صفحه پرسش و پاسخ گوهرین

ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) متخلص به سعدی، شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی است. اهل ادب به او لقب «استادِ سخن»، «پادشاهِ سخن»، «شیخِ اجلّ» و حتی به‌طور مطلق، «استاد» داده‌اند. او در نظامیهٔ بغداد، که مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام در آن زمان به حساب می‌آمد، تحصیل و پس از آن به‌عنوان خطیب به مناطق مختلفی از جمله شام و حجاز سفر کرد. سعدی سپس به زادگاه خود شیراز، برگشت و تا پایان عمر در آن‌جا اقامت گزید. آرامگاه وی در شیراز واقع شده‌است که به سعدیه معروف است.

بیشتر عمر او مصادف با حکومت اتابکان فارس در شیراز و هم‌زمان با حمله مغول به ایران و سقوط بسیاری از حکومت‌های وقت نظیر خوارزمشاهیان و عباسیان بود. البته سرزمین فارس، به واسطهٔ تدابیر ابوبکر بن سعد، ششمین و معروف‌ترین اتابکان سَلغُری شیراز، از حملهٔ مغول در امان ماند. همچنین قرن ششم و هفتم هجری مصادف با اوج‌گیری تصوف در ایران بود و تأثیر این جریان فکری و فرهنگی در آثار سعدی قابل ملاحظه است. نظر اغلب سعدی‌پژوهان بر این است که سعدی تحت تأثیر آموزه‌های مذهب شافعی و اشعری و بنابراین تقدیرگرا است. در مقابل، نشانه‌هایی از ارادت وی به خاندان پیامبر اسلام مشاهده می‌شود. سعدی بیش از آن که تابع اخلاق به‌صورت مطلق و فلسفی آن باشد، مصلحت‌اندیش است و ازین‌رو اصولاً نمی‌تواند طرفدار ثابت و بی‌چون‌وچرای قاعده‌ای باشد که احیاناً در جای دیگری آن را بیان کرده‌است. برخی از نوگرایان معاصر ایران آثار او را غیراخلاقی، بی‌ارزش، متناقض و ناهماهنگ قلمداد کرده‌اند.

سعدی تأثیر انکارناپذیری بر زبان فارسی گذاشته‌است؛ به‌طوری‌که شباهت قابل توجهی بین فارسی امروزی و زبان سعدی وجود دارد. آثار او مدت‌ها در مدرسه‌ها و مکتب‌خانه‌ها به‌عنوان منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌شده و بسیاری از ضرب‌المثلهای رایج در زبان فارسی از آثار وی اقتباس شده‌است. او برخلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از خود، ساده‌نویسی و ایجاز را در پیش گرفت و توانست – حتی در زمان حیاتش – شهرت زیادی به دست آورد. آثار سعدی در اصطلاح سهل ممتنع (سادهٔ دشوار) است و در آن‌ها نکته‌سنجی و طنز آشکار یا پنهان ملاحظه می‌شود.

آثار وی در کتاب کلیات سعدی، شامل گلستان به نثر، کتاب بوستان در قالب مثنوی و نیز غزلیات، گردآوری شده‌است. علاوه بر این او آثاری در سایر قالب‌های ادبی نظیر قصیده، قطعه، ترجیع‌بند و تک‌بیت به زبان فارسی و عربی نیز دارد. غزلیات سعدی، اغلب عاشقانه و توصیف‌کنندهٔ عشق زمینی است؛ هرچند که وی غزلیات پندآموز و عارفانه نیز سروده‌است. گلستان و بوستان به‌عنوان کتاب‌های اخلاقی شناخته می‌شوند و علاوه بر فارسی‌زبانان، بر اندیشمندان غربی از جمله ولتر و گوته نیز تأثیرگذار بوده‌اند.

سعدی در زمان حیات شهرت فراوانی داشت. آثار او حتی در هندوستان، آسیای صغیر و آسیای میانه به زبان فارسی یا به صورت ترجمه در دسترس مخاطبانش قرار داشت. او نخستین شاعر ایرانی است که آثارش به یکی از زبان‌های اروپایی ترجمه شده‌است. بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان از سبک وی تقلید کرده‌اند. حافظ از جمله شاعرانی بوده که تحت تأثیر سبک سعدی به سرودن غزل پرداخته‌است. در ادبیات معاصر نیز نویسندگانی مانند محمدعلی جمال‌زاده و ابراهیم گلستان از او تأثیر پذیرفته‌اند. آثار سعدی بعدها به موسیقی هم راه پیدا کرد و بسیاری از غزل‌های او را خوانندگانی چون تاج اصفهانی، محمدرضا شجریان و غلامحسین بنان خواندند. به‌منظور تجلیل از سعدی، اول اردیبهشت، روز آغاز نگارش کتاب گلستان، در ایران روز سعدی نام‌گذاری شده‌است.

در ویکی پدیا بیشتر بخوانید
آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
سعدی
غزل ۱ غزل ۲ غزل ۳ غزل ۴ غزل ۵ غزل ۶ غزل ۷ غزل ۸ غزل ۹ غزل ۱۰ غزل ۱۱ غزل ۱۲ غزل ۱۳ غزل ۱۴ غزل ۱۵ غزل ۱۶ غزل ۱۷ غزل ۱۸ غزل ۱۹ غزل ۲۰ غزل ۲۱ غزل ۲۲ غزل ۲۳ غزل ۲۴ غزل ۲۵ غزل ۲۶ غزل ۲۷ غزل ۲۸ غزل ۲۹ غزل ۳۰ غزل ۳۱ غزل ۳۲ غزل ۳۳ غزل ۳۴ غزل ۳۵ غزل ۳۶ غزل ۳۷ غزل ۳۸ غزل ۳۹ غزل ۴۰ غزل ۴۱ غزل ۴۲ غزل ۴۳ غزل ۴۴ غزل ۴۵ غزل ۴۶ غزل ۴۷ غزل ۴۸ غزل ۴۹ غزل ۵۰ غزل ۵۱ شمارهٔ ۵۲ غزل ۵۳ غزل ۵۴ غزل ۵۵ غزل ۵۶ غزل ۵۷ غزل ۵۸ غزل ۵۹ غزل ۶۰ غزل ۶۱ غزل ۶۲ غزل ۶۳ غزل ۶۴ غزل ۶۵ غزل ۶۶ غزل ۶۷ غزل ۶۸ غزل ۶۹ غزل ۷۰ غزل ۷۱ غزل ۷۲ غزل ۷۳ غزل ۷۴ غزل ۷۵ غزل ۷۶ غزل ۷۷ غزل ۷۸ غزل ۷۹ غزل ۸۰ غزل ۸۱ غزل ۸۲ غزل ۸۳ غزل ۸۴ غزل ۸۵ غزل ۸۶ غزل ۸۷ غزل ۸۸ غزل ۸۹ غزل ۹۰ غزل ۹۱ غزل ۹۲ غزل ۹۳ غزل ۹۴ غزل ۹۵ غزل ۹۶ غزل ۹۷ غزل ۹۸ غزل ۹۹ غزل ۱۰۰ غزل ۱۰۱ غزل ۱۰۲ غزل ۱۰۳ غزل ۱۰۴ غزل ۱۰۵ غزل ۱۰۶ غزل ۱۰۷ غزل ۱۰۸ غزل ۱۰۹ غزل ۱۱۰ غزل ۱۱۱ غزل ۱۱۲ غزل ۱۱۳ غزل ۱۱۴ غزل ۱۱۵ غزل ۱۱۶ غزل ۱۱۷ غزل ۱۱۸ غزل ۱۱۹ غزل ۱۲۰ غزل ۱۲۱ غزل ۱۲۲ غزل ۱۲۳ غزل ۱۲۴ غزل ۱۲۵ غزل ۱۲۶ غزل ۱۲۷ غزل ۱۲۸ غزل ۱۲۹ غزل ۱۳۰ غزل ۱۳۱ غزل ۱۳۲ غزل ۱۳۳ غزل ۱۳۴ غزل ۱۳۵ غزل ۱۳۶ غزل ۱۳۷ غزل ۱۳۸ غزل ۱۳۹ غزل ۱۴۰ غزل ۱۴۱ غزل ۱۴۲ غزل ۱۴۳ غزل ۱۴۴ غزل ۱۴۵ غزل ۱۴۶ غزل ۱۴۷ غزل ۱۴۸ غزل ۱۴۹ غزل ۱۵۰ غزل ۱۵۱ غزل ۱۵۲ غزل ۱۵۳ غزل ۱۵۴ غزل ۱۵۵ غزل ۱۵۶ غزل ۱۵۷ غزل ۱۵۸ غزل ۱۵۹ غزل ۱۶۰ غزل ۱۶۱ غزل ۱۶۲ غزل ۱۶۳ غزل ۱۶۴ غزل ۱۶۵ غزل ۱۶۶ غزل ۱۶۷ غزل ۱۶۸ غزل ۱۶۹ غزل ۱۷۰ غزل ۱۷۱ غزل ۱۷۲ غزل ۱۷۳ غزل ۱۷۴ غزل ۱۷۵ غزل ۱۷۶ غزل ۱۷۷ غزل ۱۷۸ غزل ۱۷۹ غزل ۱۸۰ غزل ۱۸۱ غزل ۱۸۲ غزل ۱۸۳ غزل ۱۸۴ غزل ۱۸۵ غزل ۱۸۶ غزل ۱۸۷ غزل ۱۸۸ غزل ۱۸۹ غزل ۱۹۰ غزل ۱۹۱ غزل ۱۹۲ غزل ۱۹۳ غزل ۱۹۴ غزل ۱۹۵ غزل ۱۹۶ غزل ۱۹۷ غزل ۱۹۸ غزل ۱۹۹ غزل ۲۰۰ غزل ۲۰۱ غزل ۲۰۲ غزل ۲۰۳ غزل ۲۰۴ غزل ۲۰۵ غزل ۲۰۶ غزل ۲۰۷ غزل ۲۰۸ غزل ۲۰۹ غزل ۲۱۰ غزل ۲۱۱ غزل ۲۱۲ غزل ۲۱۳ غزل ۲۱۴ غزل ۲۱۵ غزل ۲۱۶ غزل ۲۱۷ غزل ۲۱۸ غزل ۲۱۹ غزل ۲۲۰ غزل ۲۲۱ غزل ۲۲۲ غزل ۲۲۳ غزل ۲۲۴ غزل ۲۲۵ غزل ۲۲۶ غزل ۲۲۷ غزل ۲۲۸ غزل ۲۲۹ غزل ۲۳۰ غزل ۲۳۱ غزل ۲۳۲ غزل ۲۳۳ غزل ۲۳۴ غزل ۲۳۵ غزل ۲۳۶ غزل ۲۳۷ غزل ۲۳۸ غزل ۲۳۹ غزل ۲۴۰ غزل ۲۴۱ غزل ۲۴۲ غزل ۲۴۳ غزل ۲۴۴ غزل ۲۴۵ غزل ۲۴۶ غزل ۲۴۷ غزل ۲۴۸ غزل ۲۴۹ غزل ۲۵۰ غزل ۲۵۱ غزل ۲۵۲ غزل ۲۵۳ غزل ۲۵۴ غزل ۲۵۵ غزل ۲۵۶ غزل ۲۵۷ غزل ۲۵۸ غزل ۲۵۹ غزل ۲۶۰ غزل ۲۶۱ غزل ۲۶۲ غزل ۲۶۳ غزل ۲۶۴ غزل ۲۶۵ غزل ۲۶۶ غزل ۲۶۷ غزل ۲۶۸ غزل ۲۶۹ غزل ۲۷۰ غزل ۲۷۱ غزل ۲۷۲ غزل ۲۷۳ غزل ۲۷۴ غزل ۲۷۵ غزل ۲۷۶ غزل ۲۷۷ غزل ۲۷۸ غزل ۲۷۹ غزل ۲۸۰ غزل ۲۸۱ غزل ۲۸۲ غزل ۲۸۳ غزل ۲۸۴ غزل ۲۸۵ غزل ۲۸۶ غزل ۲۸۷ غزل ۲۸۸ غزل ۲۸۹ غزل ۲۹۰ غزل ۲۹۱ غزل ۲۹۲ غزل ۲۹۳ غزل ۲۹۴ غزل ۲۹۵ غزل ۲۹۶ غزل ۲۹۷ غزل ۲۹۸ غزل ۲۹۹ غزل ۳۰۰ غزل ۳۰۱ غزل ۳۰۲ غزل ۳۰۳ غزل ۳۰۴ غزل ۳۰۵ غزل ۳۰۶ غزل ۳۰۷ غزل ۳۰۸ غزل ۳۰۹ غزل ۳۱۰ غزل ۳۱۱ غزل ۳۱۲ غزل ۳۱۳ غزل ۳۱۴ غزل ۳۱۵ غزل ۳۱۶ غزل ۳۱۷ غزل ۳۱۸ غزل ۳۱۹ غزل ۳۲۰ غزل ۳۲۱ غزل ۳۲۲ غزل ۳۲۳ غزل ۳۲۴ غزل ۳۲۵ غزل ۳۲۶ غزل ۳۲۷ غزل ۳۲۸ غزل ۳۲۹ غزل ۳۳۰ غزل ۳۳۱ غزل ۳۳۲ غزل ۳۳۳ غزل ۳۳۴ غزل ۳۳۵ غزل ۳۳۶ غزل ۳۳۷ غزل ۳۳۸ غزل ۳۳۹ غزل ۳۴۰ غزل ۳۴۱ غزل ۳۴۲ غزل ۳۴۳ غزل ۳۴۴ غزل ۳۴۵ غزل ۳۴۶ غزل ۳۴۷ غزل ۳۴۸ غزل ۳۴۹ غزل ۳۵۰ غزل ۳۵۱ غزل ۳۵۲ غزل ۳۵۳ غزل ۳۵۴ غزل ۳۵۵ غزل ۳۵۶ غزل ۳۵۷ غزل ۳۵۸ غزل ۳۵۹ غزل ۳۶۰ غزل ۳۶۱ غزل ۳۶۲ غزل ۳۶۳ غزل ۳۶۴ غزل ۳۶۵ غزل ۳۶۶ غزل ۳۶۷ غزل ۳۶۸ غزل ۳۶۹ غزل ۳۷۰ غزل ۳۷۱ غزل ۳۷۲ غزل ۳۷۳ غزل ۳۷۴ غزل ۳۷۵ غزل ۳۷۶ غزل ۳۷۷ غزل ۳۷۸ غزل ۳۷۹ غزل ۳۸۰ غزل ۳۸۱ غزل ۳۸۲ غزل ۳۸۳ غزل ۳۸۴ غزل ۳۸۵ غزل ۳۸۶ غزل ۳۸۷ غزل ۳۸۸ غزل ۳۸۹ غزل ۳۹۰ غزل ۳۹۱ غزل ۳۹۲ غزل ۳۹۳ غزل ۳۹۴ غزل ۳۹۵ غزل ۳۹۶ غزل ۳۹۷ غزل ۳۹۸ غزل ۳۹۹ غزل ۴۰۰ غزل ۴۰۱ غزل ۴۰۲ غزل ۴۰۳ غزل ۴۰۴ غزل ۴۰۵ غزل ۴۰۶ غزل ۴۰۷ غزل ۴۰۸ غزل ۴۰۹ غزل ۴۱۰ غزل ۴۱۱ غزل ۴۱۲ غزل ۴۱۳ غزل ۴۱۴ غزل ۴۱۵ غزل ۴۱۶ غزل ۴۱۷ غزل ۴۱۸ غزل ۴۱۹ غزل ۴۲۰ غزل ۴۲۱ غزل ۴۲۲ غزل ۴۲۳ غزل ۴۲۴ غزل ۴۲۵ غزل ۴۲۶ غزل ۴۲۷ غزل ۴۲۸ غزل ۴۲۹ غزل ۴۳۰ غزل ۴۳۱ غزل ۴۳۲ غزل ۴۳۳ غزل ۴۳۴ غزل ۴۳۵ غزل ۴۳۶ غزل ۴۳۷ غزل ۴۳۸ غزل ۴۳۹ غزل ۴۴۰ غزل ۴۴۱ غزل ۴۴۲ غزل ۴۴۳ غزل ۴۴۴ غزل ۴۴۵ غزل ۴۴۶ غزل ۴۴۷ غزل ۴۴۸ غزل ۴۴۹ غزل ۴۵۰ غزل ۴۵۱ غزل ۴۵۲ غزل ۴۵۳ غزل ۴۵۴ غزل ۴۵۵ غزل ۴۵۶ غزل ۴۵۷ غزل ۴۵۸ غزل ۴۵۹ غزل ۴۶۰ غزل ۴۶۱ غزل ۴۶۲ غزل ۴۶۳ غزل ۴۶۴ غزل ۴۶۵ غزل ۴۶۶ غزل ۴۶۷ غزل ۴۶۸ غزل ۴۶۹ غزل ۴۷۰ غزل ۴۷۱ غزل ۴۷۲ غزل ۴۷۳ غزل ۴۷۴ غزل ۴۷۵ غزل ۴۷۶ غزل ۴۷۷ غزل ۴۷۸ غزل ۴۷۹ غزل ۴۸۰ غزل ۴۸۱ غزل ۴۸۲ غزل ۴۸۳ غزل ۴۸۴ غزل ۴۸۵ غزل ۴۸۶ غزل ۴۸۷ غزل ۴۸۸ غزل ۴۸۹ غزل ۴۹۰ غزل ۴۹۱ غزل ۴۹۲ غزل ۴۹۳ غزل ۴۹۴ غزل ۴۹۵ غزل ۴۹۶ غزل ۴۹۷ غزل ۴۹۸ غزل ۴۹۹ غزل ۵۰۰ غزل ۵۰۱ غزل ۵۰۲ غزل ۵۰۳ غزل ۵۰۴ غزل ۵۰۵ غزل ۵۰۶ غزل ۵۰۷ غزل ۵۰۸ غزل ۵۰۹ غزل ۵۱۰ غزل ۵۱۱ غزل ۵۱۲ غزل ۵۱۳ غزل ۵۱۴ غزل ۵۱۵ غزل ۵۱۶ غزل ۵۱۷ غزل ۵۱۸ غزل ۵۱۹ غزل ۵۲۰ غزل ۵۲۱ غزل ۵۲۲ غزل ۵۲۳ غزل ۵۲۴ غزل ۵۲۵ غزل ۵۲۶ غزل ۵۲۷ غزل ۵۲۸ غزل ۵۲۹ غزل ۵۳۰ غزل ۵۳۱ غزل ۵۳۲ غزل ۵۳۳ غزل ۵۳۴ غزل ۵۳۵ غزل ۵۳۶ غزل ۵۳۷ غزل ۵۳۸ غزل ۵۳۹ غزل ۵۴۰ غزل ۵۴۱ غزل ۵۴۲ غزل ۵۴۳ غزل ۵۴۴ غزل ۵۴۵ غزل ۵۴۶ غزل ۵۴۷ غزل ۵۴۸ غزل ۵۴۹ غزل ۵۵۰ غزل ۵۵۱ غزل ۵۵۲ غزل ۵۵۳ غزل ۵۵۴ غزل ۵۵۵ غزل ۵۵۶ غزل ۵۵۷ غزل ۵۵۸ غزل ۵۵۹ غزل ۵۶۰ غزل ۵۶۱ غزل ۵۶۲ غزل ۵۶۳ غزل ۵۶۴ غزل ۵۶۵ غزل ۵۶۶ غزل ۵۶۷ غزل ۵۶۸ غزل ۵۶۹ غزل ۵۷۰ غزل ۵۷۱ غزل ۵۷۲ غزل ۵۷۳ غزل ۵۷۴ غزل ۵۷۵ غزل ۵۷۶ غزل ۵۷۷ غزل ۵۷۸ غزل ۵۷۹ غزل ۵۸۰ غزل ۵۸۱ غزل ۵۸۲ غزل ۵۸۳ غزل ۵۸۴ غزل ۵۸۵ غزل ۵۸۶ غزل ۵۸۷ غزل ۵۸۸ غزل ۵۸۹ غزل ۵۹۰ غزل ۵۹۱ غزل ۵۹۲ غزل ۵۹۳ غزل ۵۹۴ غزل ۵۹۵ غزل ۵۹۶ غزل ۵۹۷ غزل ۵۹۸ غزل ۵۹۹ غزل ۶۰۰ غزل ۶۰۱ غزل ۶۰۲ غزل ۶۰۳ غزل ۶۰۴ غزل ۶۰۵ غزل ۶۰۶ غزل ۶۰۷ غزل ۶۰۸ غزل ۶۰۹ غزل ۶۱۰ غزل ۶۱۱ غزل ۶۱۲ غزل ۶۱۳ غزل ۶۱۴ غزل ۶۱۵ غزل ۶۱۶ غزل ۶۱۷ غزل ۶۱۸ غزل ۶۱۹ غزل ۶۲۰ غزل ۶۲۱ غزل ۶۲۲ غزل ۶۲۳ غزل ۶۲۴ غزل ۶۲۵ غزل ۶۲۶ غزل ۶۲۷ غزل ۶۲۸ غزل ۶۲۹ غزل ۶۳۰ غزل ۶۳۱ غزل ۶۳۲ غزل ۶۳۳ غزل ۶۳۴ غزل ۶۳۵ غزل ۶۳۶ غزل ۶۳۷
رباعی شمارهٔ ۱ رباعی شمارهٔ ۲ رباعی شمارهٔ ۳ رباعی شمارهٔ ۴ رباعی شمارهٔ ۵ رباعی شمارهٔ ۶ رباعی شمارهٔ ۷ رباعی شمارهٔ ۸ رباعی شمارهٔ ۹ رباعی شمارهٔ ۱۰ رباعی شمارهٔ ۱۱ رباعی شمارهٔ ۱۲ رباعی شمارهٔ ۱۳ رباعی شمارهٔ ۱۴ رباعی شمارهٔ ۱۵ رباعی شمارهٔ ۱۶ رباعی شمارهٔ ۱۷ رباعی شمارهٔ ۱۸ رباعی شمارهٔ ۱۹ رباعی شمارهٔ ۲۰ رباعی شمارهٔ ۲۱ رباعی شمارهٔ ۲۲ رباعی شمارهٔ ۲۳ رباعی شمارهٔ ۲۴ رباعی شمارهٔ ۲۵ رباعی شمارهٔ ۲۶ رباعی شمارهٔ ۲۷ رباعی شمارهٔ ۲۸ رباعی شمارهٔ ۲۹ رباعی شمارهٔ ۳۰ رباعی شمارهٔ ۳۱ رباعی شمارهٔ ۳۲ رباعی شمارهٔ ۳۳ رباعی شمارهٔ ۳۴ رباعی شمارهٔ ۳۵ رباعی شمارهٔ ۳۶ رباعی شمارهٔ ۳۷ رباعی شمارهٔ ۳۸ رباعی شمارهٔ ۳۹ رباعی شمارهٔ ۴۰ رباعی شمارهٔ ۴۱ رباعی شمارهٔ ۴۲ رباعی شمارهٔ ۴۳ رباعی شمارهٔ ۴۴ رباعی شمارهٔ ۴۵ رباعی شمارهٔ ۴۶ رباعی شمارهٔ ۴۷ رباعی شمارهٔ ۴۸ رباعی شمارهٔ ۴۹ رباعی شمارهٔ ۵۰ رباعی شمارهٔ ۵۱ رباعی شمارهٔ ۵۲ رباعی شمارهٔ ۵۳ رباعی شمارهٔ ۵۴ رباعی