درباره نهج البلاغه

نَهجُ البَلاغه، برگزیده‌ای از گفته‌ها و نوشته‌های ادبی امیرالمومنین(ع)،که سید رضی در اواخر قرن چهارم قمری آنها را جمع آوری کرده است. این کتاب توسط گروهی از علما به دلیل محتوی غنی و همچنین بلاغتش، به «اخ‌ القرآن» برادر قرآن نامگذاری شده است. برخی از ادیبان عرب، فصاحت و بلاغت نهج‌البلاغه را ستوده‌اند. این کتاب در سه قسمت خطبه‌ها، نامه‌ها، کلمات قصار دسته بندی شده است. امام در بسیاری از خطبه‌‌ها، مردم را به انجام دستورات الهی و ترک محرمات دعوت کرده و در بخشی از نامه‌ها که خطاب به فرمانداران است، آنها را به رعایت حق مردم سفارش کرده است.

برخی در نسبت دادن نهج‌البلاغه به حضرت علی(ع) تشکیک کرده‌اند، اما در مقابل بسیاری از علمای شیعه و برخی از علمای اهل سنت همچون ابن ابی الحدید معتزلی نسبت دادن این کتاب به حضرت علی(ع) را صحیح می‌دانند و معتقدند که سید رضی فقط این سخنان را جمع آوری کرده است. برخی از علمای شیعه برای اثبات صحت سخنان و کلمات نهج البلاغه کتاب‌های متعددی در مورد اسناد و مدارک نهج‌البلاغه نوشته‌اند.

این کتاب به ۱۸ زبان ترجمه شده است و تعداد ترجمه‌های نهج‌البلاغه به زبان‌های مختلف به بیش از ۱۰۰ عنوان می‌رسد. شرح‌ها و مستدرکات متعددی در مورد نهج‌البلاغه نوشته شده است که برخی تعداد آن‌ها را به حدود ۳۰۰ عنوان بیان کرده‌اند.

آثار ویدئویی و صوتی مرتبط با این منبع
آفرينش آسمان و زمين و انسان توصیف مردم پیش از بعثت پیامبرص و گروهی از مردم خطبه شقشقيه پند و اندرز به مردم پاسخ به ابوسفیان و عباس آمادگی برای اجرای حق توصیف پيروان شيطان پيمان شكنى زبير شناخت أصحاب جمل ضرورت دشمن شناسی آموزش نظامى نقش نيت در پاداش اعمال روانشناسى اجتماعى مردم بصره نقش عوامل محيطی در انسان گستردگی دامنه عدالت روزگار فتنه و آزمایش و نقش تقوی در آن شناخت مدعیان قضاوت خودمحورى در قضاوت سوابق أشعث بن قيس ضرورت پند پذيرى از گذشتگان راه رستگارى بیان حقایق نبرد جمل تهذیب مالی ضرورت آمادگى براى جهاد علل شكست ملت ها اعراب پیش از اسلام برانگیختن بر جهاد دنيا شناسى و سفارش به پارسایی سرزنش مردم کوفه از سستی در جهاد افشاگری در رابطه با کشته شدن عثمان روانشناسى طلحه و زبير شناخت أنواع انسانهای فاسد قاطعیت امام علیه السلام در مبارزه با باطل برانگیختن مردم برای نبرد با شامیان نکوهش سرپیچی از فرمان رهبری در جریان حکمیت تلاش در هدايت خوارج نهروان بیان فضائل خود برای آگاه نمودن خوارج تعریف شبهه و روش مصون ماندن از آن سرزنش یاران به دلیل سستی در جنگ ضرورت حكومت توصیه به وفاداری و نهی از پیمانشکنی پرهيز از آرزوهاى طولانى و هوا پرستى علت درنگ در جنگ با شامیان سرزنش مصقله بن هبیره سخنرانى در روز عيد فطر دعاى سفر خبر از آينده كوفه سازماندهی نیروها برای نبرد صفین خدا شناسى علل پيدايش فتنه ها فرمان خط شكنی و آزاد كردن آب فرات سخنرانی در عيد قربان وصف قربانى بیان علت شروع جنگ صفین بیان علت تأخیر در شروع جنگ صفین مقایسه یاران خود با