هوش مصنوعی:
این متن به موضوعاتی مانند تقدیر، قضا و قدر، عدالت الهی، قصاص، و رابطه‌ی انسان با خدا می‌پردازد. شاعر از زبان خود و با استناد به آیات و احادیث، به بیان این مفاهیم می‌پردازد و تأکید می‌کند که همه‌چیز در دست خداست و انسان باید به حکمت الهی اعتماد کند. همچنین، متن به موضوعاتی مانند حیات پس از مرگ، شهادت، و نقش درد و رنج در رشد انسان اشاره می‌کند.
رده سنی:
18+
متن دارای مفاهیم عمیق فلسفی، عرفانی و دینی است که درک آن نیاز به بلوغ فکری و تجربه‌ی زندگی دارد. همچنین، برخی از مفاهیم مانند قصاص و مرگ ممکن است برای مخاطبان جوان‌تر سنگین و پیچیده باشد.
بخش ۱۶۷ - گفتن پیغامبر صلی الله علیه و سلم به گوش رکابدار امیر المومنین علی کرم الله وجهه کی کشتن علی بر دست تو خواهد بودن خبرت کردم
من چُنان مَردم که بر خونیِّ خویش
نوشِ لُطْفِ من نَشُد در قَهْرْ نیش
گفت پیغامبر به گوشِ چاکَرَم
کو بُرَد روزی زِ گردنْ این سَرَم
کرد آگَهْ آن رسول از وَحْیِ دوست
که هَلاکَم عاقِبَت بر دستِ اوست
او هَمی گوید بِکُش پیشین مرا
تا نَیایَد از من این مُنْکَر خَطا
من هَمی گویم چو مرگِ مَن زِ توست
با قَضا من چون تَوانَم حیله جُست؟
او همی اُفْتَد به پیشم کِی کَریم
مَر مرا کُن از برایِ حَق دو نیم
تا نه‌آیَد بر من این اَنْجامِ بَد
تا نَسوزَد جانِ مَنْ بر جانِ خَود
من هَمی گویم بُرو جَفَّ الْقَلَم
زان قَلَم بَسْ سَرنِگون گردد عَلَم
هیچ بُغْضی نیست در جانم زِ تو
زان که این را من نمی‌دانم زِ تو
آلَتِ حَقّی تو، فاعِلْ دستِ حَق
چون زَنَم بر آلَتِ حَقْ طَعْن و دَق؟
گفت او پس آن قِصاصْ از بهر چیست؟
گفت هم از حَقّ و آن سِرِّ خَفی‌ست
گَر کُند بر فِعْلِ خود او اِعْتِراض
زِاعْتِراضِ خود بِرویانَد ریاض
اعتراضْ او را رَسَد بر فِعْلِ خَود
زان که در قَهْر است و در لُطْفْ او اَحَد
اَنْدرین شهرِ حوادثْ میرْ اوست
در مَمالِکْ مالِکِ تَدبیرْ اوست
آلَتِ خود را اگر او بِشْکَنَد
آن شِکَسته گشته را نیکو کُند
رَمْزِ نَنَسَخْ آیَةً اَوْ نُنْسِها
نأْتِ خَیْرًا در عَقَب می‌دان مَها
هر شَریعَت را که حَق مَنْسوخ کرد
او گیا بُرد و عِوَض آوَرْد وَرْد
شب کُند مَنْسوخْ شُغلِ روز را
بین جَمادیِّ خِرَد اَفْروز را
باز شب مَنْسوخ شُد از نورِ روز
تا جَمادی سوخت زان آتش‌فُروز
گَرچه ظُلْمَت آمد آن نَوْم و سُبات
نه دَرونِ ظُلْمَت است آبِ حَیات؟
نه در آن ظِلْمَت خِرَدها تازه شُد؟
سَکْته‌‌یی سَرمایهٔ آوازه شُد؟
که زِ ضِدها ضِدِّها آمد پَدید
در سُوَیْدا روشنایی آفرید
جنگِ پیغامبر مَدارِ صُلح شُد
صُلحِ این آخِر زمانْ زان جنگ بُد
صد هزاران سَر بُرید آن دِلْسِتان
تا اَمان یابَد سَرِ اَهلِ جهان
باغْبان زان می‌بُرَد شاخِ مُضِر
تا بِیابَد نَخْلْ قامَت‌ها و بِر
می‌کَنَد از باغْ دانا آن حَشیش
تا نِمایَد باغ و میوه خُرَّمیش
می‌کَنَد دندانِ بَد را آن طَبیب
تا رَهَد از دَرد و بیماری حَبیب
پَسْ زیادت‌ها دَرونِ نَقْص‌هاست
مَر شهیدان را حَیات اَنْدر فَناست
چون بُریده گشت حَلْقِ رِزْق‌خوار
یُرْزَقُونَ فَرِحینَ شُد گُوار
حَلْقِ حیوانْ چون بُریده شُد به عَدل
حَلْقِ انسان رُست و اَفْزونید فَضْل
حَلْقِ انسان چون بِبُرَّد هین بِبین
تا چه زایَد، کُن قیاسِ آن بَرین
حَلْقِ ثالِث زایَد و تیمارِ او
شَربَتِ حَق باشد و اَنْوارِ او
حَلْقِ بُبْریده خورَد شَربَت، ولی
حَلْقِ از لا رَسته، مُرده در بَلی
بَسْ کُن ای دونْ‌هِمَّتِ کوتَه‌بَنان
تا کِی‌اَت باشد حیاتِ جانْ به نان؟
زان نداری میوه‌‌یی مانندِ بید
کآبِ رو بُردی پِیِ نانِ سِپید
گَر ندارد صَبر زین نانْ جانِ حِسْ
کیمیا را گیر و زَرْ گردانْ تو مِسْ
جامه‌شویی کرد خواهی ای فُلان
رو مَگَردان از مَحلّه‌یْ گازُران
گَرچه نان بِشْکَست مَر روزه‌یْ تو را
در شِکَسته‌بَند پیچ و بَرتَر آ
چون شِکَسته‌بَند آمد دستِ او
پَسْ رَفو باشد یَقینْ اِشْکَستِ او
گر تو آن را بِشْکَنی گوید بیا
تو دُرُستَش کُن، نداری دست و پا
پس شِکَستن حَقِّ او باشد، که او
مَر شِکَسته گشته را دانَد رَفو
آن کِه داند دوخت، او دانَد دَرید
هرچه را بِفْروخت، نیکوتَر خرید
خانه را ویران کُند، زیر و زَبَر
پَسْ به یک ساعت کُند مَعْمورتَر
گَر یکی سَر را بِبُرَّد از بَدَن
صد هزاران سَر بَر آرَد در زَمَن
گَر نَفَرمودی قِصاصی بر جُنات
یا نگفتی فِی اَلْقِصاص آمد حَیات
خود که را زَهره بُدی تا او زِ خَود
بر اسیرِ حُکْمِ حَقْ تیغی زَنَد؟
زان که دانَد هرکِه چَشمَش را گُشود
کان کُشَنده سُخْرهٔ تَقدیر بود
هرکِه را آن حُکْم بر سَر آمدی
بر سَرِ فرزند هم تیغی زدی
رو بِتَرس و طَعْنه کَم زَن بر بَدان
پیشِ دامِ حُکْمْ عَجْزِ خود بِدان
نوشِ لُطْفِ من نَشُد در قَهْرْ نیش
گفت پیغامبر به گوشِ چاکَرَم
کو بُرَد روزی زِ گردنْ این سَرَم
کرد آگَهْ آن رسول از وَحْیِ دوست
که هَلاکَم عاقِبَت بر دستِ اوست
او هَمی گوید بِکُش پیشین مرا
تا نَیایَد از من این مُنْکَر خَطا
من هَمی گویم چو مرگِ مَن زِ توست
با قَضا من چون تَوانَم حیله جُست؟
او همی اُفْتَد به پیشم کِی کَریم
مَر مرا کُن از برایِ حَق دو نیم
تا نه‌آیَد بر من این اَنْجامِ بَد
تا نَسوزَد جانِ مَنْ بر جانِ خَود
من هَمی گویم بُرو جَفَّ الْقَلَم
زان قَلَم بَسْ سَرنِگون گردد عَلَم
هیچ بُغْضی نیست در جانم زِ تو
زان که این را من نمی‌دانم زِ تو
آلَتِ حَقّی تو، فاعِلْ دستِ حَق
چون زَنَم بر آلَتِ حَقْ طَعْن و دَق؟
گفت او پس آن قِصاصْ از بهر چیست؟
گفت هم از حَقّ و آن سِرِّ خَفی‌ست
گَر کُند بر فِعْلِ خود او اِعْتِراض
زِاعْتِراضِ خود بِرویانَد ریاض
اعتراضْ او را رَسَد بر فِعْلِ خَود
زان که در قَهْر است و در لُطْفْ او اَحَد
اَنْدرین شهرِ حوادثْ میرْ اوست
در مَمالِکْ مالِکِ تَدبیرْ اوست
آلَتِ خود را اگر او بِشْکَنَد
آن شِکَسته گشته را نیکو کُند
رَمْزِ نَنَسَخْ آیَةً اَوْ نُنْسِها
نأْتِ خَیْرًا در عَقَب می‌دان مَها
هر شَریعَت را که حَق مَنْسوخ کرد
