و من خطبة له عليه‌السلام و فيها يصف أصحابه بصفين حين طال منعهم له من قتال أهل الشام
وصف روز بيعت

فَتَدَاكُّوا عَلَيَّ تَدَاكَّ اَلْإِبِلِ اَلْهِيمِ يَوْمَ وِرْدِهَا
مردم همانند شتران تشنه‌اى كه به آب نزديك شده

وَ قَدْ أَرْسَلَهَا رَاعِيهَا
و ساربان رهاشان كرده

وَ خُلِعَتْ مَثَانِيهَا
و عقال (پاى بند) از آنها گرفته، بر من هجوم آوردند و به يكديگر پهلو مى‌زدند، فشار مى‌آوردند

حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُمْ قَاتِلِيَّ
چنان كه گمان كردم مرا خواهند كشت

أَوْ بَعْضُهُمْ قَاتِلُ بَعْضٍ لَدَيَّ
يا بعضى به وسيله بعض ديگر مى‌ميرند و پايمال مى‌گردند

وَ قَدْ قَلَّبْتُ هَذَا اَلْأَمْرَ بَطْنَهُ وَ ظَهْرَهُ حَتَّى مَنَعَنِي اَلنَّوْمَ
پس از بيعت عمومى مردم، مسئله جنگ با معاويه را ارزيابى كردم، همۀ جهات آن را سنجيدم تا آن كه مانع خواب من شد

فَمَا وَجَدْتُنِي يَسَعُنِي إِلاَّ قِتَالُهُمْ
ديدم چاره‌اى جز يكى از اين دو راه ندارم: يا با آنان مبارزه كنم

أَوِ اَلْجُحُودُ بِمَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صلى‌الله‌عليه‌وسلم
و يا آن چه را كه محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آورده، انكار مى‌نمايم

فَكَانَتْ مُعَالَجَةُ اَلْقِتَالِ أَهْوَنَ عَلَيَّ مِنْ مُعَالَجَةِ اَلْعِقَابِ
پس به اين نتيجه رسيدم كه، تن به جنگ دادن آسانتر از تن به كيفر پروردگار دادن است

وَ مَوْتَاتُ اَلدُّنْيَا أَهْوَنَ عَلَيَّ مِنْ مَوْتَاتِ اَلْآخِرَةِ
و از دست دادن دنيا آسان‌تر از رها كردن آخرت است

«نهج البلاغه»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir