شیخ طوسی در کتاب «مصباح» از صفوان جمّال روایت کرده: از امام صادق(علیه السلام) برای زیارت مولایمان حسین(علیه السلام) اجازه خواستم و تقاضا کردم، برای من جهت زیارت آن حضرت دستورالعملی ذکر کند که به آن صورت به زیارت بروم.
فرمود: ای صفوان، پیش از حرکت به سفر، سه روز روزه بگیر و روز سوم غسل کن، پس اهل و عیال خود را نزد خویش جمع کن و چنین بگو «اللّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ...» تا پایان دعا که پیش از این ذکر شد؛ آنگاه دعایی به من آموخت و فرمود وقتی به فرات برسی بگو.
با آب فرات غسل کن، به درستی که پدرم مرا از پدرانش خبر داد که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: همانا این فرزند من حسین، پس از من در کنار فرات کشته خواهد شد، هرکه او را زیارت کند و از فرات غسل نماید، گناهان او بریزد و مانند روزی شود که مادر او را به دنیا آورده است؛ چون غسل کنی در حال انجام غسل بگو:
بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ، اللّهُمَّ اجْعَلْهُ نُوراً وَطَهُوراً وَحِرْزاً وَشِفاءً مِنْ کلِّ داءٍ وَسُقْمٍ وآفَةٍ وَعاهَةٍ، اللّهُمَّ طَهِّرْ بِهِ قَلْبِی، وَاشْرَحْ بِهِ صَدْرِی، وَسَهِّلْ لِی بِهِ أَمْرِی.
چون از غسل فارغ شوی دو جامه پاکیزه بپوش و در «مشرعه» دو رکعت نماز بخوان که آن همان مکانی است که حق تعالی درباره شأنش فرمود: «در زمین قطعه هایی است نزدیک یکدیگر و بوستان هاست از انواع انگور و کشتزار و باغستان هایی است از خرما، دو تا از یک ریشه رسته و غیر دو تا از یک اصل روییده شده، به یک آب، آب داده می شوند و بعضی از آن ها را بر بعض دیگر از میوه زیادتی می دهیم».
چون از نماز فارغ شوی، با حالتی آرام و همراه با وقار به سوی حائر حرکت کن و گام های خود را کوتاه بردار، به درستی که خدای تعالی برای هر گامی که برمی داری برایت حجّ و عمره می نویسد و با دل فروتن و دیده گریان راه برو و بسیار انجام ده ذکر: «اللّهُ أَکْبَرُ» و «لا إِلهَ إِلّا اللّهُ» و ثنا بر خداوند و صلوات بر رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و به ویژه صلوات بر حسین(علیه السلام) را و بسیار کن لعنت بر قاتلان آن حضرت و بیزاری جستن از کسانی که در ابتدا، پایه ظلم و جور بر اهل بیت را بنا گذاشتند.
هرگاه به درگاه حائر رسیدی بایست و بگو:
اللّهُ أَکبَرُ کبِیراً، وَالْحَمْدُ لِلّهِ کثِیراً، وَسُبْحانَ اللّهِ بُکرَةً وَأَصِیلاً، الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی هَدَانا لِهذا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللّهُ، لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ.
پس بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا رَسُولَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا خاتَِمَ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا سَیدَ الْمُرْسَلِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا حَبِیبَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا أَمِیرَ الْمُؤمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا سَیدَ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا قَائِدَ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلَْدِک، السَّلامُ عَلَیک یا وَصِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الصِّدِّیقُ الشَّهِیدُ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا مَلائِکةَ اللّهِ الْمُقِیمِینَ فِی هذَا الْمَقامِ الشَّرِیفِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا مَلائِکةَ رَبِّی الْمُحْدِقِینَ بِقَبْرِ الْحُسَینِ علیه السلام، السَّلامُ عَلَیکمْ مِنِّی أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ بَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ.
پس می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک، وَابْنُ أَمَتِک، الْمُقِرُّ بِالرِّقِّ، وَالتَّارِک لِلْخِلافِ عَلَیکمْ، وَالْمُوالِی لِوَلِیکمْ، وَالْمُعَادِی لِعَدُوِّکمْ، قَصَدَ حَرَمَک، وَاسْتَجارَ بِمَشْهَدِک، وَتَقَرَّبَ إِلَیک بِقَصْدِک، أَأَدْخُلُ یا رَسُولَ اللّهِ؟ أَأَدْخُلُ یا نَبِی اللّهِ؟ أَأَدْخُلُ یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ؟ أَأَدْخُلُ یا سَیدَ الْوَصِیینَ؟ أَأَدْخُلُ یا فاطِمَةُ سَیدَةَ نِساءِ الْعَالَمِینَ؟ أَأَدْخُلُ یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِ اللّهِ؟ أَأَدْخُلُ یا مَوْلای یابْنَ رَسُولِ اللّهِ؟
پس اگر دلت فروتن و دیده ات گریان شد، نشانه ی اجازه ورود است، پس وارد شو و بگو:
الْحَمْدُ لِلّهِ الْواحِدِ الْأَحَدِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ الَّذِی هَدانِی لِوِلایتِک، وَخَصَّنِی بِزِیارَتِک، وَسَهَّلَ لِی قَصْدَک.
آنگاه تا درگاه قبّه مطهره برو و برابر بالا سر بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ نُوحٍ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ إِبْراهِیمَ خَلِیلِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُوسی کلِیمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عِیسی رُوحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیهِ السَّلامُ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفی،
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ عَلِی الْمُرْتَضی، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ خَدِیجَةَ الْکبْری، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَأَطَعْتَ اللّهَ وَرَسُولَهُ حَتَّی أَتَاک الْیقِینُ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ؛
یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، أَشْهَدُ أَنَّک کنْتَ نُوراً فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ، لَمْ تُنَجِّسْک الْجَاهِلِیةُ بِأَنْجَاسِها، وَلَمْ تُلْبِسْک مِنْ مُدْلَهِمَّاتِ ثِیابِها، وَأَشْهَدُ أَنَّک مِنْ دَعائِمِ الدِّینِ، وَأَرْکانِ الْمُؤْمِنِینَ، وَأَشْهَدُ أَنَّک الْإِمامُ الْبَرُّ التَّقِی الرَّضِی الزَّکی الْهادِی الْمَهْدِی، وَأَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وَُلَْدِک کلِمَةُ التَّقْوی، وَأَعْلامُ الْهُدی، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی، وَالْحُجَّةُ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیا،
وَأُشْهِدُ اللّهَ وَمَلائِکتَهُ وَأَنْبِیاءَهُ وَرُسُلَهُ أَنِّی بِکمْ مُؤْمِنٌ وَبِإِیابِکمْ مُوقِنٌ، بِشَرایعِ دِینِی، وَخَواتِیمِ عَمَلِی، وَقَلْبِی لِقَلْبِکمْ سِلْمٌ، وَأَمْرِی لِأَمْرِکمْ مُتَّبِعٌ، صَلَواتُ اللّهِ عَلَیکمْ، وَعَلَی أَرْواحِکمْ، وَعَلَی أَجْسادِکمْ، وَعَلَی أَجْسامِکمْ، وَعَلَی شاهِدِکمْ، وَعَلَی غائِبکمْ، وَعَلَی ظاهِرِکمْ وَعَلَی باطِنِکمْ.
پس خود را به روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو:
بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیةُ، وَجَلَّتِ الْمُصِیبَةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَتَهَیأَتْ لِقِتالِک، یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، قَصَدْتُ حَرَمَک، وَأَتَیتُ إِلی مَشْهَدِک، أَسْأَلُ اللّهَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَک عِنْدَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الَّذِی لَک لَدَیهِ أَنْ یصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یجْعَلَنِی مَعَکمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
آنگاه برخیز و بالای سر «دو رکعت» نماز بخوان و در آن دو رکعت پس از سوره «حمد» هر سوره ای را که می خواهی قرائت کن و پس از نماز بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی صَلَّیتُ وَرَکعْتُ وَسَجَدْتُ لَک وَحْدَک لَاشَرِیک لَک، لِأَنَّ الصَّلاةَ وَالرُّکوعَ وَالسُّجُودَ لَاتَکونُ إِلّا لَک، لِأَنَّک أَنْتَ اللّهُ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَبْلِغْهُمْ عَنِّی أَفْضَلَ السَّلامِ وَالتَّحِیةِ، وَارْدُدْ عَلَی مِنْهُمُ السَّلامَ. اللّهُمَّ وَهَاتَانِ الرَّکعَتانِ هَدِیةٌ مِنِّی إِلی مَوْلای الْحُسَینِ بْنِ عَلِی عَلَیهِمَا السَّلامُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَعَلَیهِ وَتَقَبَّلْ مِنِّی وَأْجُرْنِی عَلَی ذلِک بِأَ فْضَلِ أَمَلِی وَرَجائِی فِیک وَفِی وَلِیک یا وَلِی الْمُؤْمِنِینَ.
پس برخیز و به طرف پایین قبر آن حضرت برو و نزد سر علی بن الحسین(علیه السلام) بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ الْحُسَینِ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الشَّهِیدُ [وَابْنُ الشَّهیدِ]، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْمَظْلُومُ وَ ابْنُ الْمَظْلُومِ، لَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ.
پس خود را بر قبرش بینداز و آن را ببوس و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ وَابْنَ وَلِیهِ، لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ وَجَلَّتِ الرَّزِیةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ الْمُسْلِمِینَ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَأَبْرَأُ إِلَی اللّهِ وَ إِلَیک مِنْهُمْ.
سپس از دری که پایین پای علی بن الحسین(علیه السلام) است بیرون بیا و به سوی شهدا متوجه شو و بگو:
السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَوْلِیاءَ اللّهِ وَأَحِبَّاءَهُ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَصْفِیاءَ اللّهِ وَأَوِدَّاءَهُ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ دِینِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی الْوَ لِی النَّاصِحِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ أَبِی عَبْدِ اللّهِ، بِأَبِی أَنْتُمْ وَأُمِّی طِبْتُمْ وَطابَتِ الْأَرْضُ الَّتِی فِیها دُفِنْتُمْ وَفُزْتُمْ فَوْزاً عَظِیماً، فَیالَیتَنِی کنْتُ مَعَکمْ فَأَفُوزَ مَعَکمْ.
آنگاه به سوی بالای سر امام حسین(علیه السلام) برگرد و برای خود و اهل و اولاد و پدر و مادر و برادران خود، بسیار دعا کن، زیرا در آن روضه مطهره دعای دعاکننده و درخواست درخواست کننده ردّ نمی شود.
نویسنده گوید: این زیارت، معروف به زیارت وارث است و مأخذش کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی می باشد که از کتب بسیار معتبر و معروف نزد علماست و من این زیارت را بدون واسطه، از همان کتاب شریف نقل کردم و پایان زیارت شهدا همان بود که ذکر شد: «فَیَالَیْتَنِی کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ مَعَکُمْ».
پس این اضافه هایی که بعضی بعد از «فَاَفوزَ مَعَکم» ذکر نموده اند: «فِی الْجِنانِ مَعَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَداءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أََُولَئِکَ رَفِیقاً، السَّلامُ عَلَی مَنْ کانَ فِی الْحائِرِ مِنْکُمْ وَعَلَی مَنْ لَمْ یَکُنْ فِی الْحائِرِ مَعَکُمْ... إلی آخره» همۀ آن ها زیادی و اضافی است.
شیخ ما در کتاب «لؤلؤ مرجان» فرموده است: که این کلمات متضمّن چند دروغ واضح است، علاوه بر جسارت مرتکب شدن بدعت و جسارت افزودن بر فرمودۀ امام، این کم و زیاد کردن های بی سند و بی ربط چنان شایع و متعارف شده که چند هزار مرتبه در شب و روز، در عرصه گاه مرقد منوّر ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) و محضر فرشتگان مقرّب و محلّ طواف پیامبران مرسل به آواز بلند خوانده می شود و احدی به این خوانندگان ایراد نمی گیرد و از گفتن این دروغ و ارتکاب این معصیت نهی نمی کند و کم کم این کلمات، در مجموعه هایی که در زیارت و ادعیه نادانان از عوام جمع می کنند و گاهی اسمی برای آن می گذارند، راه پیدا کرده و به چاپ رسیده است؛ و از مجموعه این نادان، به مجموعه آن نادانان نقل شده و کار به جایی رسیده که بر بعضی از طلاّب نیز امر مشتبه شده است.
روزی طلبه ای را دیدم که آن دروغ های ناروا را برای شهدا می خواند، دست بر کتفش گذاشتم، ملتفت من شد، گفتم: از اهل علم چنین اکاذیب در چنین محضری قبیح نیست؟ گفت: مگر روایت نشده؟ تعجب کردم گفتم: نه؛ گفت: در کتابی دیدم، گفتم در کدام کتاب؟ گفت: «مفتاح الجنان»؛ ساکت شدم، چه اینکه کسی در بی اطلاعی کارش به اینجا رسد که جمع آوری بعضی عوام را کتاب بشمارد و مستند قرار دهد، قابل سخن گفتن نیست.
سپس شیخ مرحوم کلام را در این مقام طول داده و فرموده است: به حال خود گذاشتن عوام در امثال این امور جزئی و بدعت های مختصر مثل غسل اویس قَرَن و آش ابوالدرداء که تابع و مخلص حقیقی معاویه بوده و روزه صَمت که در روز سخن نگویند و غیر آن ها که احدی در مقام نهی برنیامده، سبب جسارت و جرأت شده است که در هر ماه و سال پیامبر و امام جدیدی پیدا می شود و دسته دسته از دین خدا بیرون می روند، پایان سخن میرزا حسین نوری در کتاب «لؤلؤ و مرجان» رفع مقامه.
این فقیر گوید: در فرمایش این عالم بزرگ که به مذاق شرع مقدس آگاه است، خوب تأمّل کن؛ چگونه این مطلب غمی بزرگ و عقده ای گلوگیر در دل او شده، چه او به طور کامل مفاسد این کار را می داند، به خلاف آنان که از علوم اهل بیت محروم و بی بهره ماندند و به دانستن سخنی درهم و برهم از اصطلاحات اکتفا کردند که امثال این مطالب را چیزی ندانند، بلکه تصحیح و تصویب کرده و بر وفق آن عمل کنند.
لا جرم کار به جایی می رسد که کتاب هایی همچون «مصباح المتهجد، اقبال، مهج الدعوات، جماع الاسبوع، مصباح الزائر، بلد الامین، جنی الواقیی، مفتاح الفلاح، مقیاس، ربیع الاسابیع، تحفی، زاد المعاد» و امثال این کتب متروک و مهجور شود و این مجموعه های احمقانه شایع شود که در دعای مجیر که از دعاهای معتبره مرویه است، در هشتاد موضع آن کلمه «بعفوک» زیاد کنند و کسی انکار نکند و در دعای جوشن که مشتمل بر صد فصل است، برای هر فصلی یک خاصیتی وضع کنند و با بودن این همه زیارت مأثوره، زیارت فاجعه انگیز جعل نمایند و با بودن این همه دعاهای معتبر روایت شده با مضامین عالیه و کلمات فصیحه بلیغه، دعایی بی ربط در کمال برودت جعل کنند و نام آن را دعای «حبّی» گذارند و از کنگره عرش آن را نازل کنند و چندان فضیلت برای آن وضع نمایند که انسان را متحیر و سراسیمه کنند.
از جمله [آن فضائل] آن که العیاذ بالله، جبرئیل از سوی حق سبحانه و تعالی به رسول خدا(صلی الله علیه وآله) گفته باشد: هر بنده ای که این دعا را با خود دارد، او را عذاب نکنم، اگرچه مستوجب دوزخ باشد و عمرش را به معصیت گذرانده و مرا هیچ وقت سجده نکرده باشد و عنایت کنم آن بنده را ثواب هفتاد هزار پیغمبر و ثواب هفتاد هزار زاهد و ثواب هفتاد هزار شهید و ثواب هفتاد هزار نمازگزار و ثواب پوشاندن هفتاد هزار برهنه و ثواب سیر کردن هفتاد هزار گرسنه و ثوابی مطابق ریگ های بیابان و ثواب هفتاد هزار بقعه زمین و ثواب مهر نبوت رسالت پناه، و ثواب عیسی روح الله و ابراهیم خلیل الله و اسماعیل ذبیح الله و موسی کلیم الله و یعقوب نبی الله و آدم صفی الله و جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و دیگر فرشتگان، یا محمّد هرکه این دعای بزرگوار با عظمت را بخواند یا با خود بردارد، او را بیامرزم و شرم دارم که او را عذاب کنم... تا پایان! و سزاوار است، انسان از شنیدن این ها عوض خنده بگرید.
کتاب های دعای شیعه، به مرتبه ای متقن و محکم بوده که غالب آن ها که استنساخ می کردند، خودشان از اهل علم بودند و از روی نسخه هایی که به خط اهل علم و تصحیح شده علما بوده مقابله و تصحیح می نمودند و اگر اختلافی بود، در حاشیه اش به آن اختلاف اشاره می کردند؛ مثلاً در دعای مکارم الاخلاق «وبَلِّغْ بِإیمانی» در حاشیه اش اشاره می کنند، در نسخه ابن اشناس «وَابْلُغْ بِإیْمانی» است و در روایت ابن شاذان «اللّهُمَّ أبْلِغْ إیمانی» است؛ یا مثلاً فلان کلمه به خط ابن سکون چنین است و به خط شهید چنین
همچنین کار کتاب های معتبر دعا به جایی رسیده که منحصر به کتاب «مفتاح» شده که فی الجمله وصفش را شنیدی و این کتاب مرجع عوام و خواص و عرب و عجم شده و این نیست، جز از بی اعتنایی اهل علم به حدیث و اخبار و رجوع ننمودن به کتب علما و فقهای اهل بیت اطهار و نهی نکردن از امثال این بدعت ها و اضافات و دسیسه وضّاعان [آنان که از پیش خود جعل حدیث می کنند و به پیامبر و امام نسبت می دهند] و تحریف جاهلان و جلو نگرفتن از نااهلان و از تصرّفات بی خردان تا کار به جایی رسیده که دعاها موافق سلیقه ها تلفیق شده و زیارت ها و مفجعه ها و صلوات ها اختراع گشته و مجموعه های بسیار از دعاهای ساختگی و قلابی چاپ شده و بچّه مفتاح ها متولد گشته و کم کم سرایت کرده، به سایر کتب رسیده و شایع و رواج یافته است.
مثلاً کتاب «منتهی الآمال» این احقر را تازه طبع کرده اند، بعضی از خطّاطان آن، به سلیقه خود تصرّفاتی در آن نموده، از جمله در احوال مالک بن یسر ملعون نوشته: از دعای امام حسین(علیه السلام) هر دو دست او از کار افتاده بود الحمدلله؛ در تابستان همانند دو چوب خشک می گردید الحمدلله؛ در زمستان خون از آن ها می چکید الحمدلله و بر این حال خسران مال بود الحمدلله.
در این دو سطر عبارت، چهار لفظ «الحمدلله» را کاتب موافق سلیقه خود جزو عبارت کرده است و نیز در بعضی از مواضع کتاب پس از نام جناب زینب یا امّ کلثوم، به سلیقه خود لفظ خانم اضافه کرده که زینب خانم و امّ کلثوم خانم گفته شود، به خاطر آنکه از آن مخدّرات تجلیل شود و کاتب، حمید بن قحطبه را چون با او دشمن بوده، به علت بدی او حمید بن قحبه نوشته، ولی احتیاط نموده قحطبه را به عنوان نسخه بدل آن یادداشت کرده و عبد ربّه را صلاح دیده عبدالله نوشته و زحر بن قیس را که حاء بی نقطه است، در هر کجای کتاب بوده، به جیم نوشته و امّ سلمه را غلط دانسته و تا در امکانش بوده ام ام السلمه کرده، الی غیر ذلک.
غرضم از ذکر این مطلب در اینجا دو چیز بود: یکی آن که تصرفاتی که این شخص به سلیقه خود کرده، آن را کمال دانسته و خلافش را نقص فرض کرده، درحالی که آن چیزی که او کمال دانسته باعث نقصان شده است، بنابراین از اینجا قیاس کنیم به چیزهایی که ما از روی جهل و نادانی در دعاها داخل می کنیم یا به سلیقه ناقص خود بعض تصرفات می نماییم و آن را کمال فرض می کنیم، بدانیم که همان چیزها نزد اهلش سبب نقصان و بی اعتباری آن دعاها یا زیارت خواهد بود، پس شایسته است که ما به هیچ وجه در این باب مداخله نکنیم و هرچه دستورالعمل دادند، به همان رفتار کرده و از آن تخطّی ننمائیم؛
و دیگر غرضم آن بود که معلوم گردد هرگاه نسخه ای که نویسنده اش زنده و حاضر و نگهبان او باشد، با آن این گونه رفتار کنند، پس با سایر نسخه ها چه کردند و به کتاب های چاپی دیگر چه اعتماد است؟ مگر کتابی که از مصنّفات مشهور علمای معروف باشد و به نظر ثقه ای از علمای آن فن رسیده و امضا فرموده باشد.
در حال ثقه جلیل، فقیه پیشین در اصحاب ائمه(علیهم السلام) یونس بن عبدالرحمن روایت شده است: که کتابی در اعمال شبانه روز نوشته بود، جناب ابو هاشم جعفری آن کتاب را به نظر مبارک حضرت عسکری(علیه السلام) رساند، حضرت تمام آن را مطالعه و به دقت بررسی نمود، پس از آن فرمود: «هذا دِینی وَدِینُ آبائی کُلُّهُ وَهُوَ الْحَقُّ کُلُّهُ؛ این دین من و دین پدران من است و تمامش حق می باشد».
ملاحظه کن که ابو هاشم جعفری، با آن که بر کثرت علم و فقاهت و جلالت و دیانت جناب یونس مطّلع بوده، در عمل کردن به کتاب او اکتفا نکرده تا آن که آن را به نظر مبارک امام خود رسانید؛
و نیز روایت شده: از بورق شنجانی هراتی که مردی معروف به صدق و صلاح و ورع بوده، در سامره خدمت امام حسن عسکری(علیه السلام) رسید و کتاب «یوم و لیله» شیخ جلیل القدر فضل بن شاذان نیشابوری را به آن حضرت داد و گفت: فدایت شوم، می خواهم در این کتاب نظر فرمایی و ورق ورق آن را ملاحظه کنی؛ حضرت فرمود: «هذا صَحِیحٌ یَنْبَغی أَنْ تَعْمَلَ بِهِ؛ این کتاب صحیح است و شایسته است به آن عمل کنی» الی غیر ذلک؛
و این احقر با اینکه مذاق مردم این زمان و عدم اهتمامشان را در امثال این امور می دانستم، برای اتمام حجت سعی و کوشش بسیار کردم که دعاها و زیارات منقول در این کتاب حتی الامکان، از نسخه های اصل نقل شود و بر نسخه های متعددی عرضه گردد و به اندازه ای که از عهده برآید آن را تصحیح کنم تا عامل به آن از روی اطمینان عمل کند ان شاء الله، به شرط آن که کاتبان و ناسخان، در آن تصرف ننمایند و خوانندگان، اختراع و سلیقه های خود را کنار گذارند.
شیخ کلینی از عبدالرحیم قصیر نقل کرده: خدمت امام صادق(علیه السلام) رسید و عرض کرد: فدایت شوم، من از پیش خود دعایی اختراع کرده ام، حضرت فرمود: مرا از اختراع خود بگذار، یعنی آن را کنار گذار و برای من نقل مکن و اجازه نداد دعای جمع کرده اش را نقل کند و خود حضرت برای او دستور العملی عنایت فرمود.
شیخ صدوق از عبدالله بن سنان روایت کرده: امام صادق(علیه السلام) فرمود: به همین زودی به شما شبهه ای می رسد، پس می مانید بدون نشانه و راهنما و پیشوای هدایت گر و در آن شبهه نجات نمی یابد مگر کسی که دعای غریق را بخواند، گفتم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: می گویی:
یا اللّهُ یا رَحْمَانُ یا رَحِیمُ، یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
پس گفتم:
یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
حضرت فرمود: خدای عزّوجل «مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ» است، ولی چنان که من می گویم بگو: «یَا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ».
تأمل در این دو حدیث شریف، برای بیداری کسانی که در دعاها به سلیقه خود، بعضی کلمات را زیاد می کنند و پاره ای تصرّفات می نمایند کافی است و الله العاصم.

کتاب های دعای شیعه، به مرتبه ای متقن و محکم بوده که غالب آن ها که استنساخ می کردند، خودشان از اهل علم بودند و از روی نسخه هایی که به خط اهل علم و تصحیح شده علما بوده مقابله و تصحیح می نمودند و اگر اختلافی بود، در حاشیه اش به آن اختلاف اشاره می کردند؛ مثلاً در دعای مکارم الاخلاق «وبَلِّغْ بِإیمانی» در حاشیه اش اشاره می کنند، در نسخه ابن اشناس «وَابْلُغْ بِإیْمانی» است و در روایت ابن شاذان «اللّهُمَّ أبْلِغْ إیمانی» است؛ یا مثلاً فلان کلمه به خط ابن سکون چنین است و به خط شهید چنین
همچنین کار کتاب های معتبر دعا به جایی رسیده که منحصر به کتاب «مفتاح» شده که فی الجمله وصفش را شنیدی و این کتاب مرجع عوام و خواص و عرب و عجم شده و این نیست، جز از بی اعتنایی اهل علم به حدیث و اخبار و رجوع ننمودن به کتب علما و فقهای اهل بیت اطهار و نهی نکردن از امثال این بدعت ها و اضافات و دسیسه وضّاعان [آنان که از پیش خود جعل حدیث می کنند و به پیامبر و امام نسبت می دهند] و تحریف جاهلان و جلو نگرفتن از نااهلان و از تصرّفات بی خردان تا کار به جایی رسیده که دعاها موافق سلیقه ها تلفیق شده و زیارت ها و مفجعه ها و صلوات ها اختراع گشته و مجموعه های بسیار از دعاهای ساختگی و قلابی چاپ شده و بچّه مفتاح ها متولد گشته و کم کم سرایت کرده، به سایر کتب رسیده و شایع و رواج یافته است.
مثلاً کتاب «منتهی الآمال» این احقر را تازه طبع کرده اند، بعضی از خطّاطان آن، به سلیقه خود تصرّفاتی در آن نموده، از جمله در احوال مالک بن یسر ملعون نوشته: از دعای امام حسین(علیه السلام) هر دو دست او از کار افتاده بود الحمدلله؛ در تابستان همانند دو چوب خشک می گردید الحمدلله؛ در زمستان خون از آن ها می چکید الحمدلله و بر این حال خسران مال بود الحمدلله.
در این دو سطر عبارت، چهار لفظ «الحمدلله» را کاتب موافق سلیقه خود جزو عبارت کرده است و نیز در بعضی از مواضع کتاب پس از نام جناب زینب یا امّ کلثوم، به سلیقه خود لفظ خانم اضافه کرده که زینب خانم و امّ کلثوم خانم گفته شود، به خاطر آنکه از آن مخدّرات تجلیل شود و کاتب، حمید بن قحطبه را چون با او دشمن بوده، به علت بدی او حمید بن قحبه نوشته، ولی احتیاط نموده قحطبه را به عنوان نسخه بدل آن یادداشت کرده و عبد ربّه را صلاح دیده عبدالله نوشته و زحر بن قیس را که حاء بی نقطه است، در هر کجای کتاب بوده، به جیم نوشته و امّ سلمه را غلط دانسته و تا در امکانش بوده ام ام السلمه کرده، الی غیر ذلک.
غرضم از ذکر این مطلب در اینجا دو چیز بود: یکی آن که تصرفاتی که این شخص به سلیقه خود کرده، آن را کمال دانسته و خلافش را نقص فرض کرده، درحالی که آن چیزی که او کمال دانسته باعث نقصان شده است، بنابراین از اینجا قیاس کنیم به چیزهایی که ما از روی جهل و نادانی در دعاها داخل می کنیم یا به سلیقه ناقص خود بعض تصرفات می نماییم و آن را کمال فرض می کنیم، بدانیم که همان چیزها نزد اهلش سبب نقصان و بی اعتباری آن دعاها یا زیارت خواهد بود، پس شایسته است که ما به هیچ وجه در این باب مداخله نکنیم و هرچه دستورالعمل دادند، به همان رفتار کرده و از آن تخطّی ننمائیم؛
و دیگر غرضم آن بود که معلوم گردد هرگاه نسخه ای که نویسنده اش زنده و حاضر و نگهبان او باشد، با آن این گونه رفتار کنند، پس با سایر نسخه ها چه کردند و به کتاب های چاپی دیگر چه اعتماد است؟ مگر کتابی که از مصنّفات مشهور علمای معروف باشد و به نظر ثقه ای از علمای آن فن رسیده و امضا فرموده باشد.
در حال ثقه جلیل، فقیه پیشین در اصحاب ائمه(علیهم السلام) یونس بن عبدالرحمن روایت شده است: که کتابی در اعمال شبانه روز نوشته بود، جناب ابو هاشم جعفری آن کتاب را به نظر مبارک حضرت عسکری(علیه السلام) رساند، حضرت تمام آن را مطالعه و به دقت بررسی نمود، پس از آن فرمود: «هذا دِینی وَدِینُ آبائی کُلُّهُ وَهُوَ الْحَقُّ کُلُّهُ؛ این دین من و دین پدران من است و تمامش حق می باشد».
ملاحظه کن که ابو هاشم جعفری، با آن که بر کثرت علم و فقاهت و جلالت و دیانت جناب یونس مطّلع بوده، در عمل کردن به کتاب او اکتفا نکرده تا آن که آن را به نظر مبارک امام خود رسانید؛
و نیز روایت شده: از بورق شنجانی هراتی که مردی معروف به صدق و صلاح و ورع بوده، در سامره خدمت امام حسن عسکری(علیه السلام) رسید و کتاب «یوم و لیله» شیخ جلیل القدر فضل بن شاذان نیشابوری را به آن حضرت داد و گفت: فدایت شوم، می خواهم در این کتاب نظر فرمایی و ورق ورق آن را ملاحظه کنی؛ حضرت فرمود: «هذا صَحِیحٌ یَنْبَغی أَنْ تَعْمَلَ بِهِ؛ این کتاب صحیح است و شایسته است به آن عمل کنی» الی غیر ذلک؛
و این احقر با اینکه مذاق مردم این زمان و عدم اهتمامشان را در امثال این امور می دانستم، برای اتمام حجت سعی و کوشش بسیار کردم که دعاها و زیارات منقول در این کتاب حتی الامکان، از نسخه های اصل نقل شود و بر نسخه های متعددی عرضه گردد و به اندازه ای که از عهده برآید تصحیح کنم تا عامل به آن از روی اطمینان عمل کند ان شاء الله، به شرط آن که کاتبان و ناسخان، در آن تصرف ننمایند و خوانندگان، اختراع و سلیقه های خود را کنار گذارند.
شیخ کلینی از عبدالرحیم قصیر نقل کرده: خدمت امام صادق(علیه السلام) رسید و عرض کرد: فدایت شوم، من از پیش خود دعایی اختراع کرده ام، حضرت فرمود: مرا از اختراع خود بگذار، یعنی آن را کنار گذار و برای من نقل مکن و اجازه نداد دعای جمع کرده اش را نقل کند و خود حضرت برای او دستور العملی عنایت فرمود.
شیخ صدوق از عبدالله بن سنان روایت کرده: امام صادق(علیه السلام) فرمود: به همین زودی به شما شبهه ای می رسد، پس می مانید بدون نشانه و راهنما و پیشوای هدایت گر و در آن شبهه نجات نمی یابد مگر کسی که دعای غریق را بخواند، گفتم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: می گویی:
یا اللّهُ یا رَحْمَانُ یا رَحِیمُ، یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
پس گفتم:
یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
حضرت فرمود: خدای عزّوجل «مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأبْصَارِ» است، ولی چنان که من می گویم بگو: «یَا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ».
تأمل در این دو حدیث شریف، برای بیداری کسانی که در دعاها به سلیقه خود، بعضی کلمات را زیاد می کنند و پاره ای تصرّفات می نمایند کافی است و الله العاصم.

شیخ اجل، جعفر بن قولویه قمی به سند معتبر از ابوحمزه ثمالی روایت کرده: امام صادق(علیه السلام) فرموده: که هرگاه قصد کردی که قبر عبّاس بن علی را زیارت کنی قبری که در کنار فرات برابر حائر است، بر در روضه می ایستی و می گویی:
سَلامُ اللّهِ وَسَلامُ مَلائِکتِهِ الْمُقَرَّبِینَ، وَأَنْبِیائِهِ الْمُرْسَلِینَ، وَعِبادِهِ الصَّالِحِینَ، وَجَمِیعِ الشُّهَداءِ وَالصِّدِّیقِینَ، وَ الزَّاکیاتُ الطَّیباتُ فِیما تَغْتَدِی وَتَرُوحُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، أَشْهَدُ لَک بِالتَّسْلِیمِ وَالتَّصْدِیقِ وَالْوَفاءِ وَالنَّصِیحَةِ لِخَلَفِ النَّبِی صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ الْمُرْسَلِ، وَالسِّبْطِ الْمُنْتَجَبِ، وَالدَّلِیلِ الْعالِمِ، وَالْوَصِی الْمُبَلِّغِ، وَالْمَظْلُومِ الْمُهْتَضَمِ، فَجَزاک اللّهُ عَنْ رَسُولِهِ وَعَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَعَنِ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِمْ أَفْضَلَ الْجَزاءِ بِمَا صَبَرْتَ وَاحْتَسَبْتَ وَأَعَنْتَ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ؛
لَعَنَ اللّهُ مَنْ قَتَلَک، وَلَعَنَ اللّهُ مَنْ جَهِلَ حَقَّک، وَاسْتَخَفَّ بِحُرْمَتِک، وَلَعَنَ اللّهُ مَنْ حالَ بَینَک وَبَینَ ماءِ الْفُراتِ، أَشْهَدُ أَنَّک قُتِلْتَ مَظْلُوماً، وَأَنَّ اللّهَ مُنْجِزٌ لَکمْ مَا وَعَدَکمْ، جِئْتُک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وافِداً إِلَیکمْ وَقَلْبِی مُسَلِّمٌ لَکمْ وَتابِعٌ، وَأَنَا لَکمْ تابِعٌ، وَنُصْرَتِی لَکمْ مُعَدَّةٌ حَتَّی یحْکمَ اللّهُ وَهُوَ خَیرُ الْحاکمِینَ، فَمَعَکمْ مَعَکمْ لَامَعَ عَدُوِّکمْ، إِنِّی بِکمْ وَبِإِیابِکمْ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَبِمَنْ خالَفَکمْ وَقَتَلَکمْ مِنَ الْکافِرِینَ، قَتَلَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْکمْ بِالْأَیدِی وَالْأَلْسُنِ.
سپس وارد روضه شو و خود را به ضریح بچسبان و بگو:
السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِیعُ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْحَسَنِ وَالْحُسَینِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِمْ وَسَلَّمَ، السَّلامُ عَلَیک وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ وَمَغْفِرَتُهُ وَرِضْوانُهُ وَ عَلَی رُوحِک وَبَدَنِک، أَشْهَدُ وَأُشْهِدُ اللّهَ أَنَّک مَضَیتَ عَلَی مَا مَضی بِهِ الْبَدْرِیونَ وَالْمُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ، الْمُناصِحُونَ لَهُ فِی جِهادِ أَعْدائِهِ، الْمُبالِغُونَ فِی نُصْرَةِ أَوْلِیائِهِ، الذَّابُّونَ عَنْ أَحِبَّائِهِ، فَجَزاک اللّهُ أَفْضَلَ الْجَزاءِ، وَأَکثَرَ الْجَزاءِ، وَ أَوْفَرَ الْجَزاءِ، وَأَوْفی جَزاءِ أَحَدٍ مِمَّنْ وَفی بِبَیعَتِهِ، وَاسْتَجابَ لَهُ دَعْوَتَهُ، وَأَطاعَ وُلاةَ أَمْرِهِ؛
أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ بالَغْتَ فِی النَّصِیحَةِ، وَأَعْطَیتَ غایةَ الْمَجْهُودِ، فَبَعَثَک اللّهُ فِی الشُّهَداءِ، وَجَعَلَ رُوحَک مَعَ أَرْواحِ السُّعَداءِ، وَأَعْطاک مِنْ جِنانِهِ أَفْسَحَها مَنْزِلاً، وَأَفْضَلَها غُرَفاً، وَرَفَعَ ذِکرَک فِی عِلِّیینَ، وَحَشَرَک مَعَ النَّبِیینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَداءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولئِک رَفِیقاً. أَشْهَدُ أَنَّک لَمْ تَهِنْ وَلَمْ تَنْکلْ، وَأَنَّک مَضَیتَ عَلی بَصِیرَةٍ مِنْ أَمْرِک، مُقْتَدِیاً بِالصَّالِحِینَ، وَمُتَّبِعاً لِلنَّبِیینَ، فَجَمَعَ اللّهُ بَینَنا وَبَینَک وَبَینَ رَسُولِهِ وَأَوْلِیائِهِ فِی مَنازِلِ الْمُخْبِتِینَ فَإِنَّهُ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
نویسنده گوید: خوب است این زیارت را، پشت سر قبر، به طرف قبله بخوانی، چنان که شیخ در «تهذیب» چنین فرموده: سپس وارد شو و خود را با رو به قبر بیانداز و چنین بگو درحالی که رو به جانب قبله ای: «السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ...»؛ [که در بالا گذشت.]
و بدان که زیارت قمر بنی هاشم موافق روایت مذکور، همین بود که ذکر شد، ولی سید ابن طاووس و شیخ مفید و دیگران پس از این زیارت فرموده اند که به سمت بالا سر برو و دو رکعت نماز بخوان و بعد از آن هرچه خواهی نماز بخوان و بسیار از خدا درخواست کن و پس از نماز بگو:
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَلَا تَدَعْ لِی فِی هذَا الْمَکانِ الْمُکرَّمِ وَالْمَشْهَدِ الْمُعَظَّمِ ذَنْباً إِلّا غَفَرْتَهُ، وَلَا هَمّاً إِلّا فَرَّجْتَهُ، وَلَا مَرَضاً إِلّا شَفَیتَهُ، وَلَا عَیباً إِلّا سَتَرْتَهُ، وَلَا رِزْقاً إِلّا بَسَطْتَهُ، وَلَا خَوْفاً إِلّا آمَنْتَهُ، وَلَا شَمْلاً إِلّا جَمَعْتَهُ، وَلَا غائِباً إِلّا حَفِظْتَهُ وَأَدْنَیتَهُ، وَلَا حاجَةً مِنْ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ لَک فِیها رِضی وَلِی فِیها صَلاحٌ إِلّا قَضَیتَها یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
بعد به سوی ضریح بازگرد و نزد پاهای مبارک بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبَا الْفَضْلِ الْعَبَّاسَ ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَوَّلَ الْقَوْمِ إِسْلاماً، وَأَقْدَمِهِمْ إِیماناً، وَ أَقْوَمِهِمْ بِدِینِ اللّهِ، وَأَحْوَطِهِمْ عَلَی الْإِسْلامِ. أَشْهَدُ لَقَدْ نَصَحْتَ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَخِیک فَنِعْمَ الْأَخُ الْمُواسِی، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً اسْتَحَلَّتْ مِنْک الْمَحارِمَ، وَانْتَهَکتْ حُرْمَةَ الْإِسْلامِ، فَنِعْمَ الصَّابِرُ الْمُجاهِدُ الْمُحَامِی النَّاصِرُ وَالْأَخُ الدَّافِعُ عَنْ أَخِیهِ الْمُجِیبُ إِلی طاعَةِ رَبِّهِ، الرَّاغِبُ فِیما زَهِدَ فِیهِ غَیرُهُ مِنَ الثَّوابِ الْجَزِیلِ، وَالثَّنَاءِ الْجَمِیلِ، وَأَلْحَقَک اللّهُ بِدَرَجَةِ آبائِک فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ؛
اللّهُمَّ إِنِّی تَعَرَّضْتُ لِزِیارَةِ أَوْلِیائِک رَغْبَةً فِی ثَوابِک، وَرَجاءً لِمَغْفِرَتِک وَجَزِیلِ إِحْسانِک، فَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ، وَأَنْ تَجْعَلَ رِزْقِی بِهِمْ دارّاً، وَعَیشِی بِهِمْ قارّاً، وَزِیارَتِی بِهِمْ مَقْبُولَةً، وَحَیاتِی بِهِمْ طَیبَةً، وَأَدْرِجْنِی إِدْراجَ الْمُکرَمِینَ، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ ینْقَلِبُ مِنْ زِیارَةِ مَشاهِدِ أَحِبَّائِک مُفْلِحاً مُنْجِحاً قَدِ اسْتَوْجَبَ غُفْرانَ الذُّنُوبِ، وَسَتْرَ الْعُیوبِ، وَکشْفَ الْکرُوبِ، إِنَّک أَهْلُ التَّقْوی وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ.
چون بخواهی آن حضرت را وداع کنی، نزد قبر شریف برو و این جملات را که در روایت ابوحمزه ثمالی است و علما هم ذکر کرده اند بگو:
أَسْتَوْدِعُک اللّهَ وَأَسْتَرْعِیک وَأَقْرَأُ عَلَیک السَّلامَ، آمَنَّا بِاللّهِ وَبِرَسُولِهِ وَبِکتابِهِ وَبِمَا جاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللّهِ، اللّهُمَّ فَاکتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ، اللّهُمَّ لَاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیارَتِی قَبْرَ ابْنِ أَخِی رَسُولِک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، وَارْزُقْنِی زِیارَتَهُ أَبَداً مَا أَبْقَیتَنِی، وَاحْشُرْنِی مَعَهُ وَمَعَ آبائِهِ فِی الْجِنانِ، وَعَرِّفْ بَینِی وَبَینَهُ وَبَینَ رَسُو لِک وَأَوْلِیائِک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَوَفَّنِی عَلَی الْإِیمانِ بِک، وَالتَّصْدِیقِ بِرَسُولِک، وَالْوِلایةِ لِعَلِی بْنِ أَبِی طالِبٍ وَالْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ عَلَیهِ السَّلامُ، وَالْبَراءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ، فَإِنِّی قَدْ رَضِیتُ یا رَبِّی بِذلِک، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.
پس برای خود و برای پدر و مادر و مؤمنان و مسلمانان دعا کن و از دعاها هر دعایی را که می خواهی انتخاب کن.
نویسنده گوید: در خبری از حضرت سجاد(علیه السلام) آنچه حاصلش این است روایت شده: خداوند رحمت کند عباس(علیه السلام) را که نسبت به برادر خود ایثار کرد و جانش را فدای آن حضرت نمود تا این که در راه یاری او دو دستش را از بدن جدا کردند و خدا به جای دو دست او دو بال به آن حضرت عنایت فرمود که مانند جعفر بن ابی طالب(علیه السلام) با آن دو بال همراه فرشتگان در بهشت پرواز می کند و برای عباس(علیه السلام) در قیامت نزد خدا مقامی است که مورد غبطه همه شهداست و همۀ شهیدان آرزوی مقام او را دارند.
روایت شده که قمر بنی هاشم به هنگام شهادت سی وچهار ساله بود و امّ البنین مادر آن حضرت در ماتم او و سه برادر دیگر عباس به بقیع می رفت و چنان ندبه و گریه می کرد که هر شخصی از آنجا می گذشت گریان می شد، گریستن دوستان عجبی نیست، مروان بن حکم که از بزرگ ترین دشمنان خاندان نبوّت بود، چون بر ماتم امّ البنین عبور می کرد، از اثر گریه او گریه می کرد و این اشعار از امّ البنین در مرثیه قمر بنی هاشم و دیگر پسرانش روایت شده است:
یا مَنْ رَأَی الْعَبَّاسَ کرَّ عَلَی جَمَاهِیرِ النَّقَدِ
وَ وَرَاهُ مِنْ أَبْنَاءِ حَیدَرَ کلُّ لَیثٍ ذِی لَبَدٍ
ای که عباس را دیدی حمله می کرد بر توده های فرومایه
و از فرزندان حیدر هر شیر یال داری دنبال او بود
أُنْبِئْتُ أَنَّ ابْنِی أُصِیبَ بِرَأْسِهِ مَقْطُوعَ یدٍ
وَیلِی عَلَی شِبْلِی أَمَالَ بِرَأْسِهِ ضَرْبُ الْعَمَدِ
خبردار شده ام که به سر فرزندم ضربت وارد شده درحالی که بریده دست بود
وای بر من بر شیر بچه ام که ضربت عمود سرش را خمیده کرد
لَوْ کانَ سَیفُک فِی یدِیک
لَمَا دَنَا مِنْهُ أَحَدٌ
اگر شمشیرت در دستت بود
کسی نمی توانست به تو نزدیک شود
و نیز از اوست:
لا تَدْعُوِنِّی وَیک أُمَّ الْبَنِینَ
تُذَکرِینِی بِلِیوثِ الْعَرِینِ
وای بر تو مرا دیگر مادر پسران مخوان
که مرا به یاد شیران بیشه ام می اندازی
کانَتْ بَنُونَ لِی أُدْعَی بِهِمْ
وَ الْیوْمَ أَصْبَحْتُ وَ لا مِنْ بَنِینَ
مرا پسرانی بود که به آنان خوانده می شدم
اما امروز برای من پسرانی نیست
أَرْبَعَةٌ مِثْلُ نُسُورِ الرُّبَی
قَدْ وَاصَلُوا الْمَوْتَ بِقَطْعِ الْوَتِینِ
چهار پسر مانند کرکسان بلندی ها
که با بریده شدن رگ حیات یکی پس از دیگری به مرگ پیوستند
تَنَازَعَ الْخِرْصَانُ أَشْلاءَهُمْ
فَکلُّهُمْ أَمْسَی صَرِیعاً طَعِینَ
نیزه ها بر پیکرهایشان ستیزه داشتند
همه آنان با تن مجروح به خاک افتادند
یا لَیتَ شِعْرِی أَکمَا أَخْبَرُوا
بِأَنَّ عَبَّاسا قَطِیعُ الْیمِینِ
ای کاش می دانستم آن چنان است که خبر دادند
این که دست عباسم بریده شده بود

از امام صادق(علیه السلام) روایت شده: هرکه در روز اول ماه رجب امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند، البته حق تعالی او را بیامرزد.
از ابن ابی نصر روایت شده است: که از حضرت رضا(علیه السلام) پرسید، در کدام وقت بهتر است امام حسین(علیه السلام) را زیارت کنیم؟ ایشان فرمود: در نیمه رجب و نیمه شعبان.
شیخ مفید و سید ابن طاووس گفته اند: این زیارت که ذکر می شود، برای روز اول رجب و شب نیمه شعبان است، ولی شهید، شب اول رجب و شب و روز نیمه رجب و روز نیمه شعبان را بر آن افزوده است. پس بنا به فرموده شهید، این زیارت برای شش وقت است.
کیفیت این زیارت چنین است:
هرگاه در این اوقات خواستی ابو عبدالله الحسین(علیه السلام) را زیارت کنی، غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و بر در بارگاه آن حضرت به طرف قبله بایست و سلام کن به جناب رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و به امیرمؤمنان و به حضرت فاطمه و به امام حسن و امام حسین و به دیگر امامان، پس از این در اذن دخول «زیارت عرفه»، کیفیت سلام کردن بر این بزرگواران خواهد آمد. سپس وارد شو و نزد ضریح مقدّس بایست و صد مرتبه بگو: «اللّهُ أَکْبَرُ» آنگاه بخوان:
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ خاتَمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْمُرْسَلِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا حُسَینَ بْنَ عَلِی، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ وَابْنَ وَلِیهِ، السَّلامُ عَلَیک یا صَفِی اللّهِ وَابْنَ صَفِیهِ، السَّلامُ عَلَیک یا حُجَّةَ اللّهِ وَابْنَ حُجَّتِهِ، السَّلامُ عَلَیک یا حَبِیبَ اللّهِ وَابْنَ حَبِیبِهِ، السَّلامُ عَلَیک یا سَفِیرَ اللّهِ وَابْنَ سَفِیرِهِ، السَّلامُ عَلَیک یا خازِنَ الْکتابِ الْمَسْطُورِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ التَّوْراةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالزَّبُورِ، السَّلامُ عَلَیک یا أَمِینَ الرَّحْمنِ، السَّلامُ عَلَیک یا شَرِیک الْقُرْآنِ؛
السَّلامُ عَلَیک یا عَمُودَ الدِّینِ، السَّلامُ عَلَیک یا بابَ حِکمَةِ رَبِّ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا بابَ حِطَّةٍ الَّذِی مَنْ دَخَلَهُ کانَ مِنَ الْآمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا عَیبَةَ عِلْمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا مَوْضِعَ سِرِّ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی الْأَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِک وَ أَناخَتْ بِرَحْلِک، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی وَنَفْسِی یا أَبا عَبْدِ اللّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ وَجَلَّتِ الرَّزِیةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ أَهْلِ الْإِسْلامِ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَساسَ الظُّلْمِ وَالْجَوْرِ عَلَیکمْ أَهْلَ الْبَیتِ، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً دَفَعَتْکمْ عَنْ مَقامِکمْ، وَأَزالَتْکمْ عَنْ مَراتِبِکمُ الَّتِی رَتَّبَکمُ اللّهُ فِیها؛
بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی وَنَفْسِی یا أَبا عَبْدِ اللّهِ، أَشْهَدُ لَقَدِ اقْشَعَرَّتْ لِدِمائِکمْ أَظِلَّةُ الْعَرْشِ مَعَ أَظِلَّةِ الْخَلائِقِ، وَ بَکتْکمُ السَّماءُ وَالْأَرْضُ وَسُکانُ الْجِنانِ وَالْبَرِّ وَالْبَحْرِ، صَلَّی اللّهُ عَلَیک عَدَدَ مَا فِی عِلْمِ اللّهِ، لَبَّیک داعِی اللّهِ، إِنْ کانَ لَمْ یجِبْک بَدَنِی عِنْدَ اسْتِغاثَتِک وَ لِسانِی عِنْدَ اسْتِنْصارِک، فَقَدْ أَجابَک قَلْبِی وَسَمْعِی وَبَصَرِی، «سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً» أَشْهَدُ أَنَّک طُهْرٌ طاهِرٌ مُطَهَّرٌ مِنْ طُهْرٍ طاهِرٍ مُطَهَّرٍ، طَهُرْتَ وَطَهُرَتْ بِک الْبِلادُ، وَطَهُرَتْ أَرْضٌ أَنْتَ بِها وَطَهُرَ حَرَمُک. أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَمَرْتَ بِالْقِسْطِ وَالْعَدْلِ وَدَعَوْتَ إِلَیهِما، وَأَنَّک صادِقٌ صِدِّیقٌ صَدَقْتَ فِیما دَعَوْتَ إِلَیهِ وَأَنَّک ثارُ اللّهِ فِی الْأَرْضِ؛
وَأَشْهَدُ أَنَّک قَدْ بَلَّغْتَ عَنِ اللّهِ، وَعَنْ جَدِّک رَسُولِ اللّهِ، وَعَنْ أَبِیک أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَعَنْ أَخِیک الْحَسَنِ، وَنَصَحْتَ وَجاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللّهِ، وَعَبَدْتَهُ مُخْلِصاً حَتَّی أَتَاک الْیقِینُ، فَجَزاک اللّهُ خَیرَ جَزاءِ السَّابِقِینَ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَیک وَسَلَّمَ تَسْلِیماً. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَصَلِّ عَلَی الْحُسَینِ الْمَظْلُومِ، الشَّهِیدِ الرَّشِیدِ، قَتِیلِ الْعَبَراتِ، وَأَسِیرِ الْکرُباتِ، صَلاةً نامِیةً زاکیةً مُبارَکةً یصْعَدُ أَوَّلُها وَلَا ینْفَدُ آخِرُها أَفْضَلَ مَا صَلَّیتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَوْلادِ أَنْبِیائِک الْمُرْسَلِینَ، یا إِلهَ الْعالَمِینَ.
آنگاه قبر مطهّر را ببوس و طرف راست صورت خود را بر قبر بگذار و پس از آن طرف چپ را، سپس دور قبر بگرد و چهار جانب قبر را ببوس؛ شیخ مفید فرموده است: آنگاه به سوی قبر علی بن الحسین(علیه السلام) برو و نزد قبر آن جانب بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الصِّدِّیقُ الطَّیبُ الزَّکی الْحَبِیبُ الْمُقَرَّبُ وَابْنَ رَیحانَةِ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک مِنْ شَهِیدٍ مُحْتَسِبٍ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، مَا أَکرَمَ مَقامَک وَأَشْرَفَ مُنْقَلَبَک، أَشْهَدُ لَقَدْ شَکرَ اللّهُ سَعْیک، وَأَجْزَلَ ثَوابَک، وَأَلْحَقَک بِالذِّرْوَةِ الْعالِیةِ حَیثُ الشَّرَفُ کلُّ الشَّرَفِ وَفِی الْغُرَفِ السَّامِیةِ کمَا مَنَّ عَلَیک مِنْ قَبْلُ وَجَعَلَک مِنْ أَهْلِ الْبَیتِ الَّذِینَ أَذْهَبَ اللّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً، صَلَواتُ اللّهِ عَلَیک وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ وَرِضْوانُهُ، فَاشْفَعْ أَیهَا السَّیدُ الطَّاهِرُ إِلی رَبِّک فِی حَطِّ الْأَثْقالِ عَنْ ظَهْرِی وَتَخْفِیفِها عَنِّی، وَارْحَمْ ذُلِّی وَخُضُوعِی لَک وَ لِلسَّیدِ أَبِیک صَلَّی اللّهُ عَلَیکما.
پس خود را به قبر بچسبان و بگو:
زادَ اللّهُ فِی شَرَفِکمْ فِی الْآخِرَةِ کمَا شَرَّفَکمْ فِی الدُّنْیا، وَأَسْعَدَکمْ کما أَسْعَدَ بِکمْ، وَأَشْهَدُ أَنَّکمْ أَعْلامُ الدِّینِ، وَنُجُومُ الْعالَمِینَ، وَالسَّلامُ عَلَیکمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
سپس به جانب شهدا رو کن و بگو:
السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ اللّهِ، وَأَنْصارَ رَسُولِهِ، وَأَنْصارَ عَلِی بْنِ أَبِی طالِبٍ، وَأَنْصارَ فاطِمَةَ، وَأَنْصارَ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ، وَأَنْصارَ الْإِسْلامِ، أَشْهَدُ أَنَّکمْ لَقَدْ نَصَحْتُمْ لِلّهِ وَجاهَدْتُمْ فِی سَبِیلِهِ فَجَزاکمُ اللّهُ عَنِ الْإِسْلامِ وَأَهْلِهِ أَفْضَلَ الْجَزاءِ، فُزْتُمْ وَاللّهِ فَوْزاً عَظِیماً، یا لَیتَنِی کنْتُ مَعَکمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً، أَشْهَدُ أَنَّکمْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّکمْ تُرْزَقُونَ، أَشْهَدُ أَنَّکمُ الشُّهَداءُ وَالسُّعَداءُ وَأَنَّکمُ الْفائِزُونَ فِی دَرَجاتِ الْعُلی، وَالسَّلامُ عَلَیکمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
پس از آن بازگرد و نزدیک سر مبارک آن حضرت بیا و نماز زیارت بخوان و برای خود و پدر و مادر و برادران مؤمن دعا کن.
بدان که سید ابن طاووس برای حضرت علی اکبر و دیگر شهدا (قدّس الله ارواحهم) زیارتی مشتمل بر اسامی آنان روایت کرده که ما به خاطر درنظر گرفتن مختصر شدن این بخش و رایج بودن و شهرت آن زیارت، از بیانش خودداری کردیم.

بدان که احادیث بسیاری در مزیت و برتری زیارت آن حضرت، در نیمه شعبان وارد شده که در این باب کافی است تنها به برخی از آن ها اشاره شود.
از جمله به چندین سند معتبر از حضرت زین العابدین(علیه السلام) و امام صادق(علیه السلام) روایت شده: هرکه می خواهد صدوبیست وچهار هزار پیامبر با او مصافحه کنند، باید قبر ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) را در نیمه شعبان زیارت کند، به درستی که فرشتگان و ارواح پیامبران اجازه می گیرند و به زیارت آن حضرت می آیند، پس خوشا به حال آنکه مصافحه کند با ایشان و ایشان مصافحه کنند با او و با آنان اند پنج پیامبر اولوالعزم: نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمّد(صلی الله علیه وآله و علیهم اجمعین). راوی گفت: پرسیدم، برای چه آنان را اولوالعزم می نامند؟ فرمود: به خاطر اینکه ایشان به مشرق و مغرب و جنّ و انس مبعوث شده اند؛
و اما الفاظ زیارت، پس به دو صورت روایت شده، یکی همان زیارت که برای «اوّل رجب» روایت شده بود و دیگر زیارتی است که شیخ کفعمی در کتاب «بلد الامین» از امام صادق(علیه السلام) آورده و آن زیارت چنین است: نزد قبر آن حضرت می ایستی و می گویی:
الْحَمْدُلِلّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ، وَالسَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْعَبْدُالصَّالِحُ الزَّکی، أُودِعُک شَهادَةً مِنِّی لَک تُقَرِّبُنِی إِلَیک فِی یوْمِ شَفاعَتِک، أَشْهَدُ أَنَّک قُتِلْتَ وَلَمْ تَمُتْ بَلْ بِرَجاءِ حَیاتِک حَییتْ قُلُوبُ شِیعَتِک، وَبِضیاءِ نُورِک اهْتَدَی الطَّالِبُونَ إِلَیک، وَأَشْهَدُ أَنَّک نُورُاللّهِ الَّذِی لَمْ یطْفَأْ وَلَایطْفَأُ أَبَداً، وَأَنَّک وَجْهُ اللّهِ الَّذِی لَمْ یهْلِک وَلَایهْلَک أَبَداً، وَأَشْهَدُ أَنَّ هذِهِ التُّرْبَةَ تُرْبَتُک، وَهذَاالْحَرَمَ حَرَمُک، وَهذَاالْمَصْرَعَ مَصْرَعُ بَدَنِک، لَاذَلِیلَ وَاللّه مُعِزُّک، وَلَامَغْلُوبَ وَاللّه ناصِرُک، هذِهِ شَهَادَةٌ لِی عِنْدَک إِلی یوْمِ قَبْضِ رُوحِی بِحَضْرَتِک، وَالسَّلامُ عَلَیک وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.

به سند معتبر از امام صادق(علیه السلام) روایت شده: هرکه در یک شب از سه شب ذیل، قبر امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند، گناهان گذشته و آینده اش آمرزیده شود: «شب عید فطر» یا «قربان» یا «نیمه شعبان»؛
و به روایت معتبر از حضرت موسی بن جعفر(علیهماالسلام) روایت شده است: سه شب است که هر که در آن ها حضرت امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند، گناهان گذشته و آینده اش آمرزیده می شود: شب نیمه شعبان و شب بیست وسوم ماه رمضان و شب عید فطر.
از امام صادق(علیه السلام) روایت شده: کسی که امام حسین(علیه السلام) را در شب نیمه شعبان و شب عید فطر و شب عرفه زیارت کند، حق تعالی برای او در یک سال، هزار حجّ پذیرفته و هزار عمره پذیرفته بنویسد و برای او هزار حاجت دنیا و آخرت را برآورده کند؛
و از امام باقر(علیه السلام) روایت شده: هرکه شب عرفه در زمین کربلا باشد و آنجا بماند تا زیارت روز عید قربان بجا آورد و برگردد حق تعالی او را از شرّ آن سال نگاه دارد.
بدان که علما برای این دو عید شریف، دو زیارت نقل کرده اند: یکی زیارتی که برای «شب های قدر» ذکر شده و دیگر این زیارت است که ذکر می شود و از کلمات ایشان ظاهر می گردد که زیارتی که گذشت برای روزهای عید فطر و عید قربان است و زیارتی که ذکر می شود برای شب های عید فطر و قربان؛
در هر صورت فرموده اند: چون در این دو شب زیارت آن حضرت را اراده کنی بر در بارگاه بایست و به سوی قبر نظر کن و برای اذن دخول بگو:
یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِاللّهِ، یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ عَبْدُک وَابْنُ أَمَتِک الذَّلِیلُ بَینَ یدَیک، وَالْمُصَغَّرُ فِی عُلوِّ قَدْرِک، وَالْمُعْتَرِفُ بِحَقِّک جاءَک مُسْتَجِیراً بِک قاصِداً إِلی حَرَمِک، مُتَوَجِّهاً إِلی مَقامِک، مُتَوَسِّلاً إِلَی اللّهِ تَعالی بِک، أَأَدْخُلُ یا مَوْلای؟ أَأَدْخُلُ یا وَلِی اللّهِ؟ أَأَدْخُلُ یا مَلائِکةَ اللّهِ الْمُحْدِقِینَ بِهذَا الْحَرَمِ، الْمُقِیمِینَ فِی هذَا الْمَشْهَدِ؟
پس اگر دلت فروتن و افتاده شد و دیده ات گریان گشت، وارد شو و پای راست را بر پای چپ مقدّم بدار و چنین بگو:
بِسْمِ اللّهِ، وَبِاللّهِ، وَفِی سَبِیلِ اللّهِ، وَعَلَی مِلَّةِ رَسُولِ اللّهِ. اللّهُمَّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلاً مُبارَکاً وَأَنْتَ خَیرُ الْمُنْزِلِینَ.
سپس بگو:
اللّهُ أَکبَرُ کبِیراً، وَالْحَمْدُ لِلّهِ کثِیراً، وَسُبْحانَ اللّهِ بُکرَةً وَأَصِیلاً، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ، الْمَاجِدِ الْأَحَدِ، الْمُتَفَضِّلِ الْمَنَّانِ، الْمُتَطَوِّلِ الْحَنَّانِ، الَّذِی مِنْ تَطَوُّلِهِ سَهَّلَ لِی زِیارَةَ مَوْلای بِإِحْسانِهِ، وَلَمْ یجْعَلْنِی عَنْ زِیارَتِهِ مَمْنُوعاً، وَلَا عَنْ ذِمَّتِهِ مَدْفُوعاً، بَلْ تَطَوَّلَ وَمَنَحَ.
پس وارد شو، چون به میان روضه رسیدی با حال خضوع و گریه و زاری، برابر قبر مطهّر بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ آدَمَ صَِفْوَةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ نُوحٍ أَمِینِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ إِبْراهِیمَ خَلِیلِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُوسی کلِیمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عِیسی رُوحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ حَبِیبِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عَلِی حُجَّةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْوَصِی الْبَرُّ التَّقِی، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَجاهَدْتَ فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ حَتَّی اسْتُبِیحَ حَرَمُک، وَقُتِلْتَ مَظْلُوماً.
پس با دلی خاشع و چشمی گریان نزد سر مقدس بایست و بگو:
سَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا بَطَلَ الْمُسْلِمِینَ، یا مَوْلای أَشْهَدُ أَنَّک کنْتَ نُوراً فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ، لَمْ تُنَجِّسْک الْجاهِلِیةُ بِأَنْجَاسِها، وَلَمْ تُلْبِسْک مِنْ مُدْلَهِمَّاتِ ثِیابِها، وَأَشْهَدُ أَنَّک مِنْ دَعائِمِ الدِّینِ، وَأَرْکانِ الْمُسْلِمِینَ، وَمَعْقِلِ الْمُؤْمِنِینَ، وَأَشْهَدُ أَنَّک الْإِمامُ الْبَرُّ التَّقِی الرَّضِی الزَّکی الْهادِی الْمَهْدِی، وَأَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِک کلِمَةُ التَّقْوی، وَأَعْلامُ الْهُدی، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی، وَالْحُجَّةُ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیا.
پس خود را به قبر بچسبان و چنین بگو:
«إِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ»، یا مَوْلای، أَنَا مُوالٍ لِوَلِیکمْ، وَمُعادٍ لِعَدُوِّکمْ، وَأَنَا بِکمْ مُؤْمِنٌ، وَبِإِیابِکمْ مُوقِنٌ، بِشَرایعِ دِینِی، وَخَواتِیمِ عَمَلِی، وَقَلْبِی لِقَلْبِکمْ سِلْمٌ، وَأَمْرِی لِأَمْرِکمْ مُتَّبِعٌ، یا مَوْلای، أَتَیتُک خائِفاً فَآمِنِّی، وَأَتَیتُک مُسْتَجِیراً فَأَجِرْنِی، وَأَتَیتُک فَقِیراً فَأَغْنِنِی، سَیدِی وَمَوْلای أَنْتَ مَوْلای حُجَّةُ اللّهِ عَلَی الخَلْقِ أَجْمَعِینَ، آمَنْتُ بِسِرِّکمْ وَعَلانِیتِکمْ، وَبِظاهِرِکمْ وَباطِنِکمْ، وَأَوَّلِکمْ وَآخِرِکمْ، وَأَشْهَدُ أَنَّک التَّالِی لِکتابِ اللّهِ وَأَمِینُ اللّهِ الدَّاعِی إِلَی اللّهِ بِالْحِکمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ، لَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَأُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ.
سپس دو رکعت نماز، بالای سر آن حضرت بخوان و چون سلام دادی بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی لَک صَلَّیتُ، وَلَک رَکعْتُ، وَلَک سَجَدْتُ، وَحْدَک لَاشَرِیک لَک فَإِنَّهُ لا تَجُوزُ الصَّلاةُ وَالرُّکوعُ وَالسُّجُودُ إِلّا لَک لِأَنَّک أَنْتَ اللّهُ الَّذِی لَا إِلهَ إِلّا أَنْتَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَبْلِغْهُمْ عَنِّی أَفْضَلَ السَّلامِ وَالتَّحِیةِ، وَارْدُدْ عَلَی مِنْهُمُ السَّلامَ. اللّهُمَّ وَهاتانِ الرَّکعَتانِ هَدِیةٌ مِنِّی إِلی سَیدِی الْحُسَینِ بْنِ عَلِی عَلَیهِمَا السَّلامُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَعَلَیهِ وَتَقَبَّلْهُما مِنِّی وَاجْزِنِی عَلَیهِما أَفْضَلَ أَمَلِی وَرَجائِی فِیک وَفِی وَلِیک، یا وَلِی الْمُؤْمِنِینَ.
پس خود را به قبر بچسبان و آن را ببوس و بگو:
السَّلامُ عَلَی الْحُسَینِ بْنِ عَلِی الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ، قَتِیلِ الْعَبَراتِ، وَأَسِیرِ الْکرُباتِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَشْهَدُ أَنَّهُ وَ لِیک وَابْنُ وَلِیک وَصَفِیک الثَّائِرُ بِحَقِّک، أَکرَمْتَهُ بِکرامَتِک، وَخَتَمْتَ لَهُ بِالشَّهادَةِ، وَجَعَلْتَهُ سَیداً مِنَ السَّادَةِ، وَقائِداً مِنَ الْقادَةِ، وَأَکرَمْتَهُ بِطِیبِ الْوِلادَةِ، وَأَعْطَیتَهُ مَوارِیثَ الْأَنْبِیاءِ، وَجَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَی خَلْقِک مِنَ الْأَوْصِیاءِ، فَأَعْذَرَ فِی الدُّعاءِ، وَمَنَحَ النَّصِیحَةَ، وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیک حَتَّی اسْتَنْقَذَ عِبادَک مِنَ الْجَهالَةِ، وَحَیرَةِ الضَّلالَةِ، وَقَدْ تَوازَرَ عَلَیهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْیا، وَباعَ حَظَّهُ مِنَ الْآخِرَةِ بِالْأَدْنی، وَتَرَدَّی فِی هَواهُ، وَأَسْخَطَک وَ أَسْخَطَ نَبِیک، وَأَطاعَ مِنْ عِبادِک أُولِی الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ، وَحَمَلَةَ الْأَوْزارِ، الْمُسْتَوْجِبِینَ النَّارَ، فَجاهَدَهُمْ فِیک صابِراً مُحْتَسِباً، مُقْبِلاً غَیرَ مُدْبِرٍ، لَا تَأْخُذُهُ فِی اللّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ حَتَّی سُفِک فِی طاعَتِک دَمُهُ وَاسْتُبِیحَ حَرِیمُهُ. اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِیلاً، وَعَذِّبْهُمْ عَذاباً أَلِیماً.
بعد به جانب علی بن الحسین(علیه السلام) برگرد و آن جناب در طرف پای مبارک حضرت حسین(علیه السلام) است، آنگاه بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ خاتَمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْمَظْلُومُ الشَّهِیدُ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی عِشْتَ سَعِیداً، وَقُتِلْتَ مَظْلُوماً شَهِیداً.
پس به سوی قبر سایر شهدا (رضوان الله علیهم) رو کن و بگو:
السَّلامُ عَلَیکمْ أَیهَا الذَّابُّونَ عَنْ تَوْحِیدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیکمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ، بِأَبِی أَنْتُمْ وَأُمِّی، فُزْتُمْ فَوْزاً عَظِیماً.
سپس به مشهد عباس بن علی(علیه السلام) برو و نزد ضریح شریف آن جناب بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ وَالصِّدِّیقُ الْمُواسِی، أَشْهَدُ أَنَّک آمَنْتَ بِاللّهِ، وَنَصَرْتَ ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، وَدَعَوْتَ إِلَی سَبِیلِ اللّهِ، وَواسَیتَ بِنَفْسِک، فَعَلَیک مِنَ اللّهِ أَفْضَلُ التَّحِیةِ وَالسَّلامِ.
سپس خود را به قبر بچسبان و بگو:
بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا ناصِرَ دِینِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ناصِرَ الْحُسَینِ الصِّدِّیقِ، السَّلامُ عَلَیک یا ناصِرَ الْحُسَینِ الشَّهِیدِ، عَلَیک مِنِّی السَّلامُ مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ.
پس بالای سَرِ آن حضرت دو رکعت نماز بخوان و دعای «اللّهُمَّ إِنِّی صَلَّیْتُ الی آخره» را که بالای سر حضرت امام حسین(علیه السلام) بعد از دو رکعت نماز زیارت خواندی، در اینجا هم بخوان.
آنگاه به جانب مشهد حسین(علیه السلام) بازگرد و آنچه خواهی نزد آن حضرت بمان، جز اینکه مستحب است آنجا را خوابگاه خود قرار ندهی و چون بخواهی آن حضرت را وداع کنی، بالای سر بایست و گریه کن و چنین بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای سَلامَ مُوَدِّعٍ لَا قالٍ وَ لَا سَئِمٍ، فَإِنْ أَنْصَرِفْ فَلَا عَنْ مَلالَةٍ، وَ إِنْ أُقِمْ فَلا عَنْ سُوءِ ظَنٍّ بِمَا وَعَدَ اللّهُ الصَّابِرِینَ، یا مَوْلای، لَا جَعَلَهُ اللّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِزِیارَتِک، وَرَزَقَنِی الْعَوْدَ إِلَیک، وَالْمَُقَامَ فِی حَرَمِک، وَالْکوْنَ فِی مَشْهَدِک، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
پس ضریح را ببوس و تمام بدنت را به آن بمال که باعث امان و حفظ است و از بالای سر آن حضرت بیرون برو، به طوری که رویت به جانب قبر باشد و تا بیرون رفتن از حرم پشت به قبر مکن و در همان حال بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا بابَ الْمَقامِ، السَّلامُ عَلَیک یا شَرِیک الْقُرْآنِ، السَّلامُ عَلَیک یا حُجَّةَ الْخِصامِ، السَّلامُ عَلَیک یا سَفِینَةَ النَّجاةِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا مَلائِکةَ رَبِّی الْمُقِیمِینَ فِی هذَا الْحَرَمِ، السَّلامُ عَلَیک أَبَداً مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ.
و بگو:
إِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ.
آنگاه بیرون رو؛ سید بن طاووس و محمّد بن مشهدی گفته اند: وقتی که این گونه اعمال را انجام دادی، همانند کسی هستی که خدا را در عرش زیارت کرده باشد.

 بدان که آنچه از اهل بیت عصمت و طهارت در مورد زیارت عرفه رسیده، از زیادتی روایات و بسیاری فضیلت و ثواب، بیشتر از آن است که شمرده شود و ما به خاطر تشویق زائران، به ذکر چند روایت اکتفا می کنیم.
از بشیر دُهّان به سند معتبر روایت شده است: که گفت خدمت امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: گاه هست که حج از من فوت می شود و روز عرفه را نزد قبر حضرت حسین(علیه السلام) به سرمی برم. فرمود: ای بشیر کار خوبی انجام می دهی،
هر مؤمنی که در روز غیر عید، بامعرفت به حق آن حضرت به زیارت قبر حضرتش برود، ثواب «بیست حج» و «بیست عمره» پسندیده پذیرفته و «بیست جهاد» همراه پیامبر مرسل یا امام عادل برای او نوشته می شود و هرکه آن حضرت را در روز عید زیارت کند، حق تعالی برای او ثواب «صد حج» و «صد عمره» و «صد جهاد» همراه با پیامبر مرسل یا امام عادل را می نویسند و هر که آن حضرت را در روز عرفه، بامعرفت به حق حضرتش زیارت کند، برای او ثواب «هزار حج» و «هزار عمره» پسندیده پذیرفته و «هزار جهاد» با پیامبر مرسل یا امام عادل نوشته می شود.
به حضرت گفتم: ثواب موقف عرفات برای من کجا حاصل می شود؟ آن حضرت به سوی من نظر کرد، مانند کسی که خشمناک باشد و فرمود: ای بشیر، هرگاه مؤمنی در روز عرفه، به زیارت قبر امام حسین(علیه السلام) برود و در رود فرات غُسل کند، سپس به سوی قبر آن حضرت حرکت کند، حق تعالی به هر گامی که بر می دارد، برای او ثواب حجّی که با همه مناسک به طور کامل انجام داده باشد می نویسد و چنین گمان دارم که فرمود: «و عمره»؛
و در احادیث بسیار به نهایتِ اعتبار وارد شده است: که حق تعالی در روز عرفه، پیش از آنکه نظر به اهل موقف عرفات کند، ابتدا نظر رحمت به سوی زائران قبر حسین(علیه السلام) می اندازد.
در حدیث معتبر از رُفاعه روایت شده: که امام صادق(علیه السلام) به من فرمود: امسال حج کردی؟ گفتم: فدایت شوم، مالی نداشتم که به حج روم، ولی عرفه را نزد قبر امام حسین(علیه السلام) گذراندم؛ فرمود: ای رُفاعه، از آنچه اهل مِنی در آن بودند، هیچ کوتاهی نکردی، اگر نه این بود که کراهت دارم مردم ترک حج کنند، هر آینه برای تو حدیثی می گفتم که هرگز زیارت قبر آن حضرت را ترک نکنی؛ پس ساعتی ساکت شد، بعد از آن فرمود: پدرم به من خبر داد، هر که به سوی قبر امام حسین(علیه السلام) بیرون رود و با تکبّر حرکت نکند، عارف به حق آن حضرت باشد، هزار فرشته از طرف راست و هزار فرشته از طرف چپ همراه او می شوند و برای او ثواب «هزار حج» و «هزار عمره» که با پیغمبر یا وصی پیغمبر بجا آورده باشد نوشته می شود.
امّا شیوۀ زیارت آن حضرت، چنان است که علمای بزرگوار و رؤسای مَذهب و ملّت فرموده اند: چون خواستی حضرت را در این روز زیارت کنی، اگر توانستی از فرات غُسل کن وگرنه از هر آبی که برایت ممکن شد و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و زیارت آن حضرت را قصد کن، درحالی که با آرامی و وقار و تیزبینی باشی، چون به در حائر رسیدی بگو: «اللّهُ أَکْبَرُ» و بخوان:
اللّهُ أَکبَرُ کبِیراً، وَالْحَمْدُ لِلّهِ کثِیراً، وَسُبْحانَ اللّهِ بُکرَةً وَأَصِیلاً، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کنّا لِنَهْتَدِی لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللّهُ، لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِّ، السَّلامُ عَلی رَسُولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، السَّلامُ عَلی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلی فاطِمَةَ الزَّهْراءِ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ، السَّلامُ عَلی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ، السَّلامُ عَلی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، السَّلامُ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، السَّلامُ عَلَی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ، السَّلامُ عَلَی عَلِی بْنِ مُوسی، السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، السَّلامُ عَلَی عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ، السَّلامُ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ عَلِی، السَّلامُ عَلَی الْخَلَفِ الصَّالِحِ الْمُنْتَظَرِ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک وَابْنُ أَمَتِک، الْمُوالِی لِوَلِیک، الْمُعادِی لِعَدُوِّک، اسْتَجارَ بِمَشْهَدِک، وَتَقَرَّبَ إِلَی اللّهِ بِقَصْدِک. الْحَمْدُلِلّهِ الَّذِی هَدَانِی لِوِلایتِک، وَخَصَّنِی بِزِیارَتِک، وَسَهَّلَ لِی قَصْدَک.
پس داخل روضه شو و بالای سر بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ نُوحٍ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ إِبْراهِیمَ خَلِیلِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُوسی کلِیمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عِیسی رُوحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفی، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ عَلِی الْمُرْتَضی، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ خَدِیجَةَ الْکبْری، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَأَطَعْتَ اللّهَ حَتَّی أَتَاک الْیقِینُ؛
فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ، یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِاللّهِ، أُشْهِدُ اللّهَ وَمَلائِکتَهُ وَأَنْبِیاءَهُ وَرُسُلَهُ أَنِّی بِکمْ مُؤْمِنٌ، وَبِإِیابِکمْ مُوقِنٌ، بِشَرایعِ دِینِی، وَخَواتِیمِ عَمَلِی، وَمُنْقَلَبِی إِلَی رَبِّی، فَصَلَواتُ اللّهِ عَلَیکمْ، وَعَلی أَرْواحِکمْ وَعَلی أَجْسادِکمْ، وَعَلی شاهِدِکمْ وَعَلی غائِبِکمْ، وَظاهِرِکمْ وَباطِنِکمْ. السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ خاتَمِ النَّبِیینَ، وَابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، وَابْنَ إِمامِ الْمُتَّقِینَ، وَابْنَ قائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ إِلی جَنَّاتِ النَّعِیمِ، وَکیفَ لَاتَکونُ کذلِک وَأَنْتَ بابُ الْهُدی، وَ إِمامُ التُّقی، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی، وَالْحُجَّةُ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیا، وَخامِسُ أَصْحابِ الْکساءِ، غَذَتْک یدُ الرَّحْمَةِ، وَرَضَعْتَ مِنْ ثَدْی الْإِیمانِ، وَرُبِّیتَ فِی حِجْرِ الْإِسْلامِ، فَالنَّفْسُ غَیرُ راضِیةٍ بِفِراقِک، وَلَا شَاکةٍ فِی حَیاتِک، صَلَواتُ اللّهِ عَلَیک وَعَلَی آبائِک وَأَبْنائِک؛
السَّلامُ عَلَیک یا صَرِیعَ الْعَبَرَةِ السَّاکبَةِ، وَقَرِینَ الْمُصِیبَةِ الرَّاتِبَةِ، لَعَنَ اللّهُ أُمَّةً اسْتَحَلَّتْ مِنْک الْمَحارِمَ، وَانْتَهَکتْ فِیک حُرْمَةَ الْإِسْلامِ، فَقُتِلْتَ صَلَّی اللّهُ عَلَیک مَقْهُوراً، وَأَصْبَحَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ بِک مَوْتُوراً، وَأَصْبَحَ کتابُ اللّهِ بِفَقْدِک مَهْجُوراً. السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی جَدِّک وَأَبِیک، وَأُمِّک وَأَخِیک، وَعَلَی الْأَئِمَّةِ مِنْ بَنِیک، وَعَلَی الْمُسْتَشْهَدِینَ مَعَک، وَعَلَی الْمَلائِکةِ الْحافِّینَ بِقَبْرِک، وَالشَّاهِدِینَ لِزُوَّارِک الْمُؤَمِّنِینَ بِالْقَبُولِ عَلَی دُعاءِ شِیعَتِک، وَالسَّلامُ عَلَیک وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا أَبا عَبْدِاللّهِ، لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیةُ وَجَلَّتِ الْمُصِیبَةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَأَلْجَمَتْ وَتَهَیأَتْ لِقِتالِک، یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِاللّهِ، قَصَدْتُ حَرَمَک، وَأَتَیتُ مَشْهَدَک أَسْأَلُ اللّهَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَک عِنْدَهُ، وَبِالْمحَلِّ الَّذِی لَک لَدَیهِ أَنْ یصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ یجْعَلَنِی مَعَکمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ بِمَنِّهِ وَجُودِهِ وَکرَمِهِ.
آنگاه ضریح را ببوس و بالای سر دو رکعت نماز، به هر سوره که بعد از سوره «حمد» خواستی بخوان و چون فارغ شدی بگو:
اللّهُمَّ إِنِّی صَلَّیتُ وَرَکعْتُ وَسَجَدْتُ لَک وَحْدَک لَاشَرِیک لَک، لِأَنَّ الصَّلاةُ وَالرُّکوعَ وَالسُّجُودَ لَاتَکونُ إِلّا لَک، لِأَنَّک أَنْتَ اللّهُ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَبْلِغْهُمْ عَنِّی أَفْضَلَ التَّحِیةِ وَالسَّلامِ، وَارْدُدْ عَلَی مِنْهُمُ التَّحِیةَ وَالسَّلامَ. اللّهُمَّ وَهَاتَانِ الرَّکعَتانِ هَدِیةٌ مِنِّی إِلی مَوْلای وَسَیدِی وَ إِمامِی الْحُسَینِ بْنِ عَلِی عَلَیهِمَا السَّلامُ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَقَبَّلْ ذلِک مِنِّی، وَاجْزِنِی عَلَی ذلِک أَفْضَلَ أَمَلِی وَرَجائِی فِیک وَفِی وَلِیک، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
سپس به سوی پایین پای مبارک حضرت امام حسین(علیه السلام) رفته و علی بن الحسین(علیه السلام) را که قبرشان آنجاست زیارت کن و در زیارت حضرتش بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ الْحُسَینِ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الشَّهِیدُ ابْنُ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْمَظْلُومُ ابْنُ الْمَظْلُومِ، لَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ، السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای، السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ وَابْنَ وَلِیهِ، لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ وَجَلَّتِ الرَّزِیةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَأَبْرَأُ إِلَی اللّهِ وَ إِلَیک مِنْهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ.
بعد به سوی دیگر شهدا رو کن و ایشان را به این صورت زیارت کن:
السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَوْلِیاءَ اللّهِ وَأَحِبَّاءَهُ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَصْفِیاءَ اللّهِ وَأَوِدَّاءَهُ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ دِینِ اللّهِ، وَأَنْصارَ نَبِیهِ، وَأَنْصارَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَأَنْصارَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ أَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ الْوَلِی النَّاصِحِ، السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَنْصارَ أَبِی عَبْدِاللّهِ الْحُسَینِ الشَّهِیدِ الْمَظْلُومِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ، بِأَبِی أَنْتُمْ وَأُمِّی طِبْتُمْ وَطَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِی فِیها دُفِنْتُمْ وَفُزْتُمْ وَاللّهِ فَوْزاً عَظِیماً، یا لَیتَنِی کنْتُ مَعَکمْ فَأَفُوزَ مَعَکمْ فِی الْجِنانِ مَعَ الشُّهَداءِ وَالصَّالِحِینَ وَحَسُنَ أُولَئِک رَفِیقاً، وَالسَّلامُ عَلَیکمْ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
آنگاه به جانب بالای سر امام حسین(علیه السلام) برگرد و برای خود و اهل و عیال و برادران با ایمانت بسیار دعا کن.
سید ابن طاووس و شهید فرموده اند: سپس به محلّ شهادت جناب عباس (رضی الله عنه) برو، همین که به آنجا رسیدی، نزد قبر آن حضرت بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبَا الْفَضْلِ الْعَبَّاسَ بْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَوَّلِ الْقَوْمِ إِسْلاماً، وَأَقْدَمِهِمْ إِیماناً، وَأَقْوَمِهِمْ بِدِینِ اللّهِ، وَأَحْوَطِهِمْ عَلَی الْإِسْلامِ، أَشْهَدُ لَقَدْ نَصَحْتَ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَلِأَخِیک فَنِعْمَ الْأَخُ الْمُواسِی، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً اسْتَحَلَّتْ مِنْک الْمَحارِمَ، وَانْتَهَکتْ فِی قَتْلِک حُرْمَةَ الْإِسْلامِ، فَنِعْمَ الْأَخُ الصَّابِرُ الْمُجاهِدُ الْمُحامِی النَّاصِرُ، وَالْأَخُ الدَّافِعُ عَنْ أَخِیهِ، الْمُجِیبُ إِلی طاعَةِ رَبِّهِ، الرَّاغِبُ فِیمَا زَهِدَ فِیهِ غَیرُهُ مِنَ الثَّوَابِ الْجَزِیلِ وَالثَّنَاءِ الْجَمِیلِ، وَأَلْحَقَک اللّهُ بِدَرَجَةِ آبائِک فِی دارِ النَّعِیمِ إِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.
پس خود را به قبر بیفکن و بگو:
اللّهُمَّ لَک تَعَرَّضْتُ، وَلِزِیارَةِ أَوْلِیائِک قَصَدْتُ، رَغْبَةً فِی ثَوَابِک، وَرَجَاءً لِمَغْفِرَتِک، وَجَزِیلِ إِحْسَانِک، فَأَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ رِزْقِی بِهِمْ دارَّاً، وَعَیشِی بِهِمْ قَارَّاً، وَزِیارَتِی بِهِمْ مَقْبُولَةً، وَذَنْبِی بِهِمْ مَغْفُوراً، وَاقْلِبْنِی بِهِمْ مُفْلِحاً مُنْجِحاً مُسْتَجاباً دُعائِی بِأَفْضَلِ مَا ینْقَلِبُ بِهِ أَحَدٌ مِنْ زُوَّارِهِ وَالْقَاصِدِینَ إِلَیهِ، بِرَحْمَتِک یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
پس ضریح را ببوس و نزد آن حضرت نماز زیارت بخوان و نیز آنچه خواسته باشی از دعا و قرآن و ذکر انجام ده و چون خواستی آن حضرت را وداع کنی، آنچه را که پیش از این بیان کردم، در «وداع» آن حضرت بگو.

بدان که زیارت روایت شده برای روز عاشورا چند زیارت است و ما در اینجا به خاطر رعایت مختصرنویسی فقط به بیان دو زیارت قناعت می کنیم ـ و البته در باب دوّم در بیان «اعمال روز عاشورا» نیز «زیارتی» را نقل کردم ـ با مطالبی دیگر که مناسب این مقام است.
[این زیارت همان] زیارت عاشورای معروف است که از نزدیک و دور خوانده می شود و شرح آن چنان که شیخ ابوجعفر طوسی در «مصباح» ذکر فرموده چنین است:
محمّد بن اسماعیل بن بزیع، از صالح بن عقبه، از پدرش، از حضرت باقر(علیه السلام) روایت کرده است: که حضرت فرموده: هرکه حسین بن علی(علیه السلام) را در روز «دهم محرّم» کنار قبر آن حضرت زیارت کند تا آنکه گریان شود، خدا را در روز قیامت ملاقات کند، با ثوابی به اندازه ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار جهاد که ثواب آن ها همانند ثواب کسی می باشد که در خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وائمه طاهرین) جهاد کرده باشد.
راوی گفت: فدایت شوم چه ثوابی است برای کسی که در شهرهای دور از کربلا باشد و برایش در مانند این روز رفتن به سوی قبر آن حضرت ممکن نباشد؟
فرمود: هرگاه چنین باشد به سوی صحرا بیرون رود، یا در خانه خود بر بلندی بام بالا رود و به سوی آن حضرت با سلام اشاره کند و در نفرین کردن بر قاتلین آن حضرت بکوشد و پس از آن دو رکعت نماز بخواند؛ و این کار را در اوایل روز، پیش از گذشتن خورشید از لحظۀ ظهر انجام دهد، پس بر امام حسین(علیه السلام) زاری و گریه کند و کسانی را که در خانه اش هستند، هرگاه از ایشان تقیه نمی کند، به گریه کردن بر آن حضرت امر کند و در خانهٔ خود با نشان دادن بی تابی بر آن حضرت عزا بپا دارد و یکدیگر را به مصیبتشان به حسین(علیه السلام) تسلیت و دلداری دهند و من بر خدا برای ایشان همه آن ثواب ها را ضامنم، هرگاه این عمل را انجام دهند.
گفتم: فدایت شوم این ثواب ها را برای ایشان ضامن می شوی و آن ها را به عهده می گیری؟ فرمود: آری من ضامن و عهده گیرنده ام برای کسی که این عمل را بجا آورد. گفتم: یکدیگر را چگونه تسلیت و دلداری دهند؟ فرمود: بگویند:
أَعْظَمَ اللّهُ أُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَینِ علیه السلام، وَجَعَلَنا وَإِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثارِهِ مَعَ وَلِیهِ الْإِمامِ الْمَهْدِی مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِمُ السَّلامُ.
و اگر بتوانی آن روز را به دنبال حاجتی بیرون نروی، بیرون نرو، زیرا روز بلا و مصیبت است که در آن حاجت مؤمن برآورده نمی شود و اگر برآورده شود برای او مبارک نخواهد بود و در آن خیر و رشدی نخواهد دید و در آن روز هیچ کدام از شما برای خانه اش، البته چیزی ذخیره نکند، چرا که هرکه در آن روز اگر چیزی ذخیره کند، در آن چیز برکت نخواهد دید و برای او و اهلش که جهت آن ها ذخیره کرده مبارک نخواهد بود.
هرگاه این عمل را به جا آوردند، حق تعالی برای ایشان ثواب هزار حج، هزار عمره و هزار جهاد بنویسد که گویا همه را با رسول خدا(صلی الله علیه وآله) انجام داده باشد و برای اوست مزد و پاداش مصیبت هر پیامبر و رسول و وصی و صدّیق و شهیدی که مرده یا کشته شده باشد، از زمانی که حق تعالی آفریده دنیا را تا زمانی که قیامت بر پا شود.
صالح بن عُقبه و سیف بن عُمَیره گفته اند: عَلقَمة بن محمّد حَضرمی گفت: به حضرت باقر(علیه السلام) گفتم: به من دعایی بیاموز که آن را در این روز بخوانم برای هر زمان که آن حضرت را از نزدیک زیارت کنم و دعایی که آن را بخوانم برای هر زمان که موفق به زیارتش از نزدیک نشوم و بخواهم با سلام به سوی او از شهرهای دور از خانه ام اشاره کنم.
به من فرمود: ای علقمه هرگاه آن دو رکعت نماز را خواندی به سوی آن حضرت با سلام اشاره کن و در وقت اشاره به آن حضرت پس از گفتن «تکبیر» این کلام را بگو: [زیارتی که چند سطر بعد ذکر می شود]
به درستی که هرگاه این کلام را گفتی، دعا کرده ای به آن چیزی که دعا می کنند به آن زائران آن حضرت از ملائکه و خداوند برای تو صد هزار هزار درجه بنویسد و همانند کسی باشی که با امام حسین(علیه السلام) شهید شده باشد تا مشارکت کنی با ایشان در درجاتشان و شناخته نشوی، مگر در زمرهٔ شهیدانی که با آن حضرت شهید شده اند و برای تو نوشته شود زیارت هر پیامبر و رسولی و پاداش زیارت هرکه زیارت کرده امام حسین(علیه السلام) را از روزی که شهید شده، سلام خدا بر آن حضرت و اهل بیتش باد؛
می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، [السَّلامُ عَلَیک یا خِیرَةَ اللّهِ وَابْنَ خِیرَتِهِ]، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی الْأَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِک، عَلَیکمْ مِنِّی جَمِیعاً سَلامُ اللّهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ؛
یا أَبا عَبْدِاللّهِ، لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیةُ وَجَلَّتْ وَعَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ بِک عَلَینا وَعَلَی جَمِیعِ أَهْلِ الْإِسْلامِ، وَجَلَّتْ وَعَظُمَتْ مُصِیبَتُک فِی السَّمَاوَاتِ عَلَی جَمِیعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ، فَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَالْجَوْرِ عَلَیکمْ أَهْلَ الْبَیتِ، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً دَفَعَتْکمْ عَنْ مَقامِکمْ وَأَزالَتْکمْ عَنْ مَراتِبِکمُ الَّتِی رَتَّبَکمُ اللّهُ فِیها، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً قَتَلَتْکمْ؛
وَلَعَنَ اللّهُ الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْکینِ مِنْ قِتالِکمْ، بَرِئْتُ إِلَی اللّهِ وَ إِلَیکمْ مِنْهُمْ وَ [مِنْ] أَشْیاعِهِمْ وَأَتْباعِهِمْ وَأَوْلِیائِهِمْ، یا أَبا عَبْدِاللّهِ، إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکمْ، وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکمْ إِلی یوْمِ الْقِیامَةِ، وَلَعَنَ اللّهُ آلَ زِیادٍ وَآلَ مَرْوانَ، وَلَعَنَ اللّهُ بَنِی أُمَیةَ قاطِبَةً، وَلَعَنَ اللّهُ ابْنَ مَرْجانَةَ، وَلَعَنَ اللّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ، وَلَعَنَ اللّهُ شِمْراً، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَأَلْجَمَتْ وَتَنَقَّبَتْ لِقِتالِک؛
بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی، لَقَدْ عَظُمَ مُصابِی بِک، فَأَسْأَلُ اللّهَ الَّذِی أَکرَمَ مَقامَک، وَأَکرَمَنِی [بِک]، أَنْ یرْزُقَنِی طَلَبَ ثارِک مَعَ إِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ. اللّهُمَّ اجْعَلْنِی عِنْدَک وَجِیهاً بِالْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلامُ فِی الدُّنْیا وَالآخِرَةِ، یا أَباعَبْدِاللّهِ، إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَی اللّهِ، وَ إِلی رَسُولِهِ، وَ إِلی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَ إِلی فاطِمَةَ، وَ إِلَی الْحَسَنِ، وَ إِلَیک بِمُوَالاتِک؛
وَبِالْبَراءَةِ [مِمَّنْ قَاتَلَک، وَنَصَبَ لَک الْحَرْبَ، وَبِالْبَراءَةِ مِمَّنْ أَسَّسَ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَالْجَوْرِ عَلَیکمْ، وَأَبْرَأُ إِلَی اللّهِ وَإِلی رَسُولِهِ] مِمَّنْ أَسَّسَ أَساسَ ذلِک وَبَنی عَلَیهِ بُنْیانَهُ، وَجَری فِی ظُلْمِهِ وَجَوْرِهِ عَلَیکمْ وَعَلَی أَشْیاعِکمْ، بَرِئْتُ إِلَی اللّهِ وَ إِلَیکمْ مِنْهُمْ، وَأَتَقَرَّبُ إِلَی اللّهِ ثُمَّ إِلَیکمْ بِمُوالاتِکمْ وَمُوالاةِ وَلِیکمْ، وَبِالْبَراءَةِ مِنْ أَعْدائِکمْ، وَالنَّاصِبِینَ لَکمُ الْحَرْبَ، وَبِالْبَراءَةِ مِنْ أَشْیاعِهِمْ وَأَتْبَاعِهِمْ، إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکمْ، وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکمْ، وَوَلِی لِمَنْ والاکمْ، وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداکمْ؛
فَأَسْأَلُ اللّهَ الَّذِی أَکرَمَنِی بِمَعْرِفَتِکمْ، وَمَعْرِفَةِ أَوْلِیائِکمْ، وَرَزَقَنِی الْبَراءَةَ مِنْ أَعْدائِکمْ، أَنْ یجْعَلَنِی مَعَکمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَأَنْ یثَبِّتَ لِی عِنْدَکمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَأَسْأَلُهُ أَنْ یبَلِّغَنِی الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکمْ عِنْدَ اللّهِ، وَأَنْ یرْزُقَنِی طَلَبَ ثارِی مَعَ إِمامٍ هُدی ظَاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْکمْ؛
وَأَسْأَلُ اللّهَ بِحَقِّکمْ وَبِالشَّأْنِ الَّذِی لَکمْ عِنْدَهُ أَنْ یعْطِینِی بِمُصابِی بِکمْ أَفْضَلَ مَا یعْطِی مُصاباً بِمُصِیبَتِهِ، مُصِیبَةً مَا أَعْظَمَها وَأَعْظَمَ رَزِیتَها فِی الْإِسْلامِ وَفِی جَمِیعِ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ. اللّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی هذَا مِمَّنْ تَنالُهُ مِنْک صَلَواتٌ وَرَحْمَةٌ وَمَغْفِرَةٌ، اللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیای مَحْیا مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَمَماتِی مَماتَ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ؛
اللّهُمَّ إِنَّ هذَا یوْمٌ تَبَرَّکتْ بِهِ بَنُو أُمَیةَ وَابْنُ آکلَةِ الْأَکبادِ، اللَّعِینُ ابْنُ اللَّعِینِ عَلَی لِسانِک وَ لِسانِ نَبِیک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ فِی کلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فِیهِ نَبِیک صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ. اللّهُمَّ الْعَنْ أَباسُفْیانَ وَمُعَاوِیةَ وَیزِیدَ بْنَ مُعَاوِیةَ عَلَیهِمْ مِنْک اللَّعْنَةُ أَبَدَ الْآبِدِینَ، وَهذَا یوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَآلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَینَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ؛
اللّهُمَّ فَضاعِفْ عَلَیهِمُ اللَّعْنَ مِنْک وَالْعَذابَ [الْأَلِیمَ]. اللّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک فِی هذَا الْیوْمِ، وَفِی مَوْقِفِی هذَا، وَأَیامِ حَیاتِی بِالْبَرَاءَةِ مِنْهُمْ، وَاللَّعْنَةِ عَلَیهِمْ، وَبِالْمُوَالاةِ لِنَبِیک وَآلِ نَبِیک عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلامُ؛
سپس «صد مرتبه» بگو:
اللّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَآخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَی ذلِک. اللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِی جاهَدَتِ الْحُسَینَ وَشایعَتْ وَبایعَتْ وَتابَعَتْ عَلَی قَتْلِهِ، اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمِیعاً؛
پس بگو «صد مرتبه»:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ وَعَلَی الْأَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِک، عَلَیک مِنِّی سَلامُ اللّهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ، وَلَا جَعَلَهُ اللّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِزِیارَتِکمْ، السَّلامُ عَلَی الْحُسَینِ، وَعَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ، وَعَلَی أَوْلادِ الْحُسَینِ، وَعَلَی أَصْحابِ الْحُسَینِ؛
آنگاه بگو:
اللّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّی، وَابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً، ثُمَّ [الْعَن] الثَّانِی وَالثَّالِثَ وَالرَّابِعَ. اللّهُمَّ الْعَنْ یزِیدَ خامِساً، وَالْعَنْ عُبَیدَ اللّهِ بْنَ زِیادٍ وَابْنَ مَرْجانَةَ وَعُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَشِمْراً وَآلَ أَبِی سُفْیانَ وَآلَ زِیادٍ وَآلَ مَرْوَانَ إِلی یوْمِ الْقِیامَةِ.
سپس به سجده برو و بگو:
اللّهُمَّ لَک الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاکرِینَ لَک عَلَی مُصَابِهِمْ، الْحَمْدُ لِلّهِ عَلَی عَظِیمِ رَزِیتِی، اللّهُمَّ ارْزُقْنِی شَفاعَةَ الْحُسَینِ یوْمَ الْوُرُودِ، وَثَبِّتْ لِی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَک مَعَ الْحُسَینِ وَأَصْحابِ الْحُسَینِ الَّذِینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَینِ عَلَیهِ السلام.
علقمه گفت: حضرت باقر(علیه السلام) فرمود: اگر بتوانی آن حضرت را هر روز به این زیارت در خانه خود زیارت کنی زیارت کن که تمام این ثواب ها برای تو خواهد بود.

محمّد بن خالد طیالسی از سیف بن عُمَیره روایت کرده: با صفوان بن مهران و جمعی دیگر از اصحاب خودمان به سوی نجف بیرون رفتیم ـ پس از بیرون رفتنِ حضرت صادق(علیه السلام) از حیره به طرف مدینه ـ زمانی که از زیارت امیرمؤمنان فارغ شدیم، صفوان صورت خود را به سوی محلّ شهادت اباعبدالله(علیه السلام) گرداند، آنگاه به ما گفت: از نزد سر مقدّس امیرمؤمنان، حسین(علیه السلام) را زیارت کنید که از اینجا امام صادق(علیه السلام) ایما و اشاره کرد به سلام بر آن حضرت و من در آن وقت خدمت آن حضرت بودم.
سیف گفت: صفوان همان زیارتی را خواند که علقمة بن محمّد حضرمی از امام باقر(علیه السلام) در «روز عاشورا» روایت کرده بود، سپس دو رکعت نماز بالای سر امیرمؤمنان(علیه السلام) خواند و پس از آن نماز، امیرمؤمنان را وداع کرد و اشاره کرد به سوی قبر امام حسین(علیه السلام) درحالی که روی خود را به سوی او کرده بود و پس از زیارت او وداع گفت و از جمله دعاهایی که بعد از نماز خواند این بود:
یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ، یا مُجِیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ، یا کاشِفَ کرَبِ الْمَکرُوبِینَ، یا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ، یا صَرِیخَ الْمُسْتَصْرِخِینَ، وَیا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَی مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ، وَیا مَنْ یحُولُ بَینَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ، وَیا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَی، وَبِالْأُفُقِ الْمُبِینِ، وَیا مَنْ هُوَ الرَّحْمانُ الرَّحِیمُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی، وَیا مَنْ یعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْینِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ،
وَیا مَنْ لا یخْفی عَلَیهِ خافِیةٌ، یا مَنْ لَاتَشْتَبِهُ عَلَیهِ الْأَصْواتُ، وَیا مَنْ لَاتُغَلِّطُهُ الْحاجاتُ، وَیا مَنْ لَا یبْرِمُهُ إِلْحَاحُ الْمُلِحِّینَ، یا مُدْرِک کلِّ فَوْتٍ، وَیا جامِعَ کلِّ شَمْلٍ، وَ یا بارِئَ النُّفُوسِ بَعْدَ الْمَوْتِ، یا مَنْ هُوَ کلَّ یوْمٍ فِی شَأْنٍ، یا قاضِی الْحاجاتِ، یا مُنَفِّسَ الْکرُباتِ، یا مُعْطِی السُّؤُلاتِ، یا وَلِی الرَّغَباتِ؛ یا کافِی الْمُهِمَّاتِ، یا مَنْ یکفِی مِنْ کلِّ شَیءٍ وَلَا یکفِی مِنْهُ شَیءٌ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ،
أَسْأَلُک بِحَقِّ مُحَمَّدٍ خَاتِمِ النَّبِیینَ، وَعَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَبِحَقِّ فاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیک، وَبِحَقِّ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ، فَإِنِّی بِهِمْ أَتَوَجَّهُ إِلَیک فِی مَقامِی هذَا، وَبِهِمْ أَتَوَسَّلُ، وَبِهِمْ أَتَشَفَّعُ إِلَیک، وَبِحَقِّهِمْ أَسْأَلُک وَأُقْسِمُ وَأَعْزِمُ عَلَیک، وَبِالشَّأْنِ الَّذِی لَهُمْ عِنْدَک وَبِالْقَدْرِ الَّذِی لَهُمْ عِنْدَک، وَبِالَّذِی فَضَّلْتَهُمْ عَلَی الْعَالَمِینَ، وَبِاسْمِک الَّذِی جَعَلْتَهُ عِنْدَهُمْ، وَبِهِ خَصَصْتَهُمْ دُونَ الْعَالَمِینَ، وَبِهِ أَبَنْتَهُمْ وَأَبَنْتَ فَضْلَهُمْ مِنْ فَضْلِ الْعَالَمِینَ حَتَّی فاقَ فَضْلُهُمْ فَضْلَ الْعَالَمِینَ جَمِیعاً،
أَسْأَلُک أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَکشِفَ عَنِّی غَمِّی وَهَمِّی وَکرْبِی، وَتَکفِینِی الْمُهِمَّ مِنْ أُمُورِی، وَتَقْضِی عَنِّی دَینِی، وَتُجِیرَنِی مِنَ الْفَقْرِ، وَتُجِیرَنِی مِنَ الْفاقَةِ، وَتُغْنِینِی عَنِ الْمَسْأَلَةِ إِلَی الْمَخْلُوقِینَ؛ وَتَکفِینِی هَمَّ مَنْ أَخافُ هَمَّهُ، وَعُسْرَ مَنْ أَخافُ عُسْرَهُ، وَحُزُونَةَ مَنْ أَخافُ حُزُونَتَهُ، وَشَرَّ مَنْ أَخافُ شَرَّهُ، وَمَکرَ مَنْ أَخافُ مَکرَهُ، وَبَغْی مَنْ أَخافُ بَغْیهُ، وَجَوْرَ مَنْ أَخافُ جَوْرَهُ، وَسُلْطانَ مَنْ أَخافُ سُلْطانَهُ، وَکیدَ مَنْ أَخافُ کیدَهُ، وَمَقْدُرَةَ مَنْ أَخافُ مَقْدُرَتَهُ عَلَی، وَتَرُدَّ عَنِّی کیدَ الْکیدَةِ، وَمَکرَ الْمَکرَةِ.
اللّهُمَّ مَنْ أَرادَنِی فَأَرِدْهُ، وَمَنْ کادَنِی فَکدْهُ، وَاصْرِفْ عَنِّی کیدَهُ وَمَکرَهُ وَبَأْسَهُ وَأَمانِیهُ وَامْنَعْهُ عَنِّی کیفَ شِئْتَ وَأَنَّی شِئْتَ. اللّهُمَّ اشْغَلْهُ عَنِّی بِفَقْرٍ لَاتَجْبُرُهُ، وَبِبَلاءٍ لَاتَسْتُرُهُ، وَبِفاقَةٍ لَا تَسُدُّها، وَبِسُقْمٍ لاَ  تُعافِیهِ، وَذُلٍّ لَاتُعِزُّهُ، وَبِمَسْکنَةٍ لَاتَجْبُرُها؛
اللّهُمَّ اضْرِبْ بِالذُّلِّ نَصْبَ عَینَیهِ، وَأَدْخِلْ عَلَیهِ الْفَقْرَ فِی مَنْزِلِهِ، وَالْعِلَّةَ وَالسُّقْمَ فِی بَدَنِهِ حَتَّی تَشْغَلَهُ عَنِّی بِشُغْلٍ شاغِلٍ لَافَراغَ لَهُ، وَأَنْسِهِ ذِکرِی کما أَنْسَیتَهُ ذِکرَک، وَخُذْ عَنِّی بِسَمْعِهِ وَبَصَرِهِ وَ لِسانِهِ وَیدِهِ وَرِجْلِهِ وَقَلْبِهِ وَجَمِیعِ جَوارِحِهِ، وَأَدْخِلْ عَلَیهِ فِی جَمِیعِ ذلِک السُّقْمَ وَلَا تَشْفِهِ حَتَّی تَجْعَلَ ذلِک لَهُ شُغْلاً شاغِلاً بِهِ عَنِّی وَعَنْ ذِکرِی،
وَاکفِنِی یا کافِی مَا لَایکفِی سِواک فَإِنَّک الْکافِی لَاکافِی سِواک، وَمُفَرِّجٌ لَامُفَرِّجَ سِواک، وَمُغِیثٌ لَامُغِیثَ سِواک، وَجارٌ لَاجارَ سِواک، خابَ مَنْ کانَ جَارُهُ سِواک، وَمُغِیثُهُ سِواک، وَمَفْزَعُهُ إِلی سِواک، وَمَهْرَبُهُ إِلی سِواک، وَمَلْجَؤُهُ إِلی غَیرِک، وَمَنْجَاهُ مِنْ مَخْلُوقٍ غَیرِک، فَأَنْتَ ثِقَتِی وَرَجائِی وَمَفْزَعِی وَمَهْرَبِی وَمَلْجَإِی وَمَنْجای، فَبِک أَسْتَفْتِحُ، وَبِک أَسْتَنْجِحُ؛ وَبِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَتَوَجَّهُ إِلَیک وَأَتَوَسَّلُ وَأَتَشَفَّعُ،
فَأَسْأَلُک یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ، فَلَک الْحَمْدُ وَلَک الشُّکرُ وَ إِلَیک الْمُشْتَکی وَأَنْتَ الْمُسْتَعانُ، فَأَسْأَلُک یا اللّهُ یا اللّهُ یا اللّهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَکشِفَ عَنِّی غَمِّی وَهَمِّی وَکرْبِی فِی مَقامِی هذَا کما کشَفْتَ عَنْ نَبِیک هَمَّهُ وَغَمَّهُ وَکرْبَهُ، وَکفَیتَهُ هَوْلَ عَدُوِّهِ، فَاکشِفْ عَنِّی کما کشَفْتَ عَنْهُ، وَفَرِّجْ عَنِّی کما فَرَّجْتَ عَنْهُ، وَاکفِنِی کما کفَیتَهُ، وَاصْرِفْ عَنِّی هَوْلَ مَا أَخافُ هَوْلَهُ، وَمَؤُونَةَ مَا أَخافُ مَؤُونَتَهُ، وَهَمَّ مَا أَخافُ هَمَّهُ، بِلا مَؤُونَةٍ عَلَی نَفْسِی مِنْ ذلِک، وَاصْرِفْنِی بِقَضاءِ حَوائِجِی، وَکفَایةِ مَا أَهَمَّنِی هَمُّهُ مِنْ أَمْرِ آخِرَتِی وَدُنْیای،
یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَیا أَبا عَبْدِاللّهِ، عَلَیکما مِنِّی سَلامُ اللّهِ أَبَداً مَا بَقِیتُ وَ بَقِی اللَّیلُ والنَّهارُ، وَلَا جَعَلَهُ اللّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِیارَتِکما وَلَا فَرَّقَ اللّهُ بَینِی وَبَینَکما؛ اللّهُمَّ أَحْینِی حَیاةَ مُحَمَّدٍ وَذُرِّیتِهِ، وَأَمِتْنِی مَمَاتَهُمْ، وَتَوَفَّنِی عَلَی مِلَّتِهِمْ، وَاحْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهِمْ، وَلَا تُفَرِّقْ بَینِی وَبَینَهُمْ طَرْفَةَ عَینٍ أَبَداً فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ،
یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَیا أَبا عَبْدِاللّهِ، أَتَیتُکما زائِراً وَمُتَوَسِّلاً إِلَی اللّهِ رَبِّی وَرَبِّکما، وَمُتَوَجِّهاً إِلَیهِ بِکما، وَمُسْتَشْفِعاً بِکما إِلَی اللّهِ تَعالی فِی حاجَتِی هذِهِ فَاشْفَعا لِی فَإِنَّ لَکما عِنْدَ اللّهِ الْمَقامَ الْمَحْمُودَ، وَالْجاهَ الْوَجِیهَ، وَالْمَنْزِلَ الرَّفِیعَ وَالْوَسِیلَةَ، إِنِّی أَنْقَلِبُ عَنْکما مُنْتَظِراً لِتَنَجُّزِ الْحاجَةِ وَقَضائِها وَنَجاحِها مِنَ اللّهِ بِشَفاعَتِکما لِی إِلَی اللّهِ فِی ذلِک فَلا أَخِیبُ، وَلَا یکونُ مُنْقَلَبِی مُنْقَلَباً خائِباً خاسِراً، بَلْ یکونُ مُنْقَلَبِی مُنْقَلَباً راجِحاً مُفْلِحاً مُنْجِحاً مُسْتَجاباً بِقَضاءِ جَمِیعِ حَوائِجِی وَتَشَفَّعا لِی إِلَی اللّهِ؛
انْقَلَبْتُ عَلَی مَا شاءَ اللّهُ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ، مُفَوِّضاً أَمْرِی إِلَی اللّهِ، مُلْجِئاً ظَهْرِی إِلَی اللّهِ، مُتَوَکلاً عَلَی اللّهِ، وَأَقُولُ حَسْبِی اللّهُ وَکفی، سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ دَعا، لَیسَ لِی وَراءَ اللّهِ وَوَراءَکمْ یا سادَتِی مُنْتَهی، مَا شاءَ رَبِّی کانَ وَمَا لَمْ یشَأْ لَمْ یکنْ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ أَسْتَوْدِعُکمَا اللّهَ، وَلَا جَعَلَهُ اللّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی إِلَیکما، انْصَرَفْتُ یا سَیدِی یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَمَوْلای وَأَنْتَ یا أَبا عَبْدِاللّهِ یا سَیدِی وَ سَلامِی عَلَیکما مُتَّصِلٌ مَا اتَّصَلَ اللَّیلُ وَالنَّهارُ؛ وَاصِلٌ ذلِک إِلَیکما غَیرُ مَحْجُوبٍ عَنْکما سَلامِی إِنْ شَاءَ اللّهُ، وَأَسْأَلُهُ بِحَقِّکما أَنْ یشاءَ ذلِک وَیفْعَلَ فَإِنَّهُ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.
انْقَلَبْتُ یا سَیدَی عَنْکما تائِباً حامِداً لِلّهِ شاکراً راجِیاً لِلْإِجابَةِ، غَیرَ آیسٍ وَلَا قَانِطٍ، آئِباً عائِداً راجِعاً إِلی زِیارَتِکما، غَیرَ راغِبٍ عَنْکما وَلَا مِنْ زِیارَتِکما، بَلْ راجِعٌ عائِدٌ إِنْ شَاءَ اللّهُ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ، یا سادَتِی رَغِبْتُ إِلَیکما وَ إِلی زِیارَتِکما بَعْدَ أَنْ زَهِدَ فِیکما وَفِی زِیارَتِکما أَهْلُ الدُّنْیا، فَلا خَیبَنِی اللّهُ ما رَجَوْتُ وَمَا أَمَّلْتُ فِی زِیارَتِکما إِنَّهُ قَرِیبٌ مُجِیبٌ.

این زیارت، با «زیارت معروف» متداول در اجر و ثواب همسان است و زحمت گفتن صد مرتبه لعن و صد مرتبه سلام را ندارد.
کیفیت آن چنان که در کتاب «مزار قدیم» نقل شده - بدون ذکر شرحِ آن - چنین است: هرکس دوست دارد آن حضرت را از شهرهای دور یا نزدیک زیارت کند، غسل نماید و به صحرا یا بام خانه خود رود، آنگاه دو رکعت نماز بخواند و در آن سوره «توحید» را قرائت کند، چون سلام داد، به سوی آن حضرت به سلام اشاره کند و به این سلام و اشاره و نیت، متوجّه شود به آن جهتی که ابوعبدالله الحسین(علیه السلام) در آن است، یعنی رو به کربلای معلّی کند، آنگاه با فروتنی و خاکساری بگوید:
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ الْبَشِیرِ النَّذِیرِ وَابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ فاطِمَةَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا خِیرَةَ اللّهِ وَابْنَ خِیرَتِهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ثارَ اللّهِ وَابْنَ ثَارِهِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْوِتْرُ الْمَوْتُورُ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْإِمامُ الْهَادِی الزَّکی وَعَلَی أَرْوَاحٍ حَلَّتْ بِفِنائِک وَأَقامَتْ فِی جِوارِک، وَوَفَدَتْ مَعَ زُوَّارِک، السَّلامُ عَلَیک مِنِّی مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ،
فَلَقَدْ عَظُمَتْ بِک الرَّزِیةُ وَجَلَّتْ فِی الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُسْلِمِینَ وَفِی أَهْل السَّموَاتِ وَأَهْلِ الْأَرَضِینَ أَجْمَعِینَ، فَإِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ، صَلَواتُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ وَتَحِیاتُهُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِ اللّهِ الْحُسَینِ وَعَلَی آبائِک الطَّیبِینَ الْمُنْتَجَبِینَ وَعَلَی ذُرِّیاتِکمُ الْهُداةِ الْمَهْدِیینَ؛
لَعَنَ اللّهُ أُمَّةً خَذَلَتْک وَتَرَکتْ نُصْرَتَک وَمَعُونَتَک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَساسَ الظُّلْمِ لَکمْ وَمَهَّدَتِ الْجَوْرَ عَلَیکمْ وَطَرَّقَتْ إِلی أَذِیتِکمْ وَتَحَیفِکمْ وَجارَتْ ذلِک فِی دِیارِکمْ وَأَشْیاعِکمْ، بَرِئْتُ إِلَی اللّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ إِلَیکمْ یا سَادَاتِی وَمَوَالِی وَأَئِمَّتِی مِنْهُمْ وَمِنْ أَشْیاعِهِمْ وَأَتْباعِهِمْ،
وَأَسْأَلُ اللّهَ الَّذِی أَکرَمَ یا مَوالِی مَقامَکمْ وَشَرَّفَ مَنْزِلَتَکمْ وَشَأْنَکمْ أَنْ یکرِمَنِی بِوِلایتِکمْ وَمَحَبَّتِکمْ وَالایتِمامِ بِکمْ، وَبِالْبَراءَةِ مِنْ أَعْدَائِکمْ، وَأَسْأَلُ اللّهَ الْبَرَّ الرَّحِیمَ أَنْ یرْزُقَنِی مَوَدَّتَکمْ وَأَنْ یوَفِّقَنِی لِلطَّلَبِ بِثارِکمْ مَعَ الْإِمامِ الْمُنْتَظَرِ الْهادِی مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ یجْعَلَنِی مَعَکمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ وَأَنْ یبَلِّغَنِی الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکمْ عِنْدَ اللّهِ؛
وَأَسْأَلُ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بِحَقِّکمْ وَبِالشَّأْنِ الَّذِی جَعَلَ اللّهُ لَکمْ أَنْ یعْطِینِی بِمُصابِی بِکمْ أَفْضَلَ مَا أَعْطی مُصاباً بِمُصِیبَةٍ، «إِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ». یا لَها مِنْ مُصِیبَةٍ مَا أَفْجَعَها وَأَنْکاها لِقُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُسْلِمِینَ، فَإِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ.
و از خدای عزّوجل می خواهم، به حق شما و به مقامی که برای شما قرار داده که عطا کند به من به خاطر مصیبت زدگی ام به شما، برترین چیزی را که به مصیبت زده ای به خاطر مصیبتش عطا کرد و «ما مملوک خداییم و بی شک به سوی او بازمی گردیم »، وای از مصیبتی که چه دردناک و سخت بود، برای دل های مؤمنان و مسلمانان، پس ما از خداییم و به سوی او باز می گردیم.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنِی فِی مَقامِی مِمَّنْ تَنالُهُ مِنْک صَلَواتٌ وَرَحْمَةٌ وَمَغْفِرَةٌ، وَاجْعَلْنِی عِنْدَک وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ، فَإِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ. اللّهُمَّ وَ إِنِّی أَتَوَسَّلُ وَأَتَوَجَّهُ بِصَفْوَتِک مِنْ خَلْقِک وَخِیرَتِک مِنْ خَلْقِک مُحَمَّدٍ وَعَلِی وَالطَّیبِینَ مِنْ ذُرِّیتِهِمَا؛
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْ مَحْیای مَحْیاهُمْ، وَمَماتِی مَماتَهُمْ، وَلَا تُفَرِّقْ بَینِی وَبَینَهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرةِ، إِنَّک سَمِیعُ الدُّعاءِ. اللّهُمَّ وَهذَا یوْمٌ تَُجَدَّدَُ فِیهِ النِّقْمَةُ، وَتَُنَزَّلُ فِیهِ اللَّعْنَةُ عَلَی اللَّعِینِ یزِیدَ وَعَلَی آلِ یزِیدَ وَعَلَی آلِ زِیادٍ وَعُمَرَ بْنِ سَعْدٍ وَالشِّمْرِ.
اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ وَالْعَنْ مَنْ رَضِی بِقَوْلِهِمْ وَفِعْلِهِمْ مِنْ أَوَّلٍ وَآخِرٍ لَعْناً کثِیراً، وَأَصْلِهِمْ حَرَّ نارِک، وَأَسْکنْهُمْ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِیراً، وَأَوْجِبْ عَلَیهِمْ وَعَلَی کلِّ مَنْ شایعَهُمْ وَبایعَهُمْ وَتابَعَهُمْ وَساعَدَهُمْ وَرَضِی بِفِعْلِهِمْ وَافْتَحْ لَهُمْ وَعَلَیهِمْ وَعَلَی کلِّ مَنْ رَضِی بِذلِک لَعَناتِک الَّتِی لَعَنْتَ بِها کلَّ ظالِمٍ، وَکلَّ غاصِبٍ، وَکلَّ جاحِدٍ، وَکلَّ کافِرٍ، وَکلَّ مُشْرِک، وَکلَّ شَیطانٍ رَجِیمٍ، وَکلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ. اللّهُمَّ الْعَنْ یزِیدَ وَآلَ یزِیدَ وَبَنِی مَرْوانَ جَمِیعاً،
اللّهُمَّ وَضَعِّفْ غَضَبَک وَسَخَطَک وَعَذابَک وَنَقِمَتَک عَلَی أَوَّلِ ظالِمٍ ظَلَمَ أَهْلَ بَیتِ نَبِیک، اللّهُمَّ وَالْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ لَهُمْ وَانْتَقِمْ مِنْهُمْ إِنَّک ذُو نِقْمَةٍ مِنَ الْمُجْرِمِینَ، اللّهُمَّ وَالْعَنْ أَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ آلَ بَیتِ مُحَمَّدٍ، وَالْعَنْ أَرْواحَهُمْ وَدِیارَهُمْ وَقُبُورَهُمْ، وَالْعَنِ اللّهُمَّ الْعِصابَةَ الَّتِی نازَلَتِ الْحُسَینَ ابْنَ بِنْتِ نَبِیک وَحارَبَتْهُ وَقَتَلَتْ أَصْحابَهُ وَأَنْصارَهُ وَأَعْوَانَهُ وَأَوْلِیاءَهُ وَشِیعَتَهُ وَمُحِبِّیهِ وَأَهْلَ بَیتِهِ وَذُرِّیتَهُ، وَالْعَنِ اللّهُمَّ الَّذِینَ نَهَبُوا مالَهُ، وَسَلَبُوا حَرِیمَهُ، وَلَمْ یسْمَعُوا کلامَهُ وَلَا مَقالَهُ، اللّهُمَّ وَالْعَنْ کلَّ مَنْ بَلَغَهُ ذلِک فَرَضِی بِهِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ وَالْخَلائِقِ أَجْمَعِینَ إِلی یوْمِ الدِّینِ؛
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ الْحُسَینَ وَعَلَی مَنْ سَاعَدَک وَعاوَنَک وَ وَاسَاک بِنَفْسِهِ، وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِی الذَّبِّ عَنْک، السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای وَعَلَیهِمْ، وَعَلَی رُوحِک وَعَلَی أَرْواحِهِمْ، وَعَلَی تُرْبَتِک وَعَلَی تُرْبَتِهِمْ.
اللّهُمَّ لَقِّهِمْ رَحْمَةً وَرِضْواناً وَرَوْحاً وَرَیحاناً، السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای یا أَبا عَبْدِاللّهِ، یا ابْنَ خاتَمِ النَّبِیینَ، وَیا ابْنَ سَیدِ الْوَصِیینَ، وَیا ابْنَ سَیدَةِ نِساءِ الْعالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا شَهِیدُ یا ابْنَ الشَّهِیدِ. اللّهُمَّ بَلِّغْهُ عَنِّی فِی هذِهِ السَّاعَةِ، وَفِی هذَا الْیوْمِ، وَفِی هذَا الْوَقْتِ، وَکلِّ وَقْتٍ تَحِیةً وَسَلاماً؛
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْعالَمِینَ، وَعَلَی الْمُسْتَشْهَدِینَ مَعَک سَلاماً مُتَّصِلاً مَا اتَّصَلَ اللَّیلُ وَالنَّهارُ، السَّلامُ عَلَی الْحُسَینِ بْنِ عَلِی الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَی الْعَبَّاسِ بْنِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَی الشُّهَداءِ مِنْ وُلْدِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَی الشُّهَداءِ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرٍ وَعَقِیلٍ، السَّلامُ عَلَی کلِّ مُسْتَشْهَدٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ.
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَبَلِّغْهُمْ عَنِّی تَحِیةً وَسَلاماً، السَّلامُ عَلَیک یا رَسُولَ اللّهِ وَعَلَیک السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، أَحْسَنَ اللّهُ لَک الْعَزاءَ فِی وَلَدِک الْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلامُ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبَا الْحَسَنِ یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَعَلَیک السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، أَحْسَنَ اللّهُ لَک الْعَزاءَ فِی وَلَدِک الْحُسَینِ، السَّلامُ عَلَیک یا فاطِمَةُ یا بِنْتَ رَسُولِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَعَلَیک السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
أَحْسَنَ اللّهُ لَک الْعَزاءَ فِی وَلَدِک الْحُسَینِ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ وَعَلَیک السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، أَحْسَنَ اللّهُ لَک الْعَزاءَ فِی أَخِیک الْحُسَینِ، السَّلامُ عَلَی أَرْواحِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ، الْأَحْیاءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ، وَعَلَیهِمُ السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، أَحْسَنَ اللّهُ لَهُمُ الْعَزاءَ فِی مَوْلاهُمُ الْحُسَینِ. اللّهُمَّ اجْعَلْنا مِنَ الطَّالِبِینَ بِثارِهِ مَعَ إِمامٍ عَدْلٍ تُعِزُّ بِهِ الْإِسْلامَ وَأَهْلَهُ یا رَبَّ الْعالَمِینَ.
بعد به سجده رو و بگو:
اللّهُمَّ لَک الْحَمْدُ عَلَی جَمِیعِ مَا نابَ مِنْ خَطْبٍ، وَلَک الْحَمْدُ عَلَی کلِّ أَمْرٍ، وَ إِلَیک الْمُشْتَکی فِی عَظِیمِ الْمُهِمَّاتِ بِخِیرَتِک وَأَوْلِیائِک وَذلِک لِما أَوْجَبْتَ لَهُمْ مِنَ الْکرَامَةِ وَالْفَضْلِ الْکثِیرِ.
اللّهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنِی شَفاعَةَ الْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلامُ یوْمَ الْوُرُودِ، وَالْمَقامَ الْمَشْهُودِ، وَالْحَوْضَ الْمَوْرُودِ، وَاجْعَلْ لِی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَک مَعَ الْحُسَینِ وَأَصْحابِ الْحُسَینِ عَلَیهِ السَّلامُ الَّذِینَ وَاسَوْهُ بِأَنْفُسِهِمْ، وَبَذَلُوا دُونَهُ مُهَجَهُمْ، وَجاهَدُوا مَعَهُ أَعْداءَک ابْتِغاءَ مَرْضاتِک وَرَجَائِک، وَتَصْدِیقاً بِوَعْدِک، وَخَوْفاً مِنْ وَعِیدِک، إِنَّک لَطِیفٌ لِمَا تَشاءُ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

