گربهٔ پیری، ز شکار اوفتاد
زار بنالید و نزار اوفتاد

ناخنش از سنگ حوادث شکست
دزد قضا و قدرش راه بست

از طمع و حمله و پیکار ماند
کارگر از کار شد و کار ماند

کودک دهقان، بسرش کوفت مشت
مطبخیش هیمه زد و سوخت پشت

گربهٔ همسایه، دمش را گزید
از سگ بازار، جفاها کشید

بسکه دمی خاک و دمی آب ریخت
از تنش، آن موی چو سنجاب ریخت

تیره شد آن دیدهٔ آئینه‌وار
گرسنه ماند، آن شکم بیقرار

از غم کشک و کره، خوناب خورد
در عوض شیر، بسی آب خورد

دوده نمیسود به گوش و به دم
حمله نمیکرد به دیگ و به خم

حیله و تزویر، فراموش کرد
گربهٔ پیر فلکش، موش کرد

مایهٔ هستیش، ز تن رفته بود
نیروی دندان و دهن رفته بود

گربه چو رنجور و گرفتار شد
موش بد اندیش، در انبار شد

در همه جا خفت و به هر سو نشست
بند ز هر کیسه و انبان گسست

گربه چو دید آن ره و رسم تباه
پای کشان، کرد به انبار راه

گفت بخود، کاین چه در افتادنست
تا رمقی در دل و جان در تن است

زنده‌ام و موش نترسد ز من!
مرده‌ام از کاهلی خویشتن

گر چه نمی‌آیدم از دست، کار
آگهم از کارگه روزگار

گر چه مرا نیروی پیکار نیست
موش از این قصه، خبردار نیست

به که از امروز شوم کاردان
تا که به کاری بردم آسمان

گر که بینم سوی موشان بخشم
جمله بیندند ز اندیشه چشم

زخم زنم، گر چه بفرسوده چنگ
حمله کنم، گر چه بود عرصه تنگ

گربه چو آن همت و تدبیر کرد
آن شکم گرسنه را سیر کرد

بر زنخ از حیله بیفکند باد
موش بترسید و ز ترس ایستاد

جست و خراشید زمین را بدست
موش بلرزید و همانجا نشست

موشک چندی، چو بدینسان گرفت
رنج ز تن، درد ز دندان گرفت

تا نرود قوت بازوی تو
نشکند ایام، ترازوی تو

تا نربودند ز دستت عنان
جان ز تو خواهد هنر و جسم نان

روی متاب از ره تدبیر و رای
تا شودت پیر خرد، رهنمای

بر همه کاری، فلک افزار داد
پشت قوی کرد، سپس بار داد

هر که درین راه رود سر گران
پیشتر افتند ازو دیگران

تا گهری در صدف کار بود
گوهری وقت، خریدار بود

«پروین اعتصامی»
گوهرین | گنجینه های مکتوب | gowharin.ir