درباره ملا احمد نراقی (کلیک کنید)
حاج ملا احمد بن محمد مهدی فاضل نراقی متخلص به صفایی (زادهٔ ۱۴ جمادیالثانی سال ۱۱۸۵ یا ۱۱۸۶ ه.ق – درگذشته ۱۲۴۵ قمری) دانشمند و مجتهد شیعه، نویسنده و شاعر دورهٔ قاجار بود.
آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
ملا احمد نراقی
مثنوی طاقدیس
بخش ۱
بخش ۲
بخش ۳ - حدیث قدسی:من تقرب الی شبراً تقربت ذراعا و من تقرب ذراعا تقربت باعا
بخش ۴ - بیان بقیه قصه طوطی و شاه
بخش ۵ - به جزیره فرستادن شاه طوطی را
بخش ۶ - در بیان عهد و پیمان گرفتن شاه از طوطی
بخش ۷ - نصیحت شاه برای طوطی
بخش ۸ - حدیث:من مات ولم یعرف امام زمانه فقد مات میتة الجاهلیه
بخش ۹ - عهد و میثاق شاه با طوطی
بخش ۱۰ - امر الهی به ملائکه به سجده ی حضرت آدم و معنی عبودیت و وظیفه ی آن
بخش ۱۱ - تمرد شیطان از سجده آدم
بخش ۱۲ - داستان گرگ و خر و مذمت حرص و طمع
بخش ۱۳ - مناجات با قاضی الحاجات
بخش ۱۴ - رجوع به داستان گرگ و خر و ذلت عاقبت طمع کاری
بخش ۱۵ - قصه ی کودک و ذلت طماع از طمع
بخش ۱۶ - بقیه ی قصه گرگ و خر
بخش ۱۷ - بیان بقیه ی تمرد شیطان از امر حق تعالی و مردود شدن آن
بخش ۱۸ - قرار گرفتن دل در جانب چپ
بخش ۱۹ - بیان مکر و عداوت شیطان به فرزندان آدم
بخش ۲۰ - اشاره به حدیث شریف موتوا قبل ان تموتوا
بخش ۲۱ - نداهای جان پس از جدایی از تن
بخش ۲۲ - راه وصول به مقصد
بخش ۲۳ - بیان اینکه اینها همه طلسم است و هرکه آن را بشکند به مقصد می رسد
بخش ۲۴ - بیان نکوهش دنیا و مذمت اهل دنیا
بخش ۲۵ - بیان در رنج سلاطین و حکام
بخش ۲۶ - در بیان حال و ابتلای ارباب جاه و مکنت
بخش ۲۷ - رنج و محنت اهل زرع و تجارت و ثروت
بخش ۲۸ - ادامه ی داستان طوطی و شاه و رفتن به جزیره
بخش ۲۹ - گرفتار شدن پادشاه به دست زنگیان
بخش ۳۰ - تتمه حال پادشاه و زنگیان
بخش ۳۱ - حکایت آدم آبی و سیاحت او در روی زمین
بخش ۳۲ - امر سیم که آدم آبی بیان کرد از بیوفایی دنیا
بخش ۳۳ - اهل و عیال، فرزند طماع یا دشمنان دوست نما
بخش ۳۴ - دنباله داستان شاه و گرفتاری او به دست زنگیان
بخش ۳۵ - حکایت
بخش ۳۶ - در بیان آنکه جمیع آفات و آلام از خودبینی می باشد
بخش ۳۷ - پندار و خودبینی موری که پر درآورده
بخش ۳۸ - منازعه ی جسم و جان و میل به عالم علوی و سفلی
بخش ۳۹ - حکایت در سیر و سلوک بسوی حق
بخش ۴۰ - در بیان اینکه مکث در دنیا بر هرکس محال است
بخش ۴۱ - در بیان آنکه چون سفر را نهایت نیست لازم می آید سبکبار و چالاک بود
بخش ۴۲ - بیان اینکه به جهت امتحان دیدنیها پوشیده می شود
بخش ۴۳ - حکایت خلیفه با طاوس یمانی
بخش ۴۴ - مناجات به درگاه قاضی الحاجات
بخش ۴۵ - در بیان اشتیاق به تشرف سرّمن رأی و استمداد از امام عصر ع
بخش ۴۶ - بقیه داستان طوطی و شاه
بخش ۴۷ - گرد آمدن اطفال به دور فخر کاینات ص
بخش ۴۸ - طلب کردن حسنین شتر از جد بزرگوار در روز عید
بخش ۴۹ - در بیان اینکه پیغمبر از پدر مهربانتر است
بخش ۵۰ - در توسل جستن به فخر کاینات حضرت خاتم انبیاء ص
بخش ۵۱ - تتمه حدیث روز عید و حضرات حسنین
بخش ۵۲ - در بیان حدیث لولاک لما خلقت الافلاک
بخش ۵۳ - داستان سید انبیاء ص با کودکان عرب
بخش ۵۴ - خریدن خاتم انبیاء ص خود را به گردکان
بخش ۵۵ - مرد عارفی که شنید مکالمه ی زن را با شوهر
بخش ۵۶ - شرح حدیث قدسی کنت کنزاً مخفیاً فاحببت ان اعرف فخلقت الخلق لکی اعرف
بخش ۵۷ - تتمه حکایت مرد عارف با زن خود
بخش ۵۸ - در بیان اشاره به حدیث نیة المؤمن خیر من عمله
بخش ۵۹ - حکایت عارفی که شب به گدایی و دریوزه رفت
