درباره اهلی شیرازی

محمد بن‌ یوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ هجری قمری در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هجری است.
اهلی در سرودن انواع شعر استاد بود و آنچنان که از شعرش مشخص است مطالعهٔ وسیعی روی دیوانهای شاعران پیش از خود دارد. در غزلیات او تأثیر حافظ و سعدی و همچنین شیوهٔ وقوعی تحت تأثیر شاعران این مکتب همچون بابا فغانی شیرازی دیده می‌شود. او در قصیده‌سرایی تحت تأثیر اساتید قصیده‌سرایی است و قصایدی مصنوع به شیوهٔ سلمان ساوجی ساخته است. مثنوی سحر حلال او که ذوبحرین و ذوقافیتین است در پاسخ به مثنویهای کاتبی نیشابوری سروده شده است. او در خاتمۀ مثنوی شمع و پروانه، خود را در فن مثنوی، فرزند کوچک نظامی و جامی می‌خواند.
اهلی با توجه به مقام استادیش در شعر، مورد توجه پادشاهان، امیران و وزیران بود. او افرادی از هر سه دودمان تیموریان هرات، آق قویونلوها و صفویان را ستوده است که از میان آنها می توان به امیر علیشیر نوایی، سلطان یعقوب آق قویونلو، شاه اسماعیل صفوی، نجم ثانی و شماری از امرا و وزرای معاصرش را برشمرد.
آرامگاه اهلی در شیراز در جوار حافظ قرار دارد.

آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
بخش ۱ - شمع و پروانه بخش ۲ - در مناجات بخش ۳ - مناجات ایضا بخش ۴ - در نعت پیمبر اکرم بخش ۵ - نعت امیرالمؤمنین بخش ۶ - سبب نظم کتاب بخش ۷ - مدح سلطان یعقوب بخش ۸ - مدح امیر اعظم شاه قلی بیگ بخش ۹ - صفت عشق بخش ۱۰ - آغاز داستان شمع و پروانه بخش ۱۱ - آمدن شمع بمجلس بخش ۱۲ - دیدن پروانه شمع را و عاشق شدن بر او بخش ۱۳ - عاشق شدن پروانه بخش ۱۴ - صفت دو خادم شمع و پیام شمع بسوی پروانه بخش ۱۵ - جواب دادن پروانه بخش ۱۶ - عتاب کردن شمع پروانه را بخش ۱۷ - زاری کردن پروانه با شمع بخش ۱۸ - مثل گفتن پروانه با شمع بخش ۱۹ - یاری کردن شمع پروانه را در عشق بخش ۲۰ - جدایی افکندن باد میان پروانه و شمع بخش ۲۱ - دور کردن باد پروانه را از شمع بخش ۲۲ - رفتن شمع در فانوس بخش ۲۳ - آواره شدن پروانه از بزم شمع بخش ۲۴ - دیوانه شدن پروانه و صحرا گرفتن او بخش ۲۵ - زاری کردن پروانه از فراق شمع بخش ۲۶ - صفت شب گذراندن پروانه بخش ۲۷ - مناجات کردن پروانه بخش ۲۸ - مژده دادن هاتف غیبی پروانه را بخش ۲۹ - زاری شمع از فراق پروانه بخش ۳۰ - بیمار شدن شمع و شکایت کردن از فلک بخش ۳۱ - آگاهی عنبر و کافور از حال شمع بخش ۳۲ - گفتن شمع راز خود را به خادمان بخش ۳۳ - نصیحت کردن کافور شمع را بخش ۳۴ - خطاب شمع با کافور و استعانت از او بخش ۳۵ - دلجویی و چاره سازی عنبر شمع را بخش ۳۶ - بونهادن عنبر بر آتش و خبر یافتن از پروانه بخش ۳۷ - تضرع کردن شمع پیش عنبر و التماس مواصلت با پروانه بخش ۳۸ - رسول فرستادن شمع نور را بسوی پروانه بخش ۳۹ - بیرون آمدن شمع از پرده فانوس و روان شدن نور بجستجوی پروانه بخش ۴۰ - یافتن نور پروانه را بحالت زار و حال شمع را در عشق با او گفتن بخش ۴۱ - دلالت کردن نور، پروانه را بسوی شمع بخش ۴۲ - بهم رسیدن پروانه و شمع و فدا کردن پروانه خود را بخش ۴۳ - ماتمداری شمع برای پروانه و جان بجانان سپردن بخش ۴۴ - خاتمت کتاب