شمارهٔ ۵۵ رباعی شمارهٔ ۵۶ رباعی شمارهٔ ۵۷ رباعی شمارهٔ ۵۸ رباعی شمارهٔ ۵۹ رباعی شمارهٔ ۶۰ رباعی شمارهٔ ۶۱ رباعی شمارهٔ ۶۲ رباعی شمارهٔ ۶۳ رباعی شمارهٔ ۶۴ رباعی شمارهٔ ۶۵ رباعی شمارهٔ ۶۶ رباعی شمارهٔ ۶۷ رباعی شمارهٔ ۶۸ رباعی شمارهٔ ۶۹ رباعی شمارهٔ ۷۰ رباعی شمارهٔ ۷۱ رباعی شمارهٔ ۷۲ رباعی شمارهٔ ۷۳ رباعی شمارهٔ ۷۴ رباعی شمارهٔ ۷۵ رباعی شمارهٔ ۷۶ رباعی شمارهٔ ۷۷ رباعی شمارهٔ ۷۸ رباعی شمارهٔ ۷۹ رباعی شمارهٔ ۸۰ رباعی شمارهٔ ۸۱ رباعی شمارهٔ ۸۲ رباعی شمارهٔ ۸۳ رباعی شمارهٔ ۸۴ رباعی شمارهٔ ۸۵ رباعی شمارهٔ ۸۶ رباعی شمارهٔ ۸۷ رباعی شمارهٔ ۸۸ رباعی شمارهٔ ۸۹ رباعی شمارهٔ ۹۰ رباعی شمارهٔ ۹۱ رباعی شمارهٔ ۹۲ رباعی شمارهٔ ۹۳ رباعی شمارهٔ ۹۴ رباعی شمارهٔ ۹۵ رباعی شمارهٔ ۹۶ رباعی شمارهٔ ۹۷ رباعی شمارهٔ ۹۸ رباعی شمارهٔ ۹۹ رباعی شمارهٔ ۱۰۰ رباعی شمارهٔ ۱۰۱ رباعی شمارهٔ ۱۰۲ رباعی شمارهٔ ۱۰۳ رباعی شمارهٔ ۱۰۴ رباعی شمارهٔ ۱۰۵ رباعی شمارهٔ ۱۰۶ رباعی شمارهٔ ۱۰۷ رباعی شمارهٔ ۱۰۸ رباعی شمارهٔ ۱۰۹ رباعی شمارهٔ ۱۱۰ رباعی شمارهٔ ۱۱۱ رباعی شمارهٔ ۱۱۲ رباعی شمارهٔ ۱۱۳ رباعی شمارهٔ ۱۱۴ رباعی شمارهٔ ۱۱۵ رباعی شمارهٔ ۱۱۶ رباعی شمارهٔ ۱۱۷ رباعی شمارهٔ ۱۱۸ رباعی شمارهٔ ۱۱۹ رباعی شمارهٔ ۱۲۰ رباعی شمارهٔ ۱۲۱ رباعی شمارهٔ ۱۲۲ رباعی شمارهٔ ۱۲۳ رباعی شمارهٔ ۱۲۴ رباعی شمارهٔ ۱۲۵ رباعی شمارهٔ ۱۲۶ رباعی شمارهٔ ۱۲۷ رباعی شمارهٔ ۱۲۸ رباعی شمارهٔ ۱۲۹ رباعی شمارهٔ ۱۳۰ رباعی شمارهٔ ۱۳۱ رباعی شمارهٔ ۱۳۲ رباعی شمارهٔ ۱۳۳ رباعی شمارهٔ ۱۳۴ رباعی شمارهٔ ۱۳۵ رباعی شمارهٔ ۱۳۶ رباعی شمارهٔ ۱۳۷ رباعی شمارهٔ ۱۳۸ رباعی شمارهٔ ۱۳۹ رباعی شمارهٔ ۱۴۰ رباعی شمارهٔ ۱۴۱ رباعی شمارهٔ ۱۴۲ رباعی شمارهٔ ۱۴۳ رباعی شمارهٔ ۱۴۴ رباعی شمارهٔ ۱۴۵ رباعی شمارهٔ ۱۴۶
ترجیع بند
سر آغاز حکایت در تدبیر و تأخیر در سیاست گفتار اندر بخشایش بر ضعیفان در معنی شفقت بر حال رعیت حکایت در شناختن دوست و دشمن را گفتار اندر نظر در حق رعیت مظلوم هم در این معنی حکایت در معنی شفقت حکایت اتابک تکله حکایت ملک روم با دانشمند حکایت مرزبان ستمگار با زاهد گفتار اندر نگه داشتن خاطر درویشان حکایت در معنی رحمت با ناتوانان در حال توانایی حکایت اندر معنی عدل و ظلم و ثمرهٔ آن حکایت برادران ظالم و عادل و عاقبت ایشان صفت جمعیت اوقات درویشان راضی حکایت عابد و