بخش ۶۰ - حکایت سمنون محب که بلا طلبید و طاقت نیاورد و از پا درآمد
بخش ۶۱ - رجوع به حکایت عارف خانه نشین با زن خود
بخش ۶۲ - جواب زن به شوهر خود
بخش ۶۳ - جواب دادن مرد عارف زن خود را
بخش ۶۴ - حکایت آمدن عرب شترسوار به شهر ری و سؤال اهل شهراز او و احوال کاروان آن عرب
بخش ۶۵ - تتمه جواب مرد عارف زن را
بخش ۶۶ - جواب دادن زن مرد را
بخش ۶۷ - حکایت آن شکم پرست پرخور که از قرآن کلوا و اشربوا را آموخته بود
بخش ۶۸ - در بیان مذمت و نکوهش فلاسفه
بخش ۶۹ - در بیان رفتن شیطان به در خانه ی فرعون
بخش ۷۰ - در نکوهش صوفیان این زمان و نارسا بودن افعال با اقوالشان
بخش ۷۱ - حکایت آن شخص که مرید صوفیان شد و به واسطه اعمال آنها نادم گردید
بخش ۷۲ - در نکوهش فقهای بی عمل
بخش ۷۳ - تتمه حکایت مرد عارف و زن خود
بخش ۷۴ - در بیان گفتگوی شخصی با شترمرغ
بخش ۷۵ - حکایت آن صوفی که در حال وجد خود را بر امردی افکند
بخش ۷۶ - در بیان آمدن مرد عارف به تحصیل زاد
بخش ۷۷ - خوردن لقمان میوه ی تلخ را از دست خواجه ی خود
بخش ۷۸ - در بیان قطع شدن دست عارف در آن شب
بخش ۷۹ - حکایت عاشقی که معشوق او را از بام افکند
بخش ۸۰ - در بیان شناختن شخصی آن مرد عارف را
بخش ۸۱ - تتمه احوال سید انبیا با کودکان عرب
بخش ۸۲ - حکایت مدرسی که به جهت حضور شخصی که او را عالم تصور کرد درس نگفت
بخش ۸۳ - بقیه حکایت آن جاهل در مجلس درس شیخ کامل
بخش ۸۴ - اشاره به حدیث انماالمرء مخبو تحت لسانه
بخش ۸۵ - در بیان اینکه وهم از حسد شیطان است و اشاره به قل الروح من امر ربی
بخش ۸۶ - در بیان حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه
بخش ۸۷ - در بیان کل مامیز تموه با رهامکم فهو مخلوق مثلکم و مردود الیکم
بخش ۸۸ - در مذمت تقلید و نکوهش ارباب آن
بخش ۸۹ - در بیان حدیث العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان
بخش ۹۰ - در بیان اینکه وهم از حزب شیطان است
بخش ۹۱ - در بیان اهریمن نفس
بخش ۹۲ - در بیان راه تسخیر شیطان حصار دل را
بخش ۹۳ - در تفسیر آیه مبارکه و من یعش عن ذکرالرحمن الی آخر
بخش ۹۴ - در بیان نوحه گری و ماتم داری بدن از مفارقت روح و حسرت بعدالموت
بخش ۹۵ - مناجات به درگاه قاضی الحاجات
بخش ۹۶ - حکایت عبدالمطلب با ابرهه که قصد خراب کردن کعبه کرد
بخش ۹۷ - تتمه حکایت عبدالمطلب با ابرهه
بخش ۹۸ - تضرع به درگاه بی نیاز چاره ساز
بخش ۹۹ - تتمه حکایت ابرهه و استغاثه به ولی عصر ع
بخش ۱۰۰ - تتمه داستان طوطی و شاه
بخش ۱۰۱ - حکایت شخصی که به چاه رفت و در ته چاه اژدها دید
بخش ۱۰۲ - در بیان عسل خاک آلوده در وسط چاه و مشغول شدن به آن
بخش ۱۰۳ - حکایت زبون شدن پلنگ در دست آدمیزاد
بخش ۱۰۴ - مناجات به درگاه قاضی الحاجات
بخش ۱۰۵ - حکایت یکی از آشنایان این زمان و محبان صوری
بخش ۱۰۶
بخش ۱۰۷ - در صفت عشق و کیفیت آن
بخش ۱۰۸ - حکایت زلیخا و ملاقات او یوسف علیه السلام را
بخش ۱۰۹ - در بیان منع کردن مجنون فصاد را که نشتر به بدن لیلی می رسد
بخش ۱۱۰ - در بیان گردیدن مجنون گرد سگ کوی لیلی
بخش ۱۱۱ - حکایت شوریده ای که به کلیسای نصاری رفت
بخش ۱۱۲ - در بیان آنکه نزد عاقل هرچه هست علامت توحید است و معنی بی نشانی خدا چیست
بخش ۱۱۳ - تتمه حکایت آن مرد شوریده حال
بخش ۱۱۴ - در بیان حکایت میرفندرسکی و کفار روم و فرنگ
بخش ۱۱۵ - اتمام اذان مرحوم میرقدس سره و احرام بستن به نماز
بخش ۱۱۶ - رجوع به تتمه حکایت مرد شوریده ی هروی و اهل کلیسا
بخش ۱۱۷ - مطلع شدن شیخ فقیه از عمل و قول آن شوریده
بخش ۱۱۸ - در بیان طریق تحصیل علم و معرفت و رسیدن به اجتهاد و یقین
بخش ۱۱۹ - بیان حدیث الطرق الی الله بعدد انفاس الخلایق
بخش ۱۲۰ - در مناجات با قاضی الحاجات و استغاثه به آستان امام عصر ع
بخش ۱۲۱ - رجوع به تتمه حکایت زلیخا و حضرت یوسف
بخش ۱۲۲ - اشاره به حدیث قدسی که فرمود دل دوستان خود را از طینت ابراهیم و موسی و عیسی و محمد ص آفریده ام
بخش ۱۲۳ - حکایت شعیب پیغمبر و گریه کردن او
بخش ۱۲۴ - اشاره به قول شاه اولیا در دعای کمیل:فهبنی یا الهی و سیدی و مولای صبرت علی عذابک فکیف اصبر علی فراقک
بخش ۱۲۵ - گفتن شعیب که گریه ام از شوق جنت و ترس جهنم نیست
بخش ۱۲۶ - سؤال شخصی از امام صادق ع شرح بهشت را و جواب آن حضرت
بخش ۱۲۷ - خواهش بنده ی مقرب خلوت جلال و مشاهده ی انوار جمال
بخش ۱۲۸ - سبب تعلق روح قدسی به بدن و مجاورت غضب و شهوت
بخش ۱۲۹ - امیر معزول که شغل ابریق داری مبرز پیش گرفت
بخش ۱۳۰ - رجوع به حدیث بنده ی مقرب
بخش ۱۳۱ - در بیان طلبیدن پروردگار بنده مقرب خود را به خلوت دارالنور و اشاره به آیه ی مبارکه سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی
بخش ۱۳۲ - حکایت جوانی که پدرش او را زن داد و گریختن داماد شب زفاف
بخش ۱۳۳ - بقیه حکایت حضرت شعیب
بخش ۱۳۴ - جواب حق سبحانه و تعالی با حضرت شعیب ع
بخش ۱۳۵ - «سبوح قدوس رب الملائکة والروح» گفتن جبرئیل و بیهوش شدن ابراهیم خلیل
بخش ۱۳۶ - رجوع به تتمه حکایت خلیل الرحمن
بخش ۱۳۷ - شاه اولیا که فرمود الهی ما عبدتک خوفاً من نارک
بخش ۱۳۸ - حکایت بشر حافی و توبه او بر دست حضرت امام موسی کاظم ع
بخش ۱۳۹ - حکایت دهقان و کشت او
بخش ۱۴۰ - مکالمه حضرت موسی ع با آن پیر گبر و ایمان آوردن گبر
بخش ۱۴۱ - اثبات قدرت و ثبوت معاد جسمانی و رفع شبهه از منکرین معاد
بخش ۱۴۲ - رجوع به تتمه حکایت بشر حافی
بخش ۱۴۳ - در بیان حسنات الابرار سیئات المقربین
بخش ۱۴۴ - رجوع به باقی داستان حضرت خلیل الرحمن
بخش ۱۴۵ - بیان حدیث اکثر اهل الجنة البلها
بخش ۱۴۶ - رجوع به بقیه حکایت ابراهیم خلیل الرحمن علیه السلام
بخش ۱۴۷ - در بیان آرزوی کفار بازگشتن را به دنیای ظلمت سرای
بخش ۱۴۸ - در بیان فناء فی الله والتسلیم الی الله
بخش ۱۴۹ - توضیح معنی فناء فی الله و اقسام آن
بخش ۱۵۰ - علت اینکه زحل چرا روزها دیده نمی شود
بخش ۱۵۱ - مناجات و تضرع به درگاه حضرت قاضی الحاجات
بخش ۱۵۲ - تحقیق در بیان فناء فی الله و اشاره بطریق وصول الی الله
بخش ۱۵۳ - در بیان آیه ی الله نورالسموات والارض و اشاره به مقام ولایت امیرمؤمنان
بخش ۱۵۴ - حکایت ماه که دنباله خورشید را گرفته
بخش ۱۵۵ - در تضرع و تذلل و مناجات به درگاه حضرت حق تعالی
بخش ۱۵۶ - داستان خیک که بر روی آب دریا افتاده بود
بخش ۱۵۷ - در مناجات با حضرت قاضی الحاجات
بخش ۱۵۸ - عشق و جان بازی پروانه در پای شمع
بخش ۱۵۹ - مناجات با قاضی الحاجات
بخش ۱۶۰ - فرق میان عقل و ادراک
بخش ۱۶۱ - حکایت مرغی با جفت خود
بخش ۱۶۲ - دنباله صحبت مرغ با جفت خود
بخش ۱۶۳ - تأویل و تمثیل دو مرغ
بخش ۱۶۴ - حکایت مردی ظالم که عامل اهل بازار بود
بخش ۱۶۵ - ستمکار دیگر و سوء عاقبت ظالم
بخش ۱۶۶ - صیادی که با رفیق خود از پی صید رفتند
بخش ۱۶۷ - حکایت امیری که گرفتار شد و بیان سوء عاقبت ظالم
بخش ۱۶۸ - به آتش افکندن خلیل الرحمن را
بخش ۱۶۹ - حدیث لولا ان الشیاطین یحومون حول قلوب بنی آدم نظروا الی ملکوت السموات والارض
بخش ۱۷۰ - در بیان آیه انا عرضنا الامانه
بخش ۱۷۱ - در بیان مکالمه خدا با روح
بخش ۱۷۲ - در بیان قبول کردن آدم امانت را
