شنودم من که موشی تیز دیده
ز چنگ گربگان خون ریز دیده

برون آمد ز سوراخی چنان تنگ
که با تنگی او بودی جهان تنگ

بکنج خانهٔ کورا گمان بود
قضا را خایهٔ مرغی نهان بود

بسوی بیضه آمد پای برداشت
ولی دستش نداد از جای برداشت

نه بروی چنگل او را ظفر بود
نه دندانش ببردن کارگر بود

چو بسیاری بگرد بیضه درگشت
عجایب حیلهٔ بر ساخت برگشت

بیامد بانک زد موشی دگر را
بپیش او فرو گفت این خبر را

درآمد موش زیر بیضه درشد
دو دست و پای او گردش کمر شد

گرفتش موش دیگر زود دنبال
کشیدش تا به پیش خانه در حال

ز بیرون گربه در پس کمین داشت
مگر آن شیر دل بر موش کین داشت

بجست از پس بسوی موش گستاخ
مگر بس تنگ بود آن موش سوراخ

در آن تنگی ز بیم گربه ناگاه
گرفت آن موش با آن بیضه در راه

بچنگل گربه برکند از همش زود
خلاصی داد از حرص و غمش زود

ببین تا چند جان کند آن ستم کار
که تا شد هم ببند خود گرفتار

موافق گفت با هم مرد رهبر
مثال موش با موش سیه سر

الا ای روز و شب در حرص پویان
بحیلت هم چو مور و موش جویان

حریصی بر سرت کرده فساری
ترا حرص است و اشتر را مهاری

شبان روزی چو اختر روز کوری
اسیر حرص روز و شب چو موری

مدان خون خوردن خود را تنعم
فغان از حرص موش و مور مردم

فغان زین عنکبوتان مگس خوار
همه چون کرکسان در بند مردار

فغان از حرص موش استخوان رند
همه سگ سیرتان زشت پیوند

اگر نه معدهٔ خون خواره بودی
کجا مردم چنین بیچاره بودی

شبان روزی فتاده در تک و تاز
که تا کار شکم را چون دهد ساز

بمانده در غم آبی و نانی
که تا پر گردد این دوزخ زمانی

زهر رنجی که مردم راز خویش است
تقاضاء شکم از جمله بیش است

شکم از تو برآورد آتش و دود
ازین دوزخ بدان دوزخ رسی زود

اگر صوفی ببیند زلهٔ تو
نشیند بی شکی در پلهٔ تو

همی پر کن که گر در تو دلی هست
ز تو پهلو تهی کردست پیوست

تو گاو نفس در پروار بستی
بسجده کردنش زنار بستی

بمکر آن گاو کز زر سامری کرد
سجود آن گاو را خلق از خری کرد

ترا تا گاو نفست سیر نبود
اگر صد کار داری دیر نبود

شکم چون پر شد و در ناز افتاد
قوی باری ز پشتت باز افتاد

ترا درچاه تن افتاد جانی
بدست او ز جایی ریسمانی

بحیلت گرگ نفست را زبون کن
برآی از چاه او را سرنگون کن

اگر در چاه مانی هم چو روباه
بدرد گرگ نفست در بن چاه

«عطار نیشابوری»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir