نگاه گرم عاشق را، رسد جانانه آرایی
نباشد کار هر افسرده‌ای میخانه آرایی
مرمّت کردة عشقست بنیاد خراب من
بلی سیلاب نیکو می‌کند ویرانه آرایی
بصد رنگ آرزو پیراست ذوق وعدة وصلم
برای میهمان رسمست کردن خانه آرایی
تصرف‌های عشق افزود چندین شیوه بر خوبی
نمی‌داند به از مشاطه کس جانانه آرایی
بهر دل کی فشاند تخم خواهش مرد دانا دل
زمین پرورده باید تا تواند دانه آرایی

ته زلفْ ره خدا لامْ اَلفْ لا بساته
زینتْ بَکردهْ تَنْ رهْ طلا بساته
عَقیقِ یَمْن، دُرِّ یکتا بساته
دُرّ ره به میُونِ صَدفْ جا بساته

کَمنّه مشک و عنبر، عَرقْ گلویی
کَمُون برفه و مَستهْ چشْمونِ خویی
گوهر گله دیمْ، چیرهْ همه تَرْ بُویی
جان و سر و مالْ هَرْ سه کمّه گرویی

تو شیرین‌تر اَز قندی، بلکه نواتی
پَری وَچوبی یا که آدمی زاتی؟
اونْ سرخهْ گِلْ اُو رهْ دیمْ شهْ دْ پاتی
مره عنبرینْاُو وَرْ رسوا بسٰاتی

دْ دَسْت که یکی زلفْ بَرْسه کساته
بَدْ مزوئه اُونْ زلفْ اگر وی نواته
ته واسرهْ که هَرْ کارِ منْدْپاته
ندیمه تنه دیمْ ره کهْ زلفْ بَقْماته
کیجا دَستْ به زلفْ گنهْ: قَسمْ به ذاته
خشْ مزُوئهْ مه زلفْ وُ اُویِ حیٰاته

چِه مُونْگ وُ چِهْ خُورتیجِهْ، چِهْ روشِنْ روُجا
چِهْ حورُ وُ چِهْ پَریْ وُ چِهْ آدِمیزٰا
خُوبونِ جِهُونْ یُوسِفِهْ بٰا زُلیخٰا
حَیْروُنْ بِهْ تِنِهْ خٰال وُ خَطْ، آفرین بٰا
لَیله‌القدر شُو بییهْ مٰارْتِرِهْ زٰا
بِزا مٰارْ تِرِهْ، عَرشِ خِدٰا هُویدٰا
شِرابِ الطّهوُرْ بییه کِهْ مٰارتِرِهْ دٰا
فِرِشته دٰایِهْ بییهِ، شُورُوزْ تِرِهْ پٰا

هزارْ خَمْ به خَمْ، چَمْ به چَمْ دارنه ته زِلْفْ
اژدر صفتْ، آتش به دَمْ دارنه ته زِلْفْ
یا سنبل باغِ اِرَمْ ته زِلْفْ
اَلْقِصّه، هزار پیچ و خَمْ دارنه ته زِلْفْ
مِرْغِ دِل به چین گِلَمْ دارنه ته زِلْفْ
سی هاروتْ به چاهِ ظُلَمْ دارنه ته زِلْفْ
یا صفحه‌یِ سیمینْ رقم دارنه ته زِلْفْ
یاقُوتْ صفتْ نَسخِهْ قلم دارنه ته زِلْفْ

امیر گنه: مه دوستْ که مره کنه جنگ
دُوستِ جنگْ نواجشْ بُو، نُوومره ننگ
خوبونْ به شراب مَستنهْ، مُطْرِبون چنگ
منْ عاشقِ ته کار و کردارمهْ، خشْ خنگ
اُونْ‌ها کرده ته عشقْ به منه دِل تنگْ
اُونطورْ که رُومی به تُرکسْتُونْ کرد بُو جنگ
بالابلنْ، مشکینْ کَمنْ، مه میوون تنگ
دَنْدُونْ دُرّو لُو عقیقه، ته دهونْ تنگْ