بخش ۱۷۳ - در بیان قصه ی لر که رندان فریبش دادند
بخش ۱۷۴ - تتمه ی قصه خواجه سهم الدین لر
بخش ۱۷۵ - تطبیق حکایت بر احوال آدمی
بخش ۱۷۶ - سوزانیدن زنان هندوان خود را با شوهران
بخش ۱۷۷ - آرزوی کسی که سؤالی بکند از مردگان
بخش ۱۷۸ - بقیه حکایت به آتش انداختن ابراهیم خلیل الرحمن ع
بخش ۱۷۹ - در بیان آتش انداختن زاغان سمند را
بخش ۱۸۰ - در بیان رجوع به حکایت خلیل الرحمن
بخش ۱۸۱ - آمدن ملائکه سموات به یاری خلیل الرحمن
بخش ۱۸۲ - جدا شدن خلیل از منجنیق و آمدن روح القدس به یاری او
بخش ۱۸۳ - علو مقام و مرتبه رضاء بقضای الهی و تسلیم
بخش ۱۸۴ - داستان آن گدا که هرچه به او دادند نگرفت
بخش ۱۸۵ - رجوع به حکایت گدای عاشق
بخش ۱۸۶ - گلستان شدن آتش از برای ابراهیم
بخش ۱۸۷ - بلندی رفتن نمرود به تماشای سوختن حضرت خلیل ع
بخش ۱۸۸ - تاجری که همه سرمایه ی خود را بوق حمام خرید
بخش ۱۸۹ - داستان آن بازرگان که خرما از بغداد به بصره برد بفروشد
بخش ۱۹۰ - جواب دادن بازرگان پادشاه را
بخش ۱۹۱ - تتمه حکایت پسر مهتر تاجر
بخش ۱۹۲ - در خواب دیدن شخصی عابدی را که مرده بود و استفسار احوال آن نشأة
بخش ۱۹۳ - مناجات به درگاه قاضی الحاجات
بخش ۱۹۴ - خدای تعالی فرموده ما غرک بربک الکریم
بخش ۱۹۵ - حکایت آن شخص که خصم گوش او را به دندان مجروح کرده بود
بخش ۱۹۶ - حدیث لاجبر ولا تفویض بل امر بین الامرین
بخش ۱۹۷ - توجیه دیگر از برای حدیث لاجبر ولا تفویض
بخش ۱۹۸ - وجه سوم در بیان جبر و اختیار
بخش ۱۹۹ - بندگی خدا سبب زندگی حقیقی است
بخش ۲۰۰ - بقیه حکایت قاضی و خصم مردی که گوش او مجروح بود
بخش ۲۰۱ - قربانی نمودن خلیل الرحمن ع فرزند خود اسماعیل ع را
بخش ۲۰۲ - رجوع به حکایت ابراهیم خلیل و اسماعیل ع
بخش ۲۰۳ - خواب دیدن ابراهیم ع که اسماعیل را قربان کند
بخش ۲۰۴ - بردن حضرت ابراهیم ع اسماعیل را برای قربانی به صحرای منی
بخش ۲۰۵ - حکایت مرد روستایی ساده که تخم منار کاشت
بخش ۲۰۶ - حکایت آن شخصی که گرفتار دو زن بود و سوء عاقبت آن
بخش ۲۰۷ - بقیه حال حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل ذبیح
بخش ۲۰۸ - رفتن شیطان نزد هاجر به حیله گری و نومید شدنش
بخش ۲۰۹ - نومید شدن شیطان از هاجر و رفتن نزد ابراهیم
بخش ۲۱۰ - رفتن شیطان به نزد حضرت اسماعیل ع
بخش ۲۱۱ - بیان در اشاره به اسرار صلوة و افعال آن به قول بعض از اهل معرفت
بخش ۲۱۲ - در بیان آوردن ابراهیم ع اسماعیل را در قربانگاه منی
بخش ۲۱۳ - در بیان فریب دادن نفس اماره آدمی را
بخش ۲۱۴ - از تسویلات نفس آدمی
بخش ۲۱۵ - در بیان اینکه اسماعیل گفت ستجدنی ان شاءالله من الصابرین
بخش ۲۱۶ - در بیان اراده ی ابراهیم ع ذبح فرزند خود اسماعیل را
بخش ۲۱۷ - شهادت خلاف دادن یکی از ائمه جماعت
بخش ۲۱۸ - بقیه داستان ابراهیم و قربانی کردن فرزند خود اسماعیل را
بخش ۲۱۹ - خطاب آمدن به ابراهیم قد صدقت الرؤیا و فدا آمدن به جهت اسماعیلع
بخش ۲۲۰ - بی نوایی که عاشق دختر پادشاه شد
بخش ۲۲۱ - درخواست پادشاه از آن فقیر که دخترش را بپذیرد
بخش ۲۲۲ - بیرون آمدن جوان خارکن از معبد خود و رفتن به سراپرده ی سلطان
بخش ۲۲۳ - حدیث تفکر ساعة خیر من عبادة سنه و در حدیث دیگر سبعین سنه
بخش ۲۲۴ - تذکار جوان فقیر خارکن به جهت تفکر در احوال خود
بخش ۲۲۵ - راز و نیاز جوانی در مسجد به درگاه حضرت سبحان
بخش ۲۲۶ - مهمانی کردن حضرت سلیمان حیوانات را
بخش ۲۲۷ - دستور یافتن حضرت سلیمان برای مهمانی مخلوقات
بخش ۲۲۸ - رجوع به حکایت جوان چاره جو در مسجد و به مقصد رسیدن او
بخش ۲۲۹ - رجوع به حکایت جوان خارکن که مایل به دختر پادشاه بود
بخش ۲۳۰ - حدیث:المجاز قنطرة الحقیقه
بخش ۲۳۱ - رجوع به حکایت حضرت خلیل الرحمن
بخش ۲۳۲ - پیغام آوردن جبرئیل به حضرت رسول و شهادت امام حسین ع
بخش ۲۳۳ - جواب دادن حضرت رسول صلی الله علیه و آله به جبرئیل ع
بخش ۲۳۴ - روانه شدن جناب امام حسین ع به سمت عراق
بخش ۲۳۵ - خطاب به زمین عراق و کوفه و کربلا و آمدن حضرت سیدالشهداء ع
بخش ۲۳۶ - ورود شاه دین به زمین کربلا
بخش ۲۳۷ - خطاب حضرت سیدالشهداء ع با اصحاب کبار خود در شب عاشورا
بخش ۲۳۸ - روز عاشورا و حالات اصحاب آن حضرت
بخش ۲۳۹ - خطاب حضرت سیدالشهداء ع به اصحاب خود در صبح عاشورا و آماده شدنشان برای قتال
بخش ۲۴۰ - شهادت حضرت علی اصغر در میدان بر روی دست حضرت
بخش ۲۴۱ - اجازه خواستن حضرت علی اکبر از حضرت برای رفتن به جهاد
دیوان اشعار
منتخب غزلیات و قطعات
معراج السعادة
شمارهٔ ۱
شمارهٔ ۲
شمارهٔ ۳
شمارهٔ ۴
شمارهٔ ۵
شمارهٔ ۶
شمارهٔ ۷
شمارهٔ ۸
شمارهٔ ۹
شمارهٔ ۱۰
شمارهٔ ۱۱
شمارهٔ ۱۲
شمارهٔ ۱۳
شمارهٔ ۱۴
شمارهٔ ۱۵
شمارهٔ ۱۶
شمارهٔ ۱۷
شمارهٔ ۱۸
شمارهٔ ۱۹
شمارهٔ ۲۰
شمارهٔ ۲۱
شمارهٔ ۲۲
شمارهٔ ۲۳
شمارهٔ ۲۴
شمارهٔ ۲۵
شمارهٔ ۲۶
شمارهٔ ۲۷
شمارهٔ ۲۸
شمارهٔ ۲۹
شمارهٔ ۳۰
شمارهٔ ۳۱
شمارهٔ ۳۲
باب اول
فصل اول - در بیان بعضی مقدمات نافعه، از بیان حالات نفس و منفعت فضایل اخلاق و مضرت رذایل آن
تأثیر شناختن نفس در تهذیب اخلاق
فصل دوم - ترکیب انسان از جسم و نفس
فصل سوم - راه شناختن نفس
فصل چهارم - حقیقت و ماهیت آدمی
فصل پنجم - سیر به عالم بالا با جنبه روحانی
فصل ششم - لذت و الم جسم و روح
فصل هفتم - مفاسد بیماری نفس و فوائد صحت آن
علم بدون تزکیه، علم نیست
توجه به صحت جسم، و غفلت از صحت و روح
فصل هشتم - حصول ملکات نفسانیه به تکرار اعمال
فصل نهم - فایده علم اخلاق و برتری آن بر سایر علوم
فصل دهم - تهذیب اخلاق و ثمره آن
باب دوم
فصل اول - قوای چهارگانه و تبعیت سایر قوا از آنها
فصل دوم - لذات و ألم قوای چهارگانه
منحصر نبودن لذات در لذات جسم
سعی در استیلای قوه عاقله بر سایر قوا
فصل سوم - قوای چهارگانه سر منشأ نیکیها و بدیها
فصل چهارم - در بیان اینکه نیروی عقل ادراک کلیات می کند و قوه وهم ادراک جزئیات
فصل پنجم - کارفرمائی قوای چهارگانه
فصل ششم - اجناس صفات نکوهیده
فصل هفتم - تقابل صفات فاضله و اوصاف نکوهیده
فصل هشتم - مشتبه شدن صفات رذیله به صفات حسنه
باب سوم
فصل اول - محافظت از اخلاق حمیده
فصل دوم مقدمات تزکیه نفس
فصل سوم - تشخیص امراض نفسانی
اسباب امراض نفسانی
راه معالجه امراض نفسانی
باب چهارم
باب چهارم
مقام اول -
اقسام عدالت و درجات عدول
فصل سوم - عدالت سر منشا کمال و سعادت
فصل چهارم - اتصاف مصلح به عدالت
مقام دوم
مطلب اول - در بیان دو جنس رذیله و ضد آنها
فصل پنجم - حکمت علم به حقایق اشیاست
شرافت و فضیلت علم
آداب و شروط تعلیم و تعلم
فایده دوم - درجات علم از نظر شرافت و وجوب تحصیل
در تحصیل علم الهی
احتراز از معاصی سبب اعتقاد جازم
تلقین ترجمه عقائد به اطفال
وجوب عینی علم اخلاق
علم مقدمه عمل
مطلب دوم رذائلی که از جربزه و جهل ناشی می شوند
یقین و اقل مراتب آن
علامات صاحب یقین
مراتب یقین
شرک و اقسام آن
فصل - توحید و اقسام آن
فصل - علائم ترقی در مراتب توحید
فصل - آشنائی با اسرار ملک و ملکوت
صفت چهارم - خواطر نفسانی و وساوس شیطانی
افکاری که دل را مشغول می کند
فصل - اقسام الهام و وسوسه و علامات آنها
فصل - مضرات وساوس شیطانی و خواطر نفسانی
فصل - معالجه امراض نفسانی
غفلت از خدا سبب وسوسه شیطان
ذکر قلبی مانع وساوس و خواطر
چهار مرتبه ذکر
فایده - کیفیت سد ابواب خواطر، و رفع وساوس
فصل - خواطر و افکار نیکو و ستوده
تدبر در آفرینش و صنع پروردگار
در عجایب خلقت پشه و زنبور
قدرت نمائی حق در خلقت انسان
تدبر در خلقت استخوان ها و رگهای بدن
اسرار و عجایب خلقت چشم
در عجایب خلقت گوش
حکمتهای نهفته در صورت انسان
عجایب دستگاه گوارش
عجایب خلقت دل انسان
نگاهی به چگونگی خلقت دستها و انگشتان
ترکیب خلقت و آفرینش پا
تمهیدات الهی جهت ورود انسان به دنیا
نقش قوه خیال و واهمه و عاقله
آیات آفاقی، مشاهده قدرت پروردگار
عجایب کوهها
انواع گیاهان و فوائد آنها
درختان و شکوفایی آنها
اصناف حیوانات
عجایب دریاها
تفکر در خلقت فضا و کرات آسمانی
عظمت آسمانها
تفکر در اعمال و رفتار خود
صفات مکر و حیله
مقام سیم
ترس و اقسام آن
فصل - انواع ترس های ناپسند
علل ترس از مرگ
فصل - اطمینان قلب و طریقه تحصیل آن
ایمنی از مکر خدا
فصل اول - سبب ایمنی از مکر خدا
فصل دوم - خوف از خدا و انواع آن
فصل سوم - مکروهاتی که سر منشأ خوف و ترس است
ترس از سوء عاقبت
فصل چهارم - خوف از خدا عالی ترین درجه خوف
فصل پنجم - کیفیت تحصیل صفت خوف از خدا
فصل - علت نترسیدن از سوء خاتمه
یأس و ناامیدی از رحمت خدا
فصل - رجاء و امیدواری به خدا
آیات و اخبار در فضیلت رجاء
اموری که باعث نجات مومنان و امید گنهکاران است
رجاء و امیدواری بدون طاعت
فصل - خوف اصلح است یا رجاء؟
فصل - طریقه تحصیل رجاء
صفت چهارم - ضعف نفس و سستی آن
فصل - قوت نفس و طریقه تحصیل آن
دون همتی و مذمت آن
بی غیرتی و بی حمیتی
فصل - غیرت در دین و ناموس
غیرت در اولاد و تربیت او
غیرت در مال
عجله و شتابزدگی و مذمت آن
فصل - وقار و طمأنینه
سوء ظن به خدا و خلق
راه معالجه بدگمانی به خدا و خلق
فصل - حسن ظن به خدا و خلق
غضب و اسباب آن
فصل - غضب مفرط و مفاسد آن
فصل - معالجه غضب
فصل - حلم و کظم غیظ
در صدد انتقام بودن و مذمت آن
فصل - عفو و بخشش و فضیلت آن
صفت یازدهم - غلظت و درشتی در گفتار و کردار
شرافت مدارا با مردم
صفت دوازدهم - کج خلقی
معالجه کج خلقی
صفت سیزدهم - عداوت و دشمنی
معالجه عداوت و دشمنی
فصل - مذمت ضرب و شتم، فحش، لعن و طعن
نفرین به مسلمان
صفت چهاردهم - عجب و مذمت آن
فصل - معالجه بیماری عجب
علاج عجب به علم و دانش
علاج عجب به عبادت و طاعت
علاج عجب و ورع و تقوی و نحو اینها
علاج عجب به حسب و نسب
علاج عجب به جمال
علاج عجب به مال
علاج عجب به قدرت
علاج عجب به جاه و منصب
علاج عجب به عقل و زیرکی
فصل - شرافت شکسته نفسی
صفت پانزدهم - کبر و تفاوت آن با عجب
تجسم متکبرین در قیامت
فصل - اقسام تکبر و درجات متکبرین
فصل - راه معالجه تکبر
فصل - نشانه های تکبر و تواضع
فصل - تواضع و فروتنی
فایده - مذموم بودن ذلت و خواری
صفت شانزدهم - تفاخر و مذمت آن
صفت هفدهم - بغی و سرکشی
صفت هیجدهم - علاج خودستایی و تزکیه نفس
صفت نوزدهم - عصبیت
صفت بیستم - کتمان حق
فصل - صفت انصاف
صفت بیست و یکم - قساوت و سنگدلی و علاج آن
مقام چهارم
فصل اول - مذمت شره و شکم پرستی
ثمرات گرسنگی
مفاسد پیروی از شهوت
فصل دوم - مذمت خمود و فواید نکاح
فصل سوم - در بیان صفت نیکوی عفت
مطلب دوم
فصل - حقیقت دنیا فی نفسه
حقیقت دنیا در حق بندگان
فصل - تقسیم دنیا به مذموم و غیر مذموم
فصل - مذمت دنیا و بی ارزشی و بی اعتباری آن
فصل - چیزهایی که دنیا را به آنها تشبیه کرده اند
فصل - دنیای ممدوح و مذموم
