هوش مصنوعی: این متن به مقایسه‌ی بین علم و عمل می‌پردازد و ارزش والای علم را در مقایسه با کارهای عملی نشان می‌دهد. همچنین، تفاوت بین افراد عالم و جاهل، و تأثیر علم بر روح و روان انسان را بررسی می‌کند. متن تأکید دارد که علم باعث سعادت و رشد معنوی می‌شود، در حالی که عمل صرف بدون دانش ممکن است بی‌ثمر باشد.
رده سنی: 16+ متن دارای مفاهیم عمیق فلسفی و اخلاقی است که درک آن به بلوغ فکری و تجربه‌ی زندگی نیاز دارد. همچنین، استفاده از استعاره‌ها و تمثیل‌های پیچیده ممکن است برای مخاطبان جوان‌تر دشوار باشد.

التمثیل فی‌العالم والمتعلّم

از عمل مرد علم باشد دور
مثل این مهندس و مزدور

آن ستاند مهندس دانا
به یکی دم که پنج مه بنّا

وآن کند در دو ماه بنّا کرد
که نبیند به سالها شاگرد

باز شاگرد آن چشد ز سرور
که نیابد به عمرها مزدور

مزد این کم ز مزد آن زانست
کین به تن کرد و آن به جان دانست

آن نکرده بدیده قسمش را
وین بکرده بمانده اسمش را

بوده بیند کسی که جانورست
آنکه نابوده بیند آن دگرست

هرکه شد جان ز علمش آسوده
بوده دانست و دید نابوده

جان عالم بود مآلی‌بین
دیدهٔ جاهلست حالی‌بین

زانکه نازیرکان و طرّاران
گِل فرستند سوی گِل‌خواران

باز عالم چو بیندش با گِل
سرد گرداندش گِل اندر دل

لذت گل به دلش سرد کند
دلش از گل به حیله فرد کند

از پی مصلحت برو خندد
کخ کخی در بروت او بندد

چون ترا از تری دل بتریست
آنکه شیر خرت دهد ز خریست

نیک نادان در اصل نیکو نه
بد دانا ز نیک نادان به

کار یک ساله را بها دو درم
علم یک لحظه را بها عالم

آن کشد زین و این کشد زان بار
که عمل مرکبست و علم سوار

چکنی علم در میانهٔ گنج
کار باید که کار دارد خنج

علم نر آمد و عمل ماده
دین و دولت بدین دو آماده

عالمان خود کمند در عالم
باز عامل میان عالم کم

زعفران‌خوار تازه‌روی بود
زعفران‌سای یاوه‌گوی بود

شادی دل شرابخوار خورد
انده دل شرابدار برد

چند پرسیم چون گرانجانان
که عمل نیست با سخندانان

رد را زه ز حال برخیزد
حال باید که قال برخیزد

از سخنگوی قال پرس نه حال
از زره گر زره طلب نه جوال

زاد این راه عجز و خاموشیست
قوّت و قوت مرد کم کوشیست

رهروان را چو درد راهبرست
آنکه را درد نیست کم ز خرست
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب: مثنوی
تعداد ابیات: ۲۷
این گوهر را بشنوید

این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.

برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.

گوهر قبلی:فی الجاهل و یظن العالم
گوهر بعدی:التّمثیل فی‌المحبّة والشّکر
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.