هوش مصنوعی:
این متن به رابطه‌ی بین اعضای بدن و صفات انسانی مانند عقل، دل، خشم و آرزو می‌پردازد. عقل به عنوان دستوردهنده و دل به عنوان سلطان توصیف شده‌اند. خشم و آرزو به ترتیب به عنوان شحنه (مامور) و عامل (کارگزار) معرفی شده‌اند. اگر نفس سلطان عادل باشد، هماهنگی بین تن، عقل و جان ایجاد می‌شود. زبان به عنوان ترجمان دل عمل می‌کند و اگر عقل و دل اطاعت نشوند، نتیجه‌ی آن خواری و ناکامی است. در نهایت، اگر عقل و دل پیروی شوند، فرد به تعالی می‌رسد.
رده سنی:
16+
متن دارای مفاهیم فلسفی و عرفانی است که درک آن نیاز به بلوغ فکری و تجربه‌ی زندگی دارد. همچنین، استفاده از استعاره‌ها و تشبیهات پیچیده ممکن است برای مخاطبان جوان‌تر دشوار باشد.
اندر مراتب عقل
هست اعضا چو شهر و پیشه‌وران
عقل دستور و دل در او سلطان
خشم شحنه است و آرزو عامل
این یکی ظالم آن دگر جاهل
عامل ار هیچ شرط بگذارد
خرد او را به شحنه بسپارد
شحنه‌گر هیچ گون سگالد بد
این موّکل برو بود ز خرد
نفس سلطان اگر بود عادل
با تن و عقل و جان شود بی‌دل
ترجمان دل است نطق و زبان
مر زبان تنست سود و زیان
ترجمان چون ز روی دور زمان
پشت یابد ز قوّت سلطان
گر بیابند ازینکه گفتم بهر
خوش بود پادشا و خرّم شهر
ور همه طالبان کام شوند
مالک ملک ناتمام شوند
گرنه در امر عقل و دل باشند
همه هم خوار و هم خجل باشند
عقل و دل را اگر مطیع شوند
در حضیض فنا رفیع شوند
عقل دستور و دل در او سلطان
خشم شحنه است و آرزو عامل
این یکی ظالم آن دگر جاهل
عامل ار هیچ شرط بگذارد
خرد او را به شحنه بسپارد
شحنه‌گر هیچ گون سگالد بد
این موّکل برو بود ز خرد
نفس سلطان اگر بود عادل
با تن و عقل و جان شود بی‌دل
ترجمان دل است نطق و زبان
مر زبان تنست سود و زیان
ترجمان چون ز روی دور زمان
پشت یابد ز قوّت سلطان
گر بیابند ازینکه گفتم بهر
خوش بود پادشا و خرّم شهر
ور همه طالبان کام شوند
مالک ملک ناتمام شوند
گرنه در امر عقل و دل باشند
همه هم خوار و هم خجل باشند
عقل و دل را اگر مطیع شوند
در حضیض فنا رفیع شوند
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب: مثنوی
تعداد ابیات: ۱۱
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:در آفرینش جهان
گوهر بعدی:در ذکر قوای حاسّه و حافظه
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