اقسام آنچه در دنیا هست
فصل - فقر و غنا و حالتهای آنها
فصل - مذمت مال و مالداری
مدح مال و ثروت
فصل - مفاسد مال و ثروت
فصل - طرق رهایی از مفاسد مال
فصل - زهد و فضیلت آن
زهد از دیدگاه آیات و روایات
فصل - درجات و اقسام زهد
فایده - زاهد حقیقی و علائم او
صفت دوم - مفاسد غنا و بی نیازی
فصل - فقر و اقسام آن
فصل - فضیلت و شرافت فقر
فصل - فضیلت فقیر صابر و راضی، بر غنی شاکر و سخی
فقیر حریص و غنی حریص
فصل - فرق بین فقیر و گدا و مذمت تکدی
اقسام احتیاج ها
صفت سوم - حرص و مفاسد آن
فصل - ملکه قناعت
فصل - راه معالجه صفت حرص، و تحصیل قناعت
صفت چهارم - طمع و مفاسد آن
فصل - شرافت استغنا و قطع طمع
صفت پنجم - بخل و مذمت آن
فصل - فضیلت سخاوت
ایثار، بالاترین مرتبه سخاوت
فصل - علاج مرض بخل
فصل - میانه روی در مصرف مال
فصل - نکات و دقایق باطنی سخاوت
اسرار وجوب زکاه
دوم - آداب انفاق
علاج منت گذاشتن و ایذای فقیر
فایده - آداب انفاق شونده
نفقه اهل و عیال
صدقات مستحبه
آداب مهمانی کردن
آداب میهمان
حق معلوم و حق حصاد
فضیلت و ثواب قرض دادن
مهلت دادن به قرض دار یا حلال کردن او
خوردن مال حرام
فصل - اموال حلال و حرام و مشتبه و درجات آنها
فصل - فضیلت اجتناب از مال حرام
فصل - مداخل مال حلال
اصناف دزدان و گدایان
خیانت و غدر در مال
فرو رفتن در باطل
تکلم به سخنان بیهوده
فصل - فوائد خاموشی و ترک سخنان بیهوده
مقام پنجم
صفت حسد و مفاسد آن
فایده - مراتب حسد
فصل - موجبات حسد
فایده - حسد ورزی هر صنفی به صنف خود
محبت دنیا منشأ همه اسباب حسد
فصل - معالجه مرض حسد با علم و عمل
فایده - حسد مذموم و حرام
فصل - مدح و فضیلت نصیحت و خیرخواهی
اهانت و تحقیر نمودن بندگان خدا
تعظیم و احترام به بندگان خدا
احترام به سادات
صفت سیم - ظلم و مفاسد آن
پاسخ ظالم در روز قیامت
اعانت به ظالم و راضی به فعل او شدن
عدالت و فضیلت آن
فواید دنیوی عدالت
فصل - آثار و لوازم عدالت
فصل - معالجه ستمکاری و تحصیل ملکه عدالت
ترک اعانت مسلمین و عدم اهتمام در امور ایشان
فصل - اهتمام در قضای حوائج مسلمین
کوتاهی و مسامحه در امر به معروف و نهی از منکر
فصل - اهتمام در امر به معروف و نهی از منکر
وجوب امر به معروف و نهی از منکر و شرایط آن
شرایط امر و نهی شونده
فصل - مراتب امر به معروف و نهی از منکر
فصل - مختصری از محرمات شایع در میان مردم
مذمت قهر کردن و دوری از برادران دینی
فصل - فضیلت و ثواب آشتی و الفت
صفت هفتم - قطع رحم و اسباب آن
وجوب و فضیلت صله رحم و فواید آن
صفت هشتم - عقوق والدین و مذمت آن
فضیلت نیکی به والدین
فصل - حقوق همسایگان
صفت نهم - مذمت عیبجوئی کردن
فضیلت عیب پوشی کردن
چون برآید از بدان نیکی و از نیکان بدی
مذمت فاش کردن راز مردم
سخن چینی و نمامی و مفاسد آن
اعتنا نکردن به سخن چین
صفت دوازدهم - افساد میان مردم و عقوبت آن
اصلاح میان مردم و فضل و ثواب آن
صفت سیزدهم - شماتت کردن
صفت چهاردهم - مراء و جدال و مخاصمه
ممدوح بودن خصومت در حق شرعی
صفت پانزدهم - تمسخر و استهزاء کردن
صفت شانزدهم - مزاح، شوخی و بذله گویی
صفت هفدهم - معنی و حقیقت غیبت
غیبت با غیرزبان
شنونده غیبت نیز حکم غیبت کننده را دارد
فصل دوم - آیات و اخبار وارده در حرمت و مذمت غیبت
فصل سوم - معالجه اجمالی غیبت
معالجه تفصیلی غیبت
فصل پنجم - شرافت ستایش و مدح مسلمین
صفت هیجدهم - دروغ گفتن
مواضعی که دروغ گفتن در آنها جایز است
توریه کردن
دروغهای حرامی که مردم در آنها سهل انگارند
فصل - اجتناب از کذب، و طریقه خلاصی از آن
دروغ گفتن مایه رسوایی
فصل - صدق و راستگویی
دروغ در اعمال و رفتار
در اخلاق و مقامات دین
فایده - مفاسد و آفات زبان
خاموشی ضد آفات و مفاسد زبان
صفت نوزدهم - حب جاه، شهرت، و ریاست
فصل - آیات و روایات در مذمت حب جاه طلبی
فصل - ریاست بی ضرر و ممدوح
فصل - علاج علمی و عملی مرض حب جاه و ریاست
معالجه عملی حب جاه
فصل - شرافت گمنامی و بی اعتباری در نظر مردم
صفت بیستم - دوست داشتن مدح و ثنا، و کراهت بدنامی
اسباب مدح و خوش آمدگویی
فصل - معالجه حب مدح و ثناء و کراهت بدنامی
معالجه کراهت از مذمت
صفت بیست و یکم - ریا و خودنمائی
فصل - انواع و اقسام ریا
فصل - مفاسد اقسام ریا و احکام آنها
فصل - علاج ریا
معالجه عملی مرض ریا
فصل - اخلاص
فصل - اخلاص از مقامات مقربین است
صفت بیست و دوم - نفاق و دورویی، و مذمت آن
موارد استثنا شده از نفاق
صفت بیست و سوم - غرور
فصل - طوایف اهل غرور، و اسباب غرور، و معالجه آنها
کفاره و صاحبان مذاهب فاسد
اهل فسق و معاصی
غرور اهل علم
غرور و اعظان
مغرورترین از اهل عبادت
اهل تصوف، و درویشان
سلاطین و حکام و صاحبان قدرت
اغنیا و مالداران
صفت بیست و چهارم - طول امل و اسباب آن
فصل - قصر أمل و فواید آن
طوایف مختلف مردم در رابطه با طول و قصر أمل
فصل - معالجه طول أمل
اصرار بر معاصی وعدم پشیمانی از آن
فصل - توبه و پشیمانی و اسباب آن
فصل - فضیلت توبه
توبه مقبول و شرایط آن
فصل - اقسام توبه و بیان آنها
کمال توبه از نظر امیرالمومنین علی علیه السلام
فایده - اجتناب از کبایر، کفاره گناهان صغیره
اسبابی که گناه صغیره را کبیره می کند
فصل - اقسام توبه کنندگان
فراموشی اعمال خود، و غفلت از محاسبه
فصل - محاسبه و مراقبه
فصل - عقل، تاجر راه آخرت
کیفیت محاسبه نفس
مطالعه احوال صالحان
کراهت و تنفر طبع
فصل - اسباب محبت و اقسام آن
فصل - هیچ دلی از محبت خالی نیست
فصل - محبت خدا بالاترین محبت ها
فصل - در فساد قول کسی که محبت خدا را فقط مواظبت بر طاعات می داند
فصل - محبت خدا کامل ترین لذتهاست
راههای لقاء و مشاهده و وصال حضرت حق
فصل - طریق تحصیل محبت و معرفت خدا
فصل - علائم و آثار محبت خدا
فصل - حقیقت شوق به لقای خدا
حقیقت أنس با خدا
فصل - خلوت و عزلت و فواید آن
فواید مخالطه با مردم
فصل - آیات و اخباری که دلالت می کنند بر اینکه خدا بندگان خود را دوست دارد
فصل - پیرامون حب فی الله و بغض فی الله
صفت بیست و هشتم - اعتراض بر اراده و تقدیرات خدا
فصل - رضا بر قضا و مقدرات الهی
فصل - رضا از ثمرات محبت است
فصل - عدم منافات رضا با دعا
فصل - طریق تحصیل رضا
صفت بیست و نهم - حزن و اندوه بر امور دنیوی و علاج آن
صفت سی ام - مذمت بی اعتمادی به خدا و اعتماد به غیر خدا
فصل - توکل بر خدا و فضیلت آن
فصل - تقسیم امور بندگان
فصل - درجات توکل
فصل - راه تحصیل صفت توکل و علامت حصول آن
صفت سی و یکم - کفران نعمت و شکر نعمت
فصل - فضیلت شکر نعمت
فصل - شناخت اسباب کسب رضای خدا
فصل - شکر نعمت و کفران به اموری که در اختیار انسان است
فصل - شناخت نعمتهای الهی
فصل - فهمیدن و درک غذا قبل از خوردن
فصل - رغبت آدمی به غذا
فصل - حکمتهای نهفته در دانه گندم
فصل - طبقات و اصناف ملائکه و اعمال ایشان
فصل - سبب تقصیر مردم در شکر گزاری
فصل - طریقه تحصیل شکر حضرت باری
صفت سی و دوم - جزع و بی تابی
فصل - صبر و شکیبایی
فصل - صبر در حال رفاه و نعمت
فصل - ثمراتی که بر صبر مترتب می شود
فصل -اموری که طالب صبر باید مراعات نماید
صبر حضرت ایوب علیه السلام
صفت سی و سوم - فسق و خروج از اطاعت خدا