امیر گنه که پایِ چنار خجیره
آوازِ قرآنْ، نومِ جبّارْ خجیره
چَهْ چَهِ بلبلْ، خویِ نپار خجیره
آوازِ قرآنْ، شام و نهارْ خجیره
نمازْ بَکردِنْ روزه‌دارْ خجیره
ایمونْ‌دارْ آدمِ کاروبار خجیره
عاشقْ‌ره مدامْ ناله‌ی زار خجیره
میونِ خجیرون، زلفه‌دار خجیره

هزار و یکی نومِ که خداره بییه،
نُومِ بهترینْ شاهِ مَردونْ علیّه
هر کَسْ که علی‌ره به دلْ عاشقْ نییه
چشْ دارنه دْ تا ایلا وُ سُو دَنییه
نمازْ بکنْ که نمازْ تنه وَلیّه
نمازْگزارونِ دست‌گیر علیه
اونْ پلِ صراطْ که مویِ باریکیه
هزارْ بی‌نمازْ اُونْ پل ره یُورْ نَشییهْ

یارَبْ بَخری ته اُوی زندگونی
یا خضرِ پیون، ته به دَنی بَمُونی
سه چیز نَوُوئه هرگزْ ترهْ زیُونی
یکی عُمر، یکی دولت، یکی جوُونی
امیرْ صفتهْ گویا که بی‌زبُونی
اُونْ زورْ که ته دارْنی، رستمِ دَسْتُونی
اَرْمُونْ دلْ هَسّهْ، دشمن به ته جوونی
تاج و تَخت و هَمْ دولتْ به ته اَرزونی

گِلِ دَسْتِهْ شِهْ غُنْچِهْ‌یِ لٰامْ‌رِهْ وٰا کِرْدْ
عَقیقِ یَمِنْ خُودِشْ اُونِهْ کِهْ وٰا کِرْدْ
یٰارُونْ بَوینینْ کَجِهْ فَلِکْ چِهٰا کِرْدْ
اینْ دُرِّ مِکٰانی رِهْ بِهْ کٰانْ جِدٰا کِرْدْ
شٰاهِ حَوِشْ (حَبِشْ) کِهْ مُلْکِ چینْ‌رِهْ مأوٰا کِرْدْ
بَئیتِهْ عَرٰاقینْ‌وُ رُوبِهْ خِتٰا کِرْدْ
اِشٰارِهْ بِهْ شِهْ لُو، دِخِشْ‌رِهْ اَدٰا کِرْدْ
اَدٰای دِخِشْ، دَرْدِ مِرِهْ دِوٰا کِرْدْ
تِهْ تابُونْ خُورْمِرِهْ بَیْتِهْ بی ضِیٰا کِرْدْ
یٰا دِ هَفْتِهْ مُونْگِ دیمْ‌رِهْ بی صِفٰا کِرْدْ

یا ربْ که تنه دولتْ به کامرونْ بو!
خدا وُ رسولْ با علی یاوَروُنْ بو!
ته کیسهْ زر و سیمْ همه جا افزونْ بو!
عَیش وُ زندگُونی به ته جاوِدوُنْ بو!
افلاتونْ‌آسا حکمتْ تنه افزون بو!
دونایی وُ دولتْ همه روزافزونْ بو!
فَرسْ گر هزار ارزه، تره به روُن بو!
ته دشمن زُحَلْ‌آسا، تنه غُلونْ بو!
تا که گردش این چرخ نیل‌گونْ بو،
ته دولت و عزّتْ همه روزافزونْ بو!
ته دشمن به چاهِ ستمْ به افغُونْ بو!
ته وَرْ مشتری پروردهْ ریزهْ خُونْ بو!

نُوروزِ گِل قُلْ انّما تویی تو
وینشِ همه، ذهن وُ ذکا تویی تو
اِنَّ اَکرَم وُ یاسینْ، طاها تویی تو
صٰائِمُ‌النّهار، لیل و یَغْشا (یغشیٰ) تویی تو
ای قصرُ لدّنی، رَبّنا تویی تو
ای صاحب کرمْ، جود و سخا تویی تو
والشَّمسُ ته چیره، والضُّحیٰ تویی تو
قُرصِ قَمر وُ اِذٰا تَلا (تلیٰ) تویی تو
صُحُفِ ابراهیمْ، توراتِ موسیٰ تویی تو
انجیلِ عیسیٰ، مطلبِ ما تویی تو
افلاک انجم، ارض و سما تویی تو
گر کُفر نوّوِهْ، گِتْمِهْ خِدا تویی تو

تا که گردش نیلوفری بپا بو،
ته دلْ خرّم و خوان کرم بجا بو!
دشمن زرد و زار مجه، دل ته بجا بو!
دولت و اقبال ته، همیشه بجا بو!
تنه دشمن جومه، مدام قبا بو!
ته تخت فلک در همه دم درجا بو!
ته دولتِ در، یا رب همیشه وا بو!
تاج خسروی، یا رب تنه کلا بو!
ته دیمَ والشَّمسُ، یا نورِ هَلْ اَتیٰ بو!
عیسای مریم زنده به ته دعا بو!
سَر و ملک و جان، هر سه تنه فدا بو!
دهن کوثره، یا چشمه‌ی جانفزا بو!

اَمیرْ گِنِهْ‌ای مَسِّهْ چِشْ مٰاهِ خٰاوَرْ
بی کِفْ نَووُئی، بَنْدِهْ کَتْ بُوئِمْ تِهْ وَرْ
مِرِهْ نییِهْ کِهْ «نا» بَوُوئِمْ بِهْ تِهْ دَرْ
تُو «هٰاوِشْتِهْ مُونْگْ» دَرْبییَمُوئی مِهْ سَرْ
اُنْطُورْ کِهْ مِهْ کٰارْ بَکِتْ بِنٰایِ تِهْ دَرْ
اینْ شییِنْ نییِنْ نییِهْ مِنْ دُومِّهْ مِهْ وَرْ
مَگِرْ اَرْمِنی بیمِهْ، گُرْجی وُ کٰافِرْ؟
مَگِرْ مُسَلْمُونْ نیمِهْ دَرْگٰاهِ دٰاوَرْ؟
مَگِرْ شُووُ رُوز سَنْگْ زُومِهْ کَعْبِهْ‌ی دَرْ؟
نَپِرْسِنی مِهْ جِرْم وُ گُنٰاهْ‌رِهْ آخِرْ؟
اِسْمٰاعیلْ صِفِتْ قِرْبُونْ اِمِّهْ بِهْ تِهْ دَرْ
اَگِرْ مِرِهْ پُوسْتْ بَکِنِّنْ پٰایْ تٰا سَرْ
زَکِرْیٰا سُونْ، اَرِّهْ بِلِنْ بِهْ مِهْ سَرْ
اُونْ مَحَلّ خِدٰا دُونِهْ نَشُومِّهْ تِهْ دَرْ
سُوزِّمِهْ بِهْ آتِشِ تِنِهْ دیمْ خِرْ
مِنْ بِرْمِمِّهْ تِهْ دٰاغ وُ خَلْقُونْ بِهْ مِهْ وَرْ

اوّل گمّه و آخر ذاتِ خداره
کریمْ و رحیمْ، قادرِ بی‌همتا ره
عجب عَیْشگٰاهْ بساته این دنیاره
تا خَلْقونْ بَویننْ، بشناسنْ خداره
اونْ شَرْویرهْماه که اولِ ویهاره
شَرْوتْ به صحرا، هشّنی قالی‌هاره
لَعْلُ و صدفْ و می‌کردمی میناره
هم‌دمْ وینه که گَشتْ بکنیم دنیاره
اون خَطّ که تنه گوش بن جا دیاره
مشکی رَنْدِشه یا دْ زلفْ یا دْ ماره؟
یا دْ شُوئه، گردِ روز، بُوو کناره؟
یا اَژدرْهْ که به گنجِ سَرْ، پاسداره؟
یا سنبلِ دسته، به دْ جا دیاره؟
یا دْ نیمهْ کرْدْبُونْ، نافه‌یِ ختاره؟
یا زاغه که گلهْ باغْ کنّه نظاره؟
یا زنگیه که مدامْ (به) گِلْ کناره؟

اونوخت که خدا بساته،‌ای بساط ته
گِل هَشْت بهشتْ ره اُورده اُوی حیٰات ته
فرشته به عَرْش کنّهْ همینْ دعاته:
یاربْ! نَرْسهْ مَسْته چشْ‌ره خطاته
ته ذَرّه خوبی اگرْبه عالمْ پاته
نَویّمهْ به عالمْ بُو یکی همتا ته
زُلَیْخا و یوسفْ بنده و آقاته
منْ کیمهْ که شه جانْ ره کنمْ فدا ته
چی خارْببه روزْ که گشت کردمهْ هَمپاته
نثارْ کردمهْ زلفْ ره پچاپچاته
بُورْدمهْ دَ چینمْ نَرد وُ شَطرنجْ براته
هلاگنی هچینْ که تنه شاهْ ماته
همیشه گتی بُومّه دَردِ دوٰاته
جانْ دارْمهْ یکی، شَمّهْ ورهْ به پاته
امیرْ بَوّهْ پابَندِ دَرْدُ و دواته
ای کجْ‌نظرْ، مه ذیله بَسُوته واته

نه لوح، نه قَلم، نه فرش و نه کُرسی بی،
امامِ شهید، قاتلِ خودْ بَدی بی،
جانْ ره هدا و هرگزْ تسلیم نوی بی،
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی
امام حسن که امام دومین بی
آشتی‌پیشه بی، دشمن قهر و کین بی
مهربون صف، موقر و متین بی
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی
امام حسین که به کربلا بَشی بی،
دستِ شمر ذی‌الجوشَنْ شهید بوی بی،
جان ره هدا و هرگزْ تسلیمْ نَوی بی،
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی
زین‌العابدینْ که وی معراج بَشی بی،
محمّدباقرْ که امامْ دینْ بوی بی،
امام جعفرِ صادق که حقیقی بی،
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی
امام موسایِ کاظمْ امه ولی بی،
امام رضا، که شاه شاهونشهی بی،
امام محمّدِ تقی که همه چیزْ ره دی بی،
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی
علی‌النّقی، با زهرْ شهید بوی بی،
امام حسن عسکری پیر لشگرکشی بی،
امام محمد مهدی که دنی دوی بی،
اِمامِ همه، پیرو، پیشوا علی بی

قَسِمْ خِرْمِهْ مِهْ جٰان وُ دِلْ، مِهْ دِلٰا رٰا
بِهْ اوُنْ قادِرِ فَرْدِ بِهْدُونِ دانا
بِهْ اُونْ دُوکَون وُ قَوسِ مِحْرابِ عَیْنٰا
بِهْ اُونْ چِشْمِهْ‌یِ زِمْزِمِ آبِ اَحْیٰا
بِهْ لَوحِ مَحْفُوظْ اَرْنَیْ تَقْدیرْ نَئیوٰا
شِکْلِ دُوجِهُونْ صُورِتْ پَذیرْنَئیوٰا
اَگِرْ دیدِنِ عَکْسِ تِهْ چیرْ نَئیوٰا
شَمْسِ وُ قَمِرْ کِهْ چیرِهْ پَذیرْ نَئیوٰا
تِهْ وَصْفْ اَرْنَیْبوُ، شَرح و تَفْسیرْ نَئیوٰا
بِهْ کِلْکِ قِضٰا، خَطِّ تَقْدیرْ نَئیوٰا
گَرْتِهْ قَلِمِ حُکْمْ بِهْ تَقْریرْ نَئیوٰا
یُوسِفْ بِهْ چَهِ مِحْنِتْ اَسیرْ نَئیوٰا
تِهْ مِهْرْ اَرْ دِلِ جَمْعِ کَثیرْ نَئیوٰا
دَرْ رُوزِ جِزٰا دَفْعِ تَقْصیرْ نَئیوٰا
گَرْ جَدِّ تُو‌ای شٰاهِ کَبیرْ نَئیوٰا
مَشْرِقْ تٰابِهْ مَغْرِبْ کِهْ مُنیرْ نَئیوٰا
اَمیرْ گِنِهْ تٰا شاهِ کَبیرْ نَئیوٰا
آدِمْ سٰاتِنِ گِلْ بِهْ خَمیرْ نَئیوٰا
اَگِرْ کِهْ دَنی، هیچْکَسْ بی پیرْ دَئیوٰا
مُوسیٰ بِهْ خِدْمِتِ کُوهِ طُورْ نَشیوا
ته چیرِهْ نَیْبُو، بَدْرِ مُنیرْ نَئیوٰا
تِهْ چیرِهْ نَیْبُو، یوسِفْ خجیرْ نَئیوٰا
شَمْس وُ قَمِروُ گَرْدوُنِ پیرْ نَئیوٰا
گِلِ آدِم وُ حَوّا خَمیرْ نَئیوٰا

نیمروز...
نیمروز...

بی‌آن‌که آفتاب را در نصف‌النهارِ خوف‌انگیزش بازببینیم،
در پسِ ابرهای کج، نقاب‌های گول و پرده‌های هزاران‌ریشگیِ باران آیا
زمان از نیم‌وزِ موعود گذشته است
و شبِ جاودانه دیگر، چندان دور نیست؟
و ستارگان، در انتظارِ فرمانِ آخرین به سردی می‌گرایند
تا شبِ جاودانه را غروری به کمال بخشایند؟

□

نیشخندها لبانِ تازه‌تری می‌جویند
و چندان‌که از جُستجوی بی‌حاصل بازمی‌مانند
به لبانِ ما بازمی‌آیند.

□

از راه‌های پُرغبار، مسافرانِ خسته فرامی‌رسند...

«ــ شست‌وشوی پاهای آبلگونِ شما را آبِ عطرآلوده فراهم کرده‌ایم
ای مردانِ خسته
به خانه‌های ما فرود آیید!»

«ــ در بستری حقیر، امیدی به جهان آمده است.
ای باکرگانِ اورشلیم! راهِ بیت‌اللحم کجاست؟»

و زائرانِ خسته، سرودگویان از دروازه‌ی بیت‌اللحم می‌گذرند و در جُل‌جُتای چشم‌به‌راه، جوانه‌ای کاج، در انتظارِ آن‌که به هیأتِ صلیبی درآید، در خاموشیِ شتاب آلوده‌ی خویش، به جانبِ آسمانِ تهی قد می‌کشد.

□

نیمروز...
نیمروز...

«ــ در پسِ ابر و نقاب و پرده، آیا
زمان از نیمروز گذشته است؟
و شبِ جاودانه آیا
دیگر چندان دور نیست؟»

و زمینی که به سردی می‌گراید، دیگر سخنی ندارد.
آنجا که جنگ‌آورانِ کهن گریستند
گریه پاسخی به خاموشیِ ابدی بود.

□

عیسا بر صلیبی بیهوده مرده است.
حنجره‌های تهی، سرودی دیگرگونه می‌خوانند، گویی خداوندِ بیمار درگذشته است.
هان! عزای جاودانه آیا از چه هنگام آغاز گشته است؟

□

رگبارهای اشک، شوره‌زارِ ابدی را باور نمی‌کند.
رگبارِ اشک، شوره‌زارِ ابدی را بارور نمی‌کند
رگبارهای اشک، بی‌حاصل است
و کاجِ سرفرازِ صلیب چنان پُربار است
که مریمِ سوگوار
عیسای مصلوبش را بازنمی‌شناسد.

در انتهای آسمانِ خالی، دیواری عظیم فروریخته است
و فریادِ سرگردانِ تو
دیگر به سوی تو بازنخواهد گشت...

۱۳۳۸

مردِ مصلوب
دیگر بار به خود آمد.
درد
موجاموج از جریحه‌ی دست و پایش به درونش می‌دوید
در حفره‌ی یخ‌زده‌ی قلبش
در تصادمی عظیم
منفجر می‌شد
و آذرخشِ چشمک‌زنِ گُدازه‌ی ملتهبش
ژرفاهای دور از دسترسِ درکِ او از لامتناهی حیاتش را
روشن می‌کرد.

دیگربار نالید:
«ــ پدر، ای مهرِ بی‌دریغ،
چنان که خود بدین رسالتم برگزیدی چنین تنهایم به خود وانهاده‌ای؟
مرا طاقتِ این درد نیست
آزادم کن آزادم کن، آزادم کن ای پدر!»
و دردِ عُریان
تُندروار
در کهکشانِ سنگینِ تنش
از آفاق تا آفاق
به نعره درآمد که:
«ــ بیهوده مگوی!
دست من است آن
که سلطنتِ مقدرت را
بر خاک
تثبیت
می‌کند.

جاودانگی‌ست این
که به جسمِ شکننده‌ی تو می‌خَلَد
تا نامت اَبَدُالاباد
افسونِ جادوییِ‌ نسخ بر فسخِ اعتبارِ زمین شود.

به جز این‌ات راهی نیست:
با دردِ جاودانه شدن تاب آر ای لحظه‌ی ناچیز!»

□

و در آن دم در بازارِ اورشلیم
به راسته‌ی ریس‌بافان پیچید مردِ سرگشته.
لبانِ تاریکش بر هم فشرده بود و
چشمانِ تلخش از نگاه تهی:
پنداری به اعماقِ تاریکِ درونِ خویش می‌نگریست.
در جانِ خود تنها بود
پنداری
تنها
در جانِ خود
به تنهایی‌ خویش می‌گریست.

□

مردِ مصلوب
دیگربار
به خود آمد.
جسمش سنگین‌تر از سنگینای زمین
بر مِسمارِ جراحاتِ زنده‌ی دستانش آویخته بود:
«ــ سَبُکم سبکبارم کن ای پدر!
به گذارِ از این گذرگاهِ درد
یاری‌ام کن یاری‌ام کن یاری‌ام کن!»

و جاودانگی
رنجیده خاطر و خوار
در کهکشانِ بی‌مرزِ دردِ او
به شکایت
سر به کوه و اقیانوس کوفت نعره‌کشان که:
«ــ یاوه منال!
تو را در خود می‌گُوارم من تا من شوی.
جاودانه شدن را به دردِ جویده‌شدن تاب آر!»

□

و در آن هنگام
برابرِ دکه‌ی ریس‌فروشِ یهودی
تاریک ایستاده بود مردِ تلخ، انبانچه‌ی سی‌پاره‌ی نقره در مُشتش.
حلقه‌ی ریسمانی را که از سبد بر داشت مقاومت آزمود
و انبانچه‌ی نفرت را
به دامنِ مردِ یهودی پرتاب کرد مرد تلخ.

□

مرد مصلوب
از لُجِّه‌ها‌ی سیاهِ بی‌خویشی برآمد دیگربار سایه‌ی مصلوب:
«ــ به ابدیت می‌پیوندم.
من آبستنِ جاودانگی‌ام، جاودانگی آبستنِ من.
فرزند و مادرِ تواَمانم من،
اَب و اِبنم
مرا با شکوهِ تسبیح و تعظیم از خاطر می‌گذرانند
و چون خواهند نامم به زبان آرند
زانوی خاکساری بر خاک می‌گذارند:
El Cristo Rey!»
«Viva, Viva el Cristo Rey!




و درد
در جانِ سایه
به تبسمی عمیق شکوفید.

□

مردِ تلخ که بر شاخه‌ی خشکِ انجیربُنی وحشی نشسته بود سری جنباند و با خود گفت:
«ــ چنین است آری.
می‌بایست از لحظه
از آستانه‌ی زمان تردید
بگذرد
و به گستره‌ی جاودانگی درآید.
زایشِ دردناکی‌ست اما از آن گزیر نیست.
بارِ ایمان و وظیفه شانه می‌شکند، مردانه باش!»

حلقه‌ی تسلیم را گردن نهاد و خود را
در فضا رها کرد.
با تبسمی.

□

شبح مصلوب در دل گفت:

«ــ جسمی خُرد و خونین
در رواقِ بلندِ سلطنتِ ابدی...
اینک، منم !
شاهِ شاهان!
حُکمِ جاودانه‌ی فسخم بر نسخِ اعتبارِ زمین!»

درد و جاودانگی به هم در نگریستند پیروزشاد
و دست در دستِ یکدیگر نهادند
و شبحِ مصلوب در تلخای سردِ دلش اندیشید:

«ــ اما به نزدیکِ خویش چه‌ام من؟
ابدیتِ شرمساری و سرافکندگی!
روشناییِ مشکوکِ من از فروغِ آن مردِ اسخریوتی‌ست که دمی پیش
به سقوطِ در فضای سیاهِ بی‌انتهای ملعنت گردن نهاد.
انسانی برتر از آفریدگانِ خویش
برتر از اَب و اِبن و روحُ‌القدس.
پیش از آنکه جسمش را فدیه‌ی من و خداوندِ پدر کند
فروتنانه به فروشدن تن درداد
تا کَفِّه‌ی خدایی ما چنین بلند برآید.
نورِ ابدیتِ من
سربه‌زیر
در سایه‌سارِ گردن‌فرازِ شهامتِ او گام بر خواهد داشت!»

با آهی تلخ
کوتاه و تلخ

سرِ خارآذینِ شبح بر سینه شکست و
«مسیحیت»
شد.

□

کامیاب و سیر
درد شتابان گذشت و
درمانده و حیران
جاودانگی
سر به زیر افکند.

زمین بر خود بلرزید
توفان به عصیان زنجیر برگسیخت
و خورشید
از شرمساری
چهره در دامنِ تاریکِ کسوف نهان کرد.

زیرِ خاک‌پُشته‌ی خاموش
سوگواران به زانو درآمدند
و جاودانگی
سربندِ سیاهش را بر ایشان گسترد.

۳۱ شهریورِ ۱۳۶۵

من سازم : بندی آواز . برگیرم ، بنوازم. برتارم زخمه
لا می زن ، راه فنا می زن
من دودم: می پیچم، می لغزم ، نابودم.
می سوزم ، می سوزم : فانوس تمنایم . گل کن تو مرا ، و درآ.
آیینه شدم ، از روشن و از سایه بری بودم . دیو و پری آمد ،
دیو و پری بودم . در بی خبری بودم.
قرآن بالای سرم ، بالش من انجیل ، بستر من تورات ، وزبر پوشم اوستا، می بینم خواب:
بودایی در نیلوفر آب.
هر جا گل های نیایش رست ، من چیدم . دسته گلی دارم ، محراب تو دور از دست: او بالا،
من در پست.
خوشبو سخنم ، نی ؟ باد بیا می بردم ، بی توشه شدم در کوه کجا ، گل چیدم ، گل خوردم.
در رگ ها همهمه ای دارم ، از چشمه خود آبم زن ، آبم زن.
و به من یک قطه گوارا کن ، شورم را زیبا کن .
باد انگیز ، درهای سخن بشکن ، جا پای صدای می روب. هم دود چرا می بر، هم موج من و ما و شما می بر.
ز شبم تا لاله بیرنگی پل بنشان ، زین رویا در چشمم گل
بنشان ، گل بنشان.

از تنگنای محبس تاریکی
از منجلاب تیرهٔ این دنیا
بانگ پر از نیاز مرا بشنو
آه ، ای خدای قادر بی همتا


یک دم ز گرد پیکر من بشکاف
بشکاف این حجاب سیاهی را
شاید درون سینهٔ من بینی
این مایهٔ گناه و تباهی را


دل نیست این دلی که به من دادی
در خون تپیده ، آه ، رهایش کن
یا خالی از هوا و هوس دارش
یا پایبند مهر و وفایش کن


تنها تو آگهی و تو می دانی
اسرار آن خطای نخستین را
تنها تو قادری که ببخشایی
بر روح من ، صفای نخستین را


آه ، ای خدا چگونه تو را گویم
کز جسم خویش خسته و بیزارم
هر شب بر آستان جلال تو
گویی امید جسم دگر دارم


از دیدگان روشن من بستان
شوق به سوی غیر دویدن را
لطفی کن ای خدا و بیاموزش
از برق چشم غیر رمیدن را


عشقی به من بده که مرا سازد
همچون فرشتگان بهشت تو
یاری به من بده که در او بینم
یک گوشه از صفای سرشت تو


یک شب ز لوح خاطر من بزدای
تصویر عشق و نقش فریبش را
خواهم به انتقام جفاکاری
در عشق تازه فتح رقیبش را


آه ای خدا که دست توانایت
بنیان نهاده عالم هستی را
بنمای روی و از دل من بستان
شوق گناه و نقش پرستی را


راضی مشو که بندهٔ ناچیزی
عاصی شود به غیر تو روی آرد
راضی مشو که سیل سرشکش را
در پای جام باده فرو بارد


از تنگنای محبس تاریکی
از منجلاب تیرهٔ این دنیا
بانگ پر از نیاز مرا بشنو
آه ، ای خدای قادر بی همتا

نعش این شهید عزیز
روی دست ما مانده ست
روی دست ما، دل ما
چون نگاه، ناباوری به جا مانده ست
این پیمبر، این سالار
این سپاه را سردار
با پیام‌هایش پاک
با نجابتش قدسی سرودها برای ما خوانده ست
ما به این جهاد جاودان مقدس آمدیم
او فریاد
می‌زد
هیچ شک نباید داشت
روز خوبتر فرداست
و
با ماست
اما
کنون
دیری ست
نعش این شهید عزیز
روی دست ما چو حسرت دل ما
برجاست
و
روزی این چنین به‌تر با ماست
امروز
ما شکسته ما خسته
ای شما به جای ما پیروز
این شکست و پیروزی به کامتان خوش باد
هر چه می‌خندید
هر چه می‌زنید، می‌بندید
هر چه می‌برید، می‌بارید
خوش به کامتان اما
نعش این عزیز ما را هم به خاک بسپارید

درشت و هر چه درشت
خشن‌تر از نگهِ زخم‌دوزِ همشهری
گرفته‌تر ز دلِ آفتاب‌خانهٔ قرن
(جهنّمِ من و تو)
به برگ‌برگِ کتابِ سواد‌آموزی
به لوحه‌لوحهٔ مشق
به برج‌برجِ جفاکاخ‌هایِ سرخ و سپید
به تخته‌تختهٔ زندان‌هایِ‌رویِ زمین
به رویِ‌نان و به سرپوشِ شیشه‌هایِ شراب
به کنج‌کنجِ صلیبِ مسیح
فرازِ ‌منبر و پیشانیِ ‌بتِ بودا
به خطِّ واضح و خوانا
درشت و هرچه درشت
به یک قلم بنویس:
آ-زا-دی
آ-زا-دی
پل علم لوگر- ۱۶اسد۱۳۶۳

