از علم و کمال بهره‌برداری کن
با صدق و خلوص خلق را یاری کن
تا بتوانی دلی مرنجان هرگز
زنهار حذر ز مردم‌آزاری کن

گر طالب مطلوب به هر آیینی
شرط است که در طلب ز پا ننشینی
بگذار ز سر غرور و خودبینی را
خواهی اگر ای دوست خدا را بینی

ای دوست مرانم ز در خویش خدا را
کز پیش نرانند شهان خیل گدا را
باز آی که تا فرش کنم دیده به راهت
حیف است که بر خاک نهی آن کف پا را
از دست مده باده که این صیقل ارواح
بزداید از آیینه دل زنگ ریا را
زاهد تو و رب ارنی؟ این چه خیال است
با دیده خودبین نتوان دید خدا را
هرگز نبری راه به سر منزل الا
تا مرحله پیما نشوی وادی لا را
چون دور به عاشق برسد ساقی دوران
در دور تسلسل فکند جام بلا را
آتش به جهانی زند ار سوخته جانی
بر دامن معبود زند دست دعا را
طوفان بلا آمد و بگرفت در و دشت
چون نوح برافراشت به حق دست رجا را
در حضرت جانان سخن از خویش مگوئید
قدری نبود در بر خورشید سها را
از درد منالید که مردان ره عشق
با درد بسازند و نخواهند دوا را
وحدت که بود زنده خَضَروار مگر خورد
از چشمه حیوان فنا آب بقا را

به کیش اهل حقیقت کسی که درویش است
به یاد روی تو مشغول و فارغ از خویش است
ز پوست تخت و کلاه نمد مکن منعم
که در دیار فنا تخت و تاج درویش است
به تیر غمزه و نازت ز هر کنار بسی
به خون تپیده چو من سینه چاک و دلریش است
رموز رندی و مستی به شیخ شهر مگوی
که این منافق دور از خدا بداندیش است
هوای کوی خرابات و آب میخانه
به از هوای دزاشیب و آب تجریش است
بشوی دست ز دنیا و پند من بنیوش
که مهر او همه کین است و نوش او نیش است
تو را چه آگهی از حال مست مخموریست
که شحنه‌اش بود اندر پی عسس پیش است
من و خیال سلامت از این سفر هیهات
که سعی و کوشش رهزن ز رهنما بیش است
ز کس مرنج و مرنجان کسی ز خود وحدت
که این حقیقت آیین و مذهب و کیش است

شکست گر دلت از کس مرنج ای عاقل
از آنکه خانه حق می‌شود شکست چو دل
همیشه لازمه زندگی‌ست کوشش و کار
به دهر بهره ز هستی نمی‌برد کاهل
کمال و فضل ز علم است و معرفت ای دوست
کسی کمال و فضیلت نخواهد از جاهل
درخت خشک ز سعی و عمل ثمر ندهد
مکن تلاش و حذر کن ز سعی بی‌حاصل
شود همیشه چو مرآت مقتبس از شمس
اگر غبار کدورت ز دل شود زایل
اگر به قدرت خود پی برد دمی انسان
زند چو بحر خروشنده موج بر ساحل
شوی مقرب درگاه کبریا وحدت
اگر که پاک شود لوحه دلت از غل

گفتگوی زاهد از علم است و ظن
های و هوی عارف از علم الیقین
چنگ زن در حلقه زلف بتان
تا بیابی معنی حبل المتین
غافلی غافل که صیاد اجل
با کمان کین بود اندر کمین
سرنگون شد تا ابد لات و منات
چون برآمد دست حق از آستین
هر زمانی وحدت ابراهیم‌وار
می‌سراید لا احبّ الافلین

ز خود گذشتم و گشتم ز پای تا سر او
شد از میان منی و جلوه کرد نحن هو
من از میان چو شدم دوست در میان آمد
مه آشکار شود ابر چون شود یک سو
زیمن عشق شبم را نمود چون شب عید
هلال‌وار چو بنمود گوشه ابرو
بیا بیا که ز یاد تو آنچنان مستم
که مست می‌شود از من شراب و جام و سبو
به خویش هرچه نظر می‌کنم تو می‌بینم
که خالی از تو نبینم به خویش یکسر مو
فضای سینه شد از سر غیب مالامال
ولی به کس نتوان گفت رازهای مگو
به حسن خلق بیارای خود که ره ندهند
به کوی دوست کسی را که نیست خلق نکو
به نیش هجر گرت سینه چاک گشته منال
که عاقبت شود از رشته وصال رفو
بیان عشق ز یک نکته بیشتر نبود
رضای دوست چو خواهی مراد خویش مجو
حقیقت ار طلبی خواجه در طریقت کوش
ولی خلاف شریعت مپوی یکسر مو
قدم ز وادی کثرت کسی نهد بیرون
که سوی کعبه وحدت چو وحدت آرد رو

رسید موسم پیری گذشت دور جوانی
چه خواهی ای دل غافل از این سراچه فانی
به هوش باش که دنیا پلی‌ست در ره عقبا
در این رهند همه رهگذر ز عالی و دانی
به دور زندگی و گردش زمانه به گیتی
کسی نباشد ایمن ز حادثات جهانی
ز هرچه هست در ایجاد ای پسر به حقیقت
تو برتری و دریغا که قدر خویش ندانی
به خویش آی و بیندیش ای سلاله انسان
که در جهان همه باشند همچو جسم و تو جانی
در این دو روزه عمر ای پسر به خدمت مردم
بکوش و خادم همنوع باش تا بتوانی
بکن هر آنچه که باشد به خیر جامعه وحدت
که عنقریب بگویند درگذشت فلانی

یاس را هرگز مباد ای دوست در دل ره دهی
زان که در این راه می‌افتی به چاه گمرهی
نا امیدی می‌کند محرومش از الطاف حق
گر کسی را نیست از الطاف یزدان آگهی
از عدم یک گام نبود بیش تا ملک قدم
همچنین یک گام باشد از گدایی تا شهی
گشته زندانی مخوف از بهر دانایان محیط
فتنه‌ها از ابلهان خیزد امان از ابلهی
مقصد از خلق بشر عرفان حق بود از ازل
ساغر وحدت مباد از باده عرفان تهی

قیرخلار میدانینا واردیم,
گل بری, ائی جان, دئدیلر.
عزت ایله سلام وئردیم,
گل, ایشده مئیدن, دئدیلر.
قیرخلار بیر یئرده دوردولار,
اوتور دئیه, یئر وئردیلر,
اؤنومه سوربا سردیلر,
ال لوبمایا سون, دئدیلر.
قیرخلارین قلبی دورودور,
گلنین قلبین آریدیر,
گلیشین هاردان بریدیر,
سؤیله, سن کیمسن? - دئدیلر.
گیر سیماه, بئله اوینا,
سیلینسین, آچیلسین آینا,
قیرخ ایل قازاندا دور قاینا,
داها چیی, بو تن, دئدیلر.
گؤردویونو گؤزون ایله,
سؤیله‌مه سن سؤزون ایله,
اوندان سونرا بیزیم ایله,
اولاسان مئهمان, دئدیلر.
دوشمه دونیا مؤهنتینه,
طالب اول حاق حضرتینه,
آبی-زمزم شربتینه,
بارمابینی بن, دئدیلر.
شیخ خطای نه دیر حالین,
حاقا شوکر ائت, قالدیر الین,
قئیبتدن کسه گؤر دیلین,
هر قولا یئیسن, دئدیلر.

گل بیر پیره خیدمت ائیله
امک زایی اولماز اولا
مورشید اتیین مؤحکم دوت
کیمسلیندن آلماز اولا
بیر ایشی بیتیرمک گرک
عکسیگین یئتیرمک گرک
یار ایله اوتورماق گرک
هئچ بیر شممه گلمز اولا
بیر سویو سویلاماق گرک
بیر آجی دویلاماق گرک
بیر دیلدن سؤیلمک گرک
فیریشتلر بیلمز اولا
چاروق بحری اولماق گرک
بیر ئوممانا دولماق گرک
بیر گؤوحری بولماق گرک
هئچ سررافلار بولماز اولا
گئرچک عاشق اولماق گرک
مشوقینی بولماق گرک
اولمزدن اون اولمک گرک
واریب اوندا اولمز اولا
بیر قوش اولوب ئوچماق گرک
بو معنانی سئچمک گرک
بیر قدحدن ایچمک گرک
ایچنلر آییلماز اولا
بیر بابچایا گلمک گرک
خوب تفرروج قیلماق گرک
بیر گولو قوخلاماق گرک
هرگیز اول گول سولماز اولا
گل ختای, سن کئچ اوتور
داوانی معنایه یئتور
صحبتینه بیر ار گتور
جانا باشا قالماز اولا

عاقیل, گل بری, گل بری,
گیر کؤنوله, نظر ائیله,
گؤرور گؤز, ائشیدیر قولاق,
سؤیلر دیله نظر ائیله.
باشدیر - گؤودیی گؤتورن,
آیاق - منزیله یئتیرن,
دورلو مصلحت بیتیرن,
ایکی اله نظر ائیله.
صوفی ایسن, آلیب ساتما,
هلالینا حرام قاتما,
یولون ایریسینه گئتمه,
دوبرو یولا نظر ائیله.
ایکی الین قیزیل قاندا,
چوخ گوناهلار واردیر منده,
یا ایلاهی, کرم سنده,
دوشگون قولا نظر ائیله.
خطای عیدور: یا بانی,
وئرن مؤولا آلیر جانی,
اول کندی-کندین تانی,
سونرا ائله نظر ائیله!

کؤنول, نه گزیرسن سئیران یئرینده,
عالمده هر شئیین وار اولمایینجا.
اولورا-اولمازا دوست دئییب گزمه,
بیر عهدینه بوتون یار اولمایینجا.
یورو, صوفی, یورو, یولوندان آزما,
ائلین قئیبتینه قویولار قازما.
یورولما بیهوده, بوشونا گزمه,
یانیندا مورشیدین یار اولمایینجا.
قالخدی, هاوالاندی کؤنولون قوشو,
قووبا, قئیبت ائتمک گؤنتونون ایشی,
اوستادین تانیماز بوندا هر کیشی,
اونون کیم, مورشیدی ار اولمایینجا.
واریب بیر کؤنتویه سن اولما نؤکر,
چرخینه دؤگر ده دولونو دؤگر,
نه خودادن قورخار, نه حجاب چکر,
بیر کؤنتوده ناموس, آر اولمایینجا.
شاه خطای, ائدیم بو سیرری بَیان,
کامیلمیدیر جاهیل سؤزونه اویان?
بیر باشدان آبلاماق عومره‌دیر زیان,
ایکی باشدان موهوبب, یار اولمایینجا.
وارساغیلار
قایبدن دلیل گؤروندون,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
بیزی سئویب سئویندیردین,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
ایکی جان ایدیک بیرلشدیک,
محبت قاپیسین آشدیق,
شوکور دیدارا ایریشدیک,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
اوستوموزه یول اوبراتدین,
گؤوهر آلدین, گؤوهر ساتدین,
ارلیگینی اثبات ائتدین,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
بیر آباجدا گوللر بیتر,
دالیندا بولبوللر اؤتر,
شاهیما برگوزار گئدر,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
بویله, شاه خطایم, بویله,
پیریم دستور وئرسین سؤیله,
شاها مندن نیاز ائیله,
دده‌م, خوش گلدین, خوش گلدین!
بیر گؤزه‌لین ووجودونون شهرینه,
باخ, نظر ائیله ده همن عاریف اول,
دوکانیندا دئدیگین متاینا,
باخ, نظر ائیله ده همن عاریف اول.
سئیر ائت اؤزگه ارنلرین گؤره‌سین,
طبیب سارار یورگیمین یاره‌سین,
چرب ائیله‌مه محبتین چاره‌سین,
باخ, نظر ائیله ده همن عاریف اول.
هرجایی گؤزله قوشما باشینی,
هرجاییلیک ائدیب, آتار داشینی,
موشتری بولورسا, سؤز قوماشینی,
باخ, نظر ائیله ده همن عاریف اول.
خطای دئر: - رحم ائتمزم یالانا,
اؤزون تسلیم ائدر کندی گلنه,
آی الیدیر, گون موهممد بیلنه,
باخ, نظر ائیله ده همن عاریف اول.

