و من خطبة له عليه‌السلام و فيها بيان للأسباب التي تهلك الناس
عوامل هلاكت انسانها

أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اَللَّهَ لَمْ يَقْصِمْ جَبَّارِي دَهْرٍ قَطُّ
پس از ستايش پروردگار، خدا هرگز جبّاران دنيا را در هم نشكسته

إِلاَّ بَعْدَ تَمْهِيلٍ وَ رَخَاءٍ
مگر پس از آن كه مهلت‌هاى لازم و نعمت‌هاى فراوان بخشيد

وَ لَمْ يَجْبُرْ عَظْمَ أَحَدٍ مِنَ اَلْأُمَمِ إِلاَّ بَعْدَ أَزْلٍ وَ بَلاَءٍ
و هرگز استخوان شكستۀ ملّتى را باز سازى نفرمود مگر پس از آزمايش‌ها و تحمّل مشكلات

وَ فِي دُونِ مَا اِسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ عَتْبٍ
مردم! در سختى‌هايى كه با آن روبرو هستيد

وَ مَا اِسْتَدْبَرْتُمْ مِنْ خَطْبٍ مُعْتَبَرٌ
و مشكلاتى كه پشت سر گذارديد، درس‌هاى عبرت فراوان وجود دارد

وَ مَا كُلُّ ذِي قَلْبٍ بِلَبِيبٍ
نه هر كه صاحب قلبى است خردمند است

وَ لاَ كُلُّ ذِي سَمْعٍ بِسَمِيعٍ
و نه هر دارندۀ گوشى شنواست

وَ لاَ كُلُّ نَاظِرٍ بِبَصِيرٍ
و نه هر دارندۀ چشمى بيناست

فَيَا عَجَباً
در شگفتم

وَ مَا لِيَ لاَ أَعْجَبُ مِنْ خَطَإِ هَذِهِ اَلْفِرَقِ عَلَى اِخْتِلاَفِ حُجَجِهَا فِي دِينِهَا
چرا در شگفت نباشم‌؟! از خطاى گروه‌هاى پراكنده با دلايل مختلف كه هر يك در مذهب خود دارند

لاَ يَقْتَصُّونَ أَثَرَ نَبِيٍّ
نه گام بر جاى گام پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‌نهند

وَ لاَ يَقْتَدُونَ بِعَمَلِ وَصِيٍّ
و نه از رفتار جانشين او پيروى مى‌كنند

وَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِغَيْبٍ
نه به غيب ايمان مى‌آورند

وَ لاَ يَعِفُّونَ عَنْ عَيْبٍ
و نه خود را از عيب بر كنار مى‌دارند

يَعْمَلُونَ فِي اَلشُّبُهَاتِ
به شبهات عمل مى‌كنند

وَ يَسِيرُونَ فِي اَلشَّهَوَاتِ
و در گرداب شهوات غوطه‌ورند

اَلْمَعْرُوفُ فِيهِمْ مَا عَرَفُوا
نيكى در نظرشان همان است كه مى‌پندارند

وَ اَلْمُنْكَرُ عِنْدَهُمْ مَا أَنْكَرُوا
و زشتى‌ها همان است كه آنها منكرند

مَفْزَعُهُمْ فِي اَلْمُعْضِلاَتِ إِلَى أَنْفُسِهِمْ
در حل مشكلات به خود پناه مى‌برند

وَ تَعْوِيلُهُمْ فِي اَلْمُهِمَّاتِ عَلَى آرَائِهِمْ
و در مبهمات تنها به رأى خود تكيه مى‌كنند

كَأَنَّ كُلَّ اِمْرِئٍ مِنْهُمْ إِمَامُ نَفْسِهِ
گويا هر كدام، امام و راهبر خويش مى‌باشند

قَدْ أَخَذَ مِنْهَا فِيمَا يَرَى بِعُرًى ثِقَاتٍ
كه به دستگيره‌هاى مطمئن

وَ أَسْبَابٍ مُحْكَمَاتٍ
و اسباب محكمى كه خود باور دارند چنگ مى‌زنند