یاران پيامبر ص خبر از سلطه معاویه خبر از آينده شوم خوارج خبر از پایان کار خوارج خبر از تداوم تفكر انحرافى خوارج نهى از كشتار خوارج در پاسخ تهدید به ترور روش برخورد با دنيا شتافتن به سوى اعمال پسنديده شناخت صفات خدا آموزش تاكتيك هاى نظامى رد استدلال انصار و قريش در سقیفه ستایش هاشم بن عتبه برای استانداری مصر نكوهش یاران در خالی گذاشتن میدان مبارزه شكایت از مردم به پيامبر صلى الله علیه و آله سرزنش اهل عراق در ضعف و سستی برابر دشمن روش صلوات فرستادن بر پیامبر ص افشاگری درباره شخصیت مروان بن حكم بیان برتری خودش در شورای خلافت دفاعيات امام در برابر تهمت قتل عثمان تشویق به عمل نیکو هشدار به بنى اميه به دلیل غصب حقش نيايش با خدا رد تکیه بر غیر خدا در پاسخ به اخترشناس نکوهش زنان پس از جریان جنگ جمل تعريف زهد و پارسايى دنيا شناسى خطبه غرا روانشناسى عمرو عاص ضرورت عبرت و پندپذيرى بیان صفات الهی الگوى انسان كامل عوامل هلاكت انسانها توصیف بعثت وصف توحید خطبه اشباح علل نپذيرفتن خلافت بیان فضیلت های خود و فتنه بنی امیه توصیف خداوند متعال دوران جاهليت و نعمت بعثت توحید و نبوت مقایسه یاران خود با یاران پيامبر ص ستمگرى و فساد بنى اميه سفارش به ترک دنیا و عبرت از گذشتگان تداوم امامت تا ظهور امام زمان عليه السلام بیان حوادث سخت آينده خبر از آينده خونين بصره تشویق به زهد ره آورد بعثت پيامبر بیان ويژگى هاى پيامبر ص و ظلم بنیامیه موعظه مردم بیان فضیلت های هاى پيامبر ص و برتری اسلام سرزنش یاران ستایش سپاهیانش در جنگ صفین خبر از حوادث سخت آينده خطبه الزهراء خطبه ديباج نکوهش دنیاپرستی كيفيت قبض روح نکوهش دنیاپرستی پند دادن مردم دعا براى طلب باران اندرز یاران و خبر از آینده سرزنش انسان هاى بخیل و خودخواه ستایش ياران شایسته برانگیختن مردم کوفه به جهاد بیان فضیلتهای اهل بيت عليهم السلام پذيرش حكميت خطاب به خوارج درباره حکمیت خطاب به یاران به هنگام جنگ صفین آموزش جنگ و تشویق یاران به جهاد پاسخ به خوارج که حکمیت را نمی پذیرفتند عدالت اقتصادى امام عليه السلام بیان انحرافات خوارج بيان حوادث سخت آينده پیمانه ها و ترازوها به ابوذر هنگام تبعید به ربذه خطبه منبريه اندیشیدن به مرگ نشانه های بصیرت و منزلت قرآن مشاوره نظامى برای نبرد با رومیان خطاب به مغیرة بن اخنس بیعت مردم با امام علیه السلام پیمان شکنی طلحه و زبير خبر از فتنهها و حوادث آینده هشدار از حوادث خونين آينده پرهيز دادن از غيبت و بدگويى پرهيز دادن از شنيدن غيبت شناخت جايگاه بخشش و احسان طلب باران بعثت پیامبران برتری اهل بیت و صفات گمراهان شناخت دنیا و نکوهش بدعت مشاوره نظامى برای نبرد با ایران فلسفه بعثت خبر از آینده و اندرز به مردم روانشناسى طلحه و زبير وصيت هاى امام على عليه السلام پیش از شهادت خبر از فتنهها و توصیف گمراهان هشدار از فتنهها شناخت صفات خدا و پیشوایان دین توصیف گمراهان منزلت اهل بیت علیهم السلام شگفتیهای آفرینش خفاش نكوهش نافرمانى عايشه سفارش به ایمان و قرآن خبر از حوادث آینده سفارش به پرهیزکاری فضلیت پیامبرص و قرآن دوران حکومت بنیامیه خوشرفتاری حاکم با مردم امید به پروردگار و الگوگیری از پیامبران الهی توصیف پیامبر ص و خاندانش و پیروانش غصب خلافت توسط انحصار طلبان توصف آفرينش خداوند هشدار به عثمان نسبت به شکایت مردم عجائب آفرينش طاووس تشویق به مهربانی و لزوم پیروی از امام سخنرانى در آغاز خلافت واقع بينى در موضوع معرفی قاتلان عثمان خطاب به یاران به هنگام عزیمت به نبرد جمل لزوم اطاعت از حقیقت نمایان در آستانه نبرد صفین انتقاد از اهل شورا شکایت از قریش و بیعت شکنان بیان ویژگی های خلیفه مسلمین و نهی از دنیا گرایی افشای ادعاهاى دروغين طلحه علوم بى پايان امام عليه السلام بیان ويژگى هاى قرآن تشویق به اعمال نیکو و پرهیز از بدعت نكوهش خيانت حكمين دعوت به پرهیزکاری شناخت خدا در پاسخ به ذعلب یمانی نكوهش ياران نافرمان نكوهش پیوستن به خوارج سپاس خدا سفارش به پرهيزكارى و تشویق به جهاد ویژگی های قرآن و سفارش به پرهیزکاری افشاى نفاق برج بن مسهر الطائي نشانه هاى خداوند در آفرینش حیوانات و کائنات پيرامون توحيد خبر از حوادث آینده تشویق به شتاب در کارهای نیک ایمان و وجوب مهاجرت سفارش به پرهیزکاری و ياد مرگ سفارش به زهد و پرهیزکاری خطبه قاصعه خطبه همام توصیف منافقان سفارش به پرهیزکاری هشدار از غفلت زدگى جایگاه امير المؤمنين عليه السلام و لزوم اطاعت از او سفارش به پرهیزکاری و بیان ارزش هاى اسلام قرآن و پیامبرص سفارش به نماز پرداخت زکات و امانتداری سياست دروغين معاويه تشویق به پیمودن راه راست شكایت از ستمكارى امت هنگام خاکسپاری فاطمهس فانی بودن دنیا آمادگى براى سفر آخرت دلیل عدم مشورت با طلحه و زبير منع از دشنامدادن به شامیان در نبرد صفین بازداشتن امام حسن ع از رفتن به میدان جنگ نكوهش نافرمانى یاران در جریان حکمیت برخورد با تفكر گوشه نشینی علاء بن زیاد الحارثی دلیل اختلاف روايات پیامبر ص شگفتى آفرينش پديده ها بسيج مردم براى جنگ با شاميان عظمت پروردگار و بعثت پیامبرص توصیف دانشمندان الهی و سفارش به پرهیزکاری ستايش و نيايش با خداوند روابط متقابل رهبر و مردم گلایه از قریش افشاى خيانت بیعت شکنان تأسف بر كشتگان نبرد جمل توصیف پوینده راه خدا در تفسیر آیه ألهاكم التکاثر در تفسیر آیه يسبح له فيها بالغدو و الأصال در تفسیر آیه یا أیها الانسان ما غرک بربک الکریم در پاسخ به امتياز خواهى برادرش عقیل يارى خواستن از خدا در مشكلات اقتصادی عبرت گرفتن از دنيا درخواست هدایت از خداوند در توصیف یکی از یارانش بیان کیفیت بيعت مردم با امام علیه السلام برتری تلاش و ارزش عمل در ويژگى های پيامبر صلى الله عليه و آله احتياط در مصرف بيت المال فصاحت و بلاغت اهل بيت عليهم السلام راز تفاوت ها ميان انسان ها در سوگ پيامبر صلى الله علیه و آله دریافت گزارشات هجرت پيامبر صلى الله علیه و آله سفارش به شتاب در نيكوكارى نکوهش حکمین و سپاه معاویه فضائل خاندان رسول خدا نكوهش سوء استفاده عثمان از امام علیه السلام تشویق مردم به جهاد