمَغْفِرَتِک وَ رِضْوانِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنا فِی شَهْرِنا هذَا الْجِدَّ وَالاجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ وَ مَا تُحِبُّ وَ تَرْضی. اللّهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَلَیالٍ عَشْرٍ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ، وَ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ وَ مَا أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ، وَ رَبَّ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکائِیلَ وَ إِسْرافِیلَ وَعِزْرائِیلَ وَجَمِیعِ الْمَلائِکةِ الْمُقَرَّبِینَ؛
وَ رَبَّ إِبْراهِیمَ وَإِسْمعِیلَ وَإِسْحقَ وَیعْقُوبَ، وَ رَبَّ مُوسی وَعِیسی وَجَمِیعِ النَّبِیینَ وَالْمُرْسَلِینَ، وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیینَ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَ أَسْأَلُک بِحَقِّک عَلَیهِمْ وَبِحَقِّهِمْ عَلَیک وَبِحَقِّک الْعَظِیمِ لَمَّا صَلَّیتَ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَعَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَ نَظَرْتَ إِلَی نَظْرَةً رَحِیمَةً تَرْضی بِها عَنِّی رِضی لَاسَخَطَ عَلَی بَعْدَهُ أَبَداً، وَ أَعْطَیتَنِی جَمِیعَ سُؤْلِی وَ رَغْبَتِی وَ أُمْنِیتِی وَ إِرادَتِی، وَ صَرَفْتَ عَنِّی مَا أَکرَهُ وَ أَحْذَرُ وَ أَخافُ عَلَی نَفْسِی وَ مَا لَاأَخافُ وَ عَنْ أَهْلِی وَ مالِی وَإِخْوانِی وَ ذُرِّیتِی.
اللّهُمَّ إِلَیک فَرَرْنا مِنْ ذُنُوبِنا فَآوِنا تائِبِینَ، وَتُبْ عَلَینا مُسْتَغْفِرِینَ، وَاغْفِرْ لَنا مُتَعَوِّذِینَ، وَ أَعِذْنا مُسْتَجِیرِینَ، وَ أَجِرْنا مُسْتَسْلِمِینَ، وَ لَا تَخْذُلْنا راهِبِینَ، وَ آمِنَّا راغِبِینَ، وَ شَفِّعْنا سائِلِینَ، وَ أَعْطِنا إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ قرِیبٌ مُجِیبٌ؛
اللّهُمَّ أَنْتَ رَبِّی وَ أَنَا عَبْدُک وَ أَحَقُّ مَنْ سَأَلَ الْعَبْدُ رَبَّهُ وَ لَمْ یسْأَلِ الْعِبادُ مِثْلَک کرَماً وَجُوداً، یا مَوْضِعَ شَکوَی السَّائِلِینَ، وَیا مُنْتَهی حاجَةِ الرَّاغِبِینَ، وَیا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ، وَیا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، وَیا مَلْجَأَ الْهارِبِینَ، وَیا صَرِیخَ الْمُسْتَصْرِخِینَ، وَیا رَبَّ الْمُسْتَضْعَفِینَ، وَیا کاشِفَ کرْبِ الْمَکرُوبِینَ، وَیا فارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومِینَ، وَیا کاشِفَ الْکرْبِ الْعَظِیمِ؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَعُیوبِی وَإِساءَتِی وَ ظُلْمِی وَ جُرْمِی وَ إِسْرافِی عَلَی نَفْسِی، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِک وَ رَحْمَتِک فَإِنَّهُ لَایمْلِکها غَیرُک، وَاعْفُ عَنِّی، وَاغْفِرْ لِی کلَّ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِی؛
وَاعْصِمْنِی فِیما بَقِی مِنْ عُمْرِی، وَاسْتُرْ عَلَیَّ وَ عَلَی وَالِدَیَّ وَ وَلَدِی وَ قَرابَتِی وَ أَهْلِ حُزانَتِی وَ مَنْ کانَ مِنِّی بِسَبِیلٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، فَإِنَّ ذلِک کلَّهُ بِیدِک وَ أَنْتَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ فَلا تُخَیبْنِی یا سَیدِی، وَ لَا تَرُدَّ دُعائِی وَ لَا یدِی إِلی نَحْرِی حَتّی تَفْعَلَ ذلِک بِی وَ تَسْتَجِیبَ لِی جَمِیعَ مَا سَأَلْتُک وَ تَزِیدَنِی مِنْ فَضْلِک، فَإِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، وَ نَحْنُ إِلَیک راغِبُونَ.
اللّهُمَّ لَک الْأَسْماءُ الْحُسْنی، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکبْرِیاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُک بِاسْمِک بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ إِنْ کنْتَ قَضَیتَ فِی هذِهِ اللَّیلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکةِ وَالرُّوحِ فِیها أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی السُّعَداءِ، وَ رُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ؛
وَإِحْسانِی فِی عِلِّیینَ، وَإِسَاءَتِی مَغْفُورَةً، وَ أَنْ تَهَبَ لِی یقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَإِیماناً لَایشُوبُهُ شَک، وَ رِضی بِما قَسَمْتَ لِی، وَ آتِنِی فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِی عَذابَ النّارِ، وَ إِنْ لَمْ تَکنْ قَضَیتَ فِی هذِهِ اللَّیلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکةِ وَالرُّوْحِ فِیها فَأَخِّرْنِی إِلی ذلِک، وَارْزُقْنِی فِیها ذِکرَک وَ شُکرَک وَ طاعَتَک وَ حُسْنَ عِبادَتِک، وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ بِأَفْضَلِ صَلَواتِک یا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ؛
یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا رَبَّ مُحَمَّدٍ اغْضَبِ الْیوْمَ لِمُحَمَّدٍ وَ لاِبْرارِ عِتْرَتِهِ، وَاقْتُلْ أَعْداءَهُمْ بَدَداً، وَ أَحْصِهِمْ عَدَداً، وَ لَا تَدَعْ عَلَی ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْهُمْ أَحَداً، وَ لَا تَغْفِرْ لَهُمْ أَبَداً، یا حَسَنَ الصُّحْبَةِ، یا خَلِیفَةَ النَّبِیینَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، الْبَدِیءُ الْبَدِیعُ الَّذِی لَیسَ کمِثْلِک شَیءٌ وَالدَّائِمُ غَیرُ الْغافِلِ، وَالْحَی الَّذِی لَایمُوتُ؛
أَنْتَ کلَّ یوْمٍ فِی شَأْنٍ، أَنْتَ خَلِیفَةُ مُحَمَّدٍ، وَ ناصِرُ مُحمَّدٍ، وَ مُفَضِّلُ مُحَمَّدٍ، أَسْأَلُک أَنْ تَنْصُرَ وَصِی مُحَمَّدٍ وَ خَلِیفَةَ مُحَمَّدٍ وَالْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ، اعْطِفْ عَلَیهِمْ نَصْرَک، یا لَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ بِحَقِّ لَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی مَعَهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
وَاجْعَلْ عاقِبَةَ أَمْرِی إِلی غُفْرانِک وَ رَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَ کذلِک نَسَبْتَ نَفْسَک یا سَیدِی بِاللَّطِیفِ، بَلَی إِنَّک لَطِیفٌ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَالْطُفْ لِما تَشاءُ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ فِی عامِنا هذَا، وَ تَطَوَّلْ عَلَی بِجَمِیعِ حَوائِجِی لِلْآخِرَةِ وَالدُّنْیا؛
پس «سه مرتبه» بگوید:
أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَ تُوبُ إِلَیهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً. اللّهُمَّ اغْفِرْ لِی إِنَّک أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ، رَبِّ إِنِّی عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّهُ لَایغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لَا إِلهَ إِلّا هُوَ الْحَی الْقَیومُ الْحَلِیمُ الْعَظِیمُ الْکرِیمُ الْغَفَّارُ لِلذَّنْبِ الْعَظِیمِ وَ أَتُوبُ إِلَیهِ، أَسْتَغْفِرُ اللّهَ إِنَّ اللّهَ کانَ غَفُوراً رَحِیماً.
پس این دعا را بخواند:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْعَظِیمِ الْمَحْتُومِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذِی لَایرَدُّ وَ لَا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْکورِ سَعْیهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئاتُهُمْ، وَ أَنْ تَجْعَلَ فِیما تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی، وَ تُوَسِّعَ رِزْقِی، وَ تُؤَدِّی عَنِّی أَمانَتِی وَ دَینِی، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
اللّهُمَّ اجْعَلْ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجَاً، وَارْزُقْنِی مِنْ حَیثُ أَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَیثُ لَا أَحْتَسِبُ، وَاحْرُسْنِی مِنْ حَیثُ أَحْتَرِسُ وَ مِنْ حَیثُ لَاأَحْتَرِسُ، وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلِّمْ کثِیراً.
دوم:
فرموده اند که: این تسبیحات را در همه روزهای ماه مبارک رمضان از اوّل تا آخر ماه بخوان و آن ده بخش است که هر بخش آن مشتمل بر ده «سبحان الله» است:
«۱» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ السَّمِیعِ الَّذِی لَیسَ شَیءٌ أَسْمَعَ مِنْهُ، یسْمَعُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مَا تَحْتَ سَبْعِ أَرَضِینَ، وَیسْمَعُ مَا فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، وَیسْمَعُ الْأَنِینَ وَالشَّکوی، وَیسْمَعُ السِّرَّ وَأَخْفی، وَیسْمَعُ وَساوِسَ الصُّدُورِ، وَ لَا یصِمُّ سَمْعَهُ صَوْتٌ.
«۲» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الْبَصِیرِ الَّذِی لَیسَ شَیءٌ أَبْصَرَ مِنْهُ، یبْصِرُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مَا تَحْتَ سَبْعِ أَرَضِینَ، وَیبْصِرُ مَا فِی ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، لَاتُدْرِکهُ الْأَبْصارُ، وَهُوَ یدْرِک الْأَبْصارَ، وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ، وَ لَا تُغْشِی بَصَرَهُ الظُّلْمَةُ، وَلَا یسْتَتَرُ مِنْهُ بِسِتْرٍ، وَلَا یوارِی مِنْهُ جِدارٌ، وَلَا یغِیبُ عَنْهُ بَرٌّ وَلَا بَحْرٌ، وَلَا یکنُّ مِنْهُ جَبَلٌ مَا فِی أَصْلِهِ وَلَا قَلْبٌ مَا فِیهِ، وَلَا جَنْبٌ مَا فِی قَلْبِهِ، وَلَا یسْتَتِرُ مِنْهُ صَغِیرٌ وَلَا کبِیرٌ، وَلَا یسْتَخْفِی مِنْهُ صَغِیرٌ لِصِغَرِهِ، وَلَا یخْفی عَلَیهِ شَیءٌ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّماءِ، هُوَ الَّذِی یصَوِّرُکمْ فِی الْأَرْحامِ کیفَ یشاءُ لَاإِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ.
«۳» سُبْحانَ اللّهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی ینْشِئُ السَّحابَ الثِّقالَ وَیسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلائِکةُ مِنْ خِیفَتِهِ، وَیرْسِلُ الصَّواعِقَ فَیصِیبُ بِها مَنْ یشاءُ، وَیرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَینَ یدَی رَحْمَتِهِ، وَینَزِّلُ الْماءَ مِنَ السَّماءِ بِکلِمَتِهِ، وَینْبِتُ النَّباتَ بِقُدْرَتِهِ، وَیسْقُطُ الْوَرَقُ بِعِلْمِهِ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی لَایعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّماءِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذلِک وَلَا أَکبَرُ إِلّا فِی کتابٍ مُبِینٍ.
«۴» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یعْلَمُ مَا تَحْمِلُ کلُّ أُنْثی وَمَا تَغِیضُ الْأَرْحامُ وَمَا تَزْدادُ وَکلُّ شَیءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ عالِمُ الْغَیبِ وَالشَّهادَةِ الْکبِیرُ الْمُتَعالِ سَواءٌ مِنْکمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَینِ یدَیهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یمِیتُ الْأَحْیاءَ وَیحْیی الْمَوْتی وَیعْلَمُ مَا تَنْقُصُ الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَیقِرُّ فِی الْأَرْحامِ مَا یشاءُ إِلی أَجَلٍ مُسَمّی.
«۵» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ مالِک الْمُلْک، تُؤْتِی الْمُلْک مَنْ تَشاءُ، وَتَنْزِعُ الْمُلْک مِمَّنْ تَشاءُ، وَتُعِزُّ مَنْ تَشاءُ، وَتُذِلُّ مَنْ تَشاءُ، بِیدِک الْخَیرُ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، تُولِجُ اللَّیلَ فِی النَّهارِ، وَتُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیلِ، تُخْرِجُ الْحَی مِنَ الْمَیتِ، وَتُخْرِجُ الْمَیتَ مِنَ الْحَی، وَتَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ.
«۶» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لَایعْلَمُها إِلّا هُوَ وَیعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلّا یعْلَمُها وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یابِسٍ إِلّا فِی کتابٍ مُبِینٍ.
«۷» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی لَا یحْصِی مِدْحَتَهُ الْقائِلُونَ، وَلَا یجْزِی بِآلائِهِ الشَّاکرُونَ الْعابِدُونَ، وَهُوَ کما قالَ وَفَوْقَ مَا نَقُولُ، وَاللّهُ سُبْحانَهُ کما أَثْنی عَلَی نَفْسِهِ، وَلَا یحِیطُونَ بِشَیءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلّا بِما شاءَ وَسِعَ کرْسِیهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا یؤُودُهُ حِفْظُهُما وَهُوَ الْعَلِی الْعَظِیمُ.
«۸» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَا یری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی یعْلَمُ مَا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها، وَمَا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها، وَلَا یشْغَلُهُ مَا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها عَمَّا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها، وَلَا یشْغَلُهُ مَا ینْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَمَا یعْرُجُ فِیها عمَّا یلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یخْرُجُ مِنْها، وَلَا یشْغَلُهُ عِلْمُ شَیءٍ عَنْ عِلْمِ شَیءٍ، وَلَا یشْغَلُهُ خَلْقُ شَیءٍ عَنْ خَلْقِ شَیءٍ، وَلَا حِفْظُ شَیءٍ عَنْ حِفْظِ شَیءٍ، وَلَا یساوِیهِ شَیءٌ، وَلَا یعْدِلُهُ شَیءٌ، لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ، وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ.
«۹» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّوْرِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ فاطِرِ السَّمَاواتِ وَالْأَرْضِ «جاعِلِ الْمَلائِکةِ رُسُلاً أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنی وَثُلاثَ وَرُباعَ یزِیدُ فِی الْخَلْقِ مَا یشاءُ إِنَّ اللّهَ عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، مَا یفْتَحِ اللّهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِک لَها وَمَا یمْسِک فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ».
«۱۰» سُبْحانَ اللّهِ بارِی النَّسَمِ، سُبْحانَ اللّهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ الْأَزْواجِ کلِّها، سُبْحانَ اللّهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحانَ اللّهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوی، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ کلِّ شَیءٍ، سُبْحانَ اللّهِ خالِقِ مَا یری وَمَا لَایری، سُبْحانَ اللّهِ مِدادَ کلِماتِهِ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، سُبْحانَ اللّهِ الَّذِی «یعْلَمُ مَا فِی السَّماواتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَا یکونُ مِنْ نَجْوی ثَلاثَةٍ إِلّا هُوَ رابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلّا هُوَ سادِسُهُمْ وَلَا أَدْنی مِنْ ذلِک وَلَا أَکثَرَ إِلّا هُوَ مَعَهُمْ أَینَما کانُوا ثُمَّ ینَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّ اللّهَ بِکلِّ شَیءٍ عَلِیمٌ».
سوم:
و نیز فرموده اند: این صلوات را در هر روز ماه رمضان بخوان:
«إِنَّ اللّهَ وَمَلائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیماً»، لَبَّیک یا رَبِّ وَسَعْدَیک وَسُبْحانَک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ عَلَی إِبْراهِیمَ وَ آلِ إِبْراهِیمَ إِنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ. اللّهُمَّ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کما رَحِمْتَ إِبْراهِیمَ وَآلَ إِبْراهِیمَ إِنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ.
اللّهُمَّ سَلِّمْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما سَلَّمْتَ عَلَی نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ. اللّهُمَّ امْنُنْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما مَنَنْتَ عَلَی مُوسی وَهارُونَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما شَرَّفْتَنا بِهِ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کما هَدَیتَنا بِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً یغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَالْآخِرُونَ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما طَلَعَتْ شَمْسٌ أَوْ غَرَبَتْ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما طَرَفَتْ عَینٌ أَوْ بَرَقَتْ؛ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما ذُکرَ السَّلامُ، عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلامُ کلَّما سَبَّحَ اللّهَ مَلَک أَوْ قَدَّسَهُ، السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْأَوَّلِینَ، وَالسَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الْآخِرِینَ، وَالسَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
اللّهُمَّ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرامِ، وَرَبَّ الرُّکنِ وَالْمَقامِ، وَرَبَّ الْحِلِّ وَالْحَرامِ أَبْلِغْ مُحَمَّداً نَبِیک عَنَّا السَّلامَ. اللّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً مِنَ الْبَهاءِ وَالنَّضْرَةِ وَالسُّرُورِ وَالْکرامَةِ وَالْغِبْطَةِ وَالْوَسِیلَةِ وَالْمَنْزِلَةِ وَالْمَقامِ وَالشَّرَفِ وَالرِّفْعَةِ وَالشَّفاعَةِ عِنْدَک یوْمَ الْقِیامَةِ أَفْضَلَ ما تُعْطِی أَحَداً مِنْ خَلْقِک، وَأَعْطِ مُحَمَّداً فَوْقَ مَا تُعْطِی الْخَلائِقَ مِنَ الْخَیرِ أَضْعافاً کثِیرَةً لَایحْصِیها غَیرُک؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَطْیبَ وَأَطْهَرَ وَ أَزْکی وَ أَنْمی وَأَفْضَلَ مَا صَلَّیتَ عَلَی أَحَدٍ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ وَعَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی فاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیک مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَ آلِهِ السَّلامُ، وَ والِ مَنْ وَالاها، وَعادِ مَنْ عَادَاهَا، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَها، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ إِمامَی الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ وَالاهُما، وَعادِ مَنْ عَاداهُما، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دِمائِهِما؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُوسی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ شَرِک فِی دَمِهِ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ عَلِی إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلَی مَنْ ظَلَمَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ إِمامِ الْمُسْلِمِینَ، وَ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْقاسِمِ وَالطَّاهِرِ ابْنَی نَبِیک.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی رُقَیةَ بِنْتِ نَبِیک، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی أُمِّ کلْثُومَ بِنْتِ نَبِیک، وَالْعَنْ مَنْ آذی نَبِیک فِیها. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی ذُرِّیةِ نَبِیک. اللّهُمَّ اخْلُفْ نَبِیک فِی أَهْلِ بَیتِهِ. اللّهُمَّ مَکنْ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ. اللّهُمَّ اجْعَلْنا مِنْ عَدَدِهِمْ وَمَدَدِهِمْ وَأَنْصارِهِمْ عَلَی الْحَقِّ فِی السِّرِّ وَالْعَلانِیةِ. اللّهُمَّ اطْلُبْ بِذَحْلِهِمْ وَوِتْرِهِمْ وَدِمائِهِمْ، وَ کفَّ عَنّا وَعَنْهُمْ وَعَنْ کلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ بَأْسَ کلِّ باغٍ وَطاغٍ وَکلِّ دابَّةٍ أَنْتَ آخِذٌ بِناصِیتِها إِنَّک أَشَدُّ بَأْساً وَأَشَدُّ تَنْکیلاً.
سید ابن طاووس فرموده است: و نیز بخوان:
یا عُدَّتِی فِی کرْبَتِی، وَیا صاحِبِی فِی شِدَّتِی، وَیا وَلِیی فِی نِعْمَتِی، وَیا غایتِی فِی رَغْبَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، وَالْمُؤْمِنُ رَوْعَتِی، وَالْمُقِیلُ عَثْرَتِی، فَاغْفِرْ لِی خَطِیئَتِی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
و می گویی:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک لِهَمٍّ لَایفَرِّجُهُ غَیرُک، وَ لِرَحْمَةٍ لَاتُنالُ إِلّا بِک، وَ لِکرْبٍ لَایکشِفُهُ إِلّا أَنْتَ، وَ لِرَغْبَةٍ لَاتُبْلَغُ إِلّا بِک، وَ لِحاجَةٍ لَایقْضِیها إِلّا أَنْتَ. اللّهُمَّ فَکما کانَ مِنْ شَأْنِک مَا أَذِنْتَ لِی بِهِ مِنْ مَسْأَلَتِک، وَرَحِمْتَنِی بِهِ مِنْ ذِکرِک فَلْیکنْ مِنْ شَأْنِک سَیدِی الْإِجابَةُ لِی فِیما دَعَوْتُک، وَعَوائِدُ الْإِفْضالِ فِیما رَجَوْتُک، وَالنَّجاةُ مِمَّا فَزِعْتُ إِلَیک فِیهِ،
فَإِنْ لَمْ أَکنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَک فَإِنَّ رَحْمَتَک أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَتَسَعَنِی، وَ إِنْ لَمْ أَکنْ لِلْإِجابَةِ أَهْلاً فَأَنْتَ أَهْلُ الْفَضْلِ، وَ رَحْمَتُک وَسِعَتْ کلَّ شَیءٍ، فَلْتَسَعْنِی رَحْمَتُک یا إِلهِی یا کرِیمُ أَسْأَلُک بِوَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ، وَ أَنْ تُفَرِّجَ هَمِّی، وَ تَکشِفَ کرْبِی وَغَمِّی، وَ تَرْحَمَنِی بِرَحْمَتِک، وَ تَرْزُقَنِی مِنْ فَضْلِک، إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ قَرِیبٌ مُجِیبٌ.
چهارم:
شیخ طوسی و سید ابن طاووس فرموده اند: در هر روز ماه رمضان بخوان:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ فَضْلِک بِأَفْضَلِهِ وَکلُّ فَضْلِک فاضِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِفَضْلِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ رِزْقِک بِأَعَمِّهِ وَکلُّ رِزْقِک عامٌّ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِرِزْقِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عَطائِک بِأَهْنَئِهِ وَکلُّ عَطائِک هَنِیءٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعَطائِک کلِّهِ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ خَیرِک بِأَعْجَلِهِ وَکلُّ خَیرِک عاجِلٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِخَیرِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ إِحْسانِک بِأَحْسَنِهِ وَکلُّ إِحْسانِک حَسَنٌ، اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِإِحْسانِک کلِّهِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِما تُجِیبُنِی بِهِ حِینَ أَسْأَلُک، فَأَجِبْنِی یا اللّهُ، وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک الْمُرْتَضی، وَرَسُولِک الْمُصْطَفی، وَأَمِینِک وَنَجِیک دُونَ خَلْقِک، وَنَجِیبِک مِنْ عِبادِک وَ نَبِیک بِالصِّدْقِ وَ حَبِیبِک؛
وَ صَلِّ عَلَی رَسُو لِک وَخِیرَتِک مِنَ الْعالَمِینَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ، السِّراجِ الْمُنِیرِ، وَعَلَی أَهْلِ بَیتِهِ الْأَبْرارِ الطّاهِرِینَ، وَعَلَی مَلائِکتِک الَّذِینَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِک وَحَجَبْتَهُمْ عَنْ خَلْقِک، وَعَلَی أَنْبِیائِک الَّذِینَ ینْبِئُونَ عَنْک بِالصِّدْقِ، وَعَلَی رُسُلِک الَّذِینَ خَصَصْتَهُمْ بِوَحْیک وَفَضَّلْتَهُمْ عَلَی الْعالَمِینَ بِرِسالاتِک؛
وَعَلَی عِبادِک الصَّالِحِینَ الَّذِینَ أَدْخَلْتَهُمْ فِی رَحْمَتِک الْأَئِمَّةِ الْمُهْتَدِینَ الرَّاشِدِینَ وَأَوْلِیائِک الْمُطَهَّرِینَ، وَعَلَی جَبْرَئِیلَ وَمِیکائِیلَ وَ إِسْرافِیلَ وَمَلَک الْمَوْتِ، وَعَلَی رِضْوانَ خازِنِ الْجِنانِ، وَعَلَی مالِک خازِنِ النَّارِ، وَرُوحِ الْقُدُسِ، وَالرُّوحِ الْأَمِینِ، وَحَمَلَةِ عَرْشِک الْمُقَرَّبِینَ، وَعَلَی الْمَلَکینِ الْحافِظَینِ عَلَی بِالصَّلاةِ الَّتِی تُحِبُّ أَنْ یصَلِّی بِها عَلَیهِمْ أَهْلُ السَّماواتِ وَأَهْلُ الْأَرَضِینَ؛
صَلاةً طَیبَةً کثِیرَةً مُبارَکةً زاکیةً نامِیةً ظاهِرَةً باطِنَةً شَرِیفَةً فاضِلَةً تُبَینُ بِها فَضْلَهُمْ عَلَی الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ. اللّهُمَّ وَ أَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسِیلَةَ وَالشَّرَفَ وَالْفَضِیلَةَ وَاجْزِهِ عَنَّا خَیرَ مَا جَزَیتَ نَبِیاً عَنْ أُمَّتِهِ.
اللّهُمَّ وَأَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ مَعَ کلِّ زُلْفَةٍ زُلْفَةً، وَمَعَ کلِّ وَسِیلَةٍ وَسِیلَةً، وَمَعَ کلِّ فَضِیلَةٍ فَضِیلَةً، وَمَعَ کلِّ شَرَفٍ شَرَفاً تُعْطِی مُحَمَّداً وَآلَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ أَفْضَلَ مَا أَعْطَیتَ أَحَداً مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ؛
اللّهُمَّ وَاجْعَلْ مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ أَدْنَی الْمُرْسَلِینَ مِنْک مَجْلِساً، وَأَفْسَحَهُمْ فِی الْجَنَّةِ عِنْدَک مَنْزِلاً، وَأَقْرَبَهُمْ إِلَیک وَسِیلَةً، وَاجْعَلْهُ أَوَّلَ شافِعٍ، وَأَوَّلَ مُشَفَّعٍ، وَأَوَّلَ قائِلٍ، وَأَنْجَحَ سائِلٍ، وَابْعَثْهُ الْمَقامَ الْمَحْمُودَ الَّذِی یغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَالْآخِرُونَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
وَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَسْمَعَ صَوْتِی، وَتُجِیبَ دَعْوَتِی، وَتَجاوَزَ عَنْ خَطِیئَتِی، وَتَصْفَحَ عَنْ ظُلْمِی، وَتُنْجِحَ طَلِبَتِی، وَتَقْضِی حاجَتِی، وَتُنْجِزَ لِی مَا وَعَدْتَنِی، وَتُقِیلَ عَثْرَتِی، وَتَغْفِرَ ذُنُوبِی، وَتَعْفُوَ عَنْ جُرْمِی، وَتُقْبِلَ عَلَی وَلَا تُعْرِضَ عَنِّی، وَتَرْحَمَنِی وَلَا تُعَذِّبَنِی، وَتُعافِینِی وَلَا تَبْتَلِینِی؛
وَتَرْزُقَنِی مِنَ الرِّزْقِ أَطْیبَهُ وَأَوْسَعَهُ وَلَا تَحْرِمَنِی، یا رَبِّ وَاقْضِ عَنِّی دَینِی، وَضَعْ عَنِّی وِزْرِی، وَلَا تُحَمِّلْنِی مَا لَا طاقَةَ لِی بِهِ، یا مَوْلای وَأَدْخِلْنِی فِی کلِّ خَیرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَأَخْرِجْنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ، وَالسَّلامُ عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
سپس «سه مرتبه» بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک کما أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی کما وَعَدْتَنِی.
آنگاه بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک قَلِیلاً مِنْ کثِیرٍ مَعَ حاجَةٍ بِی إِلَیهِ عَظِیمَةٍ، وَغِناک عَنْهُ قَدِیمٌ، وَهُوَ عِنْدِی کثِیرٌ، وَهُوَ عَلَیک سَهْلٌ یسِیرٌ، فَامْنُنْ عَلَی بِهِ إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
پنجم:
خواندن این دعا است:
اللّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوک کما أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی کما وَعَدْتَنِی...
و چون دعایی طولانی است، برای ضروری بودن خلاصه نویسی آن را ننوشتم، هرکه خواهان آن است به کتاب «اقبال» یا «زاد المعاد» مرحوم مجلسی مراجعه کند.
ششم:
شیخ مفید در کتاب «مُقنعه» از ثقه بزرگوار علی بن مهزیار از حضرت جواد(علیه السلام) روایت کرده: که مستحب است در هر وقت از شب و روز ماه مبارک رمضان، از اول ماه تا آخر ماه بسیار بگویی:
یا ذَا الَّذِی کانَ قَبْلَ کلِّ شَیءٍ، ثُمَّ خَلَقَ کلَّ شَیءٍ، ثُمَّ یبْقی وَیفْنی کلُّ شَیءٍ، یا ذَا الَّذِی لَیسَ کمِثْلِهِ شَیءٌ، وَیا ذَا الَّذِی لَیسَ فِی السَّمَاواتِ الْعُلی، وَلَا فِی الْأَرَضِینَ السُّفْلی، وَلَا فَوْقَهُنَّ وَلَا تَحْتَهُنَّ وَلَا بَینَهُنَّ إِلهٌ یعْبَدُ غَیرُهُ، لَک الْحَمْدُ حَمْداً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِهِ إِلّا أَنْتَ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلاةً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِها إِلّا أَنْتَ.
هفتم:
شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» و «مصباح» از کتاب «اختیار» سید ابن باقی نقل کرده است: که هرکه این دعا را در هر روز ماه رمضان بخواند، حق تعالی گناهان چهل ساله او را بیامرزد:
اللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ، وَافْتَرَضْتَ عَلَی عِبادِک فِیهِ الصِّیامَ، ارْزُقْنِی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی هذَا الْعامِ وَفِی کلِّ عامٍ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الْعِظامَ فَإِنَّهُ لَایغْفِرُها غَیرُک یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکرامِ.
هشتم:
این ذکر را که فیض کاشانی در کتاب «خلاصة الاَذکار» فرموده در هر روز ماه رمضان «صد مرتبه» بگوید:
سُبْحانَ الضَّارِّ النَّافِعِ، سُبْحانَ الْقاضِی بِالْحَقِّ، سُبْحانَ الْعَلِی الْأَعْلی، سُبْحانَهُ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحانَهُ وَتَعالی.
نهم:
شیخ مفید در کتاب «مُقنعه» فرموده: از جمله مستحبات ماه رمضان در هر روز، «صد مرتبه» صلوات فرستادن بر رسول خداست و هرکه زیادتر فرستد بهتر است.
مفاتیح الجنان : اعمال مخصوصه شب و روز ماه رمضان
اعمال روز اول ماه رمضان
در آن چند عمل مستحب است:
اوّل:
غسل کردن در آب جاری و بر سر ریختن سی کف دست آب که در تمام طول سال باعث ایمنی از همه دردها و بیماری هاست.
دوم:
کفی از گلاب به روی خویش بزند تا از خواری و پریشانی نجات یابد و مقداری هم به سر خود بمالد تا در آن سال از سرسام [در برخی نسخه ها: بَرسام به معنی بیماری سینه] ایمن گردد.
سوّم:
دو رکعت «نماز اول ماه» را بخواند و صدقه بدهد.
چهارم:
دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره های «حَمد» و «اِنّا فَتَحنا» را و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند تا حق تعالی در آن سال بدی ها را از او دور سازد و تا سال آینده در پناه خدا باشد.
پنجم:
پس از طلوع سپیده دم این دعا را بخواند:
اللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ. اللّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یسْرٍ مِنْک وَعافِیةٍ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
ششم:
«دعای چهل وچهارم صحیفه کامله» را اگر در شب پیش نخوانده بخواند.
هفتم:
علاّمه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده: که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به سند صحیح روایت کرده اند: که حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) فرمود: در ماه مبارک رمضان در آغاز آن، یعنی روز اول این ماه ـ چنان که علما فهمیده اند ـ این دعا را بخوان و فرمود: هرکه این دعا را برای رضای خدا و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش زیان برساند به او نرسد و حق تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می شود حفظ می کند؛ و دعا این است:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک الَّذِی دانَ لَهُ کلُّ شَیءٍ، وَبِرَحْمَتِک الَّتِی وَسِعَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِعَظَمَتِک الَّتِی تَواضَعَ لَها کلُّ شَیءٍ، وَبِعِزَّتِک الَّتِی قَهَرَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِقُوَّتِک الَّتِی خَضَعَ لَها کلُّ شَیءٍ، وَبِجَبَرُوتِک الَّتِی غَلَبَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِعِلْمِک الَّذِی أَحاطَ بِکلِّ شَیءٍ، یا نُورُ یا قُدُّوسُ، یا أَوَّلُ قَبْلَ کلِّ شَیءٍ، وَیا باقِیاً بَعْدَ کلِّ شَیءٍ؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَقْطَعُ الرَّجاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُدِیلُ الْأَعْداءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی یسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ؛
وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ غَیثَ السَّماءِ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَکشِفُ الْغِطاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَناءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِک الْعِصَمَ، وَأَلْبِسْنِی دِرْعَک الْحَصِینَةَ الَّتِی لَا تُرامُ، وَعافِنِی مِنْ شَرِّ مَا أُحاذِرُ بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ.
اللّهُمَّ رَبَّ السَّمَاواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَمَا فِیهِنَّ وَمَا بَینَهُنَّ وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ، وَرَبَّ السَّبْعِ الْمَثانِی وَالْقُرْآنِ الْعَظِیمِ، وَرَبَّ إِسْرافِیلَ وَمِیکائِیلَ وَجَبْرَئِیلَ، وَرَبَّ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ سَیدِ الْمُرْسَلِینَ وَخاتَِمِ النَّبِیینَ، أَسْأَلُک بِک وَبِما سَمَّیتَ بِهِ نَفْسَک یا عَظِیمُ أَنْتَ الَّذِی تَمُنُّ بِالْعَظِیمِ؛ وَتَدْفَعُ کلَّ مَحْذُورٍ، وَتُعْطِی کلَّ جَزِیلٍ، وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَلِیلِ وَبِالْکثِیرِ وَتَفْعَلُ مَا تَشاءُ.
یا قَدِیرُ یا اللّهُ یا رَحْمنُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ، وَأَلْبِسْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ سِتْرَک وَنَضِّرْ وَجْهِی بِنُورِک، وَأَحِبَّنِی بِمَحَبَّتِک، وَبَلِّغْنِی رِضْوانَک، وَشَرِیفَ کرامَتِک، وَجَسِیمَ عَطِیتِک، وَأَعْطِنِی مِنْ خَیرِ مَا عِنْدَک وَمِنْ خَیرِ مَا أَنْتَ مُعْطِیهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِک، وَأَلْبِسْنِی مَعَ ذلِک عافِیتَک.
یا مَوْضِعَ کلِّ شَکوی، وَیا شاهِدَ کلِّ نَجْوی، وَیا عالِمَ کلِّ خَفِیةٍ، وَیا دافِعَ مَا تَشاءُ مِنْ بَلِیةٍ، یا کرِیمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنِی عَلَی مِلَّةِ إِبْراهِیمَ وَفِطْرَتِهِ وَ عَلَی دِینِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سُنَّتِهِ وَ عَلَی خَیرِ الْوَفَاةِ فَتَوَفَّنِی مُوَالِیاً لِأَوْلِیائِک وَ مُعَادِیاً لِأَعْدَائِک؛
اللّهُمَّ وَجَنِّبْنِی فِی هذِهِ السَّنَةِ کلَّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یباعِدُنِی مِنْک، وَاجْلِبْنِی إِلی کلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یقَرِّبُنِی مِنْک فِی هذِهِ السَّنَةَ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَامْنَعْنِی مِنْ کلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یکونُ مِنِّی أَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَأَخافُ مَقْتَک إِیای عَلَیهِ حِذارَ أَنْ تَصْرِفَ وَجْهَک الْکرِیمَ عَنِّی فَأَسْتَوْجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لِی عِنْدَک، یا رَؤُوفُ یا رَحِیمُ؛
اللّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ فِی حِفْظِک وَفِی جِوارِک وَفِی کنَفِک، وَجَلِّلْنِی سِتْرَ عافِیتِک، وَهَبْ لِی کرامَتَک، عَزَّ جارُک، وَجَلَّ ثَناؤُک، وَلَا إِلهَ غَیرُک.