استخوان پوسیده گفتار اندر نکوکاری و بد کاری و عاقبت آنها حکایت شحنه مردم آزار حکایت حجاج یوسف در نواخت رعیت و رحمت بر افتادگان حکایت در این معنی گفتار اندر بی‌وفائی دنیا در تغیر روزگار و انتقال مملکت حکایت قزل ارسلان با دانشمند حکایت حکایت پادشاه غور با روستایی حکایت مأمون با کنیزک حکایت درویش صادق و پادشاه بیدادگر حکایت زورآزمای تنگدست حکایت در معنی خاموشی از نصیحت کسی که پند نپذیرد گفتار اندر رای و تدبیر ملک و لشکر کشی گفتار اندر نواخت لشکریان در حالت امن گفتار اندر تقویت مردان کار آزموده گفتار اندر دلداری هنرمندان گفتار اندر حذر کردن از دشمنان گفتار اندر دفع دشمن به رای و تدبیر گفتار اندر ملاطفت با دشمن از روی عاقبت اندیشی گفتار اندر حذر از دشمنی که در طاعت آید گفتار اندر پوشیدن راز خویش
قصیدهٔ شمارهٔ ۱ قصیدهٔ شمارهٔ ۲ - در ستایش علاء الدین عطاملک جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۳ - در ستایش اتابک مظفرالدین سلجوقشاه قصیدهٔ شمارهٔ ۴ - در وداع شاه جهان سعدبن ابی‌بکر قصیدهٔ شمارهٔ ۵ - در وصف بهار قصیدهٔ شمارهٔ ۶ - موعظه و نصیحت قصیدهٔ شمارهٔ ۷ - موعظه و نصیحت قصیدهٔ شمارهٔ ۸ - اندرز و نصیحت قصیدهٔ شمارهٔ ۹ - در ستایش اتابک محمد قصیدهٔ شمارهٔ ۱۰ - در نصیحت و ستایش قصیدهٔ شمارهٔ ۱۱ - در ستایش حضرت رسول (ص) قصیدهٔ شمارهٔ ۱۲ - توحید قصیدهٔ شمارهٔ ۱۳ قصیدهٔ شمارهٔ ۱۴ - وله فی مدح ابش بنت سعد قصیدهٔ شمارهٔ ۱۵ - برگشت به شیراز قصیدهٔ شمارهٔ ۱۶ - در ستایش حضرت رسول (ص) قصیدهٔ شمارهٔ ۱۷ - در ستایش قاضی رکن‌الدین قصیدهٔ شمارهٔ ۱۸ - در ستایش علاء الدین عطاملک جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۱۹ - وله فی مدح اتابک مظفرالدین سلجوقشاه قصیدهٔ شمارهٔ ۲۰ قصیدهٔ شمارهٔ ۲۱ - در ستایش شمس‌الدین حسین علکانی قصیدهٔ شمارهٔ ۲۲ - در ستایش اتابک سعدبن ابوبکر بن سعدبن زنگی بن مودود قصیدهٔ شمارهٔ ۲۳ - قصیده قصیدهٔ شمارهٔ ۲۴ - تنبیه و موعظت قصیدهٔ شمارهٔ ۲۵ - در وصف بهار قصیدهٔ شمارهٔ ۲۶ - در ستایش شمس‌الدین محمد جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۲۷ - مطلع دوم قصیدهٔ شمارهٔ ۲۸ - در مدح امیر انکیانو قصیدهٔ شمارهٔ ۲۹ - تغزل در ستایش شمس‌الدین محمد جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۳۰ - نصیحت قصیدهٔ شمارهٔ ۳۱ - در وصف شیراز قصیدهٔ شمارهٔ ۳۲ - در لیلةالبراة فرموده‌است قصیدهٔ شمارهٔ ۳۳ - در مدح امیر سیف‌الدین (محمد) قصیدهٔ شمارهٔ ۳۴ - در ستایش علاءالدین جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۳۵ - در تنبیه و موعظه قصیدهٔ شمارهٔ ۳۶ - پند و موعظة قصیدهٔ شمارهٔ ۳۷ - در ستایش امیرانکیانو قصیدهٔ شمارهٔ ۳۸ - در تهنیت اتابک مظفرالدین سلجوقشاه ابن سلغر قصیدهٔ شمارهٔ ۳۹ - بازگردیدن پادشاه اسلام از سفر عراق قصیدهٔ شمارهٔ ۴۰ قصیدهٔ شمارهٔ ۴۱ - تغزل و ستایش صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۴۲ - در انتقال دولت از سلغریان به قوم دیگر قصیدهٔ شمارهٔ ۴۳ - در وداع ماه رمضان قصیدهٔ شمارهٔ ۴۴ - در مدح شمس‌الدین حسین علکانی قصیدهٔ شمارهٔ ۴۵ - در ستایش علاء الدین عطاملک جوینی صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۴۶ - مطلع دوم قصیدهٔ شمارهٔ ۴۷ - در ستایش شمس‌الدین حسین علکانی قصیدهٔ شمارهٔ ۴۸ - در ستایش صاحب دیوان قصیدهٔ شمارهٔ ۴۹ - در ستایش ملکه ترکان خاتون قصیدهٔ شمارهٔ ۵۰ - درستایش اتابک مظفرالدین سلجوقشاه قصیدهٔ شمارهٔ ۵۱ - پند قصیدهٔ شمارهٔ ۵۲ - پند و اندرز قصیدهٔ شمارهٔ ۵۳ - در ستایش ترکان خاتون و پسرش اتابک محمد قصیدهٔ شمارهٔ ۵۴ - در ستایش قصیدهٔ شمارهٔ ۵۵ - در پند و اندرز قصیدهٔ شمارهٔ ۵۶ - در پند و ستایش قصیدهٔ شمارهٔ ۵۷ - در ستایش قصیدهٔ شمارهٔ ۵۸ - در ستایش ابوبکر بن سعد قصیدهٔ شمارهٔ ۵۹ - در ستایش امیر انکیانو قصیدهٔ شمارهٔ ۶۰ - تنبیه و موعظت قصیدهٔ شمارهٔ ۶۱ - تغزل و ستایش صاحب دیوان
شمارهٔ ۱ - در پند و اخلاق و غیر آن شمارهٔ ۲ شمارهٔ ۳ شمارهٔ ۴ - ظاهرا در ستایش صاحب دیوان است شمارهٔ ۵ شمارهٔ ۶ - در ستایش شمارهٔ ۷ - ظاهرا در ستایش صاحب دیوان است شمارهٔ ۸ شمارهٔ ۹ شمارهٔ ۱۰ شمارهٔ ۱۱ شمارهٔ ۱۲ شمارهٔ ۱۳ شمارهٔ ۱۴ شمارهٔ ۱۵ شمارهٔ ۱۶ شمارهٔ ۱۷ شمارهٔ ۱۸ شمارهٔ ۱۹ شمارهٔ ۲۰ شمارهٔ ۲۱ شمارهٔ ۲۲ شمارهٔ ۲۳ شمارهٔ ۲۴ شمارهٔ ۲۵ شمارهٔ ۲۶ شمارهٔ ۲۷ شمارهٔ ۲۸ - در عزت نفس شمارهٔ ۲۹ شمارهٔ ۳۰ شمارهٔ ۳۱ شمارهٔ ۳۲ شمارهٔ ۳۳ شمارهٔ ۳۴ شمارهٔ ۳۵ شمارهٔ ۳۶ شمارهٔ ۳۷ شمارهٔ ۳۸ شمارهٔ ۳۹ شمارهٔ ۴۰ شمارهٔ ۴۱ شمارهٔ ۴۲ شمارهٔ ۴۳ شمارهٔ ۴۴ شمارهٔ ۴۵ - ظاهرا در ستایش صاحب دیوان است شمارهٔ ۴۶ شمارهٔ ۴۷ شمارهٔ ۴۸ شمارهٔ ۴۹ شمارهٔ ۵۰ شمارهٔ ۵۱ شمارهٔ ۵۲ شمارهٔ ۵۳ شمارهٔ ۵۴ شمارهٔ ۵۵ شمارهٔ ۵۶ شمارهٔ ۵۷ شمارهٔ ۵۸ شمارهٔ ۵۹ شمارهٔ ۶۰ شمارهٔ ۶۱ شمارهٔ ۶۲ شمارهٔ ۶۳ شمارهٔ ۶۴ شمارهٔ ۶۵ شمارهٔ ۶۶ شمارهٔ ۶۷ شمارهٔ ۶۸ شمارهٔ ۶۹ شمارهٔ ۷۰ شمارهٔ ۷۱ شمارهٔ ۷۲ شمارهٔ ۷۳ شمارهٔ ۷۴ شمارهٔ ۷۵ شمارهٔ ۷۶ شمارهٔ ۷۷ شمارهٔ ۷۸ شمارهٔ ۷۹ شمارهٔ ۸۰ شمارهٔ ۸۱ شمارهٔ ۸۲ شمارهٔ ۸۳ شمارهٔ ۸۴ شمارهٔ ۸۵ شمارهٔ ۸۶ شمارهٔ ۸۷ شمارهٔ ۸۸ شمارهٔ ۸۹ شمارهٔ ۹۰ شمارهٔ ۹۱ شمارهٔ ۹۲ شمارهٔ ۹۳ شمارهٔ ۹۴ شمارهٔ ۹۵ شمارهٔ ۹۶ شمارهٔ ۹۷ شمارهٔ ۹۸ شمارهٔ ۹۹ شمارهٔ ۱۰۰ شمارهٔ ۱۰۱ شمارهٔ ۱۰۲ شمارهٔ ۱۰۳ شمارهٔ ۱۰۴ شمارهٔ ۱۰۵ شمارهٔ ۱۰۶ شمارهٔ ۱۰۷ شمارهٔ ۱۰۸ شمارهٔ ۱۰۹ شمارهٔ ۱۱۰ شمارهٔ ۱۱۱ شمارهٔ ۱۱۲ شمارهٔ ۱۱۳ شمارهٔ ۱۱۴ شمارهٔ ۱۱۵ شمارهٔ ۱۱۶ شمارهٔ ۱۱۷ - ظاهرا در مدح صاحب دیوان است شمارهٔ ۱۱۸ شمارهٔ ۱۱۹ شمارهٔ ۱۲۰ شمارهٔ ۱۲۱ - در مدح صاحب دیوان شمارهٔ ۱۲۲ شمارهٔ ۱۲۳ شمارهٔ ۱۲۴ شمارهٔ ۱۲۵ شمارهٔ ۱۲۶ شمارهٔ ۱۲۷ شمارهٔ ۱۲۸ شمارهٔ ۱۲۹ شمارهٔ ۱۳۰ شمارهٔ ۱۳۱ شمارهٔ ۱۳۲ شمارهٔ ۱۳۳ شمارهٔ ۱۳۴ شمارهٔ ۱۳۵ شمارهٔ ۱۳۶ شمارهٔ ۱۳۷ شمارهٔ ۱۳۸ شمارهٔ ۱۳۹ شمارهٔ ۱۴۰ شمارهٔ ۱۴۱ شمارهٔ ۱۴۲ شمارهٔ ۱۴۳ شمارهٔ ۱۴۴ شمارهٔ ۱۴۵ شمارهٔ ۱۴۶ شمارهٔ ۱۴۷ شمارهٔ ۱۴۸ شمارهٔ ۱۴۹ شمارهٔ ۱۵۰ شمارهٔ ۱۵۱ شمارهٔ ۱۵۲ شمارهٔ ۱۵۳ شمارهٔ ۱۵۴ شمارهٔ ۱۵۵ شمارهٔ ۱۵۶ شمارهٔ ۱۵۷ شمارهٔ ۱۵۸ شمارهٔ ۱۵۹ شمارهٔ ۱۶۰ شمارهٔ ۱۶۱ شمارهٔ ۱۶۲ شمارهٔ ۱۶۳ شمارهٔ ۱۶۴ شمارهٔ ۱۶۵ شمارهٔ ۱۶۶ شمارهٔ ۱۶۷ شمارهٔ ۱۶۸ شمارهٔ ۱۶۹ شمارهٔ ۱۷۰ شمارهٔ ۱۷۱ - در مدح شمارهٔ ۱۷۲ شمارهٔ ۱۷۳ شمارهٔ ۱۷۴ شمارهٔ ۱۷۵ شمارهٔ ۱۷۶ شمارهٔ ۱۷۷ - در مدح و نصیحت شمارهٔ ۱۷۸ شمارهٔ ۱۷۹ شمارهٔ ۱۸۰ شمارهٔ ۱۸۱ شمارهٔ ۱۸۲ شمارهٔ ۱۸۳ شمارهٔ ۱۸۴ شمارهٔ ۱۸۵ شمارهٔ ۱۸۶ شمارهٔ ۱۸۷ شمارهٔ ۱۸۸ شمارهٔ ۱۸۹ شمارهٔ ۱۹۰ شمارهٔ ۱۹۱ شمارهٔ ۱۹۲ شمارهٔ ۱۹۳ شمارهٔ ۱۹۴ شمارهٔ ۱۹۵ شمارهٔ ۱۹۶ شمارهٔ ۱۹۷ شمارهٔ ۱۹۸ شمارهٔ ۱۹۹ شمارهٔ ۲۰۰ شمارهٔ ۲۰۱ شمارهٔ ۲۰۲ شمارهٔ ۲۰۳ شمارهٔ ۲۰۴ شمارهٔ ۲۰۵ شمارهٔ ۲۰۶ شمارهٔ ۲۰۷ شمارهٔ ۲۰۸ شمارهٔ ۲۰۹ شمارهٔ ۲۱۰ شمارهٔ ۲۱۱ شمارهٔ ۲۱۲ شمارهٔ ۲۱۳ شمارهٔ ۲۱۴ شمارهٔ ۲۱۵ شمارهٔ ۲۱۶ شمارهٔ ۲۱۷ شمارهٔ ۲۱۸ شمارهٔ ۲۱۹ شمارهٔ ۲۲۰ شمارهٔ ۲۲۱ شمارهٔ ۲۲۲ شمارهٔ ۲۲۳ شمارهٔ ۲۲۴ شمارهٔ ۲۲۵ شمارهٔ ۲۲۶ شمارهٔ ۲۲۷