از دیهه‌ هایِ‌دور
از کلبه‌هایِ تنگ
از کوچه‌هایِ روی به بازارهایِ فقر
با معده‌هایِ‌خالی
با مشت‌هایِ باز
آغاز می‌شویم.
توهین شده
با مرگ‌هایِ زودرسِ ساده
از راه می‌رسیم.
دستانمان نه درخورِ آرامش
پاهایمان نه درخورِ آسودن
ما را فقیر ساخته،‌تحقیر کرده‌اند.
از آسیاب‌هایِ قدیمی
با شیوه‌هایِ کهنهٔ تولید
یکنواخت
قد می‌کشیم.
وز کُرد هایِ کوچکِ شالیزار
با گونه‌گون علامتِ بیماری
از دست می‌رویم وَ می‌میریم.
ما را جهانِ سوّم از آن گویند.
دیوانگانِ آن سویِ کُهساران
لشکرکشانِ آن سویِ دریاها
جغرافیایِ زندگیِ ما را
تهدید می‌کنند.
از خونِ‌ما به نامِ موادِ خام
در کارخانه‌هایِ شقاوتْشان
نوشابه و نواله می‌اندوزند؛
ارچند
از سازهایِ درخورِ دریاها
در تابشیم.
امّا،
آن سویِ مرزهایِ‌سیاسی‌مان
تضعیف می‌شویم.
ما را جهانِ سوم از آن گویند.
آری طنینِ دوزخیِ آن سوی
از پشتِ بامِ کلبهٔ آسایش
بانویِ باغ را به عزا بنشاند.
آن‌گه جهانِ سوّم‌مان گفتند
جهانِ سوّم!
ویرانه‌هایِ بسته نگه‌داشته شده
جمعیّتِ معامله گردیده
در روزهایِ جمعهٔ بازارهایِ غرب
- اجناسِ مسخِ از نظر افتیده -
-طرحِ خیالیی ز بنی‌آدم-
تقویمِ سال‌هایِ قدیمی را
- بسیار قرنِ پیش درخشیده-
جغرافیایشان
اعدامگاهِ لشکرِ آزادی
آن‌جا که خون مباح،‌ولی لبخند
کم یافت می‌شود.
وآن‌جا که سال‌هاست
آرامش و غذا و سکونت را
برنامه نی
معاهده نی
اعتماد نیست.
آری جهانِ سوّم
آن خانه‌هایِ کوچک
که زادگاهِ پاکِ خدایان‌اند
و روزگارِ شادیِ آنان را
ماشینِ فتنه کارگزاری‌ها
بلعیده‌است.
زآن‌جا که سال‌هاست
الماس و نفت برده، ولی جاسوس
بر جای می‌نهند
جاسوسِ کودتا
جاسوسِ نطفه‌هایِ برازنده
جاسوسِ خونِ عاصیِ روشن‌فکر!
ما را جهانِ سوّم از آن گویند
که نمی‌دانیم،
در کوره‌هایِ ذرّویِ آنان
یک مرمی از چه قدرتِ تخریبی
ترکیب می‌شود.
تنها برایِ آن که نمی‌دانیم
طرحِ پلانِ عاجلِ امریکا
یا شوروی
دربارهٔ خلیج چه می‌بوده‌ست!
تنها برایِ آن که نمی‌دانیم
«ناتو» برایِ مرگِ زمینی‌ها
تا چند سال گرسُنه می‌مانَد!
تنها برایِ آن که نمی‌خواهیم
کز بازوانِ‌ما
وز دست‌مایه‌هایِ طبیعی‌مان
غرب و هزینه‌هایِ‌جهان‌خواری‌ش
آبادتر شود!
ما را جهانِ سوّم از آن گویند
که با خدا و آدمِ‌او عاشقانه‌ایم
که معتقد به مالکِ خورشیدیم
و مطمئن به وارثِ زیبایی.
تاریخ،‌با کرامتِ‌ما ساز می‌شود
پیغمبرانِ روشنی و پاکی
اَسلافِ پاک‌طینتِ ما بودند.
ما را جهانِ سوّم از آن گویند
روحِ کدام جنگلِ آشفته
با نغمه‌هایِ ما که نیاسوده‌ست!
رُعبِ کدام وسوسه و طوفان
بر بازوانِ ما که که نپیچیده‌ست!
ما را جهانِ سوّم از آن گویند
از ماه تا به ماهی
زیبایی و کمال
در کارگاهِ‌معنویِ این جهانیان
تعدیل می‌شود.
ما را جهانِ سوّم از آن گویند.
کابل ۱۳۷۰

قفس خون می‌شود تا می‌کشد آواز آزادی
کهستان می‌تپد تا می‌کند پرواز آزادی
گلوی بغض سنگ از هیبتش خورشید می‌زاید
زهی بانگ بلند مشرق اعجاز آزادی
هم‌آهنگ نماز عشق و عاشورای این مردم
شکفتن را از آتش می‌شود آغاز آزادی
به روز جان‌نثاری حین تجلیل از قیام و خون
به رقص اندر می‌آرد مرگ را بی‌ساز آزادی
به خون مرده آتش می‌زند شور نیایش را
به رامش می‌نشاند عشق را همراز آزادی
چه نام ارغوانیّ و چه سیمای بنفشینه
زهی گلرنگ آزادی، زهی گلباز آزادی
صدایی از تفنگستان مرد و سنگ می‌آید
قیامت کرده در کوه و بیابان باز آزادی
چراغ هفت‌رنگ استخوان سرزمین من
دیت‌پیموده آزادی دیت‌پرداز آزادی
دل نامرد جاسوس از حضورش تنگ می‌گردد
چه شیرین محضری دارد به این اندازه آزادی