اللّهُمَّ اجْعَلْنِی تابِعاً لِصالِحِی مَنْ مَضی مِنْ أَوْلِیائِک، وَأَلْحِقْنِی بِهِمْ، وَاجْعَلْنِی مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَیک مِنْهُمْ، وَأَعُوذُ بِک اللّهُمَّ أَنْ تُحِیطَ بِی خَطِیئَتِی وَظُلْمِی وَ إِسْرافِی عَلَی نَفْسِی وَ اتِّباعِی لِهَوای وَاشْتِغالِی بِشَهَواتِی فَیحُولُ ذلِک بَینِی وَبَینَ رَحْمَتِک وَرِضْوانِک فَأَکونَ مَنْسِیاً عِنْدَک، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِک وَ نِقْمَتِک.
اللّهُمَّ وَفِّقْنِی لِکلِّ عَمَلٍ صَالِحٍ تَرْضی بِهِ عَنِّی، وَقَرِّبْنِی إِلَیک زُلْفی. اللّهُمَّ کما کفَیتَ نَبِیک مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ، وَکشَفْتَ غَمَّهُ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَک، وَأَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَک؛
اللّهُمَّ فَبِذلِک فَاکفِنِی هَوْلَ هذِهِ السَّنَةِ وَآفاتِها وَأَسْقامَها وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها وَأَحْزانَها وَضِیقَ الْمَعاشِ فِیها، وَبَلِّغْنِی بِرَحْمَتِک کمالَ الْعافِیةِ بِتَمامِ دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدِی إِلی مُنْتَهی أَجَلِی، أَسْأَلُک سُؤالَ مَنْ أَساءَ وَظَلَمَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ، وَأَسْأَلُک أَنْ تَغْفِرَ لِی مَا مَضی مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِی حَصَرَتْها حَفَظَتُک وَأَحْصَتْها کرامُ مَلائِکتِک عَلَی، وَأَنْ تَعْصِمَنِی إِلهِی مِنَ الذُّنُوبِ فِیما بَقِی مِنْ عُمْرِی إِلی مُنْتَهی أَجَلِی؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ وَآتِنِی کلَّ مَا سَأَلْتُک وَرَغِبْتُ إِلَیک فِیهِ فَإِنَّک أَمَرْتَنِی بِالدُّعاءِ، وَتَکفَّلْتَ لِی بِالْإِجابَةِ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
فقیر گوید: سید ابن طاووس این دعا را در «اعمال شب اوّل» ماه به حساب آورده است.
اوّل:
غسل کردن در آب جاری و بر سر ریختن سی کف دست آب که در تمام طول سال باعث ایمنی از همه دردها و بیماری هاست.
دوم:
کفی از گلاب به روی خویش بزند تا از خواری و پریشانی نجات یابد و مقداری هم به سر خود بمالد تا در آن سال از سرسام [در برخی نسخه ها: بَرسام به معنی بیماری سینه] ایمن گردد.
سوّم:
دو رکعت «نماز اول ماه» را بخواند و صدقه بدهد.
چهارم:
دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره های «حَمد» و «اِنّا فَتَحنا» را و در رکعت دوم سوره «حمد» و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند تا حق تعالی در آن سال بدی ها را از او دور سازد و تا سال آینده در پناه خدا باشد.
پنجم:
پس از طلوع سپیده دم این دعا را بخواند:
اللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ. اللّهُمَّ أَعِنَّا عَلَی صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فِی یسْرٍ مِنْک وَعافِیةٍ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
ششم:
«دعای چهل وچهارم صحیفه کامله» را اگر در شب پیش نخوانده بخواند.
هفتم:
علاّمه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده: که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به سند صحیح روایت کرده اند: که حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) فرمود: در ماه مبارک رمضان در آغاز آن، یعنی روز اول این ماه ـ چنان که علما فهمیده اند ـ این دعا را بخوان و فرمود: هرکه این دعا را برای رضای خدا و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش زیان برساند به او نرسد و حق تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می شود حفظ می کند؛ و دعا این است:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک الَّذِی دانَ لَهُ کلُّ شَیءٍ، وَبِرَحْمَتِک الَّتِی وَسِعَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِعَظَمَتِک الَّتِی تَواضَعَ لَها کلُّ شَیءٍ، وَبِعِزَّتِک الَّتِی قَهَرَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِقُوَّتِک الَّتِی خَضَعَ لَها کلُّ شَیءٍ، وَبِجَبَرُوتِک الَّتِی غَلَبَتْ کلَّ شَیءٍ، وَبِعِلْمِک الَّذِی أَحاطَ بِکلِّ شَیءٍ، یا نُورُ یا قُدُّوسُ، یا أَوَّلُ قَبْلَ کلِّ شَیءٍ، وَیا باقِیاً بَعْدَ کلِّ شَیءٍ؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَقْطَعُ الرَّجاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُدِیلُ الْأَعْداءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی یسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ؛
وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ غَیثَ السَّماءِ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَکشِفُ الْغِطاءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَناءَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِک الْعِصَمَ، وَأَلْبِسْنِی دِرْعَک الْحَصِینَةَ الَّتِی لَا تُرامُ، وَعافِنِی مِنْ شَرِّ مَا أُحاذِرُ بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ.
اللّهُمَّ رَبَّ السَّمَاواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَمَا فِیهِنَّ وَمَا بَینَهُنَّ وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ، وَرَبَّ السَّبْعِ الْمَثانِی وَالْقُرْآنِ الْعَظِیمِ، وَرَبَّ إِسْرافِیلَ وَمِیکائِیلَ وَجَبْرَئِیلَ، وَرَبَّ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ سَیدِ الْمُرْسَلِینَ وَخاتَِمِ النَّبِیینَ، أَسْأَلُک بِک وَبِما سَمَّیتَ بِهِ نَفْسَک یا عَظِیمُ أَنْتَ الَّذِی تَمُنُّ بِالْعَظِیمِ؛ وَتَدْفَعُ کلَّ مَحْذُورٍ، وَتُعْطِی کلَّ جَزِیلٍ، وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَلِیلِ وَبِالْکثِیرِ وَتَفْعَلُ مَا تَشاءُ.
یا قَدِیرُ یا اللّهُ یا رَحْمنُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ، وَأَلْبِسْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ سِتْرَک وَنَضِّرْ وَجْهِی بِنُورِک، وَأَحِبَّنِی بِمَحَبَّتِک، وَبَلِّغْنِی رِضْوانَک، وَشَرِیفَ کرامَتِک، وَجَسِیمَ عَطِیتِک، وَأَعْطِنِی مِنْ خَیرِ مَا عِنْدَک وَمِنْ خَیرِ مَا أَنْتَ مُعْطِیهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِک، وَأَلْبِسْنِی مَعَ ذلِک عافِیتَک.
یا مَوْضِعَ کلِّ شَکوی، وَیا شاهِدَ کلِّ نَجْوی، وَیا عالِمَ کلِّ خَفِیةٍ، وَیا دافِعَ مَا تَشاءُ مِنْ بَلِیةٍ، یا کرِیمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنِی عَلَی مِلَّةِ إِبْراهِیمَ وَفِطْرَتِهِ وَ عَلَی دِینِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سُنَّتِهِ وَ عَلَی خَیرِ الْوَفَاةِ فَتَوَفَّنِی مُوَالِیاً لِأَوْلِیائِک وَ مُعَادِیاً لِأَعْدَائِک؛
اللّهُمَّ وَجَنِّبْنِی فِی هذِهِ السَّنَةِ کلَّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یباعِدُنِی مِنْک، وَاجْلِبْنِی إِلی کلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یقَرِّبُنِی مِنْک فِی هذِهِ السَّنَةَ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَامْنَعْنِی مِنْ کلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یکونُ مِنِّی أَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَأَخافُ مَقْتَک إِیای عَلَیهِ حِذارَ أَنْ تَصْرِفَ وَجْهَک الْکرِیمَ عَنِّی فَأَسْتَوْجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لِی عِنْدَک، یا رَؤُوفُ یا رَحِیمُ؛
اللّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هذِهِ فِی حِفْظِک وَفِی جِوارِک وَفِی کنَفِک، وَجَلِّلْنِی سِتْرَ عافِیتِک، وَهَبْ لِی کرامَتَک، عَزَّ جارُک، وَجَلَّ ثَناؤُک، وَلَا إِلهَ غَیرُک.
اللّهُمَّ اجْعَلْنِی تابِعاً لِصالِحِی مَنْ مَضی مِنْ أَوْلِیائِک، وَأَلْحِقْنِی بِهِمْ، وَاجْعَلْنِی مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَیک مِنْهُمْ، وَأَعُوذُ بِک اللّهُمَّ أَنْ تُحِیطَ بِی خَطِیئَتِی وَظُلْمِی وَ إِسْرافِی عَلَی نَفْسِی وَ اتِّباعِی لِهَوای وَاشْتِغالِی بِشَهَواتِی فَیحُولُ ذلِک بَینِی وَبَینَ رَحْمَتِک وَرِضْوانِک فَأَکونَ مَنْسِیاً عِنْدَک، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِک وَ نِقْمَتِک.
اللّهُمَّ وَفِّقْنِی لِکلِّ عَمَلٍ صَالِحٍ تَرْضی بِهِ عَنِّی، وَقَرِّبْنِی إِلَیک زُلْفی. اللّهُمَّ کما کفَیتَ نَبِیک مُحَمَّداً صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ، وَکشَفْتَ غَمَّهُ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَک، وَأَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَک؛
اللّهُمَّ فَبِذلِک فَاکفِنِی هَوْلَ هذِهِ السَّنَةِ وَآفاتِها وَأَسْقامَها وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها وَأَحْزانَها وَضِیقَ الْمَعاشِ فِیها، وَبَلِّغْنِی بِرَحْمَتِک کمالَ الْعافِیةِ بِتَمامِ دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدِی إِلی مُنْتَهی أَجَلِی، أَسْأَلُک سُؤالَ مَنْ أَساءَ وَظَلَمَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ، وَأَسْأَلُک أَنْ تَغْفِرَ لِی مَا مَضی مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِی حَصَرَتْها حَفَظَتُک وَأَحْصَتْها کرامُ مَلائِکتِک عَلَی، وَأَنْ تَعْصِمَنِی إِلهِی مِنَ الذُّنُوبِ فِیما بَقِی مِنْ عُمْرِی إِلی مُنْتَهی أَجَلِی؛
یا اللّهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ وَآتِنِی کلَّ مَا سَأَلْتُک وَرَغِبْتُ إِلَیک فِیهِ فَإِنَّک أَمَرْتَنِی بِالدُّعاءِ، وَتَکفَّلْتَ لِی بِالْإِجابَةِ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
فقیر گوید: سید ابن طاووس این دعا را در «اعمال شب اوّل» ماه به حساب آورده است.
مفاتیح الجنان : اعمال مخصوصه شب و روز ماه رمضان
اعمال شب پانزدهم ماه رمضان
[شب پانزدهم] از شب های پربرکت است و در آن چند عمل مستحب است:
اوّل:
غسل کردن.
دوّم:
زیارت امام حسین(علیه السلام).
سوم:
خواندن شش رکعت نماز که در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره های «یس» و «تَبارَک المُلک» و «توحید».
چهارم:
خواندن «صد رکعت» نماز، در هر رکعت پس از سوره «حمد» «ده مرتبه» سوره «توحید» خوانده شود.
شیخ مفید در کتاب «مقنعه» از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) روایت کرده: که هرکه این عمل را انجام دهد، حق تعالی ده فرشته به سوی او می فرستد تا دشمنانش را از پری و آدمی از او دور کنند و هنگام مرگ او سی فرشته می فرستد که او را از عذاب دوزخ مژده ایمنی دهند.
پنجم:
روایت شده: که از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: چه می فرمایی در حق کسی که در شب نیمه ماه رمضان کنار قبر امام حسین(علیه السلام) حاضر شود؟
حضرت فرمود: خوشا به حال کسی که در شب نیمه ماه رمضان پس از نماز عشا «ده رکعت» نماز کنار قبر آن حضرت بخواند، البته این نماز غیر از نافله شب است و بخواند در هر رکعت پس از سوره «حمد» «ده مرتبه» «توحید» و به خدای تعالی از آتش دوزخ پناهنده شود، خدا او را نجات یافتگان از آتش ثبت می کند و از دنیا نرود تا فرشتگانی را در خواب ببیند که او را به بهشت بشارت می دهند و نیز فرشتگانی که او را از آتش ایمنی می دهند.
اوّل:
غسل کردن.
دوّم:
زیارت امام حسین(علیه السلام).
سوم:
خواندن شش رکعت نماز که در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره های «یس» و «تَبارَک المُلک» و «توحید».
چهارم:
خواندن «صد رکعت» نماز، در هر رکعت پس از سوره «حمد» «ده مرتبه» سوره «توحید» خوانده شود.
شیخ مفید در کتاب «مقنعه» از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) روایت کرده: که هرکه این عمل را انجام دهد، حق تعالی ده فرشته به سوی او می فرستد تا دشمنانش را از پری و آدمی از او دور کنند و هنگام مرگ او سی فرشته می فرستد که او را از عذاب دوزخ مژده ایمنی دهند.
پنجم:
روایت شده: که از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند: چه می فرمایی در حق کسی که در شب نیمه ماه رمضان کنار قبر امام حسین(علیه السلام) حاضر شود؟
حضرت فرمود: خوشا به حال کسی که در شب نیمه ماه رمضان پس از نماز عشا «ده رکعت» نماز کنار قبر آن حضرت بخواند، البته این نماز غیر از نافله شب است و بخواند در هر رکعت پس از سوره «حمد» «ده مرتبه» «توحید» و به خدای تعالی از آتش دوزخ پناهنده شود، خدا او را نجات یافتگان از آتش ثبت می کند و از دنیا نرود تا فرشتگانی را در خواب ببیند که او را به بهشت بشارت می دهند و نیز فرشتگانی که او را از آتش ایمنی می دهند.
مفاتیح الجنان : اعمال مخصوصه شب و روز ماه رمضان
اعمال شب نوزدهم ماه رمضان
امّا اعمال شب نوزدهم چند چیز است:
اوّل:
گفتن صد مرتبه:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ
دوم:
گفتن صد مرتبه
اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ
سوم:
دعای «یَا ذَا الَّذِی کانَ» را که در قسم چهارم گذشت بخواند.
چهارم:
این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکیمِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یرَدُّ وَ لا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکورِ سَعْیهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَی فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کذَا وَ کذَا.
و به جای «کذا و کذا» حاجت خود را بیان کند.
اوّل:
گفتن صد مرتبه:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیهِ
دوم:
گفتن صد مرتبه
اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ
سوم:
دعای «یَا ذَا الَّذِی کانَ» را که در قسم چهارم گذشت بخواند.
چهارم:
این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکیمِ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یرَدُّ وَ لا یبَدَّلُ أَنْ تَکتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیتِک الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکورِ سَعْیهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکفَّرِ عَنْهُمْ سَیئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَی فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کذَا وَ کذَا.
و به جای «کذا و کذا» حاجت خود را بیان کند.
مفاتیح الجنان : اعمال مخصوصه شب و روز ماه رمضان
اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان
فضیلت این شب نورانی از شب نوزدهم بیشتر است و باید «اعمال این شب» را از غسل و احیا و زیارت و نماز «هفت توحید» و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و «دعای جوشن کبیر» و غیر آن ها را انجام داد و در غسل و احیا و سعی در عبادت، در این شب و شب بیست وسوم اصرار ورزید؛ در روایات به این معنی که شب قدر یکی از این دو شب می باشد، تاکید شده.
در چند روایت آمده که از معصوم خواسته شد: مشخص کنید که شب قدر کدام یک از این دو شب است؟ ایشان تعیین نکرد، بلکه فرمود: «ما أَیْسَرَ لَیْلَتَیْنِ فِیما تَطْلُبُ؛ چه آسان است دو شب در آنچه می جویی» یا آنکه فرمود: «ما عَلَیْکَ أَنْ تَفْعَلَ خَیْراً فِی لَیْلَتَیْنِ؛ باکی بر تو نیست که در هر دو شب کار خیر انجام دهی» و مانند آن [روایات باز هم هست.]
وَقالَ شَیْخُنَا الصَّدُوقُ فِیما أَمْلی عَلَی الْمَشایِخِ فِی مَجْلِسٍ واحِدٍ مِنْ مَذْهَبِ الإِمامیّةِ: «وَ مَنْ أَحْیَا هاتَیْنِ اللَّیْلَتَیْنِ بِمذاکِرَةِ الْعِلْمِ فَهُوَ أَفْضَلُ.»؛
و شیخ ما صدوق در آنچه بر بزرگان در یک مجلس راجع به مذهب امامیه دیکته کرده چنین فرمود: «هر که این دو شب را با بحث های علمی احیا بدارد بهتر است.»
به هر صورت از این شب شروع کند به خواندن «دعاهای شب های دهه آخر ماه» که از جمله آن ها این دعایی است که شیخ کلینی در کتاب کافی از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده که در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بخوان:
أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ ینْقَضِی عَنِّی شَهْرُ رَمَضانَ أَوْ یطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیلَتِی هذِهِ وَلَک قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیهِ.
کفعمی در حاشیه «بلدالاَمین» نقل کرده: که امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهای واجب و مستحب می خواند:
اللّهُمَّ أَدِّعَنَّا حَقَّ مَا مَضی مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَاغْفِرْ لَنا تَقْصِیرَنا فِیهِ وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً، وَلَا تُؤاخِذْنا بِإِسْرافِنا عَلَی أَنْفُسِنا، وَاجْعَلْنا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَحْرُومِینَ.
و فرموده: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیری که در گذشته از ماه رمضان، از او سر زده بیامرزد و او را در باقیمانده ماه از گناهان بازدارد.
سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» از ابن ابی عمیر از مرازم نقل کرده: امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه می خواند:
اللّهُمَّ إِنَّک قُلْتَ فِی کتابِک الْمُنْزَلِ: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدی لِلنّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ» فَعَظَّمْتَ حُرْمَةَ شَهْرِ رَمَضانَ بِما أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَخَصَصْتَهُ بِلَیلَةِ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
اللّهُمَّ وَهذِهِ أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ، وَلَیالِیهِ قَدْ تَصَرَّمَتْ، وَقَدْ صِرْتُ یا إِلهِی مِنْهُ إِلی مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی وَأَحْصی لِعَدَدِهِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ، فَأَسْأَلُک بِما سَأَلَک بِهِ مَلائِکتُک الْمُقَرَّبُونَ، وَأَنْبِیاؤُک الْمُرْسَلُونَ وَعِبادُک الصَّالِحُونَ؛
أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفُک رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَتُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ برَحْمَتِک، وَأَنْ تَتَفَضَّلَ عَلَی بِعَفْوِک وَکرَمِک، وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبِی، وَتَسْتَجِیبَ دُعائِی، وَتَمُنَّ عَلَی بِالْأَمْنِ یوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کلِّ هَوْلٍ أَعْدَدْتَهُ لِیوْمِ الْقِیامَةِ.
إِلهِی وَأَعُوذُ بِوَجْهِک الْکرِیمِ، وَبِجَلالِک الْعَظِیمِ أَنْ ینْقَضِی أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ وَلَیالِیهِ وَلَک قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنِی بِهِ، أَوْ خَطِیئَةٌ تُرِیدُ أَنْ تَقْتَصَّها مِنِّی لَمْ تَغْفِرْها لِی، سَیدِی سَیدِی سَیدِی، أَسْأَلُک یا لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ إِذْ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ؛
إِنْ کنْتَ رَضِیتَ عَنِّی فِی هذَا الشَّهْرِ فَازْدَدْ عَنِّی رِضی، وَ إِنْ لَمْ تَکنْ رَضِیتَ عَنِّی فَمِنَ الْآنَ فَارْضَ عَنِّی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یا اللّهُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ.
و بسیار بگو:
یا مُلَینَ الْحَدِیدِ لِداوُدَ عَلَیهِ السَّلامُ، یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکرَبِ الْعِظامِ عَنْ أَیوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُفَرِّجَ هَمِّ یعْقُوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُنَفِّسَ غَمِّ یوسُفَ عَلَیهِ السَّلامُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کما أَنْتَ أَهْلُهُ أَنْ تُصَلِّی عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَافْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، وَلَا تَفْعَلْ بِی مَا أَنَا أَهْلُهُ.
و از جمله این دعاها دعایی است که در کتاب «کافی» به صورت روایت مستند و در کتاب «مقنعه» و «مصباح» بدون ذکر سند نقل شده: که در شب اوّل از دهه سوم، یعنی در شب بیست ویکم بخوان:
یا مُولِجَ اللَّیلِ فِی النَّهارِ، وَمُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیلِ، وَ مُخْرِجَ الْحَی مِنَ الْمَیتِ، وَمُخْرِجَ الْمَیتِ مِنَ الْحَی، یا رازِقَ مَنْ یشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ، یا اللّهُ یا رَحْمانُ، یا اللّهُ یا رَحِیمُ، یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ لَک الْأَسْماءُ الْحُسْنی، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکبْرِیاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هذِهِ اللَّیلَةِ فِی السُّعَداءِ، وَرُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ، وَ إِحْسانِی فِی عِلِّیینَ، وَ إِساءَتِی مَغْفُورَةً، وَأَنْ تَهَبَ لِی یقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَإِیماناً یذْهِبُ الشَّک عَنِّی، وَتُرْضِینِی بِما قَسَمْتَ لِی، وَآتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً، وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً، وَقِنا عَذابَ النَّارِ الْحَرِیقِ، وَارْزُقْنِی فِیها ذِکرَک وَشُکرَک وَالرَّغْبَةَ إِلَیک، وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْفِیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَعَلَیهِمُ السَّلامُ.
کفعمی از سید ابن باقی نقل کرده: که در شب بیست ویکم بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْسِمْ لِی حِلْما یسُدُّ عَنِّی بَابَ الْجَهْلِ، وَ هُدًی تَمُنُّ بِهِ عَلَی مِنْ کلِّ ضَلالَةٍ، وَ غِنًی تَسُدُّ بِهِ عَنِّی بَابَ کلِّ فَقْرٍ، وَ قُوَّةً تَرُدُّ بِهَا عَنِّی کلَّ ضَعْفٍ، وَ عِزّاً تُکرِمُنِی بِهِ عَنْ کلِّ ذُلٍّ، وَ رِفْعَةً تَرْفَعُنِی بِهَا عَنْ کلِّ ضَعَةٍ، وَ أَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنِّی کلَّ خَوْفٍ، وَ عَافِیةً تَسْتُرُنِی بِهَا عَنْ کلِّ بَلاءٍ، وَ عِلْما تَفْتَحُ لِی بِهِ کلَّ یقِینٍ، وَ یقِینا تُذْهِبُ بِهِ عَنِّی کلَّ شَک، وَ دُعَاءً تَبْسُطُ لِی بِهِ الْإِجَابَةَ فِی هَذِهِ اللَّیلَةِ، وَ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ، السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ؛ یا کرِیمُ، وَ خَوْفا تَنْشُرُ لِی بِهِ کلَّ رَحْمَةٍ، وَ عِصْمَةً تَحُولُ بِهَا بَینِی وَ بَینَ الذُّنُوبِ، حَتَّی أُفْلِحَ بِهَا عِنْدَ الْمَعْصُومِینَ عِنْدَک، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
روایت شده: که حماد بن عثمان در شب بیست ویکم به زیارت امام صادق(علیه السلام) آمد، حضرت پرسید: غسل کرده ای؟ عرض کرد: آری، فدایت شوم؛ پس حضرت حصیری خواست و حمّاد را به نزدیک خود طلبید و مشغول نماز شد و پیوسته نماز خواند و حمّاد هم در کنار حضرت نماز می خواند تا از نمازهای خود فارغ شدند؛ آنگاه امام صادق(علیه السلام) دعا کرد و حمّاد آمین گفت تا سپیده دمید؛
سپس آن حضرت اذان و اقامه گفت و بعضی از خدمتکاران خود را خواست و جلو ایستاد و نماز صبح خواند؛ در رکعت اول پس از سوره «حمد»، سوره «قدر» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد»، سوره «توحید» را خواند و پس از نماز مشغول تسبیح و تحمید و تقدیس و ثنای حق و صلوات بر پیامبر و دعا برای مردان و زنان مؤمن و مسلمان شد؛
سپس سر به سجده گذاشت و به اندازه یک ساعت به جز صدای تنفس صدایی از آن حضرت شنیده نشد، پس از آن این دعا را خواند: «لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَ الأَبْصارِ» تا آخر دعا که در کتاب «اقبال» آمده است.
شیخ کلینی روایت کرده: که امام باقر(علیه السلام) در شب های بیست ویکم و بیست وسوم تا نیمه شب دعا می خواند و پس از آن شروع به خواندن نماز می کرد.
آگاه باش که در هر شب از شب های این دهه غسل مستحب است. روایت شده: حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) در هر شب این دهه غسل می کرد؛
و نیز اعتکاف در این دهه استحباب و برتری و مزیت بسیار دارد و بهترین اوقات برای اعتکاف این دهه است و روایت شده: که اعتکاف در این دهه برابر دو حج و دو عمره ثواب دارد.
بنای رسول خدا(صلی الله علیه وآله) این بود که چون دهه آخر ماه رمضان می شد، در مسجد اعتکاف می کرد؛ چادری مویین برای آن حضرت می زدند و آن جناب کمر عبادت را محکم می بست و بستر خواب را به هم می پیچید.
و آگاه باش که در چنین شبی در سال چهلم شهادت مولایمان حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) واقع شد و در این شب غصّه های آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و شیعیانشان تازه می شود و روایت شده: که در آن شب مانند شب شهادت امام حسین(علیه السلام) سنگی از روی زمین برداشته نشد، مگر آنکه زیر آن خون تازه بود.
شیخ مفید فرموده: در این شب صلوات بسیار فرست و در نفرین بر ستم کنندگان به آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و لعن فرستادن بر قاتل امیرالمؤمنین(علیه السلام) سعی و کوشش کن.
در چند روایت آمده که از معصوم خواسته شد: مشخص کنید که شب قدر کدام یک از این دو شب است؟ ایشان تعیین نکرد، بلکه فرمود: «ما أَیْسَرَ لَیْلَتَیْنِ فِیما تَطْلُبُ؛ چه آسان است دو شب در آنچه می جویی» یا آنکه فرمود: «ما عَلَیْکَ أَنْ تَفْعَلَ خَیْراً فِی لَیْلَتَیْنِ؛ باکی بر تو نیست که در هر دو شب کار خیر انجام دهی» و مانند آن [روایات باز هم هست.]
وَقالَ شَیْخُنَا الصَّدُوقُ فِیما أَمْلی عَلَی الْمَشایِخِ فِی مَجْلِسٍ واحِدٍ مِنْ مَذْهَبِ الإِمامیّةِ: «وَ مَنْ أَحْیَا هاتَیْنِ اللَّیْلَتَیْنِ بِمذاکِرَةِ الْعِلْمِ فَهُوَ أَفْضَلُ.»؛
و شیخ ما صدوق در آنچه بر بزرگان در یک مجلس راجع به مذهب امامیه دیکته کرده چنین فرمود: «هر که این دو شب را با بحث های علمی احیا بدارد بهتر است.»
به هر صورت از این شب شروع کند به خواندن «دعاهای شب های دهه آخر ماه» که از جمله آن ها این دعایی است که شیخ کلینی در کتاب کافی از امام صادق(علیه السلام) روایت کرده که در دهه آخر ماه رمضان در هر شب بخوان:
أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِک الْکرِیمِ أَنْ ینْقَضِی عَنِّی شَهْرُ رَمَضانَ أَوْ یطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیلَتِی هذِهِ وَلَک قِبَلِی ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیهِ.
کفعمی در حاشیه «بلدالاَمین» نقل کرده: که امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه پس از نمازهای واجب و مستحب می خواند:
اللّهُمَّ أَدِّعَنَّا حَقَّ مَا مَضی مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَاغْفِرْ لَنا تَقْصِیرَنا فِیهِ وَتَسَلَّمْهُ مِنَّا مَقْبُولاً، وَلَا تُؤاخِذْنا بِإِسْرافِنا عَلَی أَنْفُسِنا، وَاجْعَلْنا مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَلَا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَحْرُومِینَ.
و فرموده: هرکه این دعا را بخواند، خدا تقصیری که در گذشته از ماه رمضان، از او سر زده بیامرزد و او را در باقیمانده ماه از گناهان بازدارد.
سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» از ابن ابی عمیر از مرازم نقل کرده: امام صادق(علیه السلام) در هر شب از دهه آخر این ماه می خواند:
اللّهُمَّ إِنَّک قُلْتَ فِی کتابِک الْمُنْزَلِ: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدی لِلنّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ» فَعَظَّمْتَ حُرْمَةَ شَهْرِ رَمَضانَ بِما أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَخَصَصْتَهُ بِلَیلَةِ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ.
اللّهُمَّ وَهذِهِ أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ، وَلَیالِیهِ قَدْ تَصَرَّمَتْ، وَقَدْ صِرْتُ یا إِلهِی مِنْهُ إِلی مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی وَأَحْصی لِعَدَدِهِ مِنَ الْخَلْقِ أَجْمَعِینَ، فَأَسْأَلُک بِما سَأَلَک بِهِ مَلائِکتُک الْمُقَرَّبُونَ، وَأَنْبِیاؤُک الْمُرْسَلُونَ وَعِبادُک الصَّالِحُونَ؛
أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفُک رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَتُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ برَحْمَتِک، وَأَنْ تَتَفَضَّلَ عَلَی بِعَفْوِک وَکرَمِک، وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبِی، وَتَسْتَجِیبَ دُعائِی، وَتَمُنَّ عَلَی بِالْأَمْنِ یوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کلِّ هَوْلٍ أَعْدَدْتَهُ لِیوْمِ الْقِیامَةِ.
إِلهِی وَأَعُوذُ بِوَجْهِک الْکرِیمِ، وَبِجَلالِک الْعَظِیمِ أَنْ ینْقَضِی أَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ وَلَیالِیهِ وَلَک قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنِی بِهِ، أَوْ خَطِیئَةٌ تُرِیدُ أَنْ تَقْتَصَّها مِنِّی لَمْ تَغْفِرْها لِی، سَیدِی سَیدِی سَیدِی، أَسْأَلُک یا لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ إِذْ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ؛
إِنْ کنْتَ رَضِیتَ عَنِّی فِی هذَا الشَّهْرِ فَازْدَدْ عَنِّی رِضی، وَ إِنْ لَمْ تَکنْ رَضِیتَ عَنِّی فَمِنَ الْآنَ فَارْضَ عَنِّی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، یا اللّهُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ.
و بسیار بگو:
یا مُلَینَ الْحَدِیدِ لِداوُدَ عَلَیهِ السَّلامُ، یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکرَبِ الْعِظامِ عَنْ أَیوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُفَرِّجَ هَمِّ یعْقُوبَ عَلَیهِ السَّلامُ، أَی مُنَفِّسَ غَمِّ یوسُفَ عَلَیهِ السَّلامُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ کما أَنْتَ أَهْلُهُ أَنْ تُصَلِّی عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، وَافْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، وَلَا تَفْعَلْ بِی مَا أَنَا أَهْلُهُ.
و از جمله این دعاها دعایی است که در کتاب «کافی» به صورت روایت مستند و در کتاب «مقنعه» و «مصباح» بدون ذکر سند نقل شده: که در شب اوّل از دهه سوم، یعنی در شب بیست ویکم بخوان:
یا مُولِجَ اللَّیلِ فِی النَّهارِ، وَمُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیلِ، وَ مُخْرِجَ الْحَی مِنَ الْمَیتِ، وَمُخْرِجَ الْمَیتِ مِنَ الْحَی، یا رازِقَ مَنْ یشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ، یا اللّهُ یا رَحْمانُ، یا اللّهُ یا رَحِیمُ، یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ لَک الْأَسْماءُ الْحُسْنی، وَالْأَمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکبْرِیاءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ اسْمِی فِی هذِهِ اللَّیلَةِ فِی السُّعَداءِ، وَرُوحِی مَعَ الشُّهَداءِ، وَ إِحْسانِی فِی عِلِّیینَ، وَ إِساءَتِی مَغْفُورَةً، وَأَنْ تَهَبَ لِی یقِیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَإِیماناً یذْهِبُ الشَّک عَنِّی، وَتُرْضِینِی بِما قَسَمْتَ لِی، وَآتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً، وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً، وَقِنا عَذابَ النَّارِ الْحَرِیقِ، وَارْزُقْنِی فِیها ذِکرَک وَشُکرَک وَالرَّغْبَةَ إِلَیک، وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْفِیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَعَلَیهِمُ السَّلامُ.
کفعمی از سید ابن باقی نقل کرده: که در شب بیست ویکم بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْسِمْ لِی حِلْما یسُدُّ عَنِّی بَابَ الْجَهْلِ، وَ هُدًی تَمُنُّ بِهِ عَلَی مِنْ کلِّ ضَلالَةٍ، وَ غِنًی تَسُدُّ بِهِ عَنِّی بَابَ کلِّ فَقْرٍ، وَ قُوَّةً تَرُدُّ بِهَا عَنِّی کلَّ ضَعْفٍ، وَ عِزّاً تُکرِمُنِی بِهِ عَنْ کلِّ ذُلٍّ، وَ رِفْعَةً تَرْفَعُنِی بِهَا عَنْ کلِّ ضَعَةٍ، وَ أَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنِّی کلَّ خَوْفٍ، وَ عَافِیةً تَسْتُرُنِی بِهَا عَنْ کلِّ بَلاءٍ، وَ عِلْما تَفْتَحُ لِی بِهِ کلَّ یقِینٍ، وَ یقِینا تُذْهِبُ بِهِ عَنِّی کلَّ شَک، وَ دُعَاءً تَبْسُطُ لِی بِهِ الْإِجَابَةَ فِی هَذِهِ اللَّیلَةِ، وَ فِی هَذِهِ السَّاعَةِ، السَّاعَةِ السَّاعَةِ السَّاعَةِ؛ یا کرِیمُ، وَ خَوْفا تَنْشُرُ لِی بِهِ کلَّ رَحْمَةٍ، وَ عِصْمَةً تَحُولُ بِهَا بَینِی وَ بَینَ الذُّنُوبِ، حَتَّی أُفْلِحَ بِهَا عِنْدَ الْمَعْصُومِینَ عِنْدَک، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
روایت شده: که حماد بن عثمان در شب بیست ویکم به زیارت امام صادق(علیه السلام) آمد، حضرت پرسید: غسل کرده ای؟ عرض کرد: آری، فدایت شوم؛ پس حضرت حصیری خواست و حمّاد را به نزدیک خود طلبید و مشغول نماز شد و پیوسته نماز خواند و حمّاد هم در کنار حضرت نماز می خواند تا از نمازهای خود فارغ شدند؛ آنگاه امام صادق(علیه السلام) دعا کرد و حمّاد آمین گفت تا سپیده دمید؛
سپس آن حضرت اذان و اقامه گفت و بعضی از خدمتکاران خود را خواست و جلو ایستاد و نماز صبح خواند؛ در رکعت اول پس از سوره «حمد»، سوره «قدر» و در رکعت دوم بعد از سوره «حمد»، سوره «توحید» را خواند و پس از نماز مشغول تسبیح و تحمید و تقدیس و ثنای حق و صلوات بر پیامبر و دعا برای مردان و زنان مؤمن و مسلمان شد؛
سپس سر به سجده گذاشت و به اندازه یک ساعت به جز صدای تنفس صدایی از آن حضرت شنیده نشد، پس از آن این دعا را خواند: «لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَ الأَبْصارِ» تا آخر دعا که در کتاب «اقبال» آمده است.
شیخ کلینی روایت کرده: که امام باقر(علیه السلام) در شب های بیست ویکم و بیست وسوم تا نیمه شب دعا می خواند و پس از آن شروع به خواندن نماز می کرد.
آگاه باش که در هر شب از شب های این دهه غسل مستحب است. روایت شده: حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) در هر شب این دهه غسل می کرد؛
و نیز اعتکاف در این دهه استحباب و برتری و مزیت بسیار دارد و بهترین اوقات برای اعتکاف این دهه است و روایت شده: که اعتکاف در این دهه برابر دو حج و دو عمره ثواب دارد.
بنای رسول خدا(صلی الله علیه وآله) این بود که چون دهه آخر ماه رمضان می شد، در مسجد اعتکاف می کرد؛ چادری مویین برای آن حضرت می زدند و آن جناب کمر عبادت را محکم می بست و بستر خواب را به هم می پیچید.
و آگاه باش که در چنین شبی در سال چهلم شهادت مولایمان حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) واقع شد و در این شب غصّه های آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و شیعیانشان تازه می شود و روایت شده: که در آن شب مانند شب شهادت امام حسین(علیه السلام) سنگی از روی زمین برداشته نشد، مگر آنکه زیر آن خون تازه بود.
شیخ مفید فرموده: در این شب صلوات بسیار فرست و در نفرین بر ستم کنندگان به آل محمّد(صلی الله علیه وآله) و لعن فرستادن بر قاتل امیرالمؤمنین(علیه السلام) سعی و کوشش کن.
