درباره کمال‌الدین اسماعیل

کمال‌الدین اسماعیل بن محمد بن عبدالرزاق اصفهانی، معروف به خلاق‌المعانی، شاعر ایرانی نیمهٔ نخست قرن هفتم هجری، و آخرین قصیده‌سرای بزرگ ایران در اوان حمله مغول است که در گیرودار هجوم‌ها و قتل‌عام‌های آنان از میان رفت. آرامگاه وی در اصفهان خیابان کمال داخل پارک کمال واقع است.
جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی چهار فرزند و بقولی دو پسر داشت که خلاق‌المعانی سرآمد همه آنان و فرزند راستین پدر در شعر و شاعری گردید. علت اشتهار او را به خلاق‌المعانی، آن دانسته‌اند که در شعر او معانی باریک نهفته‌است که بعد از چند نوبت که مطالعه کنند ظاهر می‌شود. وی نیز مانند پدر روزگار را در مدح اکابر اصفهان و شاهان معاصر خود گذرانیده بود. از جمله ممدوحان او یکی رکن‌الدین مسعود از آل صاعد اصفهان است. دیگر از ممدوحان مشهور وی پسر محمد خوارزمشاه است. دیگر از ممدوحان مشهور کمال‌الدین اسماعیل، حسام‌الدین اردشیر پادشاه باوندی مازندران و اتابک سعد بن زنگی هستند. کمال‌الدین اسماعیل دوره وحشتناک حمله مغول را به تمامی درک کرده و به چشم خویش قتل‌عام مغول را به سال ۶۳۳ هجری قمری در اصفهان دید.
کمال‌الدین اسماعیل دو سال بعد از حمله مغول یعنی به سال ۶۳۵ هجری قمری به دست مغولی به قتل رسید.
کمال‌الدین اسماعیل به استادی و مهارت درآوردن معانی دقیق شهرت وافر دارد؛ و اعتقاد ناقدان سخن بدو تا حدی بود که او را بر پدرش ترجیح نهاده و خلاق‌المعانی لقب داده‌اند. وی علاوه بر باریک‌اندیشی و دقت در خلق معانی در التزامات دشوار و تقید به آوردن ردیف‌های مشکل نیز شهرت دارد، چنان‌که بعضی از قصاید او را که به این التزامات و قیود سروده شده بعد از وی جواب نتوانستند گفت.
کمال الدین اسماعیل شاعری بسیار دانا و نغزگو و باهوش بود و چنان در ریختن معانی مستتر در شعر مهارت داشت که به خلاق‌المعانی اشتهار یافت. از ویژگی‌های شعر او معانی دقیق و ظریف مضمر و پنهان است که باید چند نوبت مطالعه و دقت نمود تا آن‌ها را دریافت. او شاعری مداح بود ولی در لابلای مدایح نکات حکمی و زیبایی قرار می‌داد که سرایش او را بارها زیبا و زیباتر می‌نمود.

در ویکی پدیا بیشتر بخوانید

آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
شمارهٔ ۱ - فی شهاب الدّین عزیزان شمارهٔ ۲ - وله ایضا شمارهٔ ۳ - ایضا له شمارهٔ ۴ - ایضا له شمارهٔ ۵ - ایضا له شمارهٔ ۶ - وله ایضا شمارهٔ ۷ - ایضاً له شمارهٔ ۸ - ایضا له شمارهٔ ۹ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۱ - ایضا له شمارهٔ ۱۲ - ایضا له شمارهٔ ۱۳ - ایضا له شمارهٔ ۱۴ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶ - ایضا له شمارهٔ ۱۷ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۰ شمارهٔ ۲۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۲ - این قطعه در مدح شمس الملّة و الدین شمس الدّین خوارزمی گوید: شمارهٔ ۲۳ - ایضاً له شمارهٔ ۲۴ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷ - وله ایضا شمارهٔ ۲۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۹ - اضآ له شمارهٔ ۳۰ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱ - وله ایضا شمارهٔ ۳۲ - ایضا له شمارهٔ ۳۳ - ایضا له شمارهٔ ۳۴ - وله ایضا شمارهٔ ۳۵ - و له ایپاً شمارهٔ ۳۶ - وله ایضا شمارهٔ ۳۷ - ایضاًله شمارهٔ ۳۸ - وله ایضا شمارهٔ ۳۹ - ایضا له شمارهٔ ۴۰ - بمدح الملک شمس الدّین ایتغمش شمارهٔ ۴۱ - ایضا له شمارهٔ ۴۲ - وله ایضا شمارهٔ ۴۳ - وله ایضا شمارهٔ ۴۴ - وله ایضا شمارهٔ ۴۵ - ایضا له شمارهٔ ۴۶ - وله ایضا شمارهٔ ۴۷ - وله ایضا شمارهٔ ۴۸ - وله ایضا شمارهٔ ۴۹ - وله ایضا شمارهٔ ۵۰ - وله ایضا شمارهٔ ۵۱ - ایضا له شمارهٔ ۵۲ - ایضا له شمارهٔ ۵۳ - وله ایضا شمارهٔ ۵۴ - فی السّفینة الصاحب نظام الدّین شمارهٔ ۵۵ - وله ایضا شمارهٔ ۵۶ - وله ایضا شمارهٔ ۵۷ - وله ایضا شمارهٔ ۵۸ - ایضا له شمارهٔ ۵۹ - ایضا له شمارهٔ ۶۰ - ایضا له شمارهٔ ۶۱ - وله ایضا شمارهٔ ۶۲ - وله ایضا شمارهٔ ۶۳ - وله ایضا فی استدعا التّبن شمارهٔ ۶۴ - ایضاً له شمارهٔ ۶۵ - فی الشّکایه شمارهٔ ۶۶ - وله ایضا شمارهٔ ۶۷ - ایضا له شمارهٔ ۶۸ - ایضا له شمارهٔ ۶۹ - ایضا له شمارهٔ ۷۰ - وله ایضا شمارهٔ ۷۱ - وله ایضا شمارهٔ ۷۲ - وله ایضا شمارهٔ ۷۳ - وله ایضا شمارهٔ ۷۴ - ایضا له شمارهٔ ۷۵ - وله ایضا شمارهٔ ۷۶ - دو دست قبول اندر آغوش کرد شمارهٔ ۷۷ - ایضا له شمارهٔ ۷۸ - وله ایضا فی صفتها شمارهٔ ۷۸ - وله ایضا شمارهٔ ۷۹ - وله ایضا شمارهٔ ۸۰ - وله ایضا شمارهٔ ۸۱ - ایضا؛ له شمارهٔ ۸۲ - ایضا له شمارهٔ ۸۳ - وله ایضا شمارهٔ ۸۴ - وله ایضا شمارهٔ ۸۵ - این قطعه در پشت تقویم نویسد و با ناصرالّدین منگلی نورّالله قبره فرستد. شمارهٔ ۸۶ - وله ایضا شمارهٔ ۸۷ - وله ایضا شمارهٔ ۸۸ - وله ایضا شمارهٔ ۸۹ - ایضاً له شمارهٔ ۹۰ - ایضا له شمارهٔ ۹۱ - ایضا له شمارهٔ ۹۲ - وله ایضا شمارهٔ ۹۳ - و له ایضاً شمارهٔ ۹۴ - ایضاً له شمارهٔ ۹۵ - ایضا له شمارهٔ ۹۶ - ایضا له شمارهٔ ۹۷ - وله ایضا شمارهٔ ۹۸ - و له ایضاً شمارهٔ ۹۹ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰۱ - ایضا له شمارهٔ ۱۰۲ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰۳ - ایضاً له شمارهٔ ۱۰۴ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۰۶ - ایضاً شمارهٔ ۱۰۷ - ایضا له شمارهٔ ۱۰۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۰۹ - ایضاً له شمارهٔ ۱۱۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۱۱ - وله ایضا شمارهٔ ۱۱۲ - ایضا له فی صفة الفرس شمارهٔ ۱۱۳ - ایضا له شمارهٔ ۱۱۴ - جواب نامهٔ صدر صفی الدّین یزدی شمارهٔ ۱۱۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۱۶ - وله ایضا فی الشّکایة شمارهٔ ۱۱۷ - و له ایضاً شمارهٔ ۱۱۸ - وله ایضا شمارهٔ ۱۱۹ - وله ایضا شمارهٔ ۱۲۰ - ایضا له شمارهٔ ۱۲۱ - وله ایضا شمارهٔ ۱۲۲ - ایضا له شمارهٔ ۱۲۳ - ایضاً له شمارهٔ ۱۲۴ - ایضا له شمارهٔ ۱۲۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۲۶ - و له ایضاً شمارهٔ ۱۲۷ - وله ایضا فی صفة الفرس شمارهٔ ۱۲۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۲۹ - ایضا له شمارهٔ ۱۳۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۳۱ - ایضاً له شمارهٔ ۱۳۲ - ایضا له شمارهٔ ۱۳۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۳۴ - ایضا له شمارهٔ ۱۳۵ - ایضا له شمارهٔ ۱۳۶ - وله ایضا شمارهٔ ۱۳۷ - و له ایضاً شمارهٔ ۱۳۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۳۹ - وله ایضا شمارهٔ ۱۴۰ - ایضا له شمارهٔ ۱۴۱ - ایضا له شمارهٔ ۱۴۲ - وله ایضا شمارهٔ ۱۴۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۴۴ - وله ایضا شمارهٔ ۱۴۵ - کتب الی امیر عزّالدّین علی شیر ابن بابویه شمارهٔ ۱۴۶ - و له ایضاً شمارهٔ ۱۴۷ - ایضا له شمارهٔ ۱۴۸ - وله ایضا شمارهٔ ۱۴۹ - ایضا له شمارهٔ ۱۵۰ - ایضا له شمارهٔ ۱۵۱ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۲ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۴ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۶ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۷ - ایضا له شمارهٔ ۱۵۸ - وله ایضا شمارهٔ ۱۵۹ - ایضا له شمارهٔ ۱۶۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۱ - ایضا له شمارهٔ ۱۶۲ - وله ایضاً شمارهٔ ۱۶۳ - وله ایضا فی التّجرید شمارهٔ ۱۶۴ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۶ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۷ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۸ - وله ایضا شمارهٔ ۱۶۹ - ایضا له شمارهٔ ۱۷۰ - ایضا له شمارهٔ ۱۷۱ - وله ایضا شمارهٔ ۱۷۲ - وله ایضا شمارهٔ ۱۷۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۷۴ - ایضا له شمارهٔ ۱۷۵ - وله ایضاً شمارهٔ ۱۷۶ - ایضا له شمارهٔ ۱۷۷ - ایضاً له شمارهٔ ۱۷۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۷۹ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۰ - ایضا له شمارهٔ ۱۸۱ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۲ - ایضا له شمارهٔ ۱۸۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۴ - وله ایضاً شمارهٔ ۱۸۵ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۶ - ایضا له شمارهٔ ۱۸۷ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۸ - وله ایضا شمارهٔ ۱۸۹ - ایضا له شمارهٔ ۱۹۰ - وله ایضا شمارهٔ ۱۹۱ - ایضا له شمارهٔ ۱۹۲ - وله ایضا شمارهٔ ۱۹۳ - وله ایضا شمارهٔ ۱۹۴ - ایضا له شمارهٔ ۱۹۵ - ایضا له شمارهٔ ۱۹۶ - وله ایضا شمارهٔ ۱۹۷ - وله ایضا شمارهٔ ۱۹۸ - ایضا له شمارهٔ ۱۹۹ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۰ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۲ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۳ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۰۵ - ایضا له شمارهٔ ۲۰۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۰۷ - ایضا له شمارهٔ ۲۰۸ - ایضا له شمارهٔ ۲۰۹ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۰ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۲ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۳ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۱۵ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۶ - ایضا له شمارهٔ ۲۱۷ - ایضا له شمارهٔ ۲۱۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۱۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۰ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۱ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۲ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۳ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۴ - وله ایضا شمارهٔ ۲۲۵ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۶ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۷ - ایضا له شمارهٔ ۲۲۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۲۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۳۰ - وله ایضا شمارهٔ ۲۳۱ - این قطعه در مدح ملک السّیادة و النّقابه سیّد مجدالدّین گوید شمارهٔ ۲۳۲ - ایضا له شمارهٔ ۲۳۳ - ایضا له شمارهٔ ۲۳۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۳۵ - وله ایضا فی استدعاالّتبن شمارهٔ ۲۳۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۳۷ - وله ایضا شمارهٔ ۲۳۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۳۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۰ - وله ایضا شمارهٔ ۲۴۱ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۲ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۳ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۵ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۶ - وله فی نجم الدّین همگر رحمه الله و اباقکم شمارهٔ ۲۴۷ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۸ - ایضا له شمارهٔ ۲۴۹ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۰ - ایضا له شمارهٔ ۲۵۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۲ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۳ - وله فی التّوبیخ شمارهٔ ۲۵۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۵۵ - ایضاً له شمارهٔ ۲۵۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۷ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۵۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۶۰ - ایضاله شمارهٔ ۲۶۱ - این قطعه در مدح صدر جمال الدّین گوید و او را وسیلت بخدمت شمس الدّین خوارزمی کند شمارهٔ ۲۶۲ - ایضا له شمارهٔ ۲۶۳ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶۴ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶۵ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶۷ - وله ایضا شمارهٔ ۲۶۸ - ایضا له شمارهٔ ۲۶۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۷۰ - ایضاً له شمارهٔ ۲۷۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷۲ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷۳ - ایضا له شمارهٔ ۲۷۴ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷۵ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷۶ - وله ایضا شمارهٔ ۲۷۷ - ایضا له شمارهٔ ۲۷۸ - ایضا له شمارهٔ ۲۷۹ - و له ایضاً شمارهٔ ۲۸۰ - وله ایضاً شمارهٔ ۲۸۱ - و له ایضاً شمارهٔ ۲۸۲ - وله ایضا شمارهٔ ۲۸۳ شمارهٔ ۲۸۴ - ایضاً له شمارهٔ ۲۸۵ - ایضا له شمارهٔ ۲۸۶ - ایضا له شمارهٔ ۲۸۷ - .له ایضا شمارهٔ ۲۸۸ - ایضا له شمارهٔ ۲۸۹ - ایضا له شمارهٔ ۲۹۰ - ایضا له شمارهٔ ۲۹۱ - وله ایضا شمارهٔ ۲۹۲ - و له ایضا فی صفة صندوقچه شمارهٔ ۲۹۳ - ایضا له شمارهٔ ۲۹۴ - ایضا له شمارهٔ ۲۹۵ - وله ایضا شمارهٔ ۲۹۶ - و له ایضاً شمارهٔ ۲۹۷ - وله ایضا شمارهٔ ۲۹۸ - وله ایضا شمارهٔ ۲۹۹ - وله ایضاً شمارهٔ ۳۰۰ - ایضا له شمارهٔ ۳۰۱ - وله ایضا شمارهٔ ۳۰۲ - ایضا له شمارهٔ ۳۰۳ - و له ایضاً شمارهٔ ۳۰۴ - ایضا له شمارهٔ ۳۰۵ - وله ایضا شمارهٔ ۳۰۶ - وله فی صفة القحط و التماس الغلّه شمارهٔ ۳۰۷ - ایضاً له شمارهٔ ۳۰۸ - ایضا له شمارهٔ ۳۰۹ - ایضا له شمارهٔ ۳۱۰ - ایضا له شمارهٔ ۳۱۱ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۲ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۳ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۴ - این قطعه در مدح صاحب عمیدالدّین پارسی گوید شمارهٔ ۳۱۵ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۶ - و له ایضاً شمارهٔ ۳۱۷ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۸ - وله ایضا شمارهٔ ۳۱۹ - ایضا له شمارهٔ ۳۲۰ - در مدح صدر قوام الملّة و الّدین ابراهیم بنداری گوید و به دمشق فرستد. شمارهٔ ۳۲۱ - وله ایضا شمارهٔ ۳۲۲ - وله ایضا شمارهٔ ۳۲۳ - وله ایضا فی مذمة الدّنیا شمارهٔ ۳۲۴ - وله ایضا شمارهٔ ۳۲۵ - ایضاً له شمارهٔ ۳۲۶ - ایضا له شمارهٔ ۳۲۷ - وله ایضا شمارهٔ ۳۲۸ - ایضا له شمارهٔ ۳۲۹ - وله ایضا شمارهٔ ۳۳۰ - وله ایضا شمارهٔ ۳۳۱ - ایضا له شمارهٔ ۳۳۲ - ایضا له شمارهٔ ۳۳۳ - ایضا له شمارهٔ ۳۳۴ - وله ایضا شمارهٔ ۳۳۵ - وله ایضا شمارهٔ ۳۳۶ - ایضاً له شمارهٔ ۳۳۷ - ایضا له شمارهٔ ۳۳۸ - و قال ایضاً شمارهٔ ۳۳۹ - وله ایضا شمارهٔ ۳۴۰ - وله ایضا فی التوبیخ شمارهٔ ۳۴۱ - وله ایضا شمارهٔ ۳۴۲ - ایضا له شمارهٔ ۳۴۳ - وله ایضا شمارهٔ ۳۴۴ - وله ایضا شمارهٔ ۳۴۵ - فی مدح ابن بدرالدّین باسمعیل شمارهٔ ۳۴۶ - ایضا له شمارهٔ ۳۴۷ - ایضا له شمارهٔ ۳۴۸ - ایضا له شمارهٔ ۳۴۹ - ایضا له شمارهٔ ۳۵۰ - وله ایضا