اربعین سیدالشهدا(علیه السلام) مطابق با روز بیستم صفر است؛ شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» و «مصباح» از امام حسن عسگری(علیه السلام) روایت کرده: نشانه های مؤمن «پنج» چیز است: «پنجاه ویک» رکعت نماز خواندن که مراد «هفده» رکعت واجب و «سی وچهار» رکعت نافله [مستحب] در هر شب و روز است و زیارت اربعین و انگشتر به دست راست کردن و پیشانی را در سجده بر خاک نهادن و بلند گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیِمِ».کیفیت زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) در روز اربعین به دو صورت رسیده:
اول:
زیارتی است که شیخ در دو کتاب «تهذیب» و «مصباح» از صفوان جمّال روایت کرده که صفوان گفت: مولایم امام صادق(علیه السلام) درباره زیارت اربعین به من گفت: هنگامی که بخش قابل توجهی از روز برآمده، بخوان:
السَّلامُ عَلَی وَلِی اللّهِ وَحَبِیبِهِ، السَّلامُ عَلَی خَلِیلِ اللّهِ وَنَجِیبِهِ، السَّلامُ عَلَی صَفِی اللّهِ وَابْنِ صَفِیهِ، السَّلامُ عَلَی الْحُسَینِ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ، السَّلامُ عَلَی أَسِیرِ الْکرُباتِ وَقَتِیلِ الْعَبَرَاتِ.
اللّهُمَّ إِنِّی أَشْهَدُ أَنَّهُ وَ لِیک وَابْنُ وَلِیک، وَصَفِیک وَابْنُ صَفِیک، الْفَائِزُ بِکرَامَتِک، أَکرَمْتَهُ بِالشَّهَادَةِ، وَحَبَوْتَهُ بِالسَّعَادَةِ، وَاجْتَبَیتَهُ بِطِیبِ الْوِلادَةِ، وَجَعَلْتَهُ سَیداً مِنَ السَّادَةِ، وَقَائِداً مِنَ الْقَادَةِ، وَذَائِداً مِنَ الذَّادَةِ، وَأَعْطَیتَهُ مَوَارِیثَ الْأَنْبِیاءِ، وَجَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَی خَلْقِک مِنَ الْأَوْصِیاءِ، فَأَعْذَرَ فِی الدُّعَاءِ، وَمَنَحَ النُّصْحَ،
وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیک لِیسْتَنْقِذَ عِبَادَک مِنَ الْجَهَالَةِ، وَحَیرَةِ الضَّلالَةِ، وَقَدْ تَوَازَرَ عَلَیهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْیا، وَبَاعَ حَظَّهُ بِالْأَرْذَلِ الْأَدْنی، وَشَرَی آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الْأَوْکسِ، وَتَغَطْرَسَ وَتَرَدَّی فِی هَوَاهُ، وَأَسْخَطَک وَأَسْخَطَ نَبِیک وَأَطَاعَ مِنْ عِبادِک أَهْلَ الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ، وَحَمَلَةَ الْأَوْزارِ، الْمُسْتَوْجِبِینَ النَّارَ، فَجاهَدَهُمْ فِیک صابِراً مُحْتَسِباً حَتَّی سُفِک فِی طَاعَتِک دَمُهُ وَاسْتُبِیحَ حَرِیمُهُ؛ اللّهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبِیلاً، وَعَذِّبْهُمْ عَذاباً أَلِیماً.
السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ سَیدِ الْأَوْصِیاءِ، أَشْهَدُ أَنَّک أَمِینُ اللّهِ وَابْنُ أَمِینِهِ، عِشْتَ سَعِیداً، وَمَضَیتَ حَمِیداً، وَمُتَّ فَقِیداً، مَظْلُوماً شَهِیداً، وَأَشْهَدُ أَنَّ اللّهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَک، وَمُهْلِک مَنْ خَذَلَک، وَمُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَک، وَأَشْهَدُ أَنَّک وَفَیتَ بِعَهْدِ اللّهِ، وَجاهَدْتَ فِی سَبِیلِهِ حَتّی أَتَاک الْیقِینُ، فَلَعَنَ اللّهُ مَنْ قَتَلَک، وَلَعَنَ اللّهُ مَنْ ظَلَمَک، وَلَعَنَ اللّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِک فَرَضِیتْ بِهِ؛
اللّهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُک أَنِّی وَلِی لِمَنْ والاهُ، وَعَدُوٌّ لِمَنْ عاداهُ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، أَشْهَدُ أَنَّک کنْتَ نُوراً فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ، وَالْأَرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ، لَمْ تُنَجِّسْک الْجاهِلِیةُ بِأَنْجاسِها، وَلَمْ تُلْبِسْک الْمُدْلَهِمَّاتُ مِنْ ثِیابِها، وَأَشْهَدُ أَنَّک مِنْ دَعائِمِ الدِّینِ، وَأَرْکانِ الْمُسْلِمِینَ، وَمَعْقِلِ الْمُؤْمِنِینَ، وَأَشْهَدُ أَنَّک الْإِمامُ الْبَرُّ التَّقِی الرَّضِی الزَّکی الْهادِی الْمَهْدِی،
وَأَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِک کلِمَةُ التَّقْوی، وَأَعْلامُ الْهُدی، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی، وَالْحُجَّةُ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیا، وَأَشْهَدُ أَنِّی بِکمْ مُؤْمِنٌ، وَبِإِیابِکمْ مُوقِنٌ، بِشَرایعِ دِینِی، وَخَواتِیمِ عَمَلِی، وَقَلْبِی لِقَلْبِکمْ سِلْمٌ، وَأَمْرِی لِأَمْرِکمْ مُتَّبِعٌ، وَنُصْرَتِی لَکمْ مُعَدَّةٌ حَتَّی یأْذَنَ اللّهُ لَکمْ، فَمَعَکمْ مَعَکمْ لَامَعَ عَدُّوِکمْ، صَلَواتُ اللّهِ عَلَیکمْ، وَعَلَی أَرْواحِکمْ وَأَجْسادِکمْ، وَشاهِدِکمْ وَغَائِبِکمْ، وَظَاهِرِکمْ وَبَاطِنِکمْ، آمِینَ رَبَّ الْعالَمِینَ.
پس دو رکعت نماز بخوان و به آنچه می خواهی دعا کن و برگرد.
دوم:
زیارتی است که از جابر روایت شده و کیفیت آن چنان است که از عطا [ظاهراً همان عطیه عوفی کوفی، همسفر جابر در اربعین برای زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) است] روایت شده:
در روز بیستم ماه صفر با جابر بن عبدالله انصاری بودم، چون به غاضریه رسیدیم، در آب فرات غسل کرد و پیراهن پاکیزه ای که با خود داشت پوشیده، آنگاه به من گفت: آیا از بوی خوش چیزی با تو هست ای عطا؟ گفتم: سُعد با من هست، قدری از آن گرفت و بر سر و بدن پاشید و پابرهنه روانه شد تا بالای سر مبارک امام حسین(علیه السلام) ایستاد و «سه مرتبه» «اللّهُ أَکْبَرُ» گفت.
پس افتاد و بیهوش شد؛ چون به هوش آمد شنیدم می گفت: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا آلَ اللّهِ..» که درست همان زیارت نیمه رجب است که پیش از این بیان شد و با آن جز در چند کلمه تفاوت ندارد که آن هم احتمالاً ناشی از اختلاف نسخه هاست، چنان که شیخ مرحوم احتمال داده است. در هر صورت اگر کسی بخواهد آن را هم بخواند، به «زیارت نیمه رجب» رجوع کند و همان را بخواند.

بدان که روایات بسیاری وارد شده که در تربت آن حضرت شفای هر درد و بیماری است به جز مرگ و امان است از هر بلا و سبب ایمنی است از هر خوف و بیم و روایات در این باب متواتر [یعنی از طرق بسیاری نقل شده] است و معجزاتی که به سبب این تربت مقدّسه ظاهر گردیده بیشتر از آن است که به سخن آید.
من در کتاب «الفوائد الرضویه» که در تراجم علمای امامیه است، در احوال سید محدّث متبحّر آقا سید نعمت الله جزایری(ره) نوشتم: که آن سید جلیل القدر در تحصیل علم زحمت بسیار کشیده و سختی و رنج فراوان برده است و حتی در اوایل تحصیل چون قادر به تهیه چراغ نبوده، در روشنی ماه مطالعه می کرده، لاجرم از کثرت مطالعه در پرتو نور مهتاب و بسیار نوشتن، چشمانش ضعیف شده بود، بنابراین برای روشنی چشم خود، به تربت مقدّسه حضرت سید الشهداء و تربت های سایر مراقد شریفه ائمه عراق اکتحال می کرد [یعنی مانند سُرمه به چشم می کشید] و به برکت آن تربت ها چشمانش روشن می شد؛
و برای اینکه مبادا اهالی زمان ما به واسطه معاشرت با کفّار و افراد بی دین، این واقعیت را عجیب بشمارند، نگاشتم: همانا کمال الدین دمیری در کتاب «حیات الحیوان» نقل کرده: افعی هرگاه از عمرش هزار سال بگذرد، چشمانش کور می شود، حق تعالی به او الهام کرده است که برای رفع کوری خود، چشمانش را به رازیانۀ نمناک بمالد، او هم با چشم کور از بیابان به قصد باغ ها و محل هایی که در آنجا رازیانه باشد بیرون می آید، گرچه مسافتی طولانی در بین باشد تا خود را به آن گیاه رسانده و چشم خویش را بر آن بمالد و روشنی چشمش بازگردد و این مطلب را زمخشری و غیر او نیز نقل کرده اند.
پس هرگاه حق تعالی در گیاه نمناکی این خاصیت را قرار داده باشد که مار کور به آن پی ببرد و بهره خود را از آن بگیرد، چه جای تعجّب و شگفتی دارد که خدا در تربت پسر پیامبر(صلی اللّه علیه و آله) که خود و عترتش در راه خدا کشته شدند، شفایی از همه امراض و فوائد و برکاتی قرار داده باشد که شیعیان و محبّان از آن بهره ها ببرند.
ما در این مقام به ذکر چند روایت قناعت می کنیم:
اوّل:
روایت شده حوریان بهشت، چون یکی از فرشتگان را می بینند که برای کاری به زمین می آید، از او التماس می کنند که برای ما تسبیح و تربت قبر امام حسین(علیه السلام) را به عنوان هدیه بیاور.
دوم:
به سند معتبر روایت شده است: که شخصی گفت: حضرت رضا(علیه السلام) برای من از خراسان بسته ای متاع فرستاد، چون گشودم در میان آن خاکی بود، از کسی که آورده بود پرسیدم: این خاک چیست؟ گفت: خاک قبر امام حسین(علیه السلام) است و امام رضا(علیه السلام) هرگز از جامه و غیر جامه چیزی به جایی نمی فرستد مگر آنکه این خاک را در میانش می گذارد و می فرماید: این به اذن و مشیت خدا، امان از بلاهاست.
سوم:
روایت شده: عبدالله بن ابی یعفور خدمت امام صادق(علیه السلام) عرض کرد: شخصی از خاک قبر امام حسین(علیه السلام) برمی دارد و بهره مند می شود و دیگری برمی دارد و سودی نمی برد، فرمود: نه، والله هرکه بردارد و اعتقاد داشته باشد که به او سود می بخشد، البته سود می برد.
چهارم:
از ابوحمزه ثمالی روایت شده: به حضرت صادق(علیه السلام) عرض کردم: می بینم اصحاب ما، خاک قبر امام حسین(علیه السلام) را می گیرند و از آن درخواست شفا می کنند، آیا در آن شفایی هست؟
فرمود: می توان درخواست شفا کرد از خاکی که از فاصله میان قبر تا چهار میل بردارند و همچنین است خاک قبر جدّم رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و قبر امام حسن(علیه السلام) و امام زین العابدین(علیه السلام) و امام محمّد باقر(علیه السلام)، پس بگیر از آن خاک که شفای هر درد است و سپری است برای دفع هرچه از آن می ترسی و هیچ چیز از چیزهایی که از آن درخواست شفا می کنند با آن برابری نمی کند به غیر از دعا و چیزی که آن را فاسد می کند آن است که در ظرف ها و جاهای بد می گذارند و آن ها که با آن معالجه می کنند، یقینشان کم است. هرکه یقین داشته باشد که این تربت برای او شفاست، هرگاه با آن معالجه کند، برایش کافی است و محتاج به دوای دیگر نخواهد شد؛
و آن تربت را شیاطین و کافران از جنّیان که خود را بر آن می مالند فاسد می گردانند و نیز هرچیز را که آن تربت از آن می گذرد، بو می کنند و امّا شیاطین و کافران جن به فرزندان آدم بر آن حسد می برند، به همین دلیل خود را بر آن می مالند که اکثر نیکی و بوی خوشش برطرف می شود؛ و هیچ تربتی از حائر بیرون نمی آید، مگر اینکه مهیا می شوند از شیاطین و کافران جن برای آن تربت، به اندازه ای که عدد آن ها را کسی به غیر از خدا نمی شمارد و آن تربت در دست صاحب آن است و ایشان خود را بر آن می مالند و فرشتگان نمی گذارند ایشان وارد حائر مطهّر شوند و اگر تربت از گزند آنان سالم بماند، هر بیمار را که با آن درمان کنند، البته در آن ساعت شفا می یابد.
بنابراین چون تربت را برداشتی پنهان کن و نام خدا را بر آن بسیار بخوان و شنیده ام که بعضی از مردم که تربت را بر می دارند، حتی عده ای از ایشان، آن را در توبره چهارپایان یا در ظرف طعام یا چیزهایی که دست به آن بسیار مالیده می شود، از خورجین ها و جوال ها می اندازند، پس چگونه از آن تربت شفا یابد کسی که به این نوع با این گوهر گران بها معامله می کند؟ البته دلی که در آن یقین نیست و چیزی را که صلاحش در آن است سبک می شمارد عمل خود را فاسد می کند.
پنجم:
روایت شده: هرگاه یکی از شما بخواهد تربت بردارد، با نوک انگشتان خویش بردارد، آن هم به اندازه یک نخود، پس آن را ببوسد و بر هر دو دیده گذارد و بر سایر بدن نیز بمالد و بگوید:
اللّهُمَّ بِحَقِّ هذِهِ التُّرْبَةِ، وَبِحَقِّ مَنْ حَلَّ بِها وَثَوی فِیها، وَبِحَقِّ جَدِّهِ وَأَبِیهِ وَأُمِّهِ وَأَخِیهِ وَالْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ، وَبِحَقِّ الْمَلائِکةِ الْحافِّینَ بِهِ إِلّا جَعَلْتَها شِفاءً مِنْ کلِّ داءٍ، وَبُرْءاً مِنْ کلِّ مَرَضٍ، وَنَجاةً مِنْ کلِّ آفَةٍ، وَحِرْزاً مِمَّا أَخافُ وَأَحْذَرُ.
سپس از آن استفاده کند.
روایت شده: که مُهر کردن تربت امام حسین(علیه السلام) آن است که بر آن سوره «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» بخوانی؛ و نیز روایت شده، هرگاه خواستی تربت را بخوری یا به کسی بخورانی بگو:
بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ. اللّهُمَّ اجْعَلْهُ رِزْقاً واسِعاً، وَعِلْماً نَافِعاً، وَشِفاءً مِنْ کلِّ داءٍ، إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
نویسنده گوید: فوائد تربت شریفه آن حضرت بسیار است، از جمله: گذاشتن آن همراه میت در قبر و نوشتن کفن با آن مستحب است و دیگر سجده کردن بر آن است؛ روایت شده: سجده بر آن هفت حجاب را می درد، یعنی سبب قبولی نماز می شود، نمازی که به عوالم بالا صعود کند.
و نیز ساختن تسبیح از تربت آن حضرت و ذکر گفتن با آن تسبیح و در دست داشتن آن است که فضیلت بسیاری دارد و از ویژگی های آن تسبیح این است که در دست آدمی تسبیح می گوید، بی آنکه صاحبش تسبیح گوید و معلوم است که این تسبیح غیر از آن تسبیحی است که در تمام موجودات است و خدای تعالی درباه آن فرموده: «هیچ موجودی نیست جز آنکه تسبیح می گوید همراه با سپاس خدا، ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید.» و عارف رومی در بیان آن چنین گفته:
گر تو را از غیب چشمی باز شد
با تو ذرات جهان هم راز شد
نطق خاک و نطق آب و نطق گل
هست محسوس حواس اهل دل
جمله ذرات در عالم نهان
با تو میگویند روزان و شبان
ما سمیعیم و بصیریم و هشیم
با شما نامحرمان ما خامشیم
از جمادی سوی جان جان شوید
غلغل اجزای عالم بشنوید
فاش تسبیح جمادات آیدت
وسوسه تاویل ها بزدایدت
در هر صورت این تسبیحی که در این روایت است، تسبیحی است که از خصوصیات تربت حضرت سید الشهداء (ارواحنا له الفداء) است.
ششم:
از حضرت رضا(علیه السلام) روایت شده: که هرکه تسبیح ساخته شده از تربت امام حسین(علیه السلام) را در دست بگرداند و بگوید: «سُبْحانَ اللّهِ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ، وَ اللّهُ أَکْبَرُ»، حق تعالی عوض هر دانه برای او شش هزار حسنه بنویسد و از او شش هزار گناه محو کند و به او شش هزار درجه ترفیع دهد و برای او شش هزار شفاعت ثبت کند.
از امام صادق(علیه السلام) روایت شده: هرکه در دست خود سنگ هایی که از تربت امام حسین(علیه السلام) می سازند بگرداند، یعنی تسبیح پخته، پس «یک بار» استغفار کند، «هفتاد» استغفار برای او نوشته می شود و اگر تسبیحی را در دست نگاه دارد و تسبیح نگوید به عدد هر دانه «هفت مرتبه» برای او نوشته می شود.
هفتم:
در حدیث معتبری نقل شده: چون امام صادق(علیه السلام) به عراق تشریف آوردند، گروهی خدمت حضرت رسیدند و عرض کردند: دانسته ایم که تربت امام حسین(علیه السلام) موجب شفای هر درد است، آیا باعث ایمنی از هر خوف نیز هست؟ فرمود: آری، هرگاه کسی بخواهد که او را از هر بیمی امان بخشد، باید تسبیحی که از تربت آن حضرت ساخته باشند، در دست بگیرد و «سه مرتبه» این دعا را بخواند:
أَصْبَحْتُ اللّهُمَّ مُعْتَصِماً بِذِمامِک وَجِوَارِک الْمَنِیعِ الَّذِی لَایطاوَلُ وَلَا یحاوَلُ مِنْ شَرِّ کلِّ غَاشِمٍ وَطَارِقٍ مِنْ سائِرِ مَنْ خَلَقْتَ وَمَا خَلَقْتَ مِنْ خَلْقِک الصَّامِتِ وَالنَّاطِقِ فِی جُنَّةٍ مِنْ کلِّ مَخُوفٍ بِلِباسٍ سابِغَةٍ حَصِینَةٍ وَهِی وِلاءُ أَهْلِ بَیتِ نَبِیک مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ مُحْتَجِزاً مِنْ کلِّ قاصِدٍ لِی إِلَی أَذِیةٍ بِجِدارٍ حَصِینٍ الْإِخْلاصِ فِی الاِعْتِرافِ بِحَقِّهِمْ، وَالتَّمَسُّک بِحَبْلِهِمْ جَمِیعاً، مُوقِناً أَنَّ الْحَقَّ لَهُمْ وَمَعَهُمْ وَمِنْهُمْ وَفِیهِمْ وَبِهِمْ، أُوَالِی مَنْ والَوْا، وَأُعَادِی مَنْ عادَوْا، وَأُجانِبُ مَنْ جانَبُوا، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَعِذْنِی اللّهُمَّ بِهِمْ مِنْ شَرِّ کلِّ مَا أَتَّقِیهِ، یا عَظِیمُ حَجَزْتُ الْأَعادِی عنِّی بِبَدِیعِ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ، إِنَّا جَعَلْنا مِنْ بَینِ أَیدِیهِمْ سَدّاً وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدّاً فَأَغْشَیناهُمْ فَهُمْ لَایبْصِرُونَ.
پس تسبیح را ببوسد و بر هر دو چشم بمالد و بگوید:
اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِحَقِّ هذِهِ التُّرْبَةِ الْمُبَارَکةِ، وَبِحَقِّ صَاحِبِها، وَبِحَقِّ جَدِّهِ، وَبِحَقِّ أَبِیهِ، وَبِحَقِّ أُمِّهِ، وَبِحَقِّ أَخِیهِ، وَبِحَقِّ وُلْدِهِ الطَّاهِرِینَ، اجْعَلْها شِفاءً مِنْ کلِّ دَاءٍ، وَأَمَاناً مِنْ کلِّ خَوْفٍ، وَحِفْظاً مِنْ کلِّ سُوءٍ.
بعد تسبیح را بر پیشانی خود بگذارد؛ اگر در صبح چنین کند تا شام در امان خدا باشد و اگر در شام چنین کند تا صبح در امان خدا باشد.
در روایت دیگری نقل شده: هرکه از پادشاهی یا غیر او بترسد، چون از خانه بیرون آید، این عمل را انجام دهد تا نگهدار و حافظی از شرّ ایشان برای او باشد.
نویسنده گوید: مشهور میان علما آن است که خوردن گلِ و خاک مطلقاً جایز نیست، مگر تربت مقدّسه امام حسین(علیه السلام) به قصد شفا بدون قصد لذّت، آن هم به اندازه یک نخود، بلکه بنا بر احتیاط این که به اندازه یک عدس باشد و خوب است تربت را در دهان بگذارد و پس از آن جرعه ای از آب بخورد و بگوید:
اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ رِزْقاً وَاسِعاً، وَعِلْماً نَافِعاً، وَشِفَاءً مِنْ کلِّ دَاءٍ وسُقْمٍ.
علاّمه مجلسی فرموده: بنا بر احتیاط این که مُهر و تسبیح و تربت آن حضرت را خرید و فروش نکنند، بلکه به هدیه و بخشش بدهند و در برابر آن ها اگر توافق کنند بی آنکه اوّل شرط کرده باشند شاید بد نباشد، چنان که در حدیث معتبری از امام صادق(علیه السلام) نقل شده: هرکه خاک قبر امام حسین(علیه السلام) را بفروشد، چنان است که گوشت آن حضرت را خرید و فروش کرده.
نویسنده گوید: شیخ ما محدّث چیره دست ثقة الاسلام نوری در کتاب «دارالسلام» نقل کرده: روزی یکی از برادران من خدمت مرحومه والده اَم رسید، مادرم دید تربت امام حسین(علیه السلام) را در جیب پایین قبای خود گذاشته، مادرم او را نهی کرد که این بی ادبی به تربت مقدّسه است، چه اینکه بسا شود زیر ران قرار گیرد و شکسته شود. برادرم گفت: چنین است که فرمودی و تاکنون دو مُهر شکسته ام، ولی عهد کرد که پس از آن تربت را در جیب پایین خود نگذارد؛
چند روزی از این قضیه گذشت، علاّمه والدم بدون اینکه از این مطلب اطلاع داشته باشد، خواب دید که مولای ما حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) برای دیدن او به خانه تشریف آورد و در اتاق کتابخانه نشست و محبت و مهربانی بسیار کرد و فرمود: پسران خود را دعوت کن بیایند تا آن ها را احترام کنم. پس پسرها را خواست و با من پنج نفر بودند، همه آن ها کنار درب مقابل آن حضرت ایستادند و نزد حضرت جامه ها و چیزهای دیگری بود، یک یک را می خواند و چیزی از آن ها به او می داد،
نوبت به برادر یاد شده دربارۀ تربت (سلّمه الله) رسید، حضرت نظری به او انداخت، مانند کسی که در خشم باشد و توجّه به پدرم کرد و فرمود: این پسر تو دو تربت از تربت های قبر مرا در زیر ران خود شکسته، پس آن حضرت او را مثل برادران دیگر نخواند، بلکه چیزی به سوی او افکند و الآن در ذهن من است که گویا قاب شانه ترمه به او داد؛ بعد علاّمه والد بیدار شد و خواب خود را برای مرحومه والده نقل کرد و والده حکایت برادرم را برای او بیان نمود، پدرم از درستی این خواب شگفت زده شد.

 این فصل در فضیلت و شیوۀ زیارت کاظمین یعنی امام موسی کاظم(علیه السلام) و امام محمّد تقی(علیه السلام) و ذکر مسجد براثا و زیارت چهار نایب امام عصر(علیه السلام) و زیارت جناب سلمان [و حذیفه] می باشد و مشتمل بر چند بخش است:
بخش اول: در فضیلت و کیفیت زیارت کاظمین
بخش دوم: تاریخ و فضیلت مسجد براثا
بخش سوم: زیارت نواب اربعه(ره) و شیخ کلینی(ره)
بخش چهارم: فضائل و زیارت جناب سلمان و حذیفه
بدان که برای زیارت این دو امام معصوم فضیلت بسیاری ذکر شده:در اخبار بی شماری وارد شده که زیارت موسی بن جعفر(علیه السلام) مثل زیارت پیامبر(صلی الله علیه وآله) است و در روایتی است: هرکه او را زیارت کند، مانند آن است که حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) و امیرمؤمنان(علیه السلام) را زیارت کرده و در روایت دیگری: مثل آن است که امام حسین(علیه السلام) را زیارت کرده باشد.
در حدیث دیگری: هرکه او را زیارت کند، بهشت برای اوست. شیخ جلیل محمّد بن شهرآشوب در «مناقب» از تاریخ بغداد نقل کرده: که خطیب مؤلّف آن کتاب به سند خود از علی بن خلال روایت نموده: هیچ امر دشواری مرا روی نداد که بعد از آن به نزد قبر حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) روم و متوسّل به آن بزرگوار شوم، مگر آن که خدا، آن را برایم آسان کرد؛
و نیز گفته است: زنی در بغداد دیده شد که می دوید، به او گفتند: کجا می روی؟ گفت: به سوی قبر موسی بن جعفر(علیه السلام) می روم، برای پسرم که او را حبس کرده اند دعا کنم، مردی حنبلی مذهب در آنجا حاضر بود، آن زن را مسخره کرد و گفت: پسرت در زندان از دنیا رفت، آن زن گفت: خداوندا از تو درخواست می کنم، به حق کسی که در زندان شهیدش کردند [مرادش موسی بن جعفر(علیه السلام) بود] قدرت خود را به من بنما، به ناگاه پسر آن زن را رها کردند و فرزند آن مرد حنبلی را که مسخره کرده بود، به تلافی گناه او گرفتند.
شیخ صدوق از ابراهیم بن عُقبه روایت کرده: خدمت امام هادی(علیه السلام) نامه ای نوشتم و در نامه پرسیدم از زیارت ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) و از زیارت حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) و حضرت جواد(علیه السلام). منظور از پرسش آن بود که بدانم کدام یک از این دو زیارت برتر است؟ حضرت در پاسخ نوشته بودند: ابوعبدالله مقدّم است و زیارت این دو معصوم جامع تر و ثوابش عظیم تر است.
اما شیوۀ زیارت کاظمین؛ بدانکه زیارت های آن حرم شریف، بعضی اختصاص به هر یک از آن دو بزرگوار دارد و بعضی مشترک مابین آن دو امام است:
زیارت مخصوص امام موسی کاظم(ع)
زیارت مخصوص امام محمد تقی(ع)
زیارت مشترک هر دو امام(ع)

همان سه عالم بزرگوار [شیخ مفید و شیخ شهید و محمّد بن مشهدی] فرموده اند: رو به سوی قبر ابی جعفر محمّد بن علی الجواد(علیه السلام) کن که پشت سر جدّ بزرگوار خود مدفون است؛ چون نزد قبر آن حضرت ایستادی بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا حُجَّةَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا نُورَ اللّهِ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ، السَّلامُ عَلَیک یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی آبائِک، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی أَبْنائِک، السَّلامُ عَلَیک وَعَلَی أَوْلِیائِک، أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَتَلَوْتَ الْکتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ، وَجاهَدْتَ فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَصَبَرْتَ عَلَی الْأَذی فِی جَنْبِهِ حَتَّی أَتَاک الْیقِینُ، أَتَیتُک زائِراً، عارِفاً بِحَقِّک، مُوالِیاً لِأَوْلِیائِک، مُعادِیاً لِأَعْدائِک، فَاشْفَعْ لِی عِنْدَ رَبِّک.
آنگاه قبر را ببوس و صورت خود را بر آن بگذار، سپس دو رکعت نماز زیارت بخوان و بعد از آن هر نمازی که خواهی قرائت کن، پس به سجده رو و بگو:
ارْحَمْ مَنْ أَساءَ وَاقْتَرَفَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ.
آنگاه طرف راست صورت را بر زمین بگذار و بگو:
إِنْ کنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَأَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ.
سپس طرف چپ صورت را روی زمین بگذارد و بگو:
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِک فَلْیحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِک یا کرِیمُ.
آنگاه به سجده بازگرد و «صد مرتبه» بگو: «شُکْراً شُکْراً» [سپاس سپاس].
سیّد ابن طاووس در کتاب «مزار» فرموده: چون موسی بن جعفر(علیهماالسلام) را زیارت کردی، نزد قبر حضرت جواد(علیه السلام) می ایستی، و آن را می بوسی و می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی الْبَرَّ التَّقِی الْإِمامَ الْوَفِی، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الرَّضِی الزَّکی، السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا نَجِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا سَفِیرَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا سِرَّ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا ضِیاءَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا سَناءَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا کلِمَةَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا رَحْمَةَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا النُّورُ السَّاطِعُ،
السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْبَدْرُ الطَّالِعُ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الطَّیبُ مِنَ الطَّیبِینَ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الطَّاهِرُ مِنَ الْمُطَهَّرِینَ؛ السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْآیةُ الْعُظْمی، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْحُجَّةُ الْکبْری، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْمُطَهَّرُ مِنَ الزَّلَّاتِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْمُنَزَّهُ عَنِ الْمُعْضِلاتِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْعَلِی عَنْ نَقْصِ الْأَوْصافِ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الرَّضِی عِنْدَ الْأَشْرافِ، السَّلامُ عَلَیک یا عَمُودَ الدِّینِ.
أَشْهَدُ أَنَّک وَلِی اللّهِ وَحُجَّتُهُ فِی أَرْضِهِ، وَأَنَّک جَنْبُ اللّهِ، وَخِیرَةُ اللّهِ، وَمُسْتَوْدَعُ عِلْمِ اللّهِ وَعِلْمِ الْأَنْبِیاءِ، وَرُکنُ الْإِیمانِ، وَتَرْجُمانُ الْقُرْآنِ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مَنِ اتَّبَعَک عَلَی الْحَقِّ وَالْهُدی، وَأَنَّ مَنْ أَنْکرَک وَنَصَبَ لَک الْعَداوَةَ عَلَی الضَّلالَةِ وَالرَّدی، أَبْرَأُ إِلَی اللّهِ وَ إِلَیک مِنْهُمْ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَالسَّلامُ عَلَیک مَا بَقِیتُ وَبَقِی اللَّیلُ وَالنَّهارُ.
و در صلوات بر آن حضرت بگو:
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیتِهِ، وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی، الزَّکی التَّقِی، وَالْبَرِّ الْوَفِی، وَالْمُهَذَّبِ النَّقِی، هادِی الْأُمَّةِ، وَوارِثِ الْأَئِمَّةِ، وَخازِنِ الرَّحْمَةِ، وَینْبُوعِ الْحِکمَةِ، وَقائِدِ الْبَرَکةِ، وَعَدِیلِ الْقُرْآنِ فِی الطَّاعَةِ، وَواحِدِ الْأَوْصِیاءِ فِی الْإِخْلاصِ وَالْعِبادَةِ، وَحُجَّتِک الْعُلْیا، وَمَثَلِک الْأَعْلی، وَکلِمَتِک الْحُسْنی، الدَّاعِی إِلَیک، وَالدَّالِّ عَلَیک، الَّذِی نَصَبْتَهُ عَلَماً لِعِبادِک، وَمُتَرْجِماً لِکتابِک، وَصادِعاً بِأَمْرِک، وَناصِراً لِدِینِک، وَحُجَّةً عَلَی خَلْقِک، وَنُوراً تَخْرُقُ بِهِ الظُّلَمَ، وَقُدْوَةً تُدْرَک بِهَا الْهِدایةُ، وَشَفِیعاً تُنالُ بِهِ الْجَنَّةُ.
اللّهُمَّ وَکما أَخَذَ فِی خُشُوعِهِ لَک حَظَّهُ، وَاسْتَوْفی مِنْ خَشْیتِک نَصِیبَهُ، فَصَلِّ عَلَیهِ أَضْعافَ مَا صَلَّیتَ عَلَی وَلِی ارْتَضَیتَ طاعَتَهُ، وَقَبِلْتَ خِدْمَتَهُ، وَبَلِّغْهُ مِنَّا تَحِیةً وَسَلاماً، وَآتِنا فِی مُوالاتِهِ مِنْ لَدُنْک فَضْلاً وَ إِحْساناً وَمَغْفِرَةً وَرِضْواناً، إِنَّک ذُو الْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَالصَّفْحِ الْجَمِیلِ.
آنگاه نماز زیارت بخوان و پس از سلام بگو:
اللّهُمَّ أَنْتَ الرَّبُّ وَأَنَا الْمَرْبُوبُ.
 
 

چون زائر قصد خروج از شهر را کرد آن دو بزرگوار را وداع کند، با دعاهای وداعی که از جمله آن ها دعایی است که شیخ طوسی(علیه الرّحمه) درکتاب «تهذیب» ذکر فرموده: که چون خواستی حضرت موسی بن جعفر را وداع گویی نزد قبر بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای یا أَبَا الْحَسَنِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، أَسْتَوْدِعُک اللّهَ وَأَقْرَأُ عَلَیک السَّلامَ، آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالرَّسُولِ وَبِما جِئْتَ بِهِ وَدَلَلْتَ عَلَیهِ، اللّهُمَّ اکتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ.
همچنین در وداع حضرت جواد(علیه السلام) می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا مَوْلای یا ابْنَ رَسُولِ اللّه وَرَحْمَةُ اللّه وَبَرَکاتُهُ، أَسْتَوْدِعُک اللّهَ وَأَقْرَأُ عَلَیک السَّلامَ، آمَنَّا بِاللّهِ وَبِرَسُو لِهِ وَبِما جِئْتَ بِهِ وَدَلَلْتَ عَلَیهِ، اللّهُمَّ اکتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ.
آنگاه از خدا بخواه که این آخرین زیارت تو نباشد و دوباره توفیق بازگشتن به دست آوری و قبر را ببوس و دو سمت صورتت را بر قبر بگذار.

بدان که «مسجد براثا» از مساجد معروف و متبرّک است و در بین بغداد و کاظمین در راه زائران واقع شده، ولی اکثرا از فیض آن محروم بوده و با همه فضایل و شرافتی که برای آن نقل شده مورد بی اعتنایی است.
حموی که از مورّخان سال ششصد است، در کتاب «معجم البلدان» گفته: براثا محله ای بود در طرف بغداد، در قبله کرخ و در جنوب باب محول و در آن مسجد جامعی بوده که شیعیان در آن نماز می خواندند که خراب شده و نیز گفته: شیعیان پیش از زمان راضی بالله خلیفه عباسی، در آن مسجد جمع می شدند و سبّ [بدگویی] صحابه می کردند ولی به دستور راضی بالله، ناگهان در آن مسجد ریختند و هرکه را یافتند گرفتند و حبس کردند و مسجد را خراب و با خاک یکسان کردند.
شیعیان این خبر را به امیر الامرای بغداد «بَحْکم ماکانی» رساندند، او هم به تجدید بنا و گسترش بنای مسجد و محکم ساختن آن فرمان داد و در بالای مسجد اسم راضی بالله را نوشت. پیوسته آن مسجد آباد و محل اقامه نماز بود، ولی پس از سال چهارصدوپنجاه تا الآن معطّل مانده!
«براثا» پیش از بنای بغداد روستایی بوده که گمان مردم آن است که حضرت امیرمؤمنان در زمانی که به جنگ خوارج نهروان می رفت گذارش به آنجا افتاد و در مسجد جامع مذکور نماز خواند و در حمّامی که در آن روستا بود وارد شد.
«براثا» منسوب به ابوشعیب براثی عابد است و او نخستین کسی بود که در «براثا» در کوخی [یعنی خانه ای که از نِی ساخته بود] ساکن شد و در آن کوخ خدا را عبادت می کرد تا دختری از اولاد مستوفیان بزرگ که تربیت شده کاخ ها بود، گذارش به کوخ او افتاد، همین که نظرش به ابو شعیب افتاد و حال او را دید، از آن حال معنوی بسیار لذّت برد و جذبه ابو شعیب او را در ربود، به اندازه ای که پای بند او شد. به ناچار نزد آن عابد زاهد آمد و گفت: می خواهم خادم تو باشم، گفت: می پذیرم به شرط اینکه از این شکل و هیئت خارج شوی، آن سعادتمند پذیرفت و از آنچه در اختیار داشت چشم پوشید و آراسته به لباس عابدان شد.
ابوشعیب او را به همسری برگزید، همین که آن دختر وارد کوخ شد، قطعه حصیری دید که ابوشعیب آن را برای حفظ خویش از رطوبت زمین زیر بدن خود انداخته بود، دختر گفت: من نزد تو نخواهم ماند، مگر وقتی که این قطعه حصیر را از زیر خود دور اندازی، زیرا از تو شنیدم که می گفتی زمین می گوید: «یَا ابْنَ آدَمَ تَجْعَلُ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ حِجاباً وَ أَنْتَ غَداً فِی بَطْنِی؛ پسر آدم بین من و خود حجاب قرار می دهی و حال آنکه فردا در شکم من خواهی بود». ابوشعیب آن حصیر را دور انداخت و آن دختر چند سالی نزد او ماند و با هم به بهترین وجه عبادت می کردند تا از دنیا رخت بربستند.
نویسنده گوید: ما در کتاب «هدیة الزائرین» تعدادی از روایاتی را که در فضیلت این مسجد شریف است ذکر کردیم و گفتیم؛ از مجموع این اخبار چند فضیلت برای این مسجد به دست می آید که اگر هریک از آن ها در هر مسجد باشد، سزاوار است انسان کوله بار خود برگیرد و سختی راه را به جان بخرد تا به فیض نماز و دعای در آن نائل و بهره مند شود:
اول:
حق تعالی مقرّر فرموده که در آن زمین فرود نیاید هیچ رهبری با لشگرش جز پیغمبر یا وصی او.
دوم:
خانه حضرت مریم(سلام الله علیها) است.
سوم:
زمین حضرت عیسی(علیه السلام) است.
چهارم:
اینکه چشمه ای در آنجاست که برای حضرت مریم(سلام الله علیها) ظاهر شده.
پنجم:
ظاهر ساختن حضرت امیر(علیه السلام) آن چشمه را به اعجاز خویش.
ششم:
بودن سنگ سپید متبرکی که مریم(علیهاالسلام)، حضرت عیسی(علیه السلام) را در آن محل بر آن سنگ نهاده بود.
هفتم:
بیرون آوردن امیرمؤمنان(علیه السلام) آن سنگ را با اعجاز و نصب آن به سمت قبله و خواندن نماز به سوی آن.
هشتم:
اینکه حضرت امیرمومنان(علیه السلام) و دو نوباوه او حضرت مجتبی(علیه السلام) و سیدالشهدا(علیه السلام) در آن مکان نماز خواندند.
نهم:
توقف امیرمؤمنان به مدت چهار روز در آنجا، به خاطر شرافت مکان و قداست آن زمین.
دهم:
اینکه انبیا به ویژه حضرت ابراهیم خلیل الرحمن(علیه السلام) در آنجا نماز خواندند.
یازدهم:
اینکه قبر پیامبری در آنجا است؛ و شاید آن پیامبر حضرت یوشع باشد که شیخ مرحوم فرموده: قبرش در خارج کاظمین در قبله مسجد براثاست.
دوازدهم:
بازگشتن آفتاب برای حضرت امیر در آنجا.
با این شرافت و فضیلت و بروز آیات الهی و معجزات حیدری در آن مکان، معلوم نیست از هزار نفر زائر یکی هم به آنجا برود، با اینکه مسجد سر راه آنان است و بارها از آنجا عبور می کنند و اگر به طور اتفاق کسی بخواهد آن مواهب را درک کند، چون به آنجا برسد و ببیند درِ مسجد بسته است، از دادن اندکی پول، برای بازکردن آن دریغ می کند و خود را از این همه مواهب بزرگ محروم می کند و حال آنکه گاهی برای تماشای بغداد و عمارات ستمگران، پول های گزافی می پردازند، چه رسد به پرداخت پول های بسیاری که برای تنوع در معاش و خرید اجناسِ نحس نجس یهودیان بغداد [پرداخت می شود] که گویا این مصارف سنگین و خرج های فوق العاده و پرداخت های اضافی، از شرایط کامل شدن زیارت بیشتر زائران است، والله المستعان!

«نواب اربعه» یعنی: جناب ابو عمرو عثمان بن سعید اسدی و جناب ابوجعفر محمّد بن عثمان و شیخ ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی و شیخ جلیل ابوالحسن علی بن محمّد سمری (رضی اللّه عنهم).
بدان که از جمله تکالیف زائران در ایام توقّف در شهر مقدّس کاظمین رفتن به بغداد، برای زیارت این چهار نایب خاص امام عصر(صلوات الله علیه) است که حتی اگر قبر هر یک از آن ها در شهرهای دوردست قرار داشت، شایسته بود انسان راه های سخت و طولانی را طی کند و رنج و سختی سفر را به جان بپذیرد و به فیض زیارت آن ها نائل گردد، زیرا در میان همه اصحاب خاصّ امامان کسی به بزرگی و جلالت قدر ایشان نمی رسد.
اینان نزدیک هفتاد سال به منصب سفارت و وساطت میان امام(علیه السلام) و مؤمنان فایز شدند و بر دست ایشان کرامات بسیار و خوارق عادات بی شمار جاری گردید، و گفته شده: بعضی از علما قائل به عصمت ایشان شده اند و مخفی نیست که همچنان که این بزرگواران در زمان حیات خود، واسطه میان ولی عصر(صلوات الله علیه) و مردم بودند و از جمله مناصب ایشان، رساندن درخواست ها و نامه های حاجات مردم به آن حضرت بود، اکنون هم به همان منصب شریف مفتخرند و باید نامه های حاجات که در سختی ها نوشته می شود توسط ایشان به آن حضرت برسد، چنان که در جای خود معلوم گردیده.
خلاصه، فضایل و مناقب ایشان بیشتر از آن است که ذکر شود و همین اندازه برای ترغیب و تشویق زائران، برای درک فیضِ زیارتشان کافی است.
اما کیفیت زیارت ایشان: به صورتی است که شیخ طوسی در کتاب «تهذیب» و سید ابن طاووس در «مصباح الزائر» ذکر کرده اند و آن را به جناب ابوالقاسم حسین بن روح (رحمی الله علیه) نسبت داده اند که فرموده است: در زیارت ایشان بر رسول خدا(صلی اللّه علیه و آله) سلام می کنی و بعد از آن حضرت، به امیرمؤمنان و خدیجه کبری و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین و بر هر یک از امامان(علیهم السلام) تا صاحب الزمان (صلوات الله علیه) و آنگاه می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ «و به جای فلان بن فلان اسم صاحب قبر و پدرش را می بری» أَشْهَدُ أَنَّک بَابُ الْمَوْلَی، أَدَّیتَ عَنْهُ وَأَدَّیتَ إِلَیهِ، مَا خَالَفْتَهُ وَلَا خَالَفْتَ عَلَیهِ، قُمْتَ خاصّاً، وَانْصَرَفْتَ سابِقاً، جِئْتُک عارِفاً بِالْحَقِّ الَّذِی أَنْتَ عَلَیهِ، وَأَنَّک مَا خُنْتَ فِی التَّأْدِیةِ وَالسَِّفارَةِ، السَّلامُ عَلَیک مِنْ بابٍ مَا أَوْسَعَهُ، وَمِنْ سَفِیرٍ مَا آمَنَک، وَمِنْ ثِقَةٍ مَا أَمْکنَک، أَشْهَدُ أَنَّ اللّهَ اخْتَصَّک بِنُورِهِ حَتَّی عَاینْتَ الشَّخْصَ فَأَدَّیتَ عَنْهُ وَأَدَّیتَ إِلَیهِ.
بعد باز می گردی و دوباره بر معصومان از رسول خدا تا صاحب الزمان(علیهم السلام) سلام می کنی و پس از آن می گویی:
جِئْتُک مُخْلِصاً بِتَوْحِیدِ اللّهِ، وَمُوالاةِ أَوْلِیائِهِ، وَالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِهِم وَمِنَ الَّذِینَ خالَفُوک، یا حُجَّةَ الْمَوْلی وَبِک إِلَیهِمْ تَوَجُّهِی، وَبِهِمْ إِلَی اللّهِ تَوَسُّلِی.
سپس دعا می کنی و از حق تعالی می طلبی آنچه را که می خواهی، که ان شاء الله اجابت می شود.
نویسنده گوید: سزاوار است در بغداد زیارت شود، شیخ اجل عالی مقام ثقة الاسلام محمّد بن یعقوب کلینی(عطّر الله مرقده) که شیخ و رئیس شیعه و أَوثق و أَثبت ایشان در حدیث بود و کتاب شریف «کافی» را که روشنی چشم شیعه است، در مدت بیست سال تألیف کرد و الحق منّت عظیم بر شیعه، به ویژه بر اهل علم نهاد.
به خاطر جلالت و عظمت شأن آن بزرگ، ابن اثیر او را احیاکننده ی مذهب امامیه در آغاز سال سیصد هجری شمرده است، پس از آنکه مولای ما حضرت ثامن الائمه(علیه السلام) را احیاگر این مذهب در آغاز سال دویست هجری به حساب آورده است و ما در کتاب «هدیه» بیشتر علمایی را که در مشاهد مشرّفه مدفونند ذکر کردیم، به آنجا رجوع کنید.