منْ سُوته چَچی‌رِه چنِّ زنی به تارِمْ؟
انّه زنی که من کَلْهینِ بِوٰارِمْ
اگر تُو بَکِتْ یارِ دیگرْ من دارِمْ
گبر وُ اَرْمنی بُوئِمْ، خِدایی نارِمْ
دَکِتْمِهْ غَمْ‌خُونه یادْ آمُو جانانِمْ
دَرْ بُوِرْدِهْ هَمونْ غَمْ که دِلْ بی لَمالَم
کَمُونْ ابروُ، کانِ نمِکْ، مه دِلْ شَمْ!
نَدمّه تنه می‌رِهْ تِمُومِ عٰالِمْ

ویهارْ درآموُ، عالمْ بوّییه روشِنْ
به کوه و صحرا، لالهْ رنگارنگْ جُوشِنْ
زمینْ اطلسِ سبزه رنگْ دارْنِهْ پُوشِنْ
مُنَقّشْ چه دیبا وُ شکوفه هُوشِنْ
چمن گِل خندونهْ، غنچهْ دَرْپُوشِنْ
بِلْبِلْ به هزارْ نغمه نوا خَروُشِنْ
زنّار دَوِسْتْ عابد و سَبْحه فِروُشِنْ
زاهدْ زهد و تقویٰ بِهِشْتْ، بادِهْ نُوشِنْ

خوبونْ به گلُو، گردْ مشکْ ره بَریتنْ
یا آیینه‌یِ دیمْ نقشها بگیتنْ
یا عَنبره که آوردنْ از راهْ ریتنْ
یا تقلیدْ به ماه کرده، گلاله بیتنْ
بس فَتْنوئه باقی، د نرگسْ انگیتن
ته چاچی کَمونْ، هر د گوشه بَئیتنْ
تا شه د بلاره به تفاقْ دپیتن
پشته پشته کشته به هر گوشه ریتنْ

دوست نامسلمون دارنه کافر دین
بیجرم و گناه رسّنه چین و ماچین
چین چین جه گل سر هشّنی هزار چین
ز بهای هر چین، چین و ختا و ماچین
دویمه چین و ندیمه ته زلف چین
ته زلف یکی چین، به ز چین و ماچین
اندی که بنّونی دامن شه گرد هاچین
پری ته بلا کته و حور بلاچین

اونمار (اونبار) که خدا ته چش و چیر بساته
شمس و قمر و زهره، تره نواته
حوری و پری بینه تنه مشاته
خدا هچّی ته چیره دریغ نساته
دوست لو یکی قَنّ و یکی نواته
یا اویی زمزم، یا چشمه‌ی حیاته
ایزد به تنه دیم گله باغ بساته
حوری و پری همه تنه تن ماته

سُورهْ جارْ، تنه وارنگِ بُو خجیره
ته غنچهْ دهونِ گفت‌وگو خجیره
تنها نه همینْ ته خُلق و خُو خجیره،
نه سر تا به پا، مه چشمِ سو، خجیره
مشتری سؤالْ، تاقِ ابرو خجیره
به دشتِ ختا، خَیْلِ آهو خجیره
ته گلْ ورقِ سلسلهْ مو خجیره
ته باغِ بهشتِ رنگ و بو خجیره

قرصِ مَه و کانِ صَدفْ یا بلوره؟
پَؤی وَچهْ، آهویِ مَسْتْ یا که حوره؟
یا شَمع طرازِ تَجَلّیِ طوره
یا چشمه‌ی خورشید که سراسر نوره
بدن قاقم وسوسنه یا سموره
یا یاسَمنِ وَلگهْ که دارْنهْ بوره
یا اُویِ حیات و شربتِ طهوره
یکْ بوسه شفابَخشِ تنِ رنجوره

نَخْچیرْ ته شکار دَرْاُونْ خنهْ که بییه
از بَهرِ نیازْ نخچیرْ خنهْ شییهْ
نَخْچیرْ نخٰاسّه اُونْخنه‌یِ وَرْ شییهْ
تا دَمِ صبٰاحْ آهِ فراقْ کشییهْ
ته سیٰمهْ بَدنِ خوبی کَسْ نَدییهْ
لا شریکِ لَهْ، وَهْ که چه تازْگییهْ
تا ته خَطّ به گردِ ماهِ هاله کشییهْ
پیشِ منهْ چشْ، روزهْ که شو بَوییهْ

گلْ چیه که ته چیره مُونّه به بُویی؟
اُونْ یاسَمنْ چیرْره کَسْ نشُونْ نئویی
اُونْ ماه، که، تنه چیره برابرْ بویی
هر نَشُور دهْ دیمْ ره، خور آخر کی گویی؟
گُل‌دسته، ته سالْ اگر که صد بَوُویی
ته مشکینْ کَمنْ، وَرْفِ رَنْگْ هَیْرهْ گویی
ته مهرهْ وَرْزیِنْ دستْ‌ها پاکْ بشَویی
اُونوختْ وَرْزمّهْ مهرْرهْ ته ماه نویی

خله تومهْ ته چیره‌ره بشناسیین
اشتها مرهْ ته چشم و چیره دیینْ
اسا که تنه چیره‌ره هارشیین
افزون بییِهْ ته چیره‌ره ستائیین
مردم‌ره بهشت، ته چش و چیره دییِنْ
پاتن شکرته لوره به شیره چیین
سییو شوئه ته گوشِ بِنْ آرْمِیینْ
شادباش امیر، تو نوبِر بارْبچیین
ای تو منه کارره به زار بَرسِیینْ
مه دِچشِ اوره به زمین شنیین

عجب خشه که طالع کسی‌ره یاره
هزار وله کار کنّه، دنی ورْ خاره
بی‌عیب به دنی خونن یکی خداره
مره ذرّه عیب، این‌که، دنی‌ره یاره
نازنین دوست دل، لنگرمه اختیاره
زمین بیته لنگر، به یک‌جا قراره
دوستِ دلِ سَرْ، مه دکون عطّاره
بعضی چیزها که وینه، اونجه در کاره
دوستِ مجشگاه، هر صواح رو کناره
معجر بکته، سیم و زر پاک دیاره
مه چش هر شو دریوئه، یک‌جا قراره
نی نی به گردابْ، شیرین بئیته جاره
ونه هکردن فکر نهم سماره
عجب بیستون بساته این سماره

گر تو شاه دخترانی، من خدای شاعرانم
مهدی حمیدی


ـ «این بازوانِ اوست
با داغ‌های بوسه‌ی بسیارها گناه‌اش
وینک خلیجِ ژرفِ نگاهش
کاندر کبودِ مردمکِ بی‌حیای آن
فانوسِ صد تمنا ــ گُنگ و نگفتنی ــ
با شعله‌ی لجاج و شکیبایی
می‌سوزد.
وین، چشمه‌سارِ جادویی‌ تشنگی‌فزاست
این چشمه‌ی عطش
که بر او هر دَم
حرصِ تلاشِ گرمِ هم‌آغوشی
تب‌خاله‌ها رسوایی
می‌آورد به بار.

شورِ هزار مستی‌ ناسیراب
مهتاب‌های گرمِ شراب‌آلود
آوازهای می‌زده‌ی بی‌رنگ
با گونه‌های اوست،
رقصِ هزار عشوه‌ی دردانگیز
با ساق‌های زنده‌ی مرمرتراشِ او.

گنجِ عظیمِ هستی و لذت را
پنهان به زیرِ دامنِ خود دارد
و اژدهای شرم را
افسونِ اشتها و عطش
از گنجِ بی‌دریغ‌اش می‌راند...»

بگذار این‌چنین بشناسد مرد
در روزگارِ ما
آهنگ و رنگ را
زیبایی و شُکوه و فریبندگی را
زندگی را.
حال آن‌که رنگ را
در گونه‌های زردِ تو می‌باید جوید، برادرم!
در گونه‌های زردِ تو
وندر
این شانه‌ی برهنه‌ی خون‌مُرده،
از همچو خود ضعیفی
مضرابِ تازیانه به تن خورده،
بارِ گرانِ خفّتِ روحش را
بر شانه‌های زخمِ تنش بُرده!
حال آن‌که بی‌گمان
در زخم‌های گرمِ بخارآلود
سرخی شکفته‌تر به نظر می‌زند ز سُرخی لب‌ها
و بر سفیدناکی این کاغذ
رنگِ سیاهِ زندگی دردناکِ ما
برجسته‌تر به چشمِ خدایان
تصویر می‌شود...


□


هی!
شاعر!
هی!
سُرخی، سُرخی‌ست:
لب‌ها و زخم‌ها!
لیکن لبانِ یارِ تو را خنده هر زمان
دندان‌نما کند،
زان پیش‌تر که بیند آن را
چشمِ علیلِ تو
چون «رشته‌یی ز لولوِ تر، بر گُلِ انار» ـ
آید یکی جراحتِ خونین مرا به چشم
کاندر میانِ آن
پیداست استخوان؛
زیرا که دوستانِ مرا
زان پیش‌تر که هیتلر ــ قصابِ«آوش ویتس»
در کوره‌های مرگ بسوزاند،
هم‌گامِ دیگرش
بسیار شیشه‌ها
از صَمغِ سُرخِ خونِ سیاهان
سرشار کرده بود
در هارلم و برانکس
انبار کرده بود
کُنَد تا
ماتیک از آن مهیا
لابد برای یارِ تو، لب‌های یارِ تو!


□


بگذار عشقِ تو
در شعرِ تو بگرید...

بگذار دردِ من
در شعرِ من بخندد...

بگذار سُرخ خواهرِ همزادِ زخم‌ها و لبان باد!
زیرا لبانِ سُرخ، سرانجام
پوسیده خواهد آمد چون زخم‌هایِ سُرخ
وین زخم‌های سُرخ، سرانجام
افسرده خواهد آمد چونان لبانِ سُرخ؛
وندر لجاجِ ظلمتِ این تابوت
تابد به ناگزیر درخشان و تابناک
چشمانِ زنده‌یی
چون زُهره‌یی به تارکِ تاریکِ گرگ و میش
چون گرم‌ْساز امیدی در نغمه‌های من!


□


بگذار عشقِ این‌سان
مُردارْوار در دلِ تابوتِ شعرِ تو
ـ تقلیدکارِ دلقکِ قاآنی ــ
گندد هنوز و
باز
خود را
تو لاف‌زن
بی‌شرم‌تر خدای همه شاعران بدان!

لیکن من (این حرام،
این ظلم‌زاده، عمر به ظلمت نهاده،
این بُرده از سیاهی و غم نام)
بر پای تو فریب
بی‌هیچ ادعا
زنجیر می‌نهم!
فرمان به پاره کردنِ این تومار می‌دهم!
گوری ز شعرِ خویش
کندن خواهم
وین مسخره‌خدا را
با سر
درونِ آن
فکندن خواهم
و ریخت خواهمش به سر
خاکسترِ سیاهِ فراموشی...


□


بگذار شعرِ ما و تو
باشد
تصویرکارِ چهره‌ی پایان‌پذیرها:
تصویرکارِ سُرخی‌ لب‌های دختران
تصویرکارِ سُرخی‌ زخمِ برادران!
و نیز شعرِ من
یک‌بار لااقل
تصویرکارِ واقعی چهره‌ی شما
دلقکان
دریوزه‌گان
«شاعران!»

۱۳۲۹