و من خطبة له عليه‌السلام في بعض صفات الرسول الكريم
ويژگى‌هاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

و تهديد بني أمية و عظة الناس

الرسول الكريم حَتَّى بَعَثَ اَللَّهُ مُحَمَّداً صلى‌الله‌عليه‌وآله شَهِيداً وَ بَشِيراً وَ نَذِيراً
تا اينكه خدا محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را برانگيخت، گواهى دهنده، بشارت دهنده، هشدار دهنده

خَيْرَ اَلْبَرِيَّةِ طِفْلاً
پيامبرى كه بهترين آفريدگان در خردسالى

وَ أَنْجَبَهَا كَهْلاً
و در سنّ‌ پيرى نجيب‌ترين و بزرگوارترين مردم بود

وَ أَطْهَرَ اَلْمُطَهَّرِينَ شِيمَةً
اخلاقش از همۀ پاكان پاك‌تر

وَ أَجْوَدَ اَلْمُسْتَمْطَرِينَ دِيمَةً
و باران كرمش از هر چيزى با دوامتر بود

بنو أمية فَمَا اِحْلَوْلَتْ لَكُمُ اَلدُّنْيَا فِي لَذَّتِهَا
شما اى فرزندان اميّه! زمانى از لذّت و شيرينى دنيا بهره‌مند شديد، و از پستان آن نوشيديد

وَ لاَ تَمَكَّنْتُمْ مِنْ رَضَاعِ أَخْلاَفِهَا

إِلاَّ مِنْ بَعْدِ مَا صَادَفْتُمُوهَا

جَائِلاً خِطَامُهَا
كه افسارش رها

قَلِقاً وَضِينُهَا
و بند جهازش محكم نبود (در حكومت عثمان)،

قَدْ صَارَ حَرَامُهَا عِنْدَ أَقْوَامٍ بِمَنْزِلَةِ اَلسِّدْرِ اَلْمَخْضُودِ
تا آنجا كه حرام دنيا نزد گروهى چونان ميوۀ درخت سدر بى خار، آسان

وَ حَلاَلُهَا بَعِيداً غَيْرَ مَوْجُودٍ
و حلال آن دشوار و غير ممكن شد

وَ صَادَفْتُمُوهَا وَ اَللَّهِ ظِلاًّ مَمْدُوداً إِلَى أَجْلٍ مَعْدُودٍ
به خدا سوگند، دنيايى كه در دست شماست چونان سايه‌اى است گسترده كه زود به سر آمد خود نزديك مى‌شود

فَالْأَرْضُ لَكُمْ شَاغِرَةٌ
امروز زمين براى شما خالى و گسترده

وَ أَيْدِيكُمْ فِيهَا مَبْسُوطَةٌ
و دستهايتان براى انجام هر رفتار نادرستى باز

وَ أَيْدِي اَلْقَادَةِ عَنْكُمْ مَكْفُوفَةٌ
و دست‌هاى رهبران واقعى بسته است

وَ سُيُوفُكُمْ عَلَيْهِمْ مُسَلَّطَةٌ
شمشير شما بر آنان مسلط‍‌

وَ سُيُوفُهُمْ عَنْكُمْ مَقْبُوضَةٌ
و شمشير آنان از شما باز گرفته شده است

أَلاَ وَ إِنَّ لِكُلِّ دَمٍ ثَائِراً
آگاه باشيد! هر خونى، خونخواهى دارد

وَ لِكُلِّ حَقٍّ طَالِباً
و هر حقى را جستجوگرى است

وَ إِنَّ اَلثَّائِرَ فِي دِمَائِنَا كَالْحَاكِمِ فِي حَقِّ نَفْسِهِ
انتقام گيرندۀ خون‌هاى ما، چونان حاكمى است كه براى خود داورى كند

وَ هُوَ اَللَّهُ اَلَّذِي لاَ يُعْجِزُهُ مَنْ طَلَبَ
و او خداوندى است كه از گرفتن كسى ناتوان نگردد

وَ لاَ يَفُوتُهُ مَنْ هَرَبَ
و كسى از پنجۀ عدالت او نمى‌تواند بگريزد

فَأُقْسِمُ بِاللَّهِ يَا بَنِي أُمَيَّةَ عَمَّا قَلِيلٍ لَتَعْرِفُنَّهَا فِي أَيْدِي غَيْرِكُمْ وَ فِي دَارِ عَدُوِّكُمْ
اى فرزندان اميّه! سوگند به خدا! زود باشد كه اين خلافت و دولت را در دست ديگران و در خانه دشمنان خود بنگريد

أَلاَ إِنَّ أَبْصَرَ اَلْأَبْصَارِ مَا نَفَذَ فِي اَلْخَيْرِ طَرْفُهُ
آگاه باشيد! بيناترين چشمها آن است كه در دل نيكى‌ها نفوذ كند

أَلاَ إِنَّ أَسْمَعَ اَلْأَسْمَاعِ مَا وَعَى اَلتَّذْكِيرَ وَ قَبِلَهُ
و شنواترين گوش‌ها آن كه پندها و تذكّرات سودمند را در خود جاى دهد

وعظ الناس
اندرزهاى جاودانه، و توجه دادن مردم به اهل بيت عليهم السّلام

أَيُّهَا اَلنَّاسُ اِسْتَصْبِحُوا مِنْ شُعْلَةِ مِصْبَاحٍ وَاعِظٍ مُتَّعِظٍ
اى مردم! چراغ دل را از نور گفتار گويندۀ با عمل روشن سازيد

وَ اِمْتَاحُوا مِنْ صَفْوِ عَيْنٍ قَدْ رُوِّقَتْ مِنَ اَلْكَدَرِ
و ظرف‌هاى جان را از آب زلال چشمه‌هايى كه از آلودگى‌ها پاك است پر نماييد

عِبَادَ اَللَّهِ لاَ تَرْكَنُوا إِلَى جَهَالَتِكُمْ
اى بندگان خدا! به نادانى‌هاى خود تكيه نكنيد

وَ لاَ تَنْقَادُوا لِأَهْوَائِكُمْ
و تسليم هواى نفس خويش نباشيد

فَإِنَّ اَلنَّازِلَ بِهَذَا اَلْمَنْزِلِ نَازِلٌ بِشَفَا جُرُفٍ هَارٍ
كه چنين كسى بر لبۀ پرتگاه قرار دارد

يَنْقُلُ اَلرَّدَى عَلَى ظَهْرِهِ مِنْ مَوْضِعٍ
و بار سنگين هلاكت و فساد را بر دوش مى‌كشد، و از جايى به جاى ديگر مى‌برد

إِلَى مَوْضِعٍ لِرَأْيٍ يُحْدِثُهُ بَعْدَ رَأْيٍ

يُرِيدُ أَنْ يُلْصِقَ مَا لاَ يَلْتَصِقُ
تا آنچه را كه ناچسب است بچسباند

وَ يُقَرِّبَ مَا لاَ يَتَقَارَبُ
و آنچه را كه دور مى‌نمايد نزديك جلوه دهد

فَاللَّهَ اَللَّهَ أَنْ تَشْكُوا إِلَى مَنْ لاَ يُشْكِي شَجْوَكُمْ
خدا را، مبادا شكايت نزد كسى بريد كه نمى‌تواند آن را بر طرف سازد

وَ لاَ يَنْقُضُ بِرَأْيِهِ مَا قَدْ أَبْرَمَ لَكُمْ
و توان گره گشايى از كارتان ندارد

إِنَّهُ لَيْسَ عَلَى اَلْإِمَامِ إِلاَّ مَا حُمِّلَ مِنْ أَمْرِ رَبِّهِ
همانا بر امام واجب نيست جز آنچه را كه خدا امر فرمايد

اَلْإِبْلاَغُ فِي اَلْمَوْعِظَةِ
و آن، كوتاهى نكردن در پند و نصيحت

وَ اَلاِجْتِهَادُ فِي اَلنَّصِيحَةِ
تلاش در خير خواهى

وَ اَلْإِحْيَاءُ لِلسُّنَّةِ
زنده نگهداشتن سنّت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم

وَ إِقَامَةُ اَلْحُدُودِ عَلَى مُسْتَحِقِّيهَا
جارى ساختن حدود الهى بر مجرمان

وَ إِصْدَارُ اَلسُّهْمَانِ عَلَى أَهْلِهَا
رساندن سهم‌هاى بيت المال به طبقات مردم، است

فَبَادِرُوا اَلْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْوِيحِ نَبْتِهِ
پس در فراگيرى علم و دانش پيش از آن كه درختش بخشكد تلاش كنيد

وَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُشْغَلُوا بِأَنْفُسِكُمْ عَنْ مُسْتَثَارِ اَلْعِلْمِ مِنْ عِنْدِ أَهْلِهِ
و پيش از آن كه به خود مشغول گرديد از معدن علوم (اهل بيت عليهم السّلام) دانش استخراج كنيد

وَ اِنْهَوْا عَنِ اَلْمُنْكَرِ وَ تَنَاهَوْا عَنْهُ
مردم را از حرام و منكرات باز داريد، و خود هم مرتكب نشويد

فَإِنَّمَا أُمِرْتُمْ بِالنَّهْيِ بَعْدَ اَلتَّنَاهِي
زيرا دستور داده شديد كه ابتدا خود محرّمات را ترك و سپس مردم را باز داريد

«نهج البلاغه»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir