مرحوم دکتر فیاض در حاشیه یادآوری فرموده‌اند که «قسمت موجود کتاب بیهقی از همین جا آغاز می‌شود و آنچه در نسخه‌ها مقدم بر این عبارت دیده می‌شود همه الحاقی است ...» و در پایان کتاب در فصل ملحقات تاریخ بیهقی، دیباچهٔ کتاب را به نقل از چاپ مرحوم ادیب پیشاوری آورده‌اند و به نظر می‌رسد که ذکر آن در حاشیه برای آگاهی بیشتر برخی از خوانندگان و به دست آمدن سر رشته سخن سودمند می باشد.
«گویندهٔ این داستان ابوالفضل بیهقی دبیر از دیدار خویش چنین گوید که چون سلطان ماضی محمود بن سبکتگین غازی غزنوی رضی اللّه عنه در غزنی فرمان یافت و ودیعت جان شیرین را به جان آفرین تسلیم نمود، پسر بزرگ و ولیعهد وی امیر مسعود در سپاهان بود و به سوی همدان و بغداد حرکت می‌خواست کردن و از تخت ملک بسیار دور بود. بناء علی هذا، امنا و ارکان دولت محمودی از قبیل امیر علی قریب حاجب بزرگ و عضدالدوله امیر ابویعقوب یوسف بن ناصرالدین سبکتگین برادر سلطان که سپهسالار بود و امیر حسن وزیر مشهور به حسنک وزیر و بونصر مشکان صاحب دیوان رسالت و بوالقاسم کثیر صاحب دیوان عرض و بکتغدی سالار غلامان سرایی و ابوالنجم ایاز و علی دایه خویش سلطان این جمله با سایر فحول و سترکان بصواب دید یکدیگر دریافت وقت را پسر کهتر سلطان ماضی انار اللّه برهانه امیر ابو احمد محمد را از کوزکانان که به دارالملک نزدیک بود آورده به جای پدر بزرگوارش بر تخت سلطنت نشانیدند و حاجب بزرگ امیر علی قریب که وجیه‌ترین امنای دولت بود در پیش کار ایستاده کارهای دولتی را راندن گرفت. و چون امیر مسعود رحمه اللّه فسخ عزیمت بغداد کرده از سپاهان به ری و از ری به نشابور و از نشابور به هرات رسید باز امیر علی به همداستانی دیگر سترکان امیر محمد را در قلعهٔ کوهتیز تکیناباد موقوف نموده و به عذرخواهی آنچه از روی مصلحت رفته بود این عریضه نبشته به صحابت منگیتراک برادر حاجب بزرگ و بوبکر حصیری ندیم سلطان ماضی به درگاه سلطان شهریار مسعود رضی اللّه عنه انفاذ داشتند» ...

[بنا بر نقل سید ابن طاووس در کتاب «جمال الاسبوع»] نماز آن سرچشمه جود و کرم دو رکعت است که در هر رکعت «یک مرتبه» سوره «حمد» و «هفتاد مرتبه» «توحید» خوانده می شود.
دعای آن حضرت:
اللّهُمَّ رَبَّ الْأَرْوَاحِ الْفَانِیةِ، وَالْأَجْسَادِ الْبَالِیةِ، أَسْأَلُک بِطَاعَةِ الْأَرْوَاحِ الرَّاجِعَةِ إِلَی أَجْسَادِها، وَبِطَاعَةِ الْأَجْسَادِ الْمُلْتَئِمَةِ بِعُرُوقِها، وَبِکلِمَتِک النَّافِذَةِ بَینَهُمْ، وَأَخْذِک الْحَقَّ مِنْهُمْ وَالْخَلائِقُ بَینَ یدَیک ینْتَظِرُونَ فَصْلَ قَضَائِک، وَیرْجُونَ رَحْمَتَک، وَیخَافُونَ عِقَابَک، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلِ النُّورَ فِی بَصَرِی، وَالْیقِینَ فِی قَلْبِی، وَذِکرَک بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ عَلی لِسانِی، وَعَمَلاً صالِحاً فَارْزُقْنِی.

کفعمی در کتاب «بلدالامین» دعایی به روایت از موسی بن جعفر(علیه السلام) نقل کرده و گفته است: این دعا عظیم الشأن و سریع الاجابه است و آن دعا این است:
اللّهُمَّ إِنِّی أَطَعْتُک فِی أَحَبِّ الْأَشْیاءِ إِلَیک وَ هُوَ التَّوْحِیدُ، وَ لَمْ أَعْصِک فِی أَبْغَضِ الْأَشْیاءِ إِلَیک وَ هُوَ الْکفْرُ، فَاغْفِر لِی ما بَینَهُما، یا مَنْ إِلَیهِ مَفَرِّی آمِنِّی مِمَّا فَزِعْتُ مِنْهُ إِلَیک.
اللّهُمَّ اغْفِرْ لِی الْکثِیرَ مِنْ مَعاصِیک، وَاقْبَلْ مِنِّی الْیسِیرَ مِنْ طاعَتِک، یا عُدَّتِی دُونَ الْعُدَدِ، وَیا رَجائِی وَالْمُعْتَمَدَ، وَیا کهْفِی وَالسَّنَدَ، وَیا وَاحِدُ یا أَحَدُ، یا قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ اللّهُ الصَّمَدُ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُواً أَحَدٌ؛
أَسْأَلُک بِحَقِّ مَنِ اصْطَفَیتَهُمْ مِنْ خَلْقِک وَ لَمْ تَجْعَلْ فِی خَلْقِک مِثْلَهُمْ أَحَداً، أَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ تَفْعَلَ بِی ما أَنْتَ أَهْلُهُ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِالْوَحْدانِیةِ الْکبْری، وَالْمُحَمَّدِیةِ الْبَیضاءِ، وَالْعَلَوِیةِ العُلْیا، وَبِجَمِیعِ مَا احْتَجَجْتَ بِهِ عَلی عِبادِک، وَ بِالاسْمِ الَّذِی حَجَبْتَهُ عَنْ خَلْقِک فَلَمْ یخْرُجْ مِنْک إِلّا إِلَیک، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَاجْعَلْ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً، وَارْزُقْنِی مِنْ حَیثُ أَحْتَسِبُ وَ مِنْ حَیثُ لَاأَحْتَسِبُ، إِنَّک تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ.
سپس حاجت خود را بخواه.

در کتاب «اقبال» نمازهای بسیاری [برای این روز] ذکر شده، از جمله «دوازده رکعت» که در هر رکعت سوره «حمد» «یک مرتبه» و سوره «توحید» «یازده مرتبه» خوانده شود.

 زیارتی است که سید ابن طاووس در کتاب «مصباح الزائر» نقل کرده، به این صورت که: «باب السّلام» -یعنی درگاه روضه مقدّسه امیرمؤمنان که ضریح مقدّس از آنجا دیده می شود- را قصد کن؛ پس «سی وچهار» مرتبه «اللّهُ أَکْبَر» بگو، آنگاه زیارت را به این کیفیت ادامه بده:
سَلامُ اللّهِ وَسَلامُ مَلائِکتِهِ الْمُقَرَّبِینَ، وَأَنْبِیائِهِ الْمُرْسَلِینَ، وَعِبادِهِ الصَّالِحِینَ، وَجَمِیعِ الشُّهَداءِ وَالصِّدِّیقِینَ عَلَیک یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَی آدَمَ صَِفْوَةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَی نُوحٍ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَی إِبْراهِیمَ خَلِیلِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَی مُوسی کلِیمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَی عِیسی رُوحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللّهِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ الرَّضِی، وَوَجْهِهِ الْعَلِی، وَصِراطِهِ السَّوِی، السَّلامُ عَلَی الْمُهَذَّبِ الصَّفِی، السَّلامُ عَلَی أَبِی الْحَسَنِ عَلِی بْنِ أَبِی طالِبٍ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، السَّلامُ عَلَی خالِصِ الْأَخِلَّاءِ، السَّلامُ عَلَی الْمَخْصُوصِ بِسَیدَةِ النِّسَاءِ؛