بدان که از تکالیف زائران در شهر کاظمین، رفتن به مدائن است، برای زیارت عبد صالح الهی، جناب سلمان محمّدی (رضوان الله علیه) که نخستین ارکانِ اربعه است و مخصوص به شرافتِ «سَلمانُ مِنّا اَهلَ البَیتِ» و درآمده در شمار اهل بیت نبوّت و عصمت است.
در فضیلت او جناب رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: «سلمان دریایی است که نخشکد و گنجی است که پایان نپذیرد، سلمان از ما اهل بیت است، حکمت می بخشد و برهان می آورد».
حضرت امیر(علیه السلام) او را مانند لقمان، بلکه امام صادق(علیه السلام) او را بهتر از لقمان دانسته و حضرت باقر(علیه السلام) او را از متوسّمین [کسانی که با تمام وجودشان درصدد شناخت حق و در جستجوی حقایق الهی اند] برشمرده.
از روایات استفاده می شود که آن جناب اسم اعظم را می دانست و از محدَّثین ـ به فتح دال ـ [کسی که فرشتگان با او سخن می گویند] بوده است. برای ایمان ده درجه است و او در درجه دهم قرار داشت و عالِم به غیب و زمان مرگ افراد بود و در دنیا از خوراکی های بهشت تناول فرمود و بهشت مشتاق و عاشق او بود و خدا و رسول، او را دوست داشتند.
حق تعالی پیامبر(صلی الله علیه وآله) را به محبّت چهار نفر امر فرمود که سلمان یکی از ایشان است و آیاتی در مدح او و همتایان او نازل شد و جبرائیل هرگاه بر حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) فرود می آمد امر می کرد از جانب پروردگار به سلمان سلام برساند و او را به علم منایا [زمان مرگ افراد] و بلایا و انساب مطلّع گرداند و شب ها برای او در خدمت پیامبر(صلی الله علیه وآله) مجلس اُنسی بوده.
حضرت رسول و امیرمؤمنان چیزهایی از مخزون و مکنون علم خدا به او تعلیم کردند که غیر او قابلیت و قدرت تحمّل آن را نداشته و به مرتبه ای رسید که امام صادق(علیه السلام) فرمود: «سلمان دانش اول و آخر را یافت و او دریایی است که هر چه از او برگرفته شود پایان نپذیرد و او از ما اهل بیت است».
برای شوق زائران و رغبتشان به زیارت آن جناب کافی است تفکر کردن در اختصاص و امتیازش در میان تمام صحابه و جمیع امّت به اینکه حضرت امیرمؤمنان(علیه السلام) در یک شب از مدینه به مداین رفت و به دست مبارک خود او را غسل داد و کفن کرد و بر او با صفوفی بسیار از ملائکه نماز خواند و در همان شب به مدینه بازگشت. زِهی شرافت و مودّت و محبّت به خانواده رسالت که انسان را به این مرتبه از شکوه و عظمت می رساند.
امّا کیفیت زیارت آن جناب: بدان که سید ابن طاووس در کتاب «مصباح الزّائر» برای آن بزرگوار چهار زیارت نقل کرده و ما در اینجا به همان زیارت اول اکتفا می کنیم و در کتاب «هدیه» زیارت چهارم را که شیخ در «تهذیب» ذکر فرموده است نقل کردیم.
چون خواستی آن جناب را زیارت کنی، نزد قبر او به طرف قبله بایست و بگو:
السَّلامُ عَلَی رَسُولِ اللّهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللّهِ خَاتَمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ سَیدِ الْوَصِیینَ، السَّلامُ عَلَی الْأَئِمَّةِ الْمَعْصُومِینَ الرَّاشِدِینَ، السَّلامُ عَلَی الْمَلائِکةِ الْمُقَرَّبِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا صَاحِبَ رَسُولِ اللّهِ الْأَمِینِ، السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا مُودَعَ أَسْرَارِ السَّادَةِ الْمَیامِینِ، السَّلامُ عَلَیک یا بَقِیةَ اللّهِ مِنَ الْبَرَرَةِ الْمَاضِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ،
أَشْهَدُ أَنَّک أَطَعْتَ اللّهَ کما أَمَرَک، وَاتَّبَعْتَ الرَّسُولَ کمَا نَدَبَک، وَتَوَلَّیتَ خَلِیفَتَهُ کما أَلْزَمَک، وَدَعَوْتَ إِلَی الاهْتِمامِ بِذُرِّیتِهِ کمَا وَقَفَک؛ وَعَلِمْتَ الْحَقَّ یقِیناً وَاعْتَمَدْتَهُ کمَا أَمَرَک، وَ أَشْهَدُ أَنَّک بابُ وَصِی الْمُصْطَفی، وَطَرِیقُ حُجَّةِ اللّهِ الْمُرْتَضی، وَأَمِینُ اللّهِ فِیمَا اسْتُوْدِعْتَ مِنْ عُلُومِ الْأَصْفِیاءِ،
أَشْهَدُ أَنَّک مِنْ أَهْلِ بَیتِ النَّبِی النُّجَبَاءِ الْمُخْتَارِینَ لِنُصْرَةِ الْوَصِی، أَشْهَدُ أَنَّک صاحِبُ الْعاشِرَةِ، وَالْبَراهِینِ وَالدَّلائِلِ الْقاهِرَةِ، وَأَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَأَدَّیتَ الْأَمانَةَ، وَنَصَحْتَ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ، وَصَبَرْتَ عَلَی الْأَذی فِی جَنْبِهِ حَتَّی أَتَاک الْیقِینُ،
لَعَنَ اللّهُ مَنْ جَحَدَک حَقَّک، وَحَطَّ مِنْ قَدْرِک، لَعَنَ اللّهُ مَنْ آذاک فِی مَوالِیک، لَعَنَ اللّهُ مَنْ أَعْنَتَک فِی أَهْلِ بَیتِک، لَعَنَ اللّهُ مَنْ لامَک فِی سَادَاتِک، لَعَنَ اللّهُ عَدُوَّ آلِ مُحَمَّدٍ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ وَضاعَفَ عَلَیهِمُ الْعَذابَ الْأَلِیمَ؛
صَلَّی اللّهُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، صَلَّی اللّهُ عَلَیک یا صاحِبَ رَسُولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَعَلَیک یا مَوْلی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی رُوحِک الطَّیبَةِ، وَجَسَدِک الطَّاهِرِ، وَأَلْحَقَنا بِمَنِّهِ وَرَأْفَتِهِ إِذا تَوَفَّانا بِک وَبِمَحَلِّ السَّادَةِ الْمَیامِینِ وَجَمَعَنا مَعَهُمْ بِجِوارِهِمْ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ.
صَلَّی اللّهُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی إِخْوانِک الشِّیعَةِ الْبَرَرَةِ مِنَ السَّلَفِ الْمَیامِینِ، وَأَدْخَلَ الرَّوْحَ وَالرِّضْوانَ عَلَی الْخَلَفِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَأَلْحَقَنا وَ إِیاهُمْ بِمَنْ تَوَلَّاهُ مِنَ الْعِتْرَةِ الطَّاهِرِینَ، وَعَلَیک وَعَلَیهِمُ السَّلامُ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
آنگاه سوره «إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» را «هفت مرتبه» بخوان، سپس هرچه خواهی نماز مستحب بخوان.
نویسنده گوید: چون خواستی از زیارت سلمان بازگردی، به جهت وداع نزد قبر بایست و این وداع را که سید در آخر زیارت چهارم ذکر فرموده است بگو:
السَّلامُ عَلَیک یا أَبا عَبْدِاللّهِ، أَنْتَ بابُ اللّهِ الْمُؤْتی مِنْهُ وَالْمَأْخُوذُ عَنْهُ، أَشْهَدُ أَنَّک قُلْتَ حَقّاً، وَنَطَقْتَ صِدْقاً، وَدَعَوْتَ إِلی مَوْلای وَمَوْلاک عَلانِیةً وَسِرّاً، أَتَیتُک زائِراً وَحَاجَاتِی لَک مُسْتَوْدِعاً، وَهَا أَنَا ذَا مُوَدِّعُک، أَسْتَوْدِعُک دِینِی وَأَمانَتِی وَخَواتِیمَ عَمَلِی وَجَوَامِعَ أَمَلِی إِلی مُنْتَهی أَجَلِی، وَالسَّلامُ عَلَیک وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ، وَصَلَّی اللّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الْأَخْیارِ.
آنگاه خدا را بسیار بخوان و بازگرد.

نویسنده گوید: چون زائر به زیارت سلمان مشرّف شد، پس از زیارت دو وظیفه دیگر دارد:
اول:
«نماز خواندن در طاق کسری»، دو رکعت یا بیشتر، چون آنجا مصلّای حضرت امیرمؤمنان است.
دوم:
«زیارت جناب حذیفة بن الیمان» که از بزرگان اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و خاصان امیرمؤمنان (علیه السلام) است.
[اولین وظیفه بعد از زیارت جناب سلمان در شهر مدائن] نماز خواندن در طاق کسری، «دو رکعت» یا بیشتر [است]، چون آنجا مصلّای حضرت امیرمؤمنان است.
از عمّار ساباطی روایت شده است: که امیرمؤمنان به مداین آمد و در ایوان کسری نزول فرمود، درحالی که دلف بن بحیر با او بود، در آنجا نماز خواند، پس از آن برخاست و به دلف فرمود: با من برخیز؛ و جماعتی از اهل ساباط در خدمت آن حضرت بود، در منازل کسری گردش کرد و به دلف می فرمود: برای کسری در این مکان چنین و چنان بوده و دلف می گفت: به خدا قسم چنین است که می فرمایی، پس با آن جماعت در تمام آن مواضع گردش کرد و دلف می گفت: ای سید و مولای من، شما چنان به این مکان ها آگاهی دارید که گویا شما این چیزها را در این مکان ها نهاده اید!
روایت شده: وقتی حضرت بر مداین مرور می فرمود و آثار کسری و خرابی آن را مشاهده می کرد، یکی از افرادی که در خدمت آن حضرت بود، از روی عبرت این شعر را خواند:
جَرَتِ الرِّیاحُ عَلَی رُسُومِ دِیارِهِمْ
فَکأَنَّهُمْ کانُوا عَلی مِیعادِ
بادها بر خرابه های دیارشان وزید
گویا اینان بر وعده گاهی بوده اند
حضرت فرمود: چرا نخواندی:
«کمْ تَرَکوا مِنْ جَنّاتٍ وَ عُیونٍ وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ کرِیمٍ وَ نَعْمَةٍ کانُوا فِیها فاکهِینَ کذلِک وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِینَ فَما بَکتْ عَلَیهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما کانُوا مُنْظَرِینَ»
پس از آن فرمود:
إِنَّ هَؤُلاءِ کانُوا وَارِثِینَ فَأَصْبَحُوا مَوْرُوثِینَ، لَمْ یشْکرُوا النِّعْمَةَ فَسُلِبُوا دُنْیاهُمْ بِالْمَعْصِیةِ، إِیاکمْ وَکفْرَ النِّعَمِ لَاتَحُِلُّ بِکمُ النِّقَمُ.
فقیر گوید: حاصل این معنی را حکیم خاقانی در قالب شعر آورده، آنجا که فرموده:
هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان
ایـــوان مـــــدائن را آیینـه عبــرت دان
پرویـز کـه بنهـــادی بر خـوان تره زرّین
زرّین تره کو برخــوان، رو «کـم تَرَکوا» برخوان

بدان که برای آن بزرگوار زیارات چندی نقل شده و زیارت مشهور آن حضرت زیارتی است که در کتاب های معتبر بیان شده است و به شیخ جلیل القدر محمّد بن حسن بن ولید که از مشایخ جناب صدوق است منسوب کرده اند و از کتاب «مزار» ابن قولویه(رحمة الله علیه) معلوم می شود که از ائمه(علیهم السلام) روایت شده است و کیفیت آن موافق کتاب «من لا یحضره الفقیه» چنان است که:
چون زیارت قبر امام رضا(علیه السلام) را در طوس قصد کنی، پیش از آنکه از خانه بیرون روی غسل کن و وقتی که غسل می کنی چنین بگو:
اللّهُمَّ طَهِّرْنِی، وَطَهِّرْ لِی قَلْبِی، وَاشْرَحْ لِی صَدْرِی، وَأَجْرِ عَلی لِسانِی مِدْحَتَک وَالثَّناءَ عَلَیک، فَإِنَّهُ لَاقُوَّةَ إِلّا بِک. اللّهُمَّ اجْعَلْهُ لِی طَهُوراً وَشِفاءً.
و در وقت بیرون رفتن از خانه می گویی:
بِسْمِ اللّهِ، وَبِاللّهِ، وَ إِلَی اللّهِ، وَ إِلَی ابْنِ رَسُولِ اللّهِ، حَسْبِی اللّهُ تَوَکلْتُ عَلَی اللّهِ. اللّهُمَّ إِلَیک تَوَجَّهْتُ، وَ إِلَیک قَصَدْتُ، وَمَا عِنْدَک أَرَدْتُ.
چون بیرون رفتی بر در خانه خود بایست و بگو:
اللّهُمَّ إِلَیک وَجَّهْتُ وَجْهِی، وَعَلَیک خَلَّفْتُ أَهْلِی وَمالِی وَمَا خَوَّلْتَنِی، وَبِک وَثِقْتُ فَلَا تُخَیبْنِی یا مَنْ لَا یخَیبُ مَنْ أَرَادَهُ، وَلَا یضَیعُ مَنْ حَفِظَهُ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مَحُمَّدٍ وَاحْفَظْنِی بِحِفْظِک فَإِنَّهُ لَایضِیعُ مَنْ حَفِظْتَ.
چون به سلامت رسیدی ان شاء الله، هرگاه خواستی به زیارت بروی غسل کن و وقتی که غسل می کنی بگو:
اللّهُمَّ طَهِّرْنِی، وَطَهِّرْ لِی قَلْبِی، وَاشْرَحْ لِی صَدْرِی، وَأَجْرِ عَلَی لِسانِی مِدْحَتَک وَمَحَبَّتَک وَالثَّناءَ عَلَیک، فَإِنَّهُ لَاقُوَّةَ إِلّا بِک، وَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ قَِوامَ دِینِی التَّسْلِیمُ لِأَمْرِک، وَالاِتِّباعُ لِسُنَّةِ نَبِیک، وَالشَّهَادَةُ عَلَی جَمِیعِ خَلْقِک، اللّهُمَّ اجْعَلْهُ لِی شِفاءً وَنُوراً إِنَّک عَلَی کلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ.
پس پاکیزه ترین جامه های خویش را بپوش و با پای برهنه به آرامی و وقار راه برو و دلت به یاد خدا باشد و «اللّهُ أَکْبَرُ» و «لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ» و «سُبْحانَ اللّهِ» و «الْحَمْدُ لِلّهِ» بگو و گام های خود را کوتاه بردار و زمانی که وارد روضه مقدّسه شوی بگو:
بِسْمِ اللّهِ، وَبِاللّهِ، وَعَلَی مِلَّةِ رَسُولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلهَ إِلّا اللّهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیک لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَأَنَّ عَلِیاً وَلِی اللّهِ.
آنگاه به نزد ضریح برو و قبله را پشت سر خود قرار بده و روبروی آن حضرت بایست و بگو:
أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلهَ إِلّا اللّهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیک لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَأَنَّهُ سَیدُ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ، وَأَنَّهُ سَیدُ الْأَنْبِیاءِ وَالْمُرْسَلِینَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَرَسُولِک وَنَبِیک وَسَیدِ خَلْقِک أَجْمَعِینَ صَلاةً لَایقْوَی عَلَی إِحْصَائِها غَیرُک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِی بْنِ أَبِی طالِبٍ عَبْدِک وَأَخِی رَسُولِک الَّذِی انْتَجَبْتَهُ بِعِلْمِک، وَجَعَلْتَهُ هادِیاً لِمَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِک، وَالدَّلِیلَ عَلَی مَنْ بَعَثْتَهُ بِرِسالاتِک، وَدَیانَ الدِّینِ بِعَدْلِک وَفَصْلَ قَضائِک بَینَ خَلْقِک، وَالْمُهَیمِنَ عَلَی ذلِک کلِّهِ، وَالسَّلامُ عَلَیهِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی فاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیک، وَزَوْجَةِ وَلِیک، وَأُمِّ السِّبْطَینِ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ سَیدَی شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، الطُّهْرَةِ الطَّاهِرَةِ الْمُطَهَّرَةِ التَّقِیةِ النَّقِیةِ الرَّضِیةِ الزَّکیةِ سَیدَةِ نِساءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَجْمَعِینَ صَلاةً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِها غَیرُک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ سِبْطَی نَبِیک، وَسَیدَی شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، الْقائِمَینِ فِی خَلْقِک، وَالدَّلِیلَینِ عَلَی مَنْ بَعَثْتَ بِرِسالاتِک، وَدَیانَی الدِّینِ بِعَدْلِک، وَفَصْلَی قَضائِک بَینَ خَلْقِک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ عَبْدِک الْقائِمِ فِی خَلْقِک، وَالدَّلِیلِ عَلَی مَنْ بَعَثْتَ بِرِسَالاتِک، وَدَیانِ الدِّینِ بِعَدْلِک، وَفَصْلِ قَضائِک بَینَ خَلْقِک سَیدِ الْعَابِدِینَ؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی عَبْدِک وَخَلِیفَتِک فِی أَرْضِک، باقِرِ عِلْمِ النَّبِیینَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ عَبْدِک، وَوَلِی دِینِک، وَحُجَّتِک عَلَی خَلْقِک أَجْمَعِینَ الصَّادِقِ الْبارِّ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَبْدِک الصَّالِحِ، وَ لِسَانِک فِی خَلْقِک، النَّاطِقِ بِحُکمِک وَالْحُجَّةِ عَلَی بَرِیتِک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُوسَی الرِّضَا الْمُرْتَضی عَبْدِک وَوَلِی دِینِک، الْقائِمِ بِعَدْلِک، وَالدَّاعِی إِلی دِینِک وَدِینِ آبائِهِ الصَّادِقِینَ، صَلاةً لَایقْوی عَلَی إِحْصائِها غَیرُک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی عَبْدِک وَوَلِیک الْقائِمِ بِأَمْرِک، وَ الدَّاعِی إِلی سَبِیلِک. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَوَلِی دِینِک؛
اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ عَلِی الْعامِلِ بِأَمْرِک، الْقائِمِ فِی خَلْقِک، وَحُجَّتِک الْمُؤَدِّی عَنْ نَبِیک، وَشاهِدِک عَلَی خَلْقِک، الْمَخْصُوصِ بِکرامَتِک، الدَّاعِی إِلی طاعَتِک وَطاعَةِ رَسُولِک صَلَوَاتُک عَلَیهِمْ أَجْمَعِینَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی حُجَّتِک وَوَلِیک الْقائِمِ فِی خَلْقِک صَلاةً تَامَّةً نَامِیةً بَاقِیةً تُعَجِّلُ بِها فَرَجَهُ وَتَنْصُرُهُ بِها، وَتَجْعَلُنا مَعَهُ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ. اللّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک بِحُبِّهِمْ، وَأُوَالِی وَلِیهُمْ، وَأُعادِی عَدُوَّهُمْ، فَارْزُقْنِی بِهِمْ خَیرَ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ، وَاصْرِفْ عَنِّی بِهِمْ شَرَّ الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ وَأَهْوالَ یوْمِ الْقِیامَةِ.
سپس بالای سر آن حضرت می نشینی و می گویی:
السَّلامُ عَلَیک یا وَلِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا حُجَّةَ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا نُورَ اللّهِ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ، السَّلامُ عَلَیک یا عَمُودَ الدِّینِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ آدَمَ صِفْوَةِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ نُوحٍ نَبِی اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ إِبْراهِیمَ خَلِیلِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ إِسْماعِیلَ ذَبِیحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُوسی کلِیمِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عِیسی رُوحِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِی وَلِی اللّهِ وَوَصِی رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ سَیدَی شَبابِ أَهْلِ الجَنَّةِ؛
السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ زَینِ الْعابِدِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی باقِرِ عِلْمِ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ الْبارِّ، السَّلامُ عَلَیک یا وارِثَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الصِّدِّیقُ الشَّهِیدُ، السَّلامُ عَلَیک أَیهَا الْوَصِی الْبَارُّ التَّقِی، أَشْهَدُ أَنَّک قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةُ، وَآتَیتَ الزَّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ، وَعَبَدْتَ اللّهَ مُخْلِصاً حَتّی أَتَاک الْیقِینُ، السَّلامُ عَلَیک یا أَبَا الْحَسَنِ وَرَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ.
بعد خود را به ضریح می چسبانی و می گویی:
اللّهُمَّ إِلَیک صَمَدْتُ مِنْ أَرْضِی، وَقَطَعْتُ الْبِلادَ رَجاءَ رَحْمَتِک فَلَا تُخَیبْنِی وَلَا تَرُدَّنِی بِغَیرِ قَضاءِ حاجَتِی، وَارْحَمْ تَقَلُّبِی عَلَی قَبْرِ ابْنِ أَخِی رَسُولِک صَلَواتُک عَلَیهِ وَآلِهِ، بِأَبِی أَنْتَ وَأُمِّی یا مَوْلای أَتَیتُک زائِراً وافِداً عائِذاً مِمَّا جَنَیتُ عَلَی نَفْسِی، وَاحْتَطَبْتُ عَلَی ظَهْرِی فَکنْ لِی شافِعاً إِلَی اللّهِ یوْمَ فَقْرِی وَفاقَتِی، فَلَک عِنْدَ اللّهِ مَقامٌ مَحْمُودٌ، وَأَنْتَ عِنْدَهُ وَجِیهٌ.
پس دست راست را بلند می کنی و دست چپ را به سوی قبر می گشایی و می گویی:
اللّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک بِحُبِّهِمْ وَبِوِلایتِهِمْ، أَتَوَلَّی آخِرَهُمْ بِمَا تَوَلَّیتُ بِهِ أَوَّلَهُمْ، وَأَبْرَأُ مِنْ کلِّ وَلِیجَةٍ دُونَهُمْ. اللّهُمَّ الْعَنِ الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَک، وَاتَّهَمُوا نَبِیک، وَجَحَدُوا بِآیاتِک، وَسَخِرُوا بِإِمامِک، وَحَمَلُوا النَّاسَ عَلَی أَکتافِ آلِ مُحَمَّدٍ. اللّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیک بِاللَّعْنَةِ عَلَیهِمْ وَالْبَراءَةِ مِنْهُمْ فِی الدُّنْیا وَالآخِرَةِ یا رَحْمنُ.
آنگاه بازمی گردی و به پایین پای آن حضرت می روی و می گویی:
صَلَّی اللّهُ عَلَیک یا أَبَا الْحَسَنِ، صَلَّی اللّهُ عَلَی رُوحِک وَبَدَنِک، صَبَرْتَ وَأَنْتَ الصَّادِقُ المُصَدَّقُ، قَتَلَ اللّهُ مَنْ قَتَلَک بِالْأَیدِی وَالْأَلْسُنِ.
سپس زاری کن و در لعنت بر قاتل امیرمؤمنان(علیه السلام) و قاتلان حسن(علیه السلام) و حسین(علیه السلام) و قاتلان همه اهل بیت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) مبالغه کن، آنگاه از پشت قبر برو و بالای سر آن حضرت دو رکعت نماز بجا آر، در رکعت اول سوره «یس» و در رکعت دوم سوره «الرحمن» را بخوان و در دعا و زاری بکوش و برای خود و پدر و مادرت و همه برادران اهل ایمان خویش، بسیار دعا کن و آنچه خواهی بالای سر آن حضرت درنگ کن و توجه داشته باش که باید نمازهای خود را نزد قبر بخوانی.
نویسنده گوید: این زیارت، بهترین زیارات آن حضرت است.
در کتاب «فقیه» و «عیون» و کتب علاّمه مجلسی و غیر ایشان «وَ سَخِرُوا بِإِمامِکَ» که در آخر زیارت است با دومیم است، یعنی: «خدایا لعنت کن کسانی را که استهزا نمودند به امامی که برای ایشان قرار دادی»؛ ولی در کتاب «مصباح الزائر»: «سَخِرُوا بِأَیّامِکَ» است که این نیز صحیح است، بلکه شاید از جهتی اولی باشد، چه آن که مراد از ایام، ائمه(علیهم السلام) هستند، همان طور که در «روایت صَقر بن ابی دُلَف» در فصل پنجم از باب اول گذشت،
این را هم بدان که لعنت کردن بر قاتلان ائمه(علیهم السلام) به هر زبانی انجام گیرد خوب است و اگر زائر این عبارت را که از بعضی دعاها گرفته شده بخواند، شاید مناسب تر باشد:
اللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، وَقَتَلَةَ الْحَسَنِ وَالْحُسَینِ عَلَیهِمُ السَّلامُ، وَقَتَلَةَ أَهْلِ بَیتِ نَبِیک، اللّهُمَّ الْعَنْ أَعْداءَ آلِ مُحَمَّدٍ وَقَتَلَتَهُمْ، وَزِدْهُمْ عَذاباً فَوْقَ الْعَذَابِ، وَهَوَاناً فَوْقَ هَوَانٍ، وَذُلّاً فَوْقَ ذُلٍّ، وَخِزْیاً فَوْقَ خِزْی. اللّهُمَّ دُعَّهُمْ إِلَی النَّارِ دَعّاً، وَأَرْکسْهُمْ فِی أَلِیمِ عَذابِک رَکساً، وَاحْشُرْهمْ وَأَتْباعَهُمْ إِلی جَهَنَّمَ زُمَراً.