هوش مصنوعی:
این متن به انتقاد از رفتارهای چاپلوسانه و خودفروشی برخی افراد در برابر ثروتمندان و قدرتمندان می‌پردازد. شاعر افرادی را توصیف می‌کند که برای منافع مادی، عزت نفس خود را فراموش کرده و به تملق و چاپلوسی روی می‌آورند. او این رفتارها را نشانه‌ای از نادانی و دوری از خرد می‌داند و تأکید می‌کند که تنها باید به خدا توکل کرد و از خدمت به مخلوقات برای رسیدن به منافع مادی پرهیز نمود.
رده سنی:
16+
متن دارای مفاهیم انتقادی و اخلاقی پیچیده‌ای است که درک آن‌ها نیاز به بلوغ فکری دارد. همچنین، استفاده از استعاره‌ها و کنایه‌های ادبی ممکن است برای مخاطبان جوان‌تر دشوار باشد.
در مذمّت خدمت مخلوق گوید
وان کسانی که بارِ خلق کشند
زان عمل سال و ماه شاد و گشند
سال و مه از برای نیک و بدی
شده راضی به جور همچو خودی
ابلهی را خدایگان خوانند
ریش خود می‌ریند و شادانند
روز و شب در رکاب سفله‌دوان
همچو سگ خواستار لقمهٔ نان
ور کند عطسه مرورا چو خدای
سجده آرد بایستد به دو پای
وز پی سوزیان وز چیزش
یرحم‌اللّٰه گوید از تیزش
وز پی یک دو نان به رعنایی
خواند او را به حاتم طایی
در سخن سفله ژاژ می‌خاید
تاش زان ترّهات بستاید
در شجاعت ورا بسان علی
می‌ستاید که سخت بی‌بدلی
در سخاوت ورا ز حاتم طیّ
بگذراند به عزّ علیّ
گر خدا را چنان پرستیدی
از خدا هرچه خواستی دیدی
خدمتش به ز فرض پندارد
وز پی او نماز بگذارد
شادمانه بُوَد که چون من کیست
حرمتم هست و دل ز رنج تهیست
بر خدایی که رازق روزیست
بنده را زو سرور و پیروزیست
آن وثوقش نباشد از تبهی
که برآنکس که مروراست رهی
راست گفت این مثل خردمندی
که جهان راست لفظ او پندی
هر کجا هست ره فرادانی
بنده گشتست از پی نانی
هرکجا تیز فهم و فرزانیست
بنده‌ای کند فهم و نادانیست
رزق رازق ببیند از مخدوم
اینت نادان و از خرد محروم
بنده را ای تو رازق مرزوق
دور گردان ز خدمت مخلوق
ای سنایی خدای را کن شکر
که نه‌ای همچو ابلهان در سکر
تا بوی زنده شکر او می‌گوی
به در آفریده هیچ مپوی
رازق و سازگار خالق بس
کس او چون شدی مترس از کس
خدمت خلق باد باشد باد
کس گرفتار باد خلق مباد
زان عمل سال و ماه شاد و گشند
سال و مه از برای نیک و بدی
شده راضی به جور همچو خودی
ابلهی را خدایگان خوانند
ریش خود می‌ریند و شادانند
روز و شب در رکاب سفله‌دوان
همچو سگ خواستار لقمهٔ نان
ور کند عطسه مرورا چو خدای
سجده آرد بایستد به دو پای
وز پی سوزیان وز چیزش
یرحم‌اللّٰه گوید از تیزش
وز پی یک دو نان به رعنایی
خواند او را به حاتم طایی
در سخن سفله ژاژ می‌خاید
تاش زان ترّهات بستاید
در شجاعت ورا بسان علی
می‌ستاید که سخت بی‌بدلی
در سخاوت ورا ز حاتم طیّ
بگذراند به عزّ علیّ
گر خدا را چنان پرستیدی
از خدا هرچه خواستی دیدی
خدمتش به ز فرض پندارد
وز پی او نماز بگذارد
شادمانه بُوَد که چون من کیست
حرمتم هست و دل ز رنج تهیست
بر خدایی که رازق روزیست
بنده را زو سرور و پیروزیست
آن وثوقش نباشد از تبهی
که برآنکس که مروراست رهی
راست گفت این مثل خردمندی
که جهان راست لفظ او پندی
هر کجا هست ره فرادانی
بنده گشتست از پی نانی
هرکجا تیز فهم و فرزانیست
بنده‌ای کند فهم و نادانیست
رزق رازق ببیند از مخدوم
اینت نادان و از خرد محروم
بنده را ای تو رازق مرزوق
دور گردان ز خدمت مخلوق
ای سنایی خدای را کن شکر
که نه‌ای همچو ابلهان در سکر
تا بوی زنده شکر او می‌گوی
به در آفریده هیچ مپوی
رازق و سازگار خالق بس
کس او چون شدی مترس از کس
خدمت خلق باد باشد باد
کس گرفتار باد خلق مباد
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب: مثنوی
تعداد ابیات: ۲۴
این گوهر را بشنوید
این گوهر را با صدای خود، برای دیگران به یادگار بگذارید.
برای ضبط گوهر با صدای خود، لطفا به حساب کاربری وارد شوید.
گوهر قبلی:دیگری را گوید
گوهر بعدی:التمثّل فی‌القناعة و ترک الحاجة
نظرها و حاشیه ها
شما نخستین حاشیه را بنویسید.