السَّلامُ عَلَی الْمَوْلُودِ فِی الْکعْبَةِ الْمُزَوَّجِ فِی السَّماءِ، السَّلامُ عَلَی أَسَدِ اللّهِ فِی الْوَغی، السَّلامُ عَلَی مَنْ شُرِّفَتْ بِهِ مَکةُ وَمِنی، السَّلامُ عَلَی صاحِبِ الْحَوْضِ وَحامِلِ اللِّواءِ، السَّلامُ عَلَی خَامِسِ أَهْلِ الْعَباءِ، السَّلامُ عَلَی الْبائِتِ عَلَی فِراشِ النَّبِی وَمُفْدِیهِ بِنَفْسِهِ مِنَ الْأَعْداءِ، السَّلامُ عَلَی قالِعِ بابِ خَیبَرَ وَالدَّاحِی بِهِ فِی الْفَضاءِ، السَّلامُ عَلَی مُکلِّمِ الْفِتْیةِ فِی کهْفِهِمْ بِلِسانِ الْأَنْبِیاءِ؛
السَّلامُ عَلَی مُنْبِعِ الْقَلِیبِ فِی الْفَلَا، السَّلامُ عَلَی قالِعِ الصَّخْرَةِ وَقَدْ عَجَزَ عَنْهَا الرِّجالُ الْأَشِدَّاءُ، السَّلامُ عَلَی مُخاطِبِ الثُّعْبانِ عَلَی مِنْبَرِ الْکوْفَةِ بِلِسانِ الْفُصَحاءِ؛ السَّلامُ عَلَی مُخاطِبِ الذِّئْبِ وَمُکلِّمِ الْجُمْجُمَةِ بِالنَّهْرَوانِ وَقَدْ نَخِرَتِ الْعِظامُ بِالْبِلَی، السَّلامُ عَلَی صاحِبِ الشَّفاعَةِ فِی یوْمِ الْوَرَی وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
السَّلامُ عَلَی الْإِمامِ الزَّکی حَلِیفِ الْمِحْرابِ، السَّلامُ عَلَی صاحِبِ الْمُعْجِزِ الْباهِرِ وَالنَّاطِقِ بِالْحِکمَةِ وَالصَّوابِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ عِنْدَهُ تَأْوِیلُ الْمُحْکمِ والْمُتَشابِهِ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکتابِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ رُدَّتْ عَلَیهِ الشَّمْسُ حِینَ تَوارَتْ بِالْحِجابِ، السَّلامُ عَلَی مُحْیی اللَّیلِ الْبَهِیمِ بِالتَّهَجُّدِ وَالاکتِئابِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ خاطَبَهُ جَبْرَئِیلُ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِینَ بِغَیرِ ارْتِیابٍ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
السَّلامُ عَلَی سَیدِ السَّاداتِ، السَّلامُ عَلَی صاحِبِ الْمُعْجِزاتِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ عَجِبَ مِنْ حَمَلاتِهِ فِی الْحُرُوبِ مَلائِکةُ سَبْعِ سَمَاوَاتٍ، السَّلامُ عَلَی مَنْ نَاجَی الرَّسُولَ فَقَدَّمَ بَینَ یدَی نَجْواهُ صَدَقَاتٍ، السَّلامُ عَلَی أَمِیرِ الْجُیوشِ وَصَاحِبِ الْغَزَواتِ، السَّلامُ عَلَی مُخاطِبِ ذِئْبِ الْفَلَواتِ، السَّلامُ عَلَی نُورِ اللّهِ فِی الظُّلُمَاتِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ رُدَّتْ لَهُ الشَّمْسُ فَقَضی مَا فَاتَهُ مِنَ الصَّلاةِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُه.
السَّلامُ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَی سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَی إِمامِ الْمُتَّقِینَ، السَّلامُ عَلَی وَارِثِ عِلْمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَی یعْسُوبِ الدِّینِ، السَّلامُ عَلَی عِصْمَةِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَی قُدْوَةِ الصَّادِقِینَ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
السَّلامُ عَلَی حُجَّةِ الْأَبْرارِ، السَّلامُ عَلَی أَبِی الْأَئِمَّةِ الْأَطْهارِ، السَّلامُ عَلَی الْمَخْصُوصِ بِذِی الْفَقارِ، السَّلامُ عَلَی ساقِی أَوْلِیائِهِ مِنْ حَوْضِ النَّبِی الْمُخْتارِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ مَا اطَّرَدَ اللَّیلُ وَالنَّهارُ، السَّلامُ عَلَی النَّبَاَ الْعَظِیمِ، السَّلامُ عَلَی مَنْ أَنْزَلَ اللّهُ فِیهِ: «وَ إِنَّهُ فِی أُمِّ الْکتابِ لَدَینا لَعَلِی حَکیمٌ»، السَّلامُ عَلَی صِراطِ اللّهِ الْمُسْتَقِیمِ، السَّلامُ عَلَی الْمَنْعُوتِ فِی التَّوْراةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ الْحَکیمِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
پس خود را به ضریح می چسبانی و آن را می بوسی و می گویی:
یا أَمِینَ اللّهِ، یا حُجَّةَ اللّهِ، یا وَلِی اللّهِ، یا صِرَاطَ اللّهِ، زَارَک عَبْدُک وَ وَلِیک اللَّائِذُ بِقَبْرِک، وَ الْمُنِیخُ رَحْلَهُ بِفِنَائِک، الْمُتَقَرِّبُ إِلَی اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَالْمُسْتَشْفِعُ بِک إِلَی اللّهِ زِیارَةَ مَنْ هَجَرَ فِیک صَحْبَهُ، وَجَعَلَک بَعْدَ اللّهِ حَسْبَهُ، أَشْهَدُ أَنَّک الطُّورُ، وَالْکتابُ الْمَسْطُورُ، وَ الرِّقُّ الْمَنْشُورُ، وَبَحْرُ الْعِلْمِ الْمَسْجُورُ؛
یا وَلِی اللّهِ إِنَّ لِکلِّ مَزُورٍ عَِنایةً فِی مَنْ زارَهُ وَقَصَدَهُ وَأَتاهُ، وَأَنَا وَلِیک وَقَدْ حَطَطْتُ رَحْلِی بِفِنائِک، وَلَجَأْتُ إِلی حَرَمِک، وَلُذْتُ بِضَرِیحِک لِعِلْمِی بِعَظِیمِ مَنْزِلَتِک وَشَرَفِ حَضْرَتِک، وَقَدْ أثْقَلَتِ الذُّنُوبُ ظَهْرِی وَمَنَعَتْنِی رُقادِی، فَما أَجِدُ حِرْزاً وَلَا مَعْقِلاً وَلَا مَلْجَأً أَلْجَأُ إِلَیهِ إِلّا اللّهُ تَعالی وَتَوَسُّلِی بِک إِلَیهِ، وَاسْتِشْفاعِی بِک لَدَیهِ، فَها أَنَا نازِلٌ بِفِنائِک وَلَک عِنْدَ اللّهِ جاهٌ عَظِیمٌ، وَمَقامٌ کرِیمٌ، فَاشْفَعْ لِی عِنْدَ اللّهِ رَبِّک یا مَوْلای.
پس ضریح را ببوس و رو به سوی قبله کن و بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک یا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ، وَیا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ، وَیا أَسْرَعَ الْحاسِبِینَ، وَیا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ، بِمُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِیینَ، رَسُولِک إِلَی الْعالَمِینَ، وَبِأَخِیهِ وَابْنِ عَمِّهِ الْأَ نْزَعِ الْبَطِینِ، الْعالِمِ الْمُبِینِ، عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَالْحَسَنَ وَالْحُسَینِ الْإِمامَینِ الشَّهِیدَینِ، وَبِعَلِی بْنِ الْحُسَینِ زَینِ الْعابِدِینَ، وَبِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی باقِرِ عِلْمِ الْأَوَّلِینَ، وَبِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ زَکی الصِّدِّیقِینَ،
وَبِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ الْکاظِمِ الْمُبِینِ، وَحَبِیسِ الظَّالِمِینَ، وَبِعَلِی بْنِ مُوسَی الرِّضَا الْأَمِینِ، وَبِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی الْجَوادِ عَلَمِ الْمُهْتَدِینَ، وَبِعَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرِّ الصَّادِقِ سَیدِ الْعابِدِینَ، وَبِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی الْعَسْکرِی وَلِی الْمُؤْمِنِینَ، وَبِالْخَلَفِ الْحُجَّةِ صاحِبِ الْأَمْرِ مُظْهِرِ الْبَراهِینِ، أَنْ تَکشِفَ مَا بِی مِنَ الْهُمُومِ، وَتَکفِینِی شَرَّ الْبَلاءِ الْمَحْتُومِ، وَتُجِیرَنِی مِنَ النَّارِ ذاتِ السَّمُومِ، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
پس برای هرچه بخواهی دعا کن و آن حضرت را وداع کن و بازگرد.
نویسنده گوید: سید عبدالکریم بن طاووس در کتاب «فرحة الغرّی» روایت کرده: که حضرت زین العابدین(علیه السلام) به شهر کوفه آمد و وارد مسجد کوفه شد، ابوحمزه ثمالی که از زاهدان اهل کوفه و از بزرگان آن منطقه بود، در مسجد بود. امام سجّاد(علیه السلام) دو رکعت نماز خواند، ابوحمزه گفت: لهجه ای پاکیزه تر از لهجه او نشنیدم، نزدیک او رفتم تا بشنوم چه می گوید، شنیدم می گوید:
إِلهِی إِنْ کانَ قَدْ عَصَیتُک فَإِنِّی قَدْ أَطَعْتُک فِی أَحَبِّ الْأَشْیاءِ إِلَیک...
و این دعایی است معروف.
نویسنده گوید: ذکر این دعا پس از این در «اعمال مسجد کوفه» بیاید و نیز ذکر این مطلب هم بیاید که ابوحمزه گفت: آن بزرگوار کنار ستون هفتم آمد و نعلین خود را از پا درآورد و ایستاد و دست ها را تا برابر گوش برداشت و تکبیر گفت که تمام موهای بدنم از ترس آن راست شد، پس چهار رکعت نماز بجا آورد و رکوع و سجودش را نیکو انجام داد، آنگاه این دعا را خواند: «إِلهِی إِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ..» تا آخر دعا.
موافق روایت چند سطر قبل ابوحمزه گفت: آن بزرگوار پس از دو رکعت نماز و دعا از جای برخاست و بیرون رفت؛ من تا مناخ کوفه، مکانی که شتران را در آنجا می خواباندند دنبال آن حضرت رفتم؛ در آنجا غلام سیاهی دیدم که شتر گزیده و ناقه ای با اوست، به او گفتم: ای سیاه این مرد کیست؟ گفت: از سیما و شمایلش او را نشناختی؟! او علی بن الحسین(علیه السلام) است.
ابوحمزه گفت: خود را به روی قدم های آن حضرت انداختم و آن ها را بوسیدم. آن جناب مانع ادامه این عمل شد و با دست مبارک خود سر مرا بلند کرد و فرمود: این کار را مکن، سجده جز برای خدای عزوجل نشاید؛ گفتم: یابن رسول الله، برای چه اینجا آمده اید؟ فرمود: برای آنچه دیدی، یعنی نماز در مسجد کوفه؛ اگر مردم بدانند چه فضیلتی در آن است به سویش بیایند، گرچه به روش کودکان خود را به زمین کشند؛ یعنی راه رفتن برای ایشان هرچند در نهایت سختی باشد، مانند اطفالی که هنوز راه نیفتاده اند و نشسته حرکت می کنند.