او گیا بُرد و عِوَض آوَرْد وَرْد
شب کُند مَنْسوخْ شُغلِ روز را
بین جَمادیِّ خِرَد اَفْروز را
باز شب مَنْسوخ شُد از نورِ روز
تا جَمادی سوخت زان آتش‌فُروز
گَرچه ظُلْمَت آمد آن نَوْم و سُبات
نه دَرونِ ظُلْمَت است آبِ حَیات؟
نه در آن ظِلْمَت خِرَدها تازه شُد؟
سَکْته‌‌یی سَرمایهٔ آوازه شُد؟
که زِ ضِدها ضِدِّها آمد پَدید
در سُوَیْدا روشنایی آفرید
جنگِ پیغامبر مَدارِ صُلح شُد
صُلحِ این آخِر زمانْ زان جنگ بُد
صد هزاران سَر بُرید آن دِلْسِتان
تا اَمان یابَد سَرِ اَهلِ جهان
باغْبان زان می‌بُرَد شاخِ مُضِر
تا بِیابَد نَخْلْ قامَت‌ها و بِر
می‌کَنَد از باغْ دانا آن حَشیش
تا نِمایَد باغ و میوه خُرَّمیش
می‌کَنَد دندانِ بَد را آن طَبیب
تا رَهَد از دَرد و بیماری حَبیب
پَسْ زیادت‌ها دَرونِ نَقْص‌هاست
مَر شهیدان را حَیات اَنْدر فَناست
چون بُریده گشت حَلْقِ رِزْق‌خوار
یُرْزَقُونَ فَرِحینَ شُد گُوار
حَلْقِ حیوانْ چون بُریده شُد به عَدل
حَلْقِ انسان رُست و اَفْزونید فَضْل
حَلْقِ انسان چون بِبُرَّد هین بِبین
تا چه زایَد، کُن قیاسِ آن بَرین
حَلْقِ ثالِث زایَد و تیمارِ او
شَربَتِ حَق باشد و اَنْوارِ او
حَلْقِ بُبْریده خورَد شَربَت، ولی
حَلْقِ از لا رَسته، مُرده در بَلی
بَسْ کُن ای دونْ‌هِمَّتِ کوتَه‌بَنان
تا کِی‌اَت باشد حیاتِ جانْ به نان؟
زان نداری میوه‌‌یی مانندِ بید
کآبِ رو بُردی پِیِ نانِ سِپید
گَر ندارد صَبر زین نانْ جانِ حِسْ
کیمیا را گیر و زَرْ گردانْ تو مِسْ
جامه‌شویی کرد خواهی ای فُلان
رو مَگَردان از مَحلّه‌یْ گازُران
گَرچه نان بِشْکَست مَر روزه‌یْ تو را
در شِکَسته‌بَند پیچ و بَرتَر آ
چون شِکَسته‌بَند آمد دستِ او
پَسْ رَفو باشد یَقینْ اِشْکَستِ او
گر تو آن را بِشْکَنی گوید بیا
تو دُرُستَش کُن، نداری دست و پا
پس شِکَستن حَقِّ او باشد، که او
مَر شِکَسته گشته را دانَد رَفو
آن کِه داند دوخت، او دانَد دَرید
هرچه را بِفْروخت، نیکوتَر خرید
خانه را ویران کُند، زیر و زَبَر
پَسْ به یک ساعت کُند مَعْمورتَر
گَر یکی سَر را بِبُرَّد از بَدَن
صد هزاران سَر بَر آرَد در زَمَن
گَر نَفَرمودی قِصاصی بر جُنات
یا نگفتی فِی اَلْقِصاص آمد حَیات
خود که را زَهره بُدی تا او زِ خَود
بر اسیرِ حُکْمِ حَقْ تیغی زَنَد؟
زان که دانَد هرکِه چَشمَش را گُشود
کان کُشَنده سُخْرهٔ تَقدیر بود
هرکِه را آن حُکْم بر سَر آمدی
بر سَرِ فرزند هم تیغی زدی
رو بِتَرس و طَعْنه کَم زَن بر بَدان
پیشِ دامِ حُکْمْ عَجْزِ خود بِدان
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب: مثنوی
تعداد ابیات: ۴۹
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:بخش ۱۶۶ - جواب گفتن امیر المؤمنین کی سبب افکندن شمشیر از دست چه بوده است در آن حالت
گوهر بعدی:بخش ۱۶۸ - تعجب کردن آدم علیه‌السلام از ضلالت ابلیس لعین و عجب آوردن
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