گل, آ کؤنول, خوش گؤره‌لیم بو دمی,
بو دا بؤیله قالمایا بیر گون اولا.
کیشی, چکمک گرک قوسسئیی, قمی,
حاقدان گلیر, هر نه گلسه بیر قولا.
ار اودور ائتیقاد ائده پیرینه,
نظر ائده اولو آخیرینه.
البت, یول قدیمدیر ایلتر یئرینه,
سانا کیم نئیلرسه, سالاگؤر یولا.
بیز ده بیلیریک کی, دوستو, قارداشی,
بولامادیم بیر قارا گون یولداشی.
دوست کئچینیب, یوزه گولن قللاشی,
باهاسیدیر, ساتماق گرک بیر پولا.
هر کیشی بیر خیال ایله اگله‌نیر,
دایم اونون کؤنلونده اول بکله‌نیر.
بؤیله اولور سئودیگیم گاه آبلانیر,
کیمی گؤردوک قییامته‌دک گوله.
قارونو گؤر بونادی, یا بولدوقجا,
ایناندی, فلک یوزونه گولدوکجه,
سن ائییلیک ائت, دورما الدن گلدیکجه,
دئدیلر: خالق بیلمزسه, خالیق بیله.
گئرچک اولان کیشی دوستدان آیریلماز,
دگمه کیشییلرده حقیقت اولماز,
سن, سنی ساتیبان, یئدیرسن بیلمز,
بو زاماندا کیمسه یاراماز ائله.
خطای, دونیانین اؤته‌سی فانی,
بیزدن اول بوندا گلنلر قانی?
سانما دایم شاد یورویه دوشمانی,
بیر گون اولوب, نؤوبت اونا دا گله

بو یولون یولچوسو اولاییم, دئرسن
الده ایکی قارپیز توتمالی دئگیل
درویش اولوب, شالوار گئیهٔیم, دئرسن
گاهی گئییب, گاهی آتمالی دئگیل
نامرد بابچاسیندا قؤنچه گول اولماز
کامیل ایله یولداش اولان یورولماز
ایکی مخلوق واردیر, حاقا قول اولماز
مبرورلوق, کیبیرلیک ائتمه‌لی دگیل
مبرورلار اورادا اولورلار یالان
کیبر ایمیش یورولوب یوللاردا قالان
اگر یولچو ایسن کؤرپونو دولان
گؤز گؤره چامورا باتمالی دگیل
قویون قوزوسونا ناسیل مله‌دی
اؤکوزون قولابینا کیملر انه‌دی
قریب بولبول گول دالیندا تونه‌دی
هر چالی باشیندا اؤتمه‌لی دگیل
شاه خطای ایمام جعفر موخبیری
حاقین یارانیدیر وئیسولقره‌نی
حاقین خزنه‌سیندن گلن گؤوهری
موشتری اولمادان ساتمالی دگیل