سپس فرمود: آیا میل داری با من قبر جدّم علی بن ابیطالب(علیه السلام) را زیارت کنی؟ گفتم آری، حضرت حرکت کرد و من در سایه ناقه او بودم و مرا حدیث می فرمود تا به غریین رسیدیم و آن بقعه ای بود سپید که نورش می درخشید.
آنگاه از مرکبش پیاده شد و دو طرف روی خود را بر آن زمین نهاد و فرمود: ای ابا حمزه این قبر جدّ من علی بن ابیطالب است، پس زیارت کرد آن حضرت را به زیارتی که اول آن «السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ، وَنُورِ وَجْهِهِ الْمُضِیءِ» است؛ پس با آن قبر مطهّر وداع کرد و به سوی مدینه رفت و من به جانب کوفه برگشتم.
نویسنده گوید: از اینکه سید این زیارت را در کتاب «فرحة الغری» ذکر نکرده است تأسّف می خوردم و در جستجوی آن بودم تا یک یک زیاراتی که برای حضرت امیر نقل شده بود دیدم، زیارتی که در ابتدای آن این دو جمله باشد نیافتم، مگر این زیارت شریف [زیارت هفتم] که جمله اوّلش موافق است و جمله دوّم مخالف [در اوائل زیارت هفتم به این صورت است: «السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ وَ وَجْهِهِ الْعَلِیِّ»] و شاید این زیارت که سید دو جمله اش را نقل کرده همان زیارت باشد و این تفاوت اندک چندان اهمیتی ندارد.
اگر بگویی اوّل این زیارت: «سَلامُ اللّهِ وَسَلامُ مَلائِکَتِهِ» است نه: «السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ» گوییم: اوّل زیارت همان «السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ» است و سلام های سابق به منزله اذن دخول و طلب رخصت است و شاهد بر این مطلب، مطابقت داشتن این زیارت است با «زیارت روز ولادت» که کمال شباهت را با هم دارند؛ به آنجا رجوع کن تا بر تو معلوم گردد.
و نیز آگاه باش در «زیارت ششم» و «زیارت روز ولادت»، این جمله [«السَّلامُ عَلَی اسْمِ اللّهِ الرَّضِیِّ، وَنُورِ وَجْهِهِ الْمُضِیءِ»] بدون لفظ «نور» است ولی نه در ابتدای زیارت، و الله العالم.
از همۀ زیارت های کلّی و عمومی همین «هفت زیارت» را که نقل کردم بس است؛ اگر کسی بیش از این بخواهد، «زیارات جامعه» را بخواند و نیز زیارت مفصّلی که پس از این برای «روز غدیر» نقل می کنم قرائت کند، زیرا به خواندن آن زیارت در هر زمان و هرکجا که شخص قرار داشته باشد، روایت وارد شده است.
باید زیارت حضرت امیرمؤمنان و نماز در آن حرم مطهّر را غنیمت شمرد، زیرا نماز نزد آن بزرگوار برابر دویست هزار نماز است. از حضرت صادق(علیه السلام) روایت شده: هرکه امام واجب الطّاعه را زیارت کند و نزد او چهار رکعت نماز بخواند، برای او حجّ و عمره نوشته می شود و ما در کتاب «هدیّة الزّائرین» به برتری و مزیّت همسایگی مجاورت قبر امیرمؤمنان اشاره کردیم، ولی به شرط آنکه همسایه، حق همسایگی آن حضرت را رعایت کند و این کار بسیار مشکلی است که برای هرکسی ممکن نیست و مقام را مقتضی ذکر آن نمی باشد، هرکه خواهد به کتاب «کلمه طیبه» مراجعه کند.

کتاب های دعای شیعه، به مرتبه ای متقن و محکم بوده که غالب آن ها که استنساخ می کردند، خودشان از اهل علم بودند و از روی نسخه هایی که به خط اهل علم و تصحیح شده علما بوده مقابله و تصحیح می نمودند و اگر اختلافی بود، در حاشیه اش به آن اختلاف اشاره می کردند؛ مثلاً در دعای مکارم الاخلاق «وبَلِّغْ بِإیمانی» در حاشیه اش اشاره می کنند، در نسخه ابن اشناس «وَابْلُغْ بِإیْمانی» است و در روایت ابن شاذان «اللّهُمَّ أبْلِغْ إیمانی» است؛ یا مثلاً فلان کلمه به خط ابن سکون چنین است و به خط شهید چنین
همچنین کار کتاب های معتبر دعا به جایی رسیده که منحصر به کتاب «مفتاح» شده که فی الجمله وصفش را شنیدی و این کتاب مرجع عوام و خواص و عرب و عجم شده و این نیست، جز از بی اعتنایی اهل علم به حدیث و اخبار و رجوع ننمودن به کتب علما و فقهای اهل بیت اطهار و نهی نکردن از امثال این بدعت ها و اضافات و دسیسه وضّاعان [آنان که از پیش خود جعل حدیث می کنند و به پیامبر و امام نسبت می دهند] و تحریف جاهلان و جلو نگرفتن از نااهلان و از تصرّفات بی خردان تا کار به جایی رسیده که دعاها موافق سلیقه ها تلفیق شده و زیارت ها و مفجعه ها و صلوات ها اختراع گشته و مجموعه های بسیار از دعاهای ساختگی و قلابی چاپ شده و بچّه مفتاح ها متولد گشته و کم کم سرایت کرده، به سایر کتب رسیده و شایع و رواج یافته است.
مثلاً کتاب «منتهی الآمال» این احقر را تازه طبع کرده اند، بعضی از خطّاطان آن، به سلیقه خود تصرّفاتی در آن نموده، از جمله در احوال مالک بن یسر ملعون نوشته: از دعای امام حسین(علیه السلام) هر دو دست او از کار افتاده بود الحمدلله؛ در تابستان همانند دو چوب خشک می گردید الحمدلله؛ در زمستان خون از آن ها می چکید الحمدلله و بر این حال خسران مال بود الحمدلله.
در این دو سطر عبارت، چهار لفظ «الحمدلله» را کاتب موافق سلیقه خود جزو عبارت کرده است و نیز در بعضی از مواضع کتاب پس از نام جناب زینب یا امّ کلثوم، به سلیقه خود لفظ خانم اضافه کرده که زینب خانم و امّ کلثوم خانم گفته شود، به خاطر آنکه از آن مخدّرات تجلیل شود و کاتب، حمید بن قحطبه را چون با او دشمن بوده، به علت بدی او حمید بن قحبه نوشته، ولی احتیاط نموده قحطبه را به عنوان نسخه بدل آن یادداشت کرده و عبد ربّه را صلاح دیده عبدالله نوشته و زحر بن قیس را که حاء بی نقطه است، در هر کجای کتاب بوده، به جیم نوشته و امّ سلمه را غلط دانسته و تا در امکانش بوده ام ام السلمه کرده، الی غیر ذلک.
غرضم از ذکر این مطلب در اینجا دو چیز بود: یکی آن که تصرفاتی که این شخص به سلیقه خود کرده، آن را کمال دانسته و خلافش را نقص فرض کرده، درحالی که آن چیزی که او کمال دانسته باعث نقصان شده است، بنابراین از اینجا قیاس کنیم به چیزهایی که ما از روی جهل و نادانی در دعاها داخل می کنیم یا به سلیقه ناقص خود بعض تصرفات می نماییم و آن را کمال فرض می کنیم، بدانیم که همان چیزها نزد اهلش سبب نقصان و بی اعتباری آن دعاها یا زیارت خواهد بود، پس شایسته است که ما به هیچ وجه در این باب مداخله نکنیم و هرچه دستورالعمل دادند، به همان رفتار کرده و از آن تخطّی ننمائیم؛
و دیگر غرضم آن بود که معلوم گردد هرگاه نسخه ای که نویسنده اش زنده و حاضر و نگهبان او باشد، با آن این گونه رفتار کنند، پس با سایر نسخه ها چه کردند و به کتاب های چاپی دیگر چه اعتماد است؟ مگر کتابی که از مصنّفات مشهور علمای معروف باشد و به نظر ثقه ای از علمای آن فن رسیده و امضا فرموده باشد.
در حال ثقه جلیل، فقیه پیشین در اصحاب ائمه(علیهم السلام) یونس بن عبدالرحمن روایت شده است: که کتابی در اعمال شبانه روز نوشته بود، جناب ابو هاشم جعفری آن کتاب را به نظر مبارک حضرت عسکری(علیه السلام) رساند، حضرت تمام آن را مطالعه و به دقت بررسی نمود، پس از آن فرمود: «هذا دِینی وَدِینُ آبائی کُلُّهُ وَهُوَ الْحَقُّ کُلُّهُ؛ این دین من و دین پدران من است و تمامش حق می باشد».
ملاحظه کن که ابو هاشم جعفری، با آن که بر کثرت علم و فقاهت و جلالت و دیانت جناب یونس مطّلع بوده، در عمل کردن به کتاب او اکتفا نکرده تا آن که آن را به نظر مبارک امام خود رسانید؛
و نیز روایت شده: از بورق شنجانی هراتی که مردی معروف به صدق و صلاح و ورع بوده، در سامره خدمت امام حسن عسکری(علیه السلام) رسید و کتاب «یوم و لیله» شیخ جلیل القدر فضل بن شاذان نیشابوری را به آن حضرت داد و گفت: فدایت شوم، می خواهم در این کتاب نظر فرمایی و ورق ورق آن را ملاحظه کنی؛ حضرت فرمود: «هذا صَحِیحٌ یَنْبَغی أَنْ تَعْمَلَ بِهِ؛ این کتاب صحیح است و شایسته است به آن عمل کنی» الی غیر ذلک؛
و این احقر با اینکه مذاق مردم این زمان و عدم اهتمامشان را در امثال این امور می دانستم، برای اتمام حجت سعی و کوشش بسیار کردم که دعاها و زیارات منقول در این کتاب حتی الامکان، از نسخه های اصل نقل شود و بر نسخه های متعددی عرضه گردد و به اندازه ای که از عهده برآید تصحیح کنم تا عامل به آن از روی اطمینان عمل کند ان شاء الله، به شرط آن که کاتبان و ناسخان، در آن تصرف ننمایند و خوانندگان، اختراع و سلیقه های خود را کنار گذارند.
شیخ کلینی از عبدالرحیم قصیر نقل کرده: خدمت امام صادق(علیه السلام) رسید و عرض کرد: فدایت شوم، من از پیش خود دعایی اختراع کرده ام، حضرت فرمود: مرا از اختراع خود بگذار، یعنی آن را کنار گذار و برای من نقل مکن و اجازه نداد دعای جمع کرده اش را نقل کند و خود حضرت برای او دستور العملی عنایت فرمود.
شیخ صدوق از عبدالله بن سنان روایت کرده: امام صادق(علیه السلام) فرمود: به همین زودی به شما شبهه ای می رسد، پس می مانید بدون نشانه و راهنما و پیشوای هدایت گر و در آن شبهه نجات نمی یابد مگر کسی که دعای غریق را بخواند، گفتم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: می گویی:
یا اللّهُ یا رَحْمَانُ یا رَحِیمُ، یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
پس گفتم:
یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
حضرت فرمود: خدای عزّوجل «مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ» است، ولی چنان که من می گویم بگو: «یَا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ».
تأمل در این دو حدیث شریف، برای بیداری کسانی که در دعاها به سلیقه خود، بعضی کلمات را زیاد می کنند و پاره ای تصرّفات می نمایند کافی است و الله العاصم.