قارشیکی قارلیجا دابی گؤردونمو؟
یولدورموش اییامین, اریییب گئدر
آخان سولاردان سن عبرت آلدینمی؟
یوزونو یئرلره سورویوب گئدر
قادیرسن, ائی ئولو شاهیم, قادیرسن!
هر نئریه باخسان اوندا حازیرسن
اوستوموزده دؤردگوشلی چادیرسن
جملهمیزی بیردن بورویوب گئدر
سیرا-سیرا گلن, اول ئولو قوشلار
سیرلی اولور, یاخماز اونو گونشلر
اول-عزل مئیوه وئرن آباجلار
اونلار دا قالماییب, چورویوب گئدر
شاه ختایم سؤیلر سؤزو اوزوندن
درویشلرین ساقینیبدیر گؤزوندن
اولور-اولماز مونکیرلرین سؤزوندن
عصریییب کؤنلوموز, فاریییب گئدر

سؤزونو بیر سؤیلینین
سؤزونو ائدر ساب بیر سؤز
پیر نفسین دینلینین
یوزونو ائدر آب بیر سؤز
بیر سؤز واردیر خالق ایچینده
دخی سؤز وار خولق ایچینده
اولمایا کی, دلق ایچینده
دئیسن چارقاداق بیر سؤز
سؤز واردیر کسدیریر باشی
سؤز واردیر کسر ساواشی
سؤز واردیر آبولو آشی
بال ایلن ائدر یاب بیر سؤز
سؤزونو یاخشی بیشیرگیل
یاخشی ئوس ایله دوشورگیل
یارامازینی شاشیرگیل
جانینا اولور داب بیر سؤز
ایسترم گؤرییم یاری
بو رمزی آنلاگیل باری
هزاران اهلی-ایقراری
ائدر قارا تورپاق بیر سؤز
شاه ختای, آیاتین‌دن
سؤزون سؤیله اوز ذاتین‌دن
اولمایا کیم, پیر قاتین‌دن
سنی ائده ایراب بیر سؤز!

سرسری, گیرمه میدانا,
عاشق, سندن یول ایسترلر.
قللاش ایله اوتورمادان,
ایمان اهلی, پول ایسترلر.
بو یولا گیرن اوتورماز,
حاق سؤزه حیله‌قاتیلماز,
بوندا هئچ حیله‌ساتیلماز,
گؤوهریندن قول ایسترلر.
بیر قیلی مین پاره ائدر,
بو یولو ایختییار ائدر,
شاهیم بیر یول قورموش, گئدر,
یول ایچینده, یول ایسترلر.
شاه خطای دئر: نئیلرسن,
هر موشکولی حل ائیلرسن,
آریسان چیچک اییلرسن,
یارین سندن گول ایسترلر!

ایا والی معلی کن وفاداران خود ها را
توئی مولی مزکی کن جفا کاران خود ها را
بقرب خویش را هم ده ، دل دیوانه ء مارا
مکن بیدل بمهجوری تو غمخواران خود ها را
طبیبان جمله می هستند دوا هرگز نمی دانند
نظر رحمت مداوا کن به بیماران خود ها را
بسی گریم ز شوق تو، بسی نالم ز درد تو
نظر فضلی فراوان کن، بمشتاقان خود ها را
اگر این یار مشتاق است، گدای شب که بیدارست
نباید سخت بیرحمی بدرویشان خود ها را

از ذات حق تعالی اعلام بی نوا را
گر عاشق تو مائی ، کن ترک ماسوی را
ماذات ذوالجلالیم و از کبریا کمالیم
ما شاه با عطائیم از ما بجو تو مارا
من ذات بی نشانم ، فارغ ز این و آنم
کس را غمی ندارم، غمخوار باش مارا
من با تو مهربانم، بس شوق با تو دارم
ذوق دگر ندارم، جز قرب تو گدا را
گر شوق وصل داری ، باما بکن تو زاری
جز ما مجو تو یاری ، خود